🔸 الصمد به معنای دوم (معنای اضافیِ الصمد) 🔸  [بحارالانوار - مجلد ۳، صفحه ۲۲۶]  وَ رَوَتِ الْعَامَّةُ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّهُ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَةُ قَالُوا مَا الصَّمَدُ؟ قَالَ (صلی الله علیه و آله) : هُوَ السَّیِّدُ الَّذِی یُصْمَدُ إِلَیْهِ فِی الْحَوَائِجِ. 🔸  [بحارالانوار - مجلد ۳، صفحه ۲۲۰]  ید، التوحید أَبِی عَنْ سَعْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی عَنْ یُونُسَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ أَبِی السَّرِیِّ عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ علیه السلام عَنْ شَیْ ءٍ مِنَ التَّوْحِیدِ فَقَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَتْ أَسْمَاؤُهُ الَّتِی یُدْعَی بِهَا وَ تَعَالَی فِی عُلُوِّ کُنْهِهِ وَاحِدٌ تَوَحَّدَ بِالتَّوْحِیدِ فِی عُلُوِّ تَوْحِیدِهِ [۲] ثُمَّ أَجْرَاهُ عَلَی خَلْقِهِ فَهُوَ وَاحِدٌ صَمَدٌ قُدُّوسٌ یَعْبُدُهُ کُلُّ شَیْ ءٍ وَ یَصْمِدُ إِلَیْهِ کُلُّ شَیْ ءٍ وَ وَسِعَ کُلَّ شَیْ ءٍ عِلْماً. ---------- [۲]: و فی نسخة: فی علو توحده. [ترجمه]: توحید: جابر بن یزید گفت: از حضرت باقر علیه السلام از مطلبی از توحید سؤال کردم که فرمود: به درستی که خدا که نامهایش که به آنها خوانده می‌شود مبارک و در علو کنهش برتری دارد یکی است که در توحید خویش به توحید یگانه شده پس آن را بر خلقش جاری ساخته پس او یگانه و صمد و بسیار مقدس است و هر چیزی او را می‌پرستد و هر چیزی به سوی او قصد می‌کند و علمش هر چیزی را فرا گرفته است. -. التوحید: ۹۳ - 🔸  [بحارالانوار - مجلد ۳، صفحه ۲۲۰]  ید، التوحید مع، معانی الأخبار الدَّقَّاقُ عَنِ الْکُلَیْنِیِّ عَنْ عَلَّانٍ عَنْ سَهْلٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ وَلِیدٍ وَ لَقَبُهُ شَبَابٌ الصَّیْرَفِیُّ عَنْ دَاوُدَ بْنِ الْقَاسِمِ الْجَعْفَرِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام جُعِلْتُ فِدَاکَ مَا الصَّمَدُ؟ قَالَ السَّیِّدُ الْمَصْمُودُ إِلَیْهِ [۱] فِی الْقَلِیلِ وَ الْکَثِیرِ. ---------- [۱]: صمد إلیه: قصده. [ترجمه]: توحید: داود بن قاسم جعفری گفت: به حضرت جواد علیه السلام گفتم: فدای تو گردم معنی صمد چیست؟ فرمود: سید و بزرگی که تمام خلق به سوی او قصد کنند در اندک و بسیار. -. التوحید: ۹۴ - 🔸  [بحارالانوار - مجلد ۹۵، صفحه ۳۶۰]  وَ أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الْأَحَدِ الصَّمَدِ الَّذِی مَلَأَ أَرْکَانَ کُلِّ شَیْ ءٍ 🔸 👇

🔸 حرکت سلوکی در معنای دوم بیشتر اشراب شده هست که اضافه‌ی کمال صمدیت به خلق موجب حرکت آنها بسوی صمدیت حق می‌شود. 🔻 البته در بیان دقیقتر در هردو معنا در کنار هم است، چنانچه با عبارت روایت پیامبر (صلی الله علیه و آله) که فرمودند «السَّیِّدُ الَّذِی یُصْمَدُ إِلَیْهِ فِی الْحَوَائِجِ»، و روایت امام باقر (علیه السلام) که فرمودند «السَّیِّدُ الْمَصْمُودُ إِلَیْهِ فِی الْقَلِیلِ وَ الْکَثِیرِ»، هر دو معنای الصمد باهم گنجانده شده، یعنی: 🔻 1. هم در این معنا سیادتِ نفسی الصمد دیده شده (السَّیِّد / الصَّمَدُ السَّیِّدُ الْمُطَاعُ / الصَّمَدُ مَعْنَاهُ السَّیِّدُ )، 🔻 2. و هم معنای اضافی آن دیده شده، در رابطه‌ی خلق با آن سیدی که حوائجشان مصمود بسوی اوست (یُصْمَدُ إِلَیْهِ فِی الْحَوَائِجِ / الْمَصْمُودُ إِلَیْهِ فِی الْقَلِیلِ وَ الْکَثِیرِ / یَصْمِدُ إِلَیْهِ کُلُّ شَیْءٍ ) 🔸 👇

🔸و یک روایتی که هردو معنای «الصمد» درش بترتیب اشاره شده:  [بحارالانوار - مجلد ۴، صفحه ۱۸۸]  🔻1. «الصَّمَدُ» مَعْنَاهُ السَّیِّدُ وَ مَنْ ذَهَبَ إِلَی هَذَا الْمَعْنَی جَازَ لَهُ أَنْ یَقُولَ لَهُ لَمْ یَزَلْ صَمَداً وَ یُقَالُ لِلسَّیِّدِ الْمُطَاعِ فِی قَوْمِهِ الَّذِی لَا یَقْضُونَ أَمْراً دُونَهُ صَمَدٌ وَ قَدْ قَالَ الشَّاعِرُ عَلَوْتُهُ بِحُسَامٍ ثُمَّ قُلْتُ لَهُ. خُذْهَا حُذَیْفُ فَأَنْتَ السَّیِّدُ الصَّمَدُ 🔻2. وَ لِلصَّمَدِ مَعْنًی ثَانٍ وَ هُوَ أَنَّهُ الْمَصْمُودُ إِلَیْهِ فِی الْحَوَائِجِ یُقَالُ صَمَدْتُ صَمَدَ هَذَا الْأَمْرِ أَیْ قَصَدْتُ قَصْدَهُ وَ مَنْ ذَهَبَ إِلَی هَذَا الْمَعْنَی لَمْ یَجُزْ لَهُ أَنْ یَقُولَ لَمْ یَزَلْ صَمَداً 🔸

🔸توضیح دو معنای نفسی و اضافی در اسم الصمد (پاسخ آرشیوی) 🔸در مورد این کلام امام خمینی (ره) : 🔻اگر «صمد» اشاره به نفس ماهیت باشد، به حسب بعض اعتبارات، و معانی «الله» در‏‏ الله الصّمد‏‏، از اعتبارات مقام واحدیت و مقام احدیت جمع اسماء است. (اشاره به معنای نفسی الصمد) 🔻و اگر اشاره به صفت اضافی باشد، چنانچه از بعض روایات استفاده شود، اشاره به احدیّت جمع اسماء در حضرت تجلی به فیض مقدس و معنی آن موافق با‏‏ الله نور السّموات ‏‏است.‏ (اشاره به معنای اضافی الصمد) (کتاب چهل حدیث (اربعین حدیث)، ص۶۵۴) 🔸

🔸روایت شریف بیان معنای «الصمد» با تفسیر حروف پنجگانه آن 🔸 جامع الأحادیث https://hadith.inoor.ir/hadith/222674 شناسه حدیث : ۲۲۲۶۷۴ نشانی : بحار الأنوار، ج ۳، ص ۲۲۴ قَالَ وَهْبُ بْنُ وَهْبٍ اَلْقُرَشِيُّ سَمِعْتُ اَلصَّادِقَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ يَقُولُ: قَدِمَ وَفْدٌ مِنْ فِلَسْطِينَ عَلَى اَلْبَاقِرِ عَلَيْهِ السَّلاَمُ فَسَأَلُوهُ عَنْ مَسَائِلَ فَأَجَابَهُمْ ثُمَّ سَأَلُوهُ عَنِ اَلصَّمَدِ؟ فَقَالَ تَفْسِيرُهُ فِيهِ اَلصَّمَدُ خَمْسَةُ أَحْرُفٍ: فَالْأَلِفُ دَلِيلٌ عَلَى إِنِّيَّتِهِ وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ: شَهِدَ اَللّٰهُ أَنَّهُ لاٰ إِلٰهَ إِلاّٰ هُوَ وَ ذَلِكَ تَنْبِيهٌ وَ إِشَارَةٌ إِلَى اَلْغَائِبِ عَنْ دَرْكِ اَلْحَوَاسِّ وَ اَللاَّمُ دَلِيلٌ عَلَى إِلَهِيَّتِهِ بِأَنَّهُ هُوَ اَللَّهُ وَ اَلْأَلِفُ وَ اَللاَّمُ مُدْغَمَانِ لاَ يَظْهَرَانِ عَلَى اَللِّسَانِ وَ لاَ يَقَعَانِ فِي اَلسَّمْعِ وَ يَظْهَرَانِ فِي اَلْكِتَابَةِ دَلِيلاَنِ عَلَى أَنَّ إِلَهِيَّتَهُ لَطِيفَةٌ خَافِيَةٌ لاَ يُدْرَكُ بِالْحَوَاسِّ وَ لاَ يَقَعُ فِي لِسَانِ وَاصِفٍ وَ لاَ أُذُنِ سَامِعٍ لِأَنَّ تَفْسِيرَ اَلْإِلَهِ هُوَ اَلَّذِي أَلِهَ اَلْخَلْقُ عَنْ دَرْكِ مَائِيَّتِهِ وَ كَيْفِيَّتِهِ بِحِسٍّ أَوْ بِوَهْمٍ لاَ بَلْ هُوَ مُبْدِعُ اَلْأَوْهَامِ وَ خَالِقُ اَلْحَوَاسِّ وَ إِنَّمَا يَظْهَرُ ذَلِكَ عِنْدَ اَلْكِتَابَةِ فَهُوَ دَلِيلٌ عَلَى أَنَّ اَللَّهَ سُبْحَانَهُ أَظْهَرَ رُبُوبِيَّتَهُ فِي إِبْدَاعِ اَلْخَلْقِ وَ تَرْكِيبِ أَرْوَاحِهِمُ اَللَّطِيفَةِ فِي أَجْسَادِهِمُ اَلْكَثِيفَةِ فَإِذَا نَظَرَ عَبْدٌ إِلَى نَفْسِهِ لَمْ يَرَ رُوحَهُ كَمَا أَنَّ لاَمَ اَلصَّمَدِ لاَ تَتَبَيَّنُ وَ لاَ تَدْخُلُ فِي حَاسَّةٍ مِنْ حَوَاسِّهِ اَلْخَمْسِ فَإِذَا نَظَرَ إِلَى اَلْكِتَابَةِ ظَهَرَ لَهُ مَا خَفِيَ وَ لَطُفَ فَمَتَى تَفَكَّرَ اَلْعَبْدُ فِي مائية [مَاهِيَّةِ] اَلْبَارِئِ وَ كَيْفِيَّتِهِ أَلِهَ فِيهِ وَ تَحَيَّرَ وَ لَمْ تُحِطْ فِكْرَتُهُ بِشَيْءٍ يَتَصَوَّرُ لَهُ لِأَنَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ خَالِقُ اَلصُّوَرِ فَإِذَا نَظَرَ إِلَى خَلْقِهِ ثَبَتَ لَهُ أَنَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ خَالِقُهُمْ وَ مُرَكِّبُ أَرْوَاحِهِمْ فِي أَجْسَادِهِمْ وَ أَمَّا اَلصَّادُ فَدَلِيلٌ عَلَى أَنَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ صَادِقٌ وَ قَوْلُهُ صِدْقٌ وَ كَلاَمُهُ صِدْقٌ وَ دَعَا عِبَادَهُ إِلَى اِتِّبَاعِ اَلصِّدْقِ بِالصِّدْقِ وَ وَعَدَ بِالصِّدْقِ دَارَ اَلصِّدْقِ وَ أَمَّا اَلْمِيمُ فَدَلِيلٌ عَلَى مُلْكِهِ وَ أَنَّهُ اَلْمَلِكُ اَلْحَقُّ لَمْ يَزَلْ وَ لاَ يَزَالُ وَ لاَ يَزُولُ مُلْكُهُ وَ أَمَّا اَلدَّالُ فَدَلِيلٌ عَلَى دَوَامِ مُلْكِهِ وَ أَنَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ دَائِمٌ تَعَالَى عَنِ اَلْكَوْنِ وَ اَلزَّوَالِ بَلْ هُوَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مُكَوِّنُ اَلْكَائِنَاتِ اَلَّذِي كَانَ بِتَكْوِينِهِ كُلُّ كَائِنٍ 🔻ثُمَّ قَالَ (عَلَيْهِ السَّلاَمُ) : ⚡ لَوْ وَجَدْتُ لِعِلْمِيَ اَلَّذِي آتَانِيَ اَللَّهُ (عَزَّ وَ جَلَّ) حَمَلَةً لَنَشَرْتُ اَلتَّوْحِيدَ وَ اَلْإِسْلاَمَ وَ اَلْإِيمَانَ وَ اَلدِّينَ وَ اَلشَّرَائِعَ مِنَ «اَلصَّمَدِ» وَ كَيْفَ لِي بِذَلِكَ وَ لَمْ يَجِدْ جَدِّي أَمِيرُ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ حَمَلَةً لِعِلْمِهِ حَتَّى كَانَ يَتَنَفَّسُ اَلصُّعَدَاءَ وَ يَقُولُ عَلَى اَلْمِنْبَرِ سَلُونِي قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِي فَإِنَّ بَيْنَ اَلْجَوَانِحِ مِنِّي عِلْماً جَمّاً هَاهْ هَاهْ أَلاَ لاَ أَجِدُ مَنْ يَحْمِلُهُ أَلاَ وَ إِنِّي عَلَيْكُمْ مِنَ اَللَّهِ اَلْحُجَّةُ اَلْبَالِغَةُ فَ‍ «لاٰ تَتَوَلَّوْا قَوْماً غَضِبَ اَللّٰهُ عَلَيْهِمْ قَدْ يَئِسُوا مِنَ اَلْآخِرَةِ كَمٰا يَئِسَ اَلْكُفّٰارُ مِنْ أَصْحٰابِ اَلْقُبُورِ» 🔻 ثُمَّ قَالَ اَلْبَاقِرُ (عَلَيْهِ السَّلاَمُ) : ⚡اَلْحَمْدُ لِلَّهِ اَلَّذِي مَنَّ عَلَيْنَا وَ وَفَّقَنَا لِعِبَادَتِهِ اَلْأَحَدِ اَلصَّمَدِ اَلَّذِي لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ، وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ، وَ جَنَّبَنَا عِبَادَةَ اَلْأَوْثَانِ حَمْداً سَرْمَداً وَ شُكْراً وَاصِباً 🔻وَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ»، يَقُولُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «لَمْ يَلِدْ» فَيَكُونَ لَهُ وَلَدٌ يَرِثُهُ مُلْكَهُ، «وَ  لَمْ يُولَدْ» فَيَكُونَ لَهُ وَالِدٌ يَشْرَكُهُ فِي رُبُوبِيَّتِهِ وَ مُلْكِهِ، «وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ» فَيَعَازَّهُ فِي سُلْطَانِهِ . 🔸

🔸 جلسه ۴ 📌 شرح جامع الکلیات 🔻بیان اول در تحقیق معنی لاهوت - اسماء الهیه‌ی: العلی العظیم | إننی أنا | الصمد - تا اواسط صفحه ٣١ 🔸احادیث مورد اشاره در جلسه ۴👇 🌐 eitaa.com/shia_erfan/27 #صوت 🔸 ✅ کانال عرفان شیعی 🔸 @Shia_erfan

🔻متن روایت مناظره امام رضا (علیه السلام)‌ با علمای یهود و نصاری و مناظره با عمران صابی (مورد اشاره تفصیلی در جلسه ۵ به بعد ) / عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج‏1، ص: 154 https://hadith.inoor.ir/hadith/345171 @Shia_erfan 🔸

جامع الأحادیث https://hadith.inoor.ir/hadith/280470 https://hadith.inoor.ir/hadith/76480 شناسه حدیث : ۲۸۰۴۷۰ نشانی : بحار الأنوار، ج ۹۰، ص ۳۲۲ مص، [مصباح الشريعة] ، قَالَ اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلاَمُ : . 🔻 ... وَ سُئِلَ رَسُولُ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) عَنِ اِسْمِ اَللَّهِ اَلْأَعْظَمِ؟ 🔻 قَالَ: كُلُّ اِسْمٍ مِنْ أَسْمَاءِ اَللَّهِ أَعْظَمُ فَفَرِّغْ قَلْبَكَ مِنْ كُلِّ مَا سِوَاهُ وَ اُدْعُهُ بِأَيِّ اِسْمٍ شِئْتَ، فَلَيْسَ فِي اَلْحَقِيقَةِ لِلَّهِ اِسْمٌ دُونَ اِسْمٍ بَلْ هُوَ اَللَّهُ اَلْوَاحِدُ اَلْقَهَّارُ. 🔻 وَ قَالَ اَلنَّبِيُّ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) : ⚡ إِنَّ اَللَّهَ لاَ يَسْتَجِيبُ اَلدُّعَاءَ مِنْ قَلْبِ لاَهٍ ... 🔸 از رسول اکرم صلی الله علیه و آله پرسیدند:اسم اعظم کدام است ؟ فرمود:نام های حضرت او همه عظیم و بزرگ است،تو خاطرت را از ما سوی اللّه خالی کن،سپس به هر اسمی که خواستی او را بخوان که برای او نامی عظیم تر از نام دیگر نیست، تفاوت در نام ها به اعتبار زیادتی و کمی توجه توست و تأثیر و عدم تأثیر دعا بستگی به توجه و عدم توجه تو دارد، او واحد قهار است. چنان كه از حضرت خير البشر صلّى اللّٰه عليه و آله مروى است كه فرموده:پروردگار عالم،اجابت نمى‌كند دعا را از دل غافل از ياد خدا و بندگى خدا. 🔸

جامع الأحادیث https://hadith.inoor.ir/hadith/280473 https://hadith.inoor.ir/hadith/76480 شناسه حدیث : ۲۸۰۴۷۳ نشانی : بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم السلام ج ۹۰، ص ۳۲۳ قَالَ اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلاَمُ : لَقَدْ دَعَوْتُ اَللَّهَ مَرَّةً فَاسْتَجَابَ وَ نَسِيتُ اَلْحَاجَةَ لِأَنَّ اِسْتِجَابَتَهُ بِإِقْبَالِهِ عَلَى عَبْدِهِ عِنْدَ دَعْوَتِهِ أَعْظَمُ وَ أَجَلُّ مِمَّا يُرِيدُ مِنْهُ اَلْعَبْدُ وَ لَوْ كَانَتِ اَلْجَنَّةُ وَ نَعِيمُهَا اَلْأَبَدُ وَ لَكِنْ لاَ يَعْقِلُ ذَلِكَ إِلاَّ اَلْعَامِلُونَ اَلْمُحِبُّونَ اَلْعَابِدُونَ اَلْعَارِفُونَ صَفْوَةَ اَللَّهِ وَ خَاصَّتَهُ . 🔸

جامع الأحادیث https://hadith.inoor.ir/hadith/363303 شناسه حدیث : ۳۶۳۳۰۳ نشانی : المحاسن ج ۱، ص ۲۴۲ عَنْهُ عَنْ أَبِيهِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السَّلاَمُ قَالَ: . إِنَّ اَللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى كَانَ وَ لَيْسَ شَيْءٌ غَيْرُهُ نُوراً لاَ ظَلاَمَ فِيهِ وَ صِدْقاً لاَ كَذِبَ فِيهِ وَ عِلْماً لاَ جَهْلَ فِيهِ وَ حَيَاةً لاَ مَوْتَ فِيهِ وَ كَذَلِكَ هُوَ اَلْيَوْمَ وَ كَذَلِكَ لاَ يَزَالُ أَبَداً . 🔸

جامع الأحادیث https://hadith.inoor.ir/hadith/223135 شناسه حدیث : ۲۲۳۱۳۵ نشانی : بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم السلام ج ۴، ص ۱۵۳ معصوم : امام جواد (علیه السلام) . فَمَعَاذَ اَللَّهِ أَنْ يَكُونَ مَعَهُ شَيْءٌ غَيْرُهُ . 🔸