📚 بر هر فرد واجد شرایط واجب است خمس درآمد مازاد بر مؤونه ی خود را پرداخت کند.
📚 معنای درآمد
✍ منظور از درآمد در این جا، مال و ثروتی است که از راه فعالیتهای اقتصادی به دست می آید، و به اصطلاح عنوان کسب در آن دخالت دارد.
📚 انواع درآمد
1 .درآمد کشاورزی= که از راه فعالیتهای کشاورزی به دست می آید.
2 .درآمد بازرگانی= که از راه فعالیتهای تجاری و بازرگانی به دست می آید.
3 .درآمد املاک= که از راه اجاره ی اعیان به دست می آید، مثل درآمدی که از راه اجاره ی سرمایه های مستغلاتی از قبیل خانه، اتومبیل و مانند آن یا تولیدی از
قبیل دستگاه تراش فلزات، ماشین جوراب بافی و مانند آن به دست می آید.
4 .درآمد حقوقی= که افراد از راه اجاره ی نفس (خدمات) دریافت می دارند، مثل حقوق و مزدی که استاد با تدریس یا مهندس با فعالیتهای فنی یا کارگر با کارهای ساده دریافت می دارد، و همچنین هر فرد دیگری که نیروی انسانی خود را در اختیار دیگری می گذارد و در برابرش مزد و حقوق می گیرد.
📚 نمونه هایی از موارد عدم انطباق درآمد
1 .میراث
2 .مهریه
3 .هبه و هدیه
4 .جایزه
5 .وقف
6 .حقوق شرعی
7 .هزینه ی درآمد
8 .مال مخمس
9 .بیمه
10.کمک هزینه ی تحصیلی
11.قرض
👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
📚 احکام خمس= میراث
✍ ارث و پول فروش آن خمس ندارد، هر چند قیمت آن افزایش یافته باشد، مگر اینکه آن را سرمایه (در معرض فروش) قرار دهد؛ که در این صورت، بنابر احتیاط واجب ارزش افزودة آن پس از فروش، پس از کسر مقدار تورم از درآمد سال حساب می شود، که در صورت موجود بودن آن در پایان سال خمسی، خمس آن باید داده شود.
⚠️ ارثی که به فرزندان صغیر می رسد خمس ندارد ولی از سود حاصل از ارث، آن مقدار که تا زمان رسیدن به بلوغ شرعی در ملک آنان باقی می ماند بنابر احتیاط بر هر یک از آنان واجب است که بعد از رسیدن به سن تکلیف، خمس آن را بپردازند.
📚احکام خمس= مهریه
✍مهریه خمس ندارد و در عدم وجوب خمس آن، فرقی بین مهریه مدت دار و بدون مدت و بین پول نقد و کالا وجود ندارد.
📚احکام خمس= هبه و هدیه
✍ پرداخت خمس پول یا کالا یا ملکی که به انسان هدیه داده می شود، واجب نیست، هر چند احتیاط مستحب این است که اگر از مخارج سال زیاد بیاید، خمس آن پرداخت شود.
⚠️ تحقق عنوان هبه و هدیه تابع قصد دهنده است، بنابراین نفقه یی که انسان از طرف پدر یا برادر یا یکی از اقوام دریافت می کند در صورتی هبه و هدیه محسوب می شود که پرداخت کننده، آن دو را قصد کرده باشد.
👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
1. وسایلی که از طرف پدر و مادر و یا دیگران به شخص اهدا می شود خمس به آن تعلق نمی گیرد، هر چند این وسایل مورد نیاز او یا مناسب شأن عرفی او نباشد. بله، اگر هدیه دادن چنین اشیایی خارج از شأن پدر و مادر باشد، مؤونه ی آنان محسوب نمی شود و باید خمس آن را بپردازد.
2. پدری که به دخترش یک واحد مسکونی به عنوان جهیزیه ی عروسی اش بخشیده، اگر هبه ی واحد مسکونی به دختر، عرفاً مطابق شأن پدر محسوب شود و در بین سال خمسی بخشیده باشد دادن خمس آن واجب نیست.
3. چیزی که بنیاد شهید به خانواده های عزیز شهدا هدیه می کند خمس ندارد ولی در سود حاصل از آن اگر از مؤونه ی سال زیاد بیاید خمس واجب است، همچنین آنچه به فرزندان عزیز شهدا توسط بنیاد مذکور اهدا می شود خمس ندارد ولی از سود حاصل از آن، آن مقداری که تا زمان رسیدن به بلوغ شرعی در ملک آنان باقی می ماند بنابر احتیاط بر هر یک از آنان واجب است که بعد از رسیدن به سن تکلیف خمس آن را بپردازند.
4. بخشش صوری و ساختگی خمس دارد، بنابراین زن و شوهری که پیش از رسیدن سال خمسی، اقدام به هدیه کردن صوری سود سالانه ی خود به یکدیگر می کنند تا خمس به اموال آنها تعلق نگیرد، بایستی خمس آنچه به همدیگر می بخشند را بپردازند.(با این کار، خمس واجب از آنان ساقط نمی شود)
5. پول فروش هبه و هدیه خمس ندارد، هر چند قیمت آن افزایش یافته، مگر اینکه آن را سرمایه (در معرض فروش) قرار دهد ؛ که در این صورت، بنابراحتیاط واجب ارزش افزودة آن پس از فروش، پس از کسر مقدار تورم از درآمد سال حساب می شود که در صورت موجود بودن آن در پایان سال خمسی، خمس آن باید داده شود.
6. عیدی کارمندان (آنچه از پول نقد و اجناس که دولت در ایام عید به کارمندان خود به عنوان عیدی می دهد) خمس ندارد، هر چند تا سر سال باقی بماند.
7. اگر اجناسی به قیمت کمتر در اختیار کارمندان قرار گیرد و مابه التفاوت آن را دولت بپردازد، چنانچه مقداری از اجناس مزبور تا سر سال خمسی مصرف نشود، در این صورت کالای باقی مانده اگر به مقداری باشد که یارانه دولت است، خمس ندارد ولی اگر مازاد بر هبة دولت است، آن مقدار اضافه به قیمت فعلی خمس دارد.
📚 احکام خمس = جایزه
✍جایزه هایی که توسط بانکها و صندوق های قرض الحسنه و مانند آن به افراد پرداخت می شود خمس ندارد.
📚 احکام خمس = وقف
✍ مکان و اشیای وقفی خمس ندارد، چه وقف عام باشد یاخاص، همچنین ثمره و نماء آن نیز خمس ندارد ؛ البته اگر نمائات وقف خاص به نحو اکتساب باشد، خمس دارد.
👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇
⚠️ اگر حقّ بهره برداری از مکان یا چیزی برای استفاده افراد خاصّی؛ مانند فرزندان خود یا فامیلی خاص وقف شود به آن وقف خاص، و اگر برای عموم مردم باشد به آن وقف عام گویند.
⚠️ رشد و افزایش نماء دو قسم دارد: نماء متّصل، مثل چاق شدن گوسفند و نماء منفصل مثل برّه هایی که از گوسفندی به دنیا آمده باشد.