رسول خداصلي الله عليه وآله چون با مردم غذا ميخورد، نخستين کسي بود که دست به غذا دراز ميکرد و آخر از همه دست ميکشيد تا مردم (بدون خجالت) بخورند[29] .
غذا خوردن پيامبران در شب، پس از نماز عشا بود. پس شما شام خوردن راترک نکنيد، زيرا ترک آن باعث تباهي بدن است[30] .
هرگاه نزد پيامبرصلي الله عليه وآله طعامي حاضر ميشد که در آن خرما بود، آن حضرت از خرما شروع ميکرد[31] .
پيامبرصلي الله عليه وآله ميان هردو لقمه غذا ، حمد الهي بجا ميآورد[32] .
پيامبرصلي الله عليه وآله وقتي که شير ميخورد آن را مضمضه ميکرد وميفرمود: «در شير چربي است»[33] .
پيامبرصلي الله عليه وآله وقتي که خرما ميخوردند، هسته آن را پشت دست خود گذاشته و آن را دور ميانداختند[34] .
پيامبرصلي الله عليه وآله ايستاده و يا در حال سواره آب مينوشيد و از مشک، کوزه و هرظرف ديگر و نيز با دستهايش آب ميل ميکرد[35] .
پيامبرصلي الله عليه وآله هنگام خوردن به کسيکه روبهروي حضرت نشسته بود تعارف ميکرد، ولي موقع آب نوشيدن به کسيکه در طرف راست نشسته بود آب ميداد[36] .
عليعليه السلام به کميل فرمود: اي کميل ! در کيفيت غذاي خود زياد دقت مکن، چرا که رسول خداصلي الله عليه وآله به آن خيلي اهميت نميداد[37] .
پيامبرصلي الله عليه وآله با سه نفس آب مينوشيد. در هر دفعه اول بسم اللَّه و در آخر الحمدللَّه ميگفت به اين ترتيب که بعد از نفس اول ميگفت: الحمدللَّه و بعداز نفس دوم ميگفت: الحمدللَّه ربالعالمين و بعد از نفس سوم ميگفت: الحمدللَّه ربالعالمين، الرحمن الرحيم[38] .
وقتيکه پيامبرصلي الله عليه وآله آب مينوشيد ميفرمود: «شکر خدا را که آب را بهواسطه گناهان ما تلخ قرار نداد و بهواسطه نعمت خود آن را گوارا و شيرين قرار داد»[39] .
[1] اِنَّهُ کانَ لايَأْکُلُ الْحارَّ حَتَّي يَبْرُدَ وَيَقُولُ: اِنَّ اللَّهَ لَمْ يُطْعِمْنا ناراً. اِنَّ الطَّعامَ الْحارَّ غَيْرُذي بَرَکَةٍ فَاَبْرِدُوهُ. مکارم الاخلاق، ج 1 ، ص 28 .
[2] وَکانَ اِذا اَکَلَ سَمَّي وَ يَأْکُلُ بِثَلاثَةِ اَصابِعَ وَمِمَّايَليهِ وَلايَتَناوَلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْ غَيْرِهِ وَيُؤْتي بِالطَّعامِ فَيَشْرَعُ قَبْلَ الْقَوْمِ، ثُمَّ يَشْرَعُونَ. وَکانَ يَأْکُلُ بِاَصابِعِهِ الثَّلاثِ، اَلْاِبْهامِ وَاَلَّتي تَليها وَالْوُسْطي وَرُبَمَا اسْتَعانَ بِالرَّابِعَةِ وَکانَ يَأْکُلُ بِکَفِّهِ کُلِّها وَلَمْ يَکُنْ يَأْکُلْ بِاِصْبَعَيْنِ وَيَقُولُ: اِنَّ الْاَکْلَ بِالْاِصْبَعَيْنِ هَوَاَکْلُ الشَّيْطانِ. مکارم الاخلاق، ج 1 ، ص 28 .
[3] کانَ رَسُولُ اللَّهصلي الله عليه وآله يَتَنَفَّسُ فِي الْاِناءِ ثَلاثَةَ اَنْفاسٍ يُسمّي عِنْدَ کُلٍّ وَيَشْکُرُاللَّهَ فِي اخِرِهِنَّ. مکارمالاخلاق، ج 1 ، ص 173 .
[4] کانَ اِذا شَرِبَ بَدَءَ فَسَمَّي ... وَيَمُصُّ الْماءَ مَصّاً وَلا يَعُبُّ عَبّاً وَيَقُولُ: اَلْکِبادُ مِنَ الْعَبّ. مکارمالاخلاق، ج 1، ص 32 .
[5] عَنْ عَلِيّعليه السلام قالَ: تَفَقَّدْتُ النَّبِيّصلي الله عليه وآله غَيْرَ مَرَّةٍ وَهُوَ اِذا شَرِبَ تَنَفَّسَ ثَلاثاً مَعَ کُلِّ واحِدَةٍ مِنْها تَسْمِيَةٌ اِذا شَرِبَ وَتَحْميدٌ اِذَ انْقَطَعَ. فَسَئَلْتُهُ عَنْ ذلِکَ ، فَقالَ: يا عَلِيُّ ! شُکْرُاللَّهِ تَعالي بِالْحَمْدِ وَتَسْمِيَتُهُ مِنَ الدَّاءِ. دعائم الاسلام، ج 2 ، ص 130 .
[6] وَکانَ لا يَتَنَفَّسُ فِي الاِناءِ اِذا شَرِبَ، فَاِذا اَراد اَنْ يَتَنَفَّسَ اَبْعَدَ الاِناءَ عَنْ فيهِ حَتَّي يَتَنَفَّسَ. مکارمالاخلاق، ج 2 ، ص 32 .
[7] کانَ رَسُولُ اللَّه صلي الله عليه وآلهاِذا اَکَلَ الدَّسَمَ اَقَلَّ شُرْبَ الْماءِ. فَقيلَ لَهُ: يا رَسُولَ اللَّه، اِنَّکَ لَتَقِلُّ شُرْبَالْماءِ فَقالَ: هُوَ اَمْرَئُ لِطَعامي. محاسن، ص 470 .
[8] اِنَّهُ کانَ يَشْرِبُ بِکَفِّهِ، يَصُبُّ الْماءَ فيها وَ يَقُولُ: لَيْسَ اِناءٌ اَطْيَبُ مِنَ الْيَدِ. مکارمالاخلاق، ج 1 ، ص 32 .
[9] ما کانَ يَجْتَمِعُ لِرَسُولِ اللَّه صلي الله عليه وآلهلَوْنانِ في لُقْمَةٍ في فَمِّهِ. اِنْ کانَ لَحْماً لَمْ يَکُنْ خُبْزاً وَاِنْ کانَ خُبْزاً لَمْ يَکُنْ لَحْماً. تنبيهالخواطر، ج 1 ، ص 48 .
[10] کانَ لا يَأکُلُ وَحْدَهُ ما يُمْکِنُهُ. مکارمالاخلاق، ج 1 ، ص 32 .
[11] کانَ رَسُولُاللَّه يَلْطَعُ الْقَصْعَةَ. محاسن، ص 372 .
[12] وَاَمَّا السُّنَّةُ فَالْجُلُوسُ عَلَي الرِّجْلِ الْيُسْري وَالْاَکْلُ بِثَلاثِ اَصابِعَ وَالاَکلُ مِما يَليهِ. اقبال، ص 359 .
[13] وَالسُّنَّةُ فِي ذلِکَ غَسْلُ الْيَدَيْنِ قَبْلَ الطَّعامِ وَبَعْدَهُ. مستدرک، ج 3، ص 102 .
[14] کانَ لا يَأْکُلُ الثُّومَ وَالْبصَلَ وَالْکُرَّاثَ. بحار، ج 16، ص 387 .
[15] کانَ النَّبِيّصلي الله عليه وآله يُحِّبُ الذِّراعَ وَالْکِتْفَ وَيَکْرَهُ الْوَرْکَ لِقُرْبِها مِنَ الْمَبالِ. محاسن، ص 393 .
[16] لَمْ يَکُنْ رَسُولُ اللَّهِصلي الله عليه وآله يَنْفُخُ فِي طَعامٍ وَلايَتَنَفَّسُ فِي الْاِناءِ. عوارف المعارف، ص 349 .
[17] اَلْخَلُّ وَالْبَقْلُ عَلَي السُّفْرةِ مِنَ السُّنَّةِ. عوارفالمعارف، ص 349 .
[18] عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ اِنَّهُ کانَ يَأْکُلُ بِالْخَمْسِ الْاَصابِعِ وَيَقُولُ: هکَذا کانَ رَسُولُاللَّهِصلي الله عليه وآله لَيْسَ کَما يَأْکُلُ الْجَبَّارُونَ. دعائمالاسلام، ج 2 ، ص 119 .
[19] وَکانَ اِذا اَکَلَ مَعَ الْقَوْمِ کانَ اَوَّلَ مَنْ يَبْدَءُ وَآخِرَ مَنْ يَرْفَعُ يَدَهُ وَکانَ اِذا اَکَلَ اَکَلَ مِمَّا يَليهِ فَاِذا کانَ الرُّطَبُ وَالتَّمْرُ جالَتْ يَدُهُ. مکارمالاخلاق ، ج 1 ، ص 22 .
[20] وَما اَکَلَ مُتَّکِئاً قَطُّ حَتَّي فارَقَ الدُّنْيا. مکارمالاخلاق ، ج 1 ، ص 22 .
[21] وَاِذا شَرِبَ شَرِبَ ثَلاثَةَ اَنْفاسٍ وَکانَ يَمُصُّ الْماءَ مَصًّا وَلا يَعُبُّه عَبًّا. مکارم الاخلاق، ج 1، ص 22 .
[22] وَکانَ کَثيراً اِذا جَلَسَ يَأْکُلُ يِجْمَعُ بَيْنَ رُکْبَتَيْهِ وَبَيْنَ قَدَمَيْهِ کَما يَجْلِسُ الْمُصَلّي... ويَقُولُ: اِنَّما اَ نَا عَبْدٌ آکُلُ کَما يَأْکُلُ الْعَبْدُ وَاَجْلِسُ کَما يَجْلِسُ الْعَبْدُ. احياءالعلوم، ج 2 ، ص 367 .
[23] کانَ رَسُولُ اللَّهِصلي الله عليه وآله اِذا قَعَدَ عَلَي الْمائِدَةِ قَعَدَ قَعْدَةَ الْعَبْدِ وَکانَ يَتَکّي عَلي فَخِذِهِ الْاَيْسَرِ. مجالس طوسي، ج 2 ، ص 7 .
[24] اِنَّهُ يَجْلِسُ جَلْسَةَ الْعَبْدِ وَيَضَعُ يَدَهُ عَلَي الْاَرْضِ وَيَأکُلُ بِثَلثَةِ اَصابِعَ. اِنَّ رَسُولَ اللَّه کانَ يَأکُلُ هکَذا وَلَيْسَ کَما يَفْعَلُ الْجَبَّارُونَ. مکارمالاخلاق، ج 1 ، ص 31 .
[25] وَما ذَمَّ طَعاماً قَطُّ ، کانَ اِذا اَعْجَبَهُ اَکَلَهُ وَاِذا کَرِهَهُ تَرَکَهُ وَلايُحَرِّمُهُ عَلي غَيْرِهِ وَکانَ يَلْحَسُ الْقَصْعَةَ وَيَقُولُ: آخِرُ الْقَصْعَةِ اَعْظَمُ الطَّعامِ بَرَکَةً وَکانَ اِذا فَرَغَ لَعِقَ اَصابِعَهُ الثَّلاثَ الَّتي اَکَلَ بِهاواحِدَةً بَعْدَواحِدَةٍ وَکانَ يَغْسِلُيَدَهُ مِنَالطَّعامِ حَتَّييُنَقّيها.مکارمالاخلاق،ج1،ص28.
[26] وَکانَ اِذا اَکَلَ الَّلحْمَ لَمْ يُطَأطِئ رَأْسَهُ اِلَيْهِ وَ يَرْفَعُهُ اِلي فيهِ رَفعاً ثُمَّ يَنْهَشُهُ انْتِهاشاً. احياءالعلوم، ج 2 ، ص 396 .
[27] وَکانَ يَأکُلُ لَحْمَ الطَّيْرِ الَّذي يُصادُ وَکانَ لايَتْبَعُهُ وَلايَصِيدُ ويُحِبُّ اَنْ يُصادَ لَهُ وَيُؤْتي بِهِ فَيَأکُلَهُ. احياءالعلوم، ج 2 ، ص 369 .
[28] وَکانَ اَحَبَّ الطَّعامِ اِلَيْهِ ما کانَ عَلي ضَفَفٍ. مکارم الاخلاق، ج 1 ، ص 26 .
[29] کانَ رَسُولُاللَّهِصلي الله عليه وآله اِذا اَکَلَ مَعَ الْقَومِ طَعاماً، کانَ اَوَّلَ مَنْ يَضَعُ يَدَهُ وَآخِرَ مَنْ يَرْفَعُها لِيَأکُلَ الْقَوْمُ. محاسن، ص 376 .
[30] عِشاءُ النَّبِيِّينَ بَعْدَ الْعَتَمَةِ وَلا تَدَعُوهُ، فَاِنَّ تَرْکَ الْعِشاءِ خَرابُ الْبَدَنِ. خصال، حديث 400 .
[31] ما قُدِّمَ اِلي رَسُولِ اللَّهصلي الله عليه وآله طَعامٌ فيهِ تَمْرٌ اِلاّ بَدَءَ بِالتَّمْرِ. محاسن، ص 439 .
[32] کانَ رَسُولُ اللَّهصلي الله عليه وآله يَحْمِدُ اللَّهَ بَيْنَ کُلِّ لُقْمَتَيْنِ. اقبال، ص 364 .
[33] کانَ رَسُولُاللَّهصلي الله عليه وآلهاِذا اَکَلَ لَبَناً مَضْمَضَ فاهُ وَقالَ: اِنّ لَهُ دَسْماً. مکارمالاخلاق، ج1،ص220 .
[34] کانَ رَسُولُاللَّهصلي الله عليه وآله اِذا اَکَلَ التَّمْرَ يَطْرَحُ النَّوي عَلي ظَهْرِ کَفِّهِ ثُمَّ يَقْذِفُ بِهِ. عيون اخبارالرضا، ج 2 ، ص 41 .
[35] وَکانَ يَشْرَبُ قائِماً وَرُبَما يَشْرَبُ راکِباً وَرُبَما قامَ فَشَرِبَ مِنَ الْقِرْبَةِ اَوِ الْجُرَّةِ وَفِي کُلِّ اِناءٍ يَجِدُهُ وَفِي يَدَيْهِ. مکارم الاخلاق، ج 1 ، ص 32 .
[36] کانَ النَّبِيّصلي الله عليه وآله اِذا اَکَلَ لَقَّمَ مَنْ بَيْنَ عَيْنَيْهِ وَاِذا شَرِبَ سَقِيَ مَنْ عَلي يَمينِهِ. مستدرک ، ج 3 ص 94 .
[37] يا کُمَيْلُ، لا تُنْقِدْ طَعامَکَ، فَاِنَّ رَسُولَاللَّه لايُنْقِدُهُ. بحار، ج 77، ص 268 .
[38] يَشْرَبُ فِي ثَلاثَةِ اَنْفاسٍ ، يَحْمَدُ اللَّهَ فِي اَواخِرِها وَيُسَمّي فِي اَوائِلِها وَيَقُولُ فِي آخِرِ النَّفَسِ الْاَوَّلِ : اَلْحَمْدُللَّهِ وَفِي الثَّاني يَزيدُ : رَبّالْعالَمينَ وَفِي الثّالِثِ يَزيدُ: اَلرَّحْمنِ الرَّحيمِ. احياء العلوم ، ج 2 ، ص 6 .
[39] کانَ اِذا شَرِبَ الْماءَ قالَ: اَلْحَمْدُللَّهِِ الَّذي لَمْ يَجْعَلْهُ اُجاجاً بِذُنُوبِنا وَجَعَلَهُ عَذْباً فُراتاً بِنِعْمَتِهِ. قربالاسناد ، ص 12 .
نحوه نگاه کردن پيامبر
چشمها افتاده و بيشتر به سوي زمين نگاه ميکرد تا به آسمان. بهکسي خيره نميشد، بلکه نگاه کردن او چند لحظه بيش نبود[1] .
چون به جانبي نگاه ميکرد با تمام بدن متوجه ميشد[2] .
وقتي که ميخواست به طرف جلو و يا عقب سرِ خود نگاه کند با تمام بدن برميگشت[3] .
نگاه کردنش کوتاه بود و به کسي خيره نميشد[4] .
[1] خافِضُ الطَّرْفِ ، نَظَرُهُ اِلَي الْاَرْضِ اَطْوَلُ مِنْ نَظَرِهِ اِلَي السَّماءِ . جُلُّ نَظَرِهِ الْمُلاحَظَةُ. معاني الاخبار ، ص 79 .
[2] وَاِذَا الْتَفَتَ اِلْتَفَتَ جَميعاً. معاني الاخبار ، ص 79 .
[3] کانَ يُقْبِلُ جَميعاً وَيُدْبِرُ جَميعاً. مناقب، ج 1 ، ص 55 .
[4] وَکانَ نَظَرُهُ اللَّحْظَةُ بِعَيْنِهِ. مکارمالاخلاق، ج 1 ، ص 22 .
نحوه خنديدن پيامبر
وقتيکه تبسم ميکرد ، دندانهايش چون دانههاي تگرگ نمايان ميشد و بهزودي سفيدي دندانها چون برقي سريع زير لبها پنهان ميگشت[1] .
بيشتر خندههاي او لبخند بود. هنگام تبسم دندانهايش چون دانههاي تگرگ نمايان ميشد[2] .
[1] اِذا تَبَسَّمَ يَتَبَسَّمُ عَنْ مِثلِ الْمُنْحَدِرِ مِنْ بُطُونِ الْغَمامِ وَاِذَا افْتَرَّ اِفْتَرَّ عَنْ سَنَا الْبَرْقِ اِذا تَلَألَأَ. مناقب، ج 1 ، ص 155 .
[2] جُلُّ ضِحْکِهِ التَّبَسُّمُ. يَفْتُرُ عَنْ مِثْلِ حَبِّ الْغَمامِ. معاني الاخبار ، ص 179 .
نحوه خوابيدن و آداب بستر پيامبر
حضرت خديجهعليها السلام ميفرمايد: «وقتيکه رسول خداصلي الله عليه وآله وارد خانه ميشد ظرف آب ميخواست و براي نماز وضو ميگرفت و بعد دورکعت نماز کوتاه ميخواند و سپس به بستر خواب ميرفت[1] .
گاهي پيامبرصلي الله عليه وآله روي حصير ميخوابيد و جز همان حصير چيز ديگري زيرانداز نداشت»[2] .
هرگاه رسول خداصلي الله عليه وآله از خواب بيدار ميشد برزمين ميافتاد و براي خدا سجده ميکرد[3] .
زيرانداز ، پيامبرصلي الله عليه وآله يک عبا و متکّايش از پوست و بار آن از ليف خرما بود. شبي همان عبا را دولايه زير پايش انداختند. چون صبح بيدار شد فرمود: «اين فرش، امشب مرا از نماز شب محروم کرد. از آن پس دستور داد تا زيراندازش همان عبا بهصورت يک لايه باشد»[4] .
حضرت رضاعليه السلام ميفرمايد: «پيغمبران بر قفا ميخوابند»[5] .
پيامبر اکرمصلي الله عليه وآله نُه زن داشت و نزد آنها روپوشي بود که با گياهي بهنام (ورس) يا (زعفران) رنگ شده بود. نوبت هريک از آنها که ميرسيد، آن روپوش را به خانه او ميفرستاد تا اندکي آب برآن ترشح نمايد و با بوي خوش آن، اطاق را معطر سازد[6] .
امام صادقعليه السلام ميفرمايد: «آيا به شما خبر بدهم که پيامبرصلي الله عليه وآله هنگام رفتن به بستر خواب چه دعايي ميخواند؟ راوي ميگويد: عرض کردم بفرماييد. فرمود: آن حضرت آيةالکرسي را ميخواند و سپس ميفرمود: بهنام خدا . ايمان به خدا آوردم و به طاغوت کافر شدم. خدايا مرا در خواب و بيداري حفظ کن»[7] .
رسول خداصلي الله عليه وآله اکثر اوقات بالشي را که از پوست و ليف خرما بود زير سر ميگذاشت و گاهي برآن مينشست[8] .
هرگاه پيامبر خواب وحشتناکي ميديد، ميفرمود: «خداوند پروردگاري است که شريک ندارد»[9] .
[1] کانَ النَّبِيّصلي الله عليه وآله اِذا دَخَلَ الْمَنْزِلَ دَعا بِالاِناءِ فَتَطَهَّرُ لِلصَّلوةِ ثُمَّ يقُومُ فَيُصَلّي رَکْعَتَيْنِ يُوجِزُ فيها ثُمَّ يَأوي اِلي فِراشِهِ. بحار ، ج 16 ، ص 80 .
[2] کانَ يَنامُ عَلَي الْحَصيرِ لَيْسَ تَحْتَهُ شَيءٌ غَيْرَهُ. مکارمالاخلاق، ج 1 ، ص 40 .
[3] مَا اسْتَيْقَظَ رَسُولُ اللَّهصلي الله عليه وآله مِنْ نَومٍ اِلاّ خَرَّ للَّهِِ ساجِداً. مکارمالاخلاق، ج 1 ، ص 41 .
[4] کانَ فِراشَ رَسُولِ اللَّهِصلي الله عليه وآله عَبائَةٌ وَکانَتْ مِرْفَقَتَهُ اُدْمٌ حَشْوُها ليفٌ. فَثُنِّيَتْ ذاتَ لَيْلَةٍ، فَلَمَّا اَصْبَحَ قالَ: لَقَدْ مَنَعَتْنِي اللَّيْلَةَ الْفِراشُ الصَّلوةَ، فَاَمَراَنْ يُجْعَلَ لَهُ بِطاقٍ واحِدٍ. مکارم الاخلاق، ج 1 ، ص 40 .
[5] اَلاَنْبِياءُ تَنامُ عَلي اَقفِيتِها مُسْتَلقِيةً. عيون اخبارالرضاعليه السلام ، ج 1 ، ص 246 .
[6] کانَ لِلنَّبيّ تِسْعُ نِسْوَةٍ وَکانَ بَيْنَهُنَّ مَلْحَفَةٌ مَصْبُوَغَةٌ اِمَّا بِوَرْسٍ اَوْ بِزَعْفَرانٍ. فَاِذا کانَتْ لَيْلَةُ اِمْرَأَةٍمِنْهُنَّ بَعَثْنَ بِها اِلَيْها وَيُرَشُّ عَلَيْها شَيءٌ مِنْماءٍحَتَّييُوجَدَ ريحُها. مجموعه ورام ، ج 2 ، ص 11 .
[7] قالَ اَبُوعَبْدِاللَّهعليه السلام : اَلا اُخْبِرُکُمْ بِما کانَ رَسُولُاللَّهصلي الله عليه وآله يَقُولُ اِذا اَوي اِلي فِراشِهِقُلْتُ: بَلي، قالَ: کانَ يَقْرَأُ آيَةَالْکُرسي وَيَقُولُ: بِسْمِاللَّه آمَنتُ بِاللَّه وَکَفَرْتُ بِالطّاغُوتِ، اَللَّهمَّ احْفَظْني فِي مَنامِي وَفِي يَقْظَتي. کافي ، ج 2 ، ص 536 .
[8] وَکانَ کَثيراً ما يَتَوَسَّدُ وِسادَةً لَهُ مِنْ اُدْمٍ حَشْوُها ليفٌ وَيَجْلِسُ عَلَيْها. مکارمالاخلاق، ج 2، ص 536 .
[9] کانَ اِذا راعَهُ شَيءٌ فِي مَنامِهِ قالَ: هُوَ اللَّهُ الَّذي لا شَريکَ لَهُ.مکارمالاخلاق، ج 1، ص 40 .
نحوه تطهير پيامبر
پيامبرصلي الله عليه وآله را احدي در حال تخلي (بول و غايط) نديد[1] .منظور آن است که هميشه دور از چشم مردمان، قضاي حاجت مينمود).
وقتي که پيامبرصلي الله عليه وآله ميخواست براي قضاي حاجت برود، سر خود را ميپوشانيد[2] .
پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود: «اي اباذر ! از خدا شرم داشته باش، قسم به خدايي که جانم در دست اوست، چون براي قضاي حاجت ميروم لباس خود را به سر مياندازم؛ زيرا از دو فرشتهاي که بامن هستند، حيا ميکنم[3] .
پيامبرصلي الله عليه وآله پس از بول کردن ، سه مرتبه دست به مجراي بول ميکشيد[4] .
پيامبر بيشتر از هرکس اجتناب از ترشح بول داشت. لذا هنگام بول بر بلندي قرار ميگرفت و يا زمين نرم و پر خاکي را انتخاب ميکرد تا مبادا بول به لباس و بدنش ترشح نمايد[5] .
سنت در داخل شدن در بيت الخلا آن است که انسان پاي چپ را پيش از پاي راست در آن بگذارد و سرش را بپوشاند و ياد خدا کند[6] .
[1] اِنَّهُ لَمْ يُرَ عَلي بَوْلٍ وَ غائِطٍ. شرح نفليه، ص 17.
[2] وَ کانَ اِذا اَرادَ الْکَنيفَ غَطّا رَأْسَهُ. جعفريات، ص 30.
[3] قالَ رَسُولُ اللَّهِصلي الله عليه وآله فِي وَصِيَّتِهِ: يا اَباذَرٍ ! اِسْتَحِ مِنَ اللَّهِ فَاِنّي وَالذي نَفْسي بِيَدِهِ لَاَظِلُّ حينَ اَذْهَبُ اِلَي الْغائِطِ مُتَقَنِّعاً بِثَوْبي ، اَسْتَحْيي الْمَلَکَيْنِ الَّذَيْنِ مَعي. مجموعه ورام، ج 2 ، ص 59 .
[4] اِنَّ رَسُولَ اللَّهِصلي الله عليه وآله کانَ اِذا بالَ نَتَرَ ذَکَرَهُ ثَلاثَ مَرَّاتٍ. جعفريات، ص 12.
[5] کانَ رَسُولُاللَّهِصلي الله عليه وآله اَشَدَّالنَّاسِ تَوَقِّياً عَنِ الْبَوْلِ، کانَ اِذا اَرادَ الْبَوْلَ يَعْمِدُ اِلي مَکانٍ مُرْتَفَعٍ مِنَ الْاَرْضِ اَوْ اِلي مَکانٍ مِنَ الْاَمْکِنَةِ يَکُونُ فيهِ التُّرابُ الْکَثيرُ کَراهِيَّةَ اَنْ يَنْضَحَ عَلَيْهِ البَوْلُ. تهذيب الاحکام، ج 1، ص 33 .
[6] اَلسُّنَّةُ في دُخُولِ الْخَلاءِ اَنْ يُدْخِلَ الرَّجُلُ رِجْلَهُ الْيُسْري قَبْلَ الْيمْني. وَ يُغَطّي رَأْسَهُ وَ يَذْکُرَ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ. سنن النبي، ص 198.
نحوه نشستن پيامبر
پيامبرصلي الله عليه وآله در مجالس جاي مخصوصي براي خود انتخاب نميکرد و مخصوصاً از اينکار نهي مينمود ووقتي که به جمعي ميپيوست هرجا که خالي بود مينشست و به اصحاب نيز دستور ميداد که اينطور باشند[1] .
پيامبرصلي الله عليه وآله سهگونه مينشست:
1- قُرْفُصاء و آن بهگونهاي بود که ساقهاي پا را بلند ميکرد و دست خود را از جلو برآن حلقه ميزد.
2- دو زانو .
3- گاهي يک پا را زير ران خود گذاشته و پاي ديگر را روي آن ميخواباند. و هرگز ديده نشد که آن حضرت چهارزانو به شکل متکبران بنشيند[2] .
رسول خداصلي الله عليه وآله بيشتر اوقات رو به قبله مينشست[3] .
اکثر اوقات، ساقهاي پا را بلند ميکرد و دو دست خود را از جلو برآن حلقه ميزد و پايين مجلس و بيشتر اوقات رو به قبله مينشست)[4] .
[1] کانَ لا يُوَطِّنُ الْاَماکِنَ وَيَنْهي عَنْ ايطانِها وَاِذَا انْتَهي اِلي قَوْمٍ جَلَسَ حَيْثُ يَنْتَهي بِهِ الْمَجْلِسُ وَيَأْمُرُ بِذلِکَ. معانيالاخبار، ص 79 .
[2] کانَ النَّبِيّصلي الله عليه وآله يَجْلِسُ ثَلاثاً: الْقُرْفُصاءُ وَهُوَ اَنْ يُقيمَ ساقَيْهِ وَيَسْتَقْبِلَهُما بِيَدِهِ وَيَشُدَّ يَدَهُ فِي ذِراعِهِ وَکانَ يَجْثُو عَلي رُکْبَتَيْهِ وَکانَ يُثَنّي رِجْلاً واحِدًا وَيَبْسُطُ عَلَيْهَا الاُخْري وَلَمْ يُرَ مُتَرَبِّعاً قَطُّ. مکارمالاخلاق، ج1 ، ص 25 .
[3] کانَ رَسُولُ اللَّهِصلي الله عليه وآله اَکْثَرَ ما يَجْلِسُ تَجاهَ الْقِبْلَةِ. کافي، ج 2، ص 661 .
[4] وَکانَ اَکْثَرُ جُلُوسِهِ اَنْ يَنْصِبَ ساقَيْهِ جَميعاً وَکانَ يَجْلِسُ حَيْثُ يَنْتَهي بِهِ الْمَجْلِسُ وَکانَ اَکْثَرُ ما يَجْلِسُ مُسْتَقْبِلَ الْقِبْلَةِ. مناقب، ج 1، ص 145 .
آراستگي و نظافت پيامبر
پيامبرصلي الله عليه وآله با شانه خاصّي که آن را «مَدَري» گويند، سرش را شانه زده و مرتب ميکرد، چهبسا محاسن شريف خود را در يک روز دو مرتبه شانه ميزد. و پس از شانه زدن، شانه را زير تشک خود مينهاد[1] .
پيامبرصلي الله عليه وآله قبل از خارج شدن براي نماز در روز جمعه، ناخنهايش را ميگرفت و شاربش را کوتاه ميکرد[2] .
حضرت سرمهداني داشت که شبها با آن سرمه ميکرد[3] .
عادت رسول خداصلي الله عليه وآله اين بود که به آينه نگاه و گيسوان خود را صاف ميکرد و شانه ميزد و گاهي اين کار را در برابر آب انجام ميداد و موي سر خود را درست ميکرد. نه تنها براي خانواده خود، بلکه براي اصحاب خويش نيز خود را ميآراست و ميفرمود: «خداوند دوست دارد که بندهاش وقتي براي ديدن برادران از خانه بيرون ميرود، خود را آماده کرده و زينت بنمايد»[4] .
پيامبرصلي الله عليه وآله موقع وضو گرفتن مسواک ميکرد[5] .
حضرت وقتي که ميخواست موي سر و محاسن خود را بشويد، با سدر ميشست[6] .
رسول خداصلي الله عليه وآله موي خود را شانه ميزد و اغلب با آب، صاف ميکرد و ميفرمود: «آب براي خوشبو کردن مؤمن کافي است»[7] .
پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود: «کوتاه کردن موي شارب (سبيل) به طوري که لب، آشکار شود از سنت است»[8] .
[1] وَکانَ يَتَمَشِّطُ وَيُرَجِّلُ رَأسَهُ بِالْمَدَري ... وَلَرُبَما سَرَّحَ لِحْيَتَهُ فِي الْيَومِ مَرَّتَيْنِ وَکانَ يَضَعُ الْمِشْطَ تَحْتَ وَسادَتِهِ اِذَا امْتَشطَ بِهِ. مکارمالاخلاق، ج 1، ص 34 .
[2] وَکانَ يُقَلِّمُ اَظْفارَهُ وَيَقُصُّ شارِبَهُ يَوْمَالْجُمُعَةِ قَبْلَ اَنْيَخْرُجَ اِلَي الصَّلوةِ. بحار،ج89،ص358.
[3] وَکانَتْ لَهُ مُکْحُلَةٌ يَکْتَحِلُ بِها بِاللَّيْلِ. مکارمالاخلاق،ج 1 ، ص 84 .
[4] کانَ يَنْظُرُ فِي الْمِرْآةِ وَيُرَجِّلُ جُمَّتَهُ وَيَمْتَشِطُ وَرُبَما نَظَرَ فِي الْماءِ وَسَوَّي جُمَّتَهُ فيهِ. وَلَقَدْ کانَ يَتَجَمَّلُ لِاَصْحابِهِ فَضْلاً عَلي تَجَمُّلِهِ لِاَهْلِهِ. وَقالَ: اِنَّ اللَّه يُحِبُّ مِنْ عَبْدِهِ اِذا خَرَجَ اِلي اِخْوانِهِ اَنْ يَتَهَيَّأَ لَهُمْ وَيَتَجَمَّلَ. مکارمالاخلاق، ج 1، ص 36.
[5] وَيَسْتاکُ عِنْدَ الوُضُوءِ. مناقب، ج 1، ص 145.
[6] کانَ رَسُولُ اللَّهِصلي الله عليه وآله اِذا غَسَلَ رَأْسَهُ وَلِحْيَتَهُ غَسَلَهُما بِالسِّدْرِ. ثوابالاعمال ، ص 19 .
[7] کانَ رَسُولُ اللَّهِصلي الله عليه وآله يُرَجِّلُ شَعْرَهُ وَاَکْثَرَ ما کانَ يُرَجِّلُ شَعْرَهُ بِالْماءِ وَيَقُولُ: کَفي بِالْماءِ طيباً لِلْمُوْمِنِ. قربالاسناد، ص 45 .
[8] قالَ رَسُولُ اللَّهِصلي الله عليه وآله: مِنَ السُّنَّةِ اَنْ تَأخُذَ مِنَ الشَّارِبِ حَتَّي يَبْلُغَ الاِطارَ. خصال، حديث 400 .
[1] کانَ يُؤَدِّي الْخَيطَ وَالْمَخيطَ. مجموعه ورام، ج 1، ص 12.
[2] کانَ رَسُولُ اللَّهِ واعَدَ رَجُلاً اِلَي الصَّخْرَةِ فَقالَ: اَنَالَکَ هُنا حَتَّي تَأْتي قالَ: فَاشْتَدَّتِ الشَّمْسُ عَلَيْهِ. فَقالَ لَهُ اَصْحابُهُ يا رَسُولَ اللَّهِ، لَوْ اَنَّکَ تَحَوَّلْتَ اِلَي الظِّلِّ. قالَ: وَعَدْتُهُ هيهُنا وَاِنْ لَمْ يَجِئ کانَ مِنْهُ الْحَشْرُ. مکارم الاخلاق، ج 1، ص 24.
[3] وَفي رِوايَةٍ اَنَّهُ کانَ ثَلاثَةُ اَيَّامٍ. سنن النبي، ملحقات آداب معاشرت، ص 65 .
[4] عَنْ اَبِيالْحَمياءِ قالَ: بايَعْتُ النَّبِيّصلي الله عليه وآله قَبْلَ اَنْ يُبْعَثَ، فَواعَدْتُهُ مَکاناً فَنَسيتُهُ يَوْمي وَالْغَدَ. فَاَتَيْتُهُ الْيَوْمَ الثَّالِثَ. فَقالَ: يا فَتي؛ لَقَدْ شَقَقْتَ عَلَيَّ، اَ نَا هاهُنا مُنْذُ ثَلاثَةِ اَيَّامٍ. مکارم الاخلاق، ج 1 ، ص 57 .
تدفين، تشييع، مراسم عزاداري اموات و سيره پيامبر
پيامبرصلي الله عليه وآله وقتي که ميخواست پس از دفن جنازهاي، خاک بر آن بريزد، سه مشت خاک ميريخت[1] .
جريده (دو چوب سبزي که همراه ميّت دفن ميکنند) سنّت ميباشد[2] .
پيامبرصلي الله عليه وآله هنگام خواندن نماز بر جنازهاي، اگر مرد بود، مقابل سينه او و اگر زن بود مقابل سر او ميايستاد[3] .
پيامبرصلي الله عليه وآله در تشييع جنازه و نماز عيد، هرگز سواره نرفت[4] .
امام عليعليه السلام ميفرمايد: «آب ريختن روي قبر ميّت پس از دفن، سنّت است»[5] .
سنّت در ريختن آب روي قبر آن است که انسان رو به قبله بايستد و از طرف سر ميّت شروع به ريختن آب کند تا به جانب پايش برسد، سپس از همانجا به شکل دايره دور قبر و در آخر هم مقداري آب به وسط قبر بريزد[6] .
سنت در مقدار بلندي قبر از سطح زمين، اندازه چهار انگشت بازشده ميباشد و اگر هم بيشتر شد، اشکالي ندارد، همچنين بايد که روي قبر مسطح باشد، نه اينکه مرتفع (مثل کوهان شتر) باشد[7] .
امام صادقعليه السلام فرمود: «وقتي که جعفر بن ابيطالبعليه السلام به شهادت رسيد، پيامبرصلي الله عليه وآلهدستور داد که فاطمهعليها السلام براي اسماء بنت عميس، همسر جعفر بن ابيطالب تا سه روز غذا ببرد و سه روز خانمها در منزل اسماء همسر وي عزاداري کنند. پس سنّت شد که براي اهل مصيبت تا سه روز غذا بپزند[8] .
نزد اهل مصيبت غذا خوردن از اعمال مردم جاهليت است و سنّت پيغمبرصلي الله عليه وآله فرستادن طعام به خانه آنهاست[9] .
[1] اِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلي الله عليه وآله کانَ يَحْثُو ثَلاثَ حَثَياتٍ مِنْ تُرابٍ عَلَي الْقَبْرِ. مستدرک، ج 1، ص 131.
[2] اِتَّخاذُ الْجَريدَةِ مِنَ السُّنَّةِ. تهذيب الاحکام، ج 1، ص 326.
[3] اِنَّ رَسُولَ اللَّهِصلي الله عليه وآله کانَ اِذا صَلَّي عَلَي الْجَنازَةِ، اِنْ کانَ رَجُلاً قامَ عِنْدَ صَدْرِهِ وَاِنْ کانَ اِمْرَأَةً قامَ عِنْدَ رَأْسِها. جعفريات، ص 210 .
[4] اِنَّهُ ما رَکِبَ في عيدٍ وَلاجَنازَةٍ قَطُّ. مستدرک، ج 1، ص 119.
[5] وَالسُّنَّةُ اَنْ يُرَشَّ عَلَي الْقَبْرِ الْماءُ. قرب الاسناد، ص 72.
[6] اَلسُّنَّةُ في رَشِّ الْماءِ عَلَي الْقَبْرِ اَنْ يُسْتَقْبَلَ القِبْلَةَ وَيُبْدَأَ مِنْ عِنْدِ الرَّأْسِ اِلي عِنْدِ الرِّجْلِ ثُمَّ يَدُورَ عَلَي الْقَبْرِ مِنَ الْجانِبِ الْآخَرِ. ثُمَّ يُرَشَّ عَلي وَسَطِ الْقَبْرِ وَ کَذلِکَ السُّنَّةُ فيهِ. تهذيب الاحکام، ج 1، ص 320.
[7] وَالسُّنَّةُ اَنَّ الْقَبْرَ تُرْفَعُ اَرْبَعَ اَصابِعَ مَفْرُوجَةً مِنَ الْاَرْضِ وَاِنْ کانَ اَکْثَرَ فَلا بَأْسَ وَيَکُونُ مُسَطَّحاً وَلايَکُونُ مُسَنَّماً. فقه الرضا، ص 19 .
[8] لَمَّا قُتِلَ جَعْفَرُ بْنُ اَبيطالِبٍعليه السلام اَمَرَ رَسُولُ اللَّهِصلي الله عليه وآله فاطِمَةَ اَنْ تَتَّخِذَ طَعاماً لِاَسْماءِ بِنْتِ عُمَيْسٍ ثَلاثَةَ اَيَّامٍ وَتَأْتِيَها وَنِساءَها فَتُقيمَ عِنْدَها ثَلاثَةَ اَيَّامٍ فَجَرَتْ بِذلِکَ السُّنَّةُ اَنْ يُصْنَعَ لِاَهْلِ الْمُصيبَةِ طَعاماً ثَلاثاً. محاسن، ص 352.
[9] اَلْاَکْلُ عِنْدَ اَهْلِ الْمُصيبَةِ مِنْ عَمَلِ الْجاهِلِيَّةِ وَ السُّنَّةُ الْبَعْثُ اِلَيْهِمْ بِالطَّعامِ. الفقيه، ص 48.
[1] ما سُئِلَ النَّبِيّصلي الله عليه وآله شَيْئاً قَطُّ فَقالَ لا . قالَ ابْنُ عُتَيْبَةَ : اِذا لَمْ يَکُنْ عِنْدَهُ وَعَدَهُ. عوارفالمعارف، ص 262 .
[2] عَنِ النَّبِيِّ قالَ: مَنْ سَئَلَنا لَمْ نَدَّخِرْ عَنْهُ شَيْئًا نَجِدُهُ. مستدرک، ج 1، ص 541.
[3] قالَ جِبْرَئيلُ: ما فِي الاَرْضِ اَهْلُ عَشيرَةٍ مِنْ اَبْياتٍ اِلاَّ قَلَّبْتُهُمْ فَما وَجَدْتُ اَحَداً اَشَدَّ اِنْفاقاً لِهذَا الْمالِ مِنْ رَسُولِ اللَّهصلي الله عليه وآله. عوارف المعارف، ص 262.
[4] وَحُمِلَ اِلَيْهِ تِسْعُونَ اَلْف دِرْهَمٍ، فَوَضَعَها عَلي حَصيرٍ ثُمَّ قامَ اِلَيْها فَقَسَّمَها فَمارَدَّ سائِلاً حَتَّي فَرَغَ مِنْها. احياءالعلوم، ج 2 ، ص 379 .
[5] اِنَّهُ کانَ يَکْرَهُ اَنْ يُصْرَمَ النَّخْلُ بِاللَّيْلِ وَاَنْ تُحْصَدَ الزَّرْعُ بِاللَّيْلِ. تفسير عيّاشي، ج 1 ص 379 .
[6] کانَ النَّبِيّصلي الله عليه وآله اِذا بَلَغَتِ الثِّمارُ اَمَرَ بِالْحايِطِ فَثَلُمَتْ. محاسن، ص 436.
مسافرت و سيره پيامبر
پيامبر اکرمصلي الله عليه وآله از مسافرت برنميگشت، مگر روز و هنگام بالا آمدن آفتاب[1] .
پيامبر اکرمصلي الله عليه وآله در مسافرتها وقتي که اول شب ميخواست بخوابد بر روي دستش ميخوابيد و اگر آخر شب ميخواست بخوابد دستش را بلند ميکرد و سر مبارکش را روي کف دستش قرار ميداد و ميخوابيد[2] .
پيامبر اکرمصلي الله عليه وآله وقتي که از سفر مراجعت ميفرمود، ابتدا داخل مسجد شده و دو رکعت نماز ميخواند و سپس به خانه ميرفت[3] .
امام باقرعليه السلام ميفرمايد: «رسول خداصلي الله عليه وآله روز پنجشنبه مسافرت ميفرمود»[4] .
پيامبرصلي الله عليه وآله هرگاه که به سفر ميرفت پنج چيز همراه خود برميداشت: 1- آينه. 2- سرمهدان. 3- شانه. 4- مسواک. 5- مقراض[5] .
پيامبرصلي الله عليه وآله در سفر چون از بلنديها سرازير ميگشت، ميفرمود: سبحان اللَّه و چون بربلنديها ميرسيد، ميفرمود: اللَّه اکبر[6] .
پيامبرصلي الله عليه وآله از منزلي به منزل ديگر کوچ نميکرد، مگر آنکه در آن دو رکعت نماز ميخواند و ميفرمود: «براي اينکه (اين زمين) برايم در روز قيامت به نماز خواندن گواهي دهد»[7] .
پيامبرصلي الله عليه وآله هرگاه ميخواست مسافرت بنمايد، ميان زنهاي خود قرعه ميکشيد (و به نام هريک که اصابت ميکرد او را همراه خود ميبرد)[8] .
رسولخداصلي الله عليه وآله دوست نداشت که کسي بدون رفيق،مسافرت کند[9] .
پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود: «چون عدهاي به مسافرت پرداختند، نفقه و خوراک خود را با خود بردارند؛ چرا که اين عمل باعث تهذيب نفس و نيکي اخلاق آنها ميشود»[10] .
پيامبرصلي الله عليه وآله در مسافرتها چند چيز همراه خود ميبرد: شيشه روغني که با آن بدنش را چرب کند، سرمه دان، مقراض، مسواک، شانه، نخ، سوزن خياطي، سوزن کفشدوزي و وصله، تا لباسهاي خود را بدوزد و کفش خود را پينه بزند[11] .
پيامبرصلي الله عليه وآله (در مسافرت) قدمها را تند برميداشت و سريع راه ميرفت و به بيابان پهناور که ميرسيد بر سرعت سير خود ميافزود[12] .
امام باقرعليه السلام فرمود: «پيامبرصلي الله عليه وآله وقتي که ميخواست با مسافري خداحافظي کند، دست او را ميگرفت (سپس هرچه ميخواست براي او دعا ميخواند)»[13] .
عليعليه السلام فرمود: «پيامبرصلي الله عليه وآله عصايي داشت که دستهاش از آهن بود، برآن تکيه ميکرد و در روزهاي عيد و در سفرهاي خود، موقع نماز خواندن آن را جلو خود مينهاد و نماز ميخواند تا حريم نمازش باشد»[14] .
[1] اِنَّ رَسُولَ اللَّهِصلي الله عليه وآله کانَ لا يَقْدِمُ مِنَ السَّفَرِ اِلاَّ نَهاراً فِي الضُّحي. عوارف المعارف، ص 143.
[2] کانَ اِذا نامَ فِي سَفَرِهِ فِي ابْتِداءِ اللَّيْلِ اِفْتَرَشَ ذِراعَهُ وَ اِنْ نامَ في آخِرِ اللَّيْلِ نَصَبَ ذِراعَهُ نَصْباً وَ جَعَلَ رَأْسَهُ في کَفِّهِ. عوارف المعارف، ج 4 ص 68.
[3] وَقَدْ کانَ رَسُولُ اللَّهِصلي الله عليه وآله اِذا قَدِمَ دَخَلَ الْمَسْجِدَ اَوَّلاً وَصَلَّي رَکْعَتَيْنِ ثُمَّ دَخَلَ الْبَيْتَ. عوارفالمعارف، ص 140؛ المحجة البيضاء، ج 4، ص 76.
[4] قال الباقرعليه السلام : کانَ رَسُولُ اللَّهِصلي الله عليه وآله يُسافِرُ يَومَ الْخَميسِعيون اخبارالرضا، ج 2 ، ص 37 .
[5] اِنَّ النَّبِيّصلي الله عليه وآله کانَ اِذا سافَرَ حَمَلَ مَعَهُ خَمْسَةَ اَشْياءَ: اَلْمِرْآةَ وَ اَلْمُکْحُلَةَ وَ الْمَدَرِيَّ وَالسِّواکَ وَالْمِقْراضَ. مکارم الاخلاق، ج 1، ص 36.
[6] کانَ رَسُولُ اللَّهِصلي الله عليه وآله في سَفَرِهِ اِذا هَبَطَ سَبَّحَ وَاِذا صَعَدَ کَبَّرَ. کافي، ج 4، ص 287.
[7] عَنِ النَّبِيّصلي الله عليه وآله اِنَّهُ لَمْ يَرْتَحِلْ مِنْ مَنْزِلٍ اِلاَّ وَ صَلَّي عَلَيْهِ رَکْعَتَيْنِ وَ قالَ: حَتَّي يَشْهَدَ عَلَيَّ بِالصَّلوةِ. محاسن، ص 173 ؛ عوارفالمعارف، ص 135 .
[8] وَ کانَ يُقْرِعُ بَيْنَ نِسائِهِ اِذا اَرادَ سَفَراً. مجموعه ورام، ج 1، ص 81؛ مجمع البيان، ج 7، ص130.
[9] وَکانَ يَکْرَهُ اَنْ يُسافِرَ الرَّجُلُ في غَيْرِ رِفْقَةٍ. مجموعه ورام، ج 1، ص 36.
[10] قالَ رَسُولُ اللَّهصلي الله عليه وآله: مِنَ السُّنَّةِ اِذا خَرَجَ الْقَوْمُ في سَفَرٍ اَنْ يُخْرِجُوا نَفَقَتَهُمْ فَاِنَّ ذلِکَ اَطْيَبُ لِاَنْفُسِهِمْ وَ اَحْسَنُ لِاَ خْلاقِهِمْ. محاسن، ص 359 .
[11] وَکانَ لا يُفارِقُهُ في اَسْفارِهِ، قارُورَةُ الدُّهْنِ وَالْمُکْحُلَةُ وَالْمِقراضُ وَالْمِسْواکُ وَالْمَدَرِيُّ وَفي رَوايَةٍ اُخْري. يَکُونُ مَعَهُ الْخُيُوطُ وَالْاِبْرَةُ وَالْمَخْصَفُ وَالسُّيُورُ، فَيَخيطُ ثِيابَهُ وَيَخْصِفُ نَعَلَهُ. مکارم الاخلاق، ج 1، ص 36 .
[12] کانَ رَسُولُ اللَّهِصلي الله عليه وآله يَسيرُ الْعَنَقَ فَاِذا وَجَدَ فَجْوَةً نَصَّ (يَعْني زادَ فِي السَّيْرِ). معانيالاخبار، ص 378 ؛ اختصاص، ص 120 .
[13] قالَالْباقِرُعليه السلام:اِنَّهُ اِذا وَدَّعَ مُسافِراً اَخَذَ بِيَدِهِ(ثُمَّ دَعا لَهُ بِمااَرادَ).محاسن،ص293.
[14] قالَ عَلِيّعليه السلام : وَکانَ لِرَسُولِ اللَّهِصلي الله عليه وآله عَنْزَةٌ في اَسْفَلِها عُکَّازٌ يَتَوَکَّؤُ عَلَيْها وَيُخْرِجُها فِي الْعِيدَيْنِ، يُصَلّي اِلَيْها وَکانَ يَجْعَلُها فِي السَّفَرِ قِبلَةً يُصَلّي اِلَيْها.
جعفريات، ص 100 .
✅مهمان، مهماني و سيره و سبک زندگی پيامبر (ص)
امام کاظمعليه السلام فرمود: «هنگامي که براي رسول خداصلي الله عليه وآله ميهمان ميرسيد، حضرت با او غذا ميل ميفرمود و تا مهمان از غذا خوردن دست نميکشيد، حضرت همچنان به خوردن ادامه ميداد»[1] .
براي حضرت رضاعليه السلام ميهماني رسيد، حضرت مقداري از شب با او نشسته و صحبت ميکردند. در اين بين چراغ، عيبي پيدا کرد و روشنايي آن کم شد. مهمان دست دراز کرد تا چراغ را اصلاح کند، ولي حضرت رضاعليه السلام مانع شدند و خود با دست مبارک به اصلاح آن مشغول گرديدند و فرمودند: «ما اهل بيتعليهم السلام حاضر نيستيم که مهمان خود را بهکاري واداريم»[2] .
مشايعت ميهمان تا درب منزل، از سنت است[3] .
جماعتي از قبيله جهينه بر امام صادقعليه السلام وارد شدند و آن حضرت از آنان پذيرايي بهعمل آورد. ولي وقتي که خواستند مرخص شوند، حضرت سفارش کرد که غلامان در بستن بارهايشان به آنان کمک نکنند. وقتي که براي خدا حافظي آمدند عرض کردند: شما ما را خوب ضيافت کردي، ولي به غلامان خود دستور دادي که به ما کمک نکنند. حضرت فرمود: «ما اهل بيت، مهمانان را براي رفتن از نزد خود کمک نميکنيم»[4] .
از پيامبرصلي الله عليه وآله روايت شده که اگر مرا به خوردن پاچه گوسفندي هم دعوت کنند، اجابت ميکنم و چنانچه آن را به عنوان هديه برايم بياورند ميپذيرم[5] .
وقتي که مهمان براي حضرت ميآمد، حضرت با مهمان غذا ميخورد[6] .
پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود: «کسيکه دوست دارد که خدا و پيامبرش او را دوست بدارند بايد با مهمان خود غذا بخورد»[7] .
مهماناني از سوي نجاشي بر پيامبرصلي الله عليه وآله وارد شدند، حضرت خود براي پذيرايي از آنها اقدام فرمود[8] .
پيامبرصلي الله عليه وآله از اينکه کسي از مهمان خود کار بکشد، نهي فرموده است[9] .
اگر کسي به غذايي دعوت شود نبايد فرزند خود را همراه ببرد، که اگر چنين کرد حرام و غصب مرتکب شده است[10] .
[1] قال الکاظمعليه السلام: اِنَّ رَسُولَ اللَّهصلي الله عليه وآله کانَ اِذا اَتاهُ الضَّيْفُ اَکَلَ مَعَهُ وَلَمْ يَرْفَعْ يَدَهُ مِنَ الْخوانِ حَتَّي يَرْفَعَ الْضَّيْفُ يَدَهُ. کافي، ج 6، ص 286 .
[2] نَزَلَ بِاَبِي الْحَسَنِالرِّضاعليه السلام ضَيْفٌ کانَ جالِساً عِنْدَهُ يُحَدِّثُهُ فِي بَعْضِ اللَّيْلِ فَتغَيَّرَ السِّراجُ ومَدَّ الرَّجُلُ يَدَهُ لِيُصْلِحَهُ فَزَبَرهُ اَبُوالْحَسَنِعليه السلام ثُمَّ بادَرَهُ بِنَفْسِهِ فَاَصْلَحَهُ. ثُمَّ قالَ لَهُ: «اِنَّا قَوْمٌ لا نَسْتَخْدِمُ اَضْيافَنا». کافي، ج 6، ص 283 .
[3] اِنَّ مِنْ سُنَّةِ الضَّيْفِ اَنْ يُشَيَّعَ اِلي بابِالدَّارِ. احياءالعلوم، ج 2، ص 18 .
[4] اِنَّا اَهْلُ بَيْتٍ لا نُعينُ اَضْيافَنا عَلَي الرَّحْلَةِ مِنْ عِنْدِنا. امالي، ص 545.
[5] قالَ رَسُولُاللَّهصلي الله عليه وآله:لَوْ دُعيتُ اِليکُراعٍ لاَجَبْتُ وَلَوْ اُهْدِيَ اِلَيَّ کُراعٌ لَقَبِلْتُ. کافي، ج 5 ، ص 141 .
[6] اِلاَّ اَنْ يَنْزِلَ بِهِمْ ضَيْفٌ فَيَأْکُلُ مَعَ ضَيْفِهِ. مکارمالاخلاق، ج 1، ص 26 .
[7] مَنْ اَحَبَّ اَنْ يُحِبَّهُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ فَلْيَأْکُلْ مَعَ ضَيْفِهِ. مجموعهورام، ص 357 .
[8] قَدَّمَ وَفْدُ النَّجَّاشي عَلي رَسُولِاللَّهِصلي الله عليه وآله فَقامَ يَخْدِمُهُمْبِنَفْسِهِ. احياءالعلوم، ج 2 ، ص 18 .
[9] نَهي رَسُولُ اللَّهصلي الله عليه وآله اَنْ يُسْتَخْدَمَ الضَّيْفُ. بحار ، ج 47 ، ص 41 .
[10] اِذا دُعِيَ اَحَدُکُمْ اِلي طَعامٍ فَلا يَسْتَتْبَعُنَّ وَلَدَهُ، فَاِنَّهُ اِنْ فَعَلَ ذلِکَ کانَ حَراماً، وَدَخَلَ غاصِباً. بحار ، ج 75، ص 445 .
امانت داري و وفاي به عهد پيامبر
امام صادقعليه السلام: «اگر نخ و سوزني را هم به رسول خدا ميسپردند، به صاحبش رد ميکرد»[1] .
امام صادقعليه السلام فرمود: «رسول خدا با مردي قرار گذاشت که در کنار صخره معيّني در انتظار آن مرد بماند تا برگردد. شدت گرمي آفتاب، پيامبر را در آن مکان رنج ميداد. اصحابش به او عرض کردند: چهاشکال دارد که به سايه منتقل شوي؟ حضرت فرمود: وعدهگاه ما همينجاست. در اين مکان ميمانيم و اگر نيامد، خلف وعده از او خواهد بود»[2] .
البته در روايت ديگري آمده است که حضرت تا سه روز آنجا ميرفتند و منتظر ميماندند[3] .
ابوالحمياء ميگويد: «قبل از بعثت، چيزي را به پيامبرصلي الله عليه وآله فروختم و وعده گذاشتم که در فلان مکان او را ببينيم، ولي آن روز و فرداي آن روز فراموش کردم که به آنجا بروم. وقتي که روز سوّم رفتم، پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود:«اي جوان!بر من سخت گرفتي.من سهروز است که اينجا هستم»[4] .
بهداشت دهان و دندان پيامبر
از سنّت پيامبرصلي الله عليه وآله مسواک نمودن است که موجب خوشنودي خدا و خوشبو شدن دهان است[1] .
پيامبرصلي الله عليه وآله سه مرتبه مسواک مينمود؛ قبل از خواب، پس از بيداري براي نماز و دعا و پيش از خروج از منزل براي نماز صبح[2] .
پيامبرصلي الله عليه وآله براي هرنماز مسواک ميزد[3] .
پيامبرصلي الله عليه وآله وقتي که مسواک ميزد از عرض دندانها (از بالا به پايين) مسواک ميزد[4] .
پيامبرصلي الله عليه وآله با چوب اراک، مسواک ميکرد؛ چون جبرئيل او را به اين کار دستور داده بود[5] .
پيامبرصلي الله عليه وآله زياد مسواک ميکرد[6] .
مسواک کردن در سحرها پيش از وضو سنت است[7] .
پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود: «چقدر خوب است چوب درخت مبارک زيتون که دهن را خوشبو کرده و از خونريزي لثهها جلوگيري ميکند و آن مسواک من و پيامبران قبل از من است»[8] .
عليعليه السلام ميفرمايد: «هرکس که در هرروز، دو مرتبه مسواک کند، برسنت پيامبرانعليهم السلام مداومت کرده است»[9] .
رسول خداصلي الله عليه وآله خلال ميکرد، خلال دهان را خوشبو ميکند[10] .
پيامبرصلي الله عليه وآله با همه چيز خلال ميکرد، مگر با برگ و چوب درخت خرما و چوب توخالي گياهان (مثل ساقه گندم)[11] .
[1] وَالسِّواکُ مَرْضاةُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ سُنَّةُ النَّبِيِّ وَ مَطْيَبَةٌ لِلْفَمِ. خصال، حديث 400.
[2] کانَ النَّبِيّصلي الله عليه وآله يَسْتاکُ کُلَّ لَيْلَةٍ ثَلاثَ مَرَّاتٍ، مَرَّةً قَبْلَ نَوْمِهِ وَمَرَّةً اِذا قامَ مِنْ نَوْمِهِ اِلي وِرْدِهِ وَمَرَّةً قَبْلَ خُرُوجِهِ اِلي صَلوةِ الصُّبْحِ. مکارم الاخلاق، ج 1، ص 41 .
[3] کانَ النَّبِيّصلي الله عليه وآله يَسْتاکُ لِکُلِّ صَلوةٍ. مقنع، ص 8.
[4] کانَ النَّبِيّصلي الله عليه وآله اِذَا اسْتاکَ اِسْتاکَ عَرْضاً. مکارم الاخلاق، ج 1، ص 36.
[5] کانَ يَسْتاکُ بِالْاَراکِ، اَمَرَهُ بِذلِکَ جِبْرَئيلُ. مکارم الاخلاق، ج 1، ص 41.
[6] اِنَّ رَسُولَ اللَّهِصلي الله عليه وآله کانَ يَکْثُرُ مِنَ السِّواکِ. محاسن، ص 466.
[7] اَلسِّواکُ فِي السَّحَرِ قَبْلَ الْوُضُوءِ مِنَ السُّنَّةِ. سنن النبي، ص 233.
[8] نِعْمَ السِّواکُ اَلزَّيْتُونُ مِنَ الشَّجَرَةِ الْمُبارَکَةِ يُطيبُ الْفَمَّ وَيُذْهِبُ بِالْحَفْرِ وَهِيَ سِواکِي وَسِواکُ الْاَنْبِياءِ قَبْلي. مستدرک، ج 1، ص 54.
[9] قال عليعليه السلام: مَنِ اسْتاکَ کُلَّ يَوْمٍ مَرَّتَيْنِ فَقَدْ اَدامَ سُنَّةَالْاَنْبِياءِعليهم السلام. مستدرک، ج 1 ص 53.
[10] اِنَّ رَسُولَ اللَّهصلي الله عليه وآله کانَ يَتَخَلَّلُ وَهُوَ يُطَيِّبُ الْفَمَّ. کافي، ج 6، ص 376.
[11] کانَ رَسُولُاللَّهصلي الله عليه وآله يَتَخَلَّلُ ما اَصابَ اِلاَّ الْخَوْصَ وَالْقَصَبَ. محاسن، ص 461.
جود و بخشش پيامبر
هرگز نشد چيزي از رسول خداصلي الله عليه وآله درخواست شود و بفرمايد نه. ابن عتيبه گويد: «وقتي چيزي نزد پيامبر نبود (تا آن را به درخواست کننده بدهد)، و عده ميداد»[1] .
حضرت فرمود: «هرکس از ما چيزي درخواست بکند، اگر چيزي داشته باشيم از او دريغ نميورزيم»[2] .
جبرئيل ميگويد: «تمامي خانوادههاي ساکن روي زمين را زيرورو کردم وکسي را بخشندهتر از پيامبرصلي الله عليه وآله نسبت به دنيا پيدا نکردم»[3] .
نود هزار درهم خدمت پيامبرصلي الله عليه وآله آوردند. حضرت آنها را روي حصيري ريخت و تمام آنها را (بين بينوايان) تقسيم کرد و هيچ سائلي را دست خالي برنگرداند تا همه آن اموال تمام شد[4] .
امام صادقعليه السلام فرمود: «آن حضرت چيدن خرما و درو کردن زراعت را در شب کراهت داشت. (منظور آن بود که فقرا و مساکين بيبهره نمانند)»[5] .
هنگام رسيدن ميوهها پيامبرصلي الله عليه وآله دستور ميداد حصار باغ را بردارند (تا ديگران نيز از ميوههاي آن استفاده کنند[6] .
🟢 فضائل پيامبرصلي الله عليه وآله
تواضع و فروتني پيامبر
پيامبرصلي الله عليه وآله بادست خود زانوي شتر را ميبست و آن را ميدوشيد و وقتي که خادم خسته ميشد، با او آسياب ميکرد[1] .
آب وضوي شب خود را ، خود تهيه ميکرد. در کارها به اهل خانه کمک مينمود و با دست خود، گوشت خورد ميکرد.
دعوت همه کس را اجابت ميکرد، هر چند براي خوردن ماهيچه دست و يا کتف گوسفندي باشد.
هر طعامي که برايش حاضر ميکردند، ميخورد و هرگز دست رد بر غذايي نميگذاشت[2] .
گاهي بدون پوشيدن عبا و عمامه و عرقچين و بدون کفش، پياده راه ميرفت. تشييع جنازه ميکرد و در دورترين نقاط شهر از بيماران عيادت ميکرد[3] .
با فقرا مينشست و با آنان هم سفره ميشد و با دست خود به آنان غذا ميداد[4] .
هرکس بر وي داخل ميشد، احترام بجا ميآورد و حتي گاهي لباس خود را زير پاي او پهن ميکرد يا او را بر تشک خود مينشانيد[5] .
پيامبرصلي الله عليه وآله به هرکس که ميرسيد، پيشقدم در سلام ميشد[6] .
گاهي موقع سوار شدن، غلام و يا شخص ديگري را پشت سرخود سوار ميکرد. بر هرحيوان سواري مانند اسب، استر و الاغ و حتي بر الاغ بيپالان که تنها افساري داشت، سوار ميشد[7] .
پيامبرصلي الله عليه وآله روي زمين مينشست و گوسفندان خود را ميبست و دعوت غلامان را براي خوردن نان جو، ميپذيرفت[8] .
چون پيامبرصلي الله عليه وآله وارد مجلسي ميشد، در نزديکترين جا به محل ورود مينشست[9] .
پيامبرصلي الله عليه وآله دوست نداشت کسي جلو پاي او بپا خيزد و مردم نيز از اين جهت جلو پاي آن حضرت بلند نميشدند، ولي هنگام رفتن با حضرت بر ميخاستند و تا درب منزل او را همراهي ميکردند[10] .
رسول خداصلي الله عليه وآله لباس خود را وصله ميزد و کفش خود را ميدوخت و گوسفندان خود را خود ميدوشيد و با بردگان همغذا ميشد و بر زمين مينشست و بر درازگوش سوار ميشد و ديگري را هم پشت سرخود سوار ميکرد و بدون اينکه خجالت بکشد، نيازهاي خانهاش را از بازار تهيه ميکرد و به منزل ميبرد و با ثروتمند و فقير يکسان مصافحه ميکرد و هنگام مصافحه، دست خود را نميکشيد تا طرف مقابل دست خود را بکشد و به هرکس که ميرسيد خواه فقير يا ثروتمند، بزرگ يا کوچک سلام ميکرد و اگر دعوت به خوردن چيزي ميشد آن را کوچک نميشمرد، هرچند خرمايي پوسيده باشد[11] .
رسول خداصلي الله عليه وآله فرمود: «تا هنگام مرگ از پنج چيز دست بر نميدارم تا اينکه بعد از من سنت شود: 1- روي زمين با بردگان غذا خوردن. 2 - برالاغ بيپالان سوار شدن. 3 - بز را با دست خود دوشيدن. 4 - لباس پشمينه پوشيدن. 5 - به کودکان سلام کردن»[12] .
رسول خداصلي الله عليه وآله به زنها سلام ميکرد و آنها نيز جوابش ميدادند[13] .
رسول خداصلي الله عليه وآله هنگامي که سواره بود، نميگذاشت کسي پياده با آن حضرت حرکت کند، يا او را با خود سوار ميکرد و اگر قبول نميکرد ميفرمود: «جلوتر برو و در فلان مکان منتظر باش»[14] .
رسول خداصلي الله عليه وآله لباس خود را ميدوخت و کفش خود را پينه ميکرد و بيشتر کاري که در خانه انجام ميداد دوزندگي بود[15] .
رسول خداصلي الله عليه وآله کفش خود را پينه ميزد و لباس خود را ميدوخت و در خانه را خود باز ميکرد و شير گوسفندان را ميدوشيد و شتر را ميبست[16] .
[1] وَيَعْقِلُ الْبَعيرَ فَيَحْلِبُها وَ يَطْحَنُ مَعَ الْخادِمِ اِذا اَعْيي. مناقب، ج 1، ص 145؛ دعائمالاسلام، ج 2، ص 107.
[2] وَيَضَعُ طَهُورَهُ بِاللَّيْلِ بِيَدِهِ وَلا يَجْلِسُ مُتَّکِأً وَيَخْدِمُ في مِهْنَةِ اَهْلِهِ وَ يَقْطَعُ اللَّحْمَ وَاِذا جَلَسَ عَلَي الطَّعامِ جَلَسَ مُحَقَّراً وَيُجيبُ دَعْوَةَ الْحُرِّوَ الْعَبْدِ وَلَو عَلي ذِراعٍ اَوْ کُراعٍ. يَأکُلُ ما حَضَرَو لايَرُدُّ ما وَجَدَ. مناقب، ج 1، ص 145 .
[3] يَمْشي راجِلاً وَحافِياً بِلارِداءٍ وَ عَمامَةٍ وَ لاقَلَنْسُوَةٍ وَ يُشَيِّعُ الْجَنائِزَ وَ يَعُودُ الْمَرضي في اَقْصَي الْمَدينَةِ. مناقب، ج 1، ص 145؛ دعائم الاسلام، ج 2، ص 107.
[4] يُجالِسُ الْفُقَراءَ وَيُؤاکِلُ الْمَساکينَ وَيُناوِلُهُمْ بِيَدِهِ. مناقب، ج 1، ص 145.
[5] وَکانَ يُکْرِمُ مَنْ يَدْخُلُ عَلَيْهِ حَتَّي رُبَّما بَسَطَ ثَوبَهُ وَ يُؤْثِرُ الدَّاخِلَ بِالْوِسادَةِ الَّتي تَحتَه. مناقب، ج 1، ص 145.
[6] اِنَّهُ يَبْدُرُ مَنْ لَقيهُ بِالسَّلامِ. عيون اخبارالرضا، باب الشمائل.
[7] وَيُرْدِفُ خَلْفَهُ عَبْدَهُ اَوْ غَيْرَهُ وَيَرْکَبُ ما اَمْکَنَهُ مِنْ فَرَسٍ اَوْ بَغْلَةٍ اَوْ حِمارٍ وَيَرْکَبُ الْحِمارَ بِلا سَرْجٍ وَعَلَيْهِ الْعِذارُ. مناقب، ج 1، ص 145.
[8] اِنَّهُ يَجْلِسُ عَلَي الاَرْضِ وَ يَعْتَقِلُ الشَّاةَ وَ يُجيبُ دَعْوَةَ الْمَمْلُوکِ عَلي خُبْزِ شَعيرٍ. مکارم الاخلاق، ج 1، ص 14.
[9] کانَ رَسُولُاللَّهصلي الله عليه وآله اِذا دَخَلَ مَنْزِلاً قَعَدَ فياَدْنَيالْمَجْلِسِ اِلَيْهِ حينَ يَدْخُلُ. کافي ، ج 2 ، ص 6 62.
[10] اِنَّهُ کانَ يَکْرَهُ اَنيُقامَ لَهُ فَکانُوا اِذا قَدِمَ لا يَقُومُونَ لِعِلْمِهِمْ کِراهَةَ ذلِکَ فَاِذا قامَ قامُوا مَعَهُ حَتَّي يَدْخُلَ مَنْزِلَهُ. مکارمالاخلاق، ج 1، ص 41 .
[11] کانَ النَّبِيّصلي الله عليه وآله يَرْقَعُ ثَوبَهُ وَ يَخْصِفُ نَعْلَهُ وَ يَحْلِبُ شاتَهُ وَيَأکُلُ مَعَ الْعَبْدِ وَيَجْلِسُ عَلَي الْاَرْضِ وَيَرْکَبُ الْحِمارَ وَيُرْدِفُ. وَلايَمْنَعُهُ الحَياءُ اَنْ يَحْمِلَ حاجَتَهُ مِنَ السُّوقِ اِلي اَهْلِهِ. وَيُصافِحُ الْغَنِيَّ وَالْفَقيرَ وَلا يَنْزَعُ يَدَهُ مِنْ يَدِ اَحَدٍ حَتَّي يَنْزِعَها هُوَ. وَيُسَلِّمُ عَلي مَنِ اسْتَقْبَلَهُ مِنْ غَنِيٍّ وَفَقيرٍ وَکَبيرٍ وَصَغيرٍ وَلا يُحَقِّرُ ما دُعِيَ اِلَيْهِ وَلَوْ اِلي حَشِفِ التَّمْرِ.ارشادالقلوب،ص155.
[12] قالَ رَسُولُ اللَّهصلي الله عليه وآله خَمْسٌ لااَدَعُهُنَّ حَتَّي الْمَماتِ، اَلاَکْلَ عَلي الاَرْضِ مَعَ الْعَبيدِ، وَرُکُوبي مُؤْکَفًا، وَحَلْبِي الْعَنْزَ بِيَدِي، وَلُبْسَ الصُّوفِ، وَالتَّسْليمَ عَلَي الصِّبْيانِ لِيَکُونَ سُنَّةً مِنْ بَعْدي. عللالشرايع، ج 1، ص 124.
[13] کانَ رَسُولُ اللَّهصلي الله عليه وآله يُسَلِّمُ عَلَي النِّساءِ وَ يُرْدِدْنَ عَلَيهِ السَّلامَ. علل الشرايع، ج 4، ص 55 .
[14] رُوِيَ اَنَّ رَسُولَ اللَّهصلي الله عليه وآله کان لا يَدَعُ اَحَداً يَمْشي مَعَهُ اِذا کانَ راکِبًا، حَتَّي يَحْمِلَهُ مَعَهُ فَاِنْ اَبي قالَ:تَقَدَّمْ اَمامي واَدْرِکْني فِي الْمَکانِ الَّذِي تُريدُ.مکارمالاخلاق،ج1،ص22.
[15] کانَ يَخيطُ ثَوْبَهُ وَيَخْصِفُ نَعْلَهُوَکانَ اَکْثَرَ عَمَلِهِ في بَيْتِهِ الْخِياطَةُ. مجموعه ورام، ج 1 ، ص 32 .
[16] وَکانَ يَخْصِفُ النَّعْلَ وَيُرَقِّعُ الثَّوْبَ وَيَفْتَحُ الْبابَ وَيَحْلِبُ الشَّاةَ. سننالنبيّصلي الله عليه وآله ، ص 72 .
ميانه روي و اعتدال پيامبر
رسولخداصلي الله عليه وآله فرمود: «بدانيد که هر عبادتي در ابتدا افراط و شدتي دارد، ولي بعداً به حالت تفريط و سستي ميگرايد. پس کسيکه شدّت عبادتش برطبق سنّت من شود، راه را پيدا خواهد کرد و هرکس که مخالف سنت من شود، گمراه گشته و عمل او تباه خواهد شد. مردم ! بدانيد که من نماز ميخوانم و ميخوابم و روزه ميگيرم و افطار ميکنم، ميخندم و گاهي ميگريم. پس هرکس از راه روشن سنت من اعراض کند، از من نيست»[1] .
نماز پيامبر در عين تماميّت از همه نمازها سبکتر و خطبهاش از همه خطبهها و سخنرانيها کوتاهتر بود[2] .
خداوند رسولش را به ميانهروي تأديب فرمود[3] .
خطبه و سخنراني پيامبرصلي الله عليه وآله از همه کوتاهتر بود و حرف بيهوده نميز د.[4] .
[1] قالَ رَسُولُ اللَّهِصلي الله عليه وآله: اَلا اِنَّ لِکُلِّ عِبادَةٍ شَرَهٌ ثُمَّ تَصيرُ اِلي فَتْرَةٍ فَمَنْ صارَتْ شَرَهُ عِبادَتِهِ اِلي سُنَّتي فَقَدِ اهْتَدي وَمَنْ خالَفَ سُنَّتي فَقَدْ ضَلَّ وَکانَ عَمَلُهُ في تَبارٍ. اَما اِنِّي اُصَلّي وَاَنامُ وَاَصُومُ وَاَفْطَرُ وَاَضْحَکُ وَاَبْکي. فَمَنْ رَغِبَ عَنْ مِنْهاجي وَسُنَّتي فَلَيْسَ مِنّي. اصول کافي، ج 2، ص 85.
[2] وَکانَاَخَفّالنَّاسِصَلوةًفيتَمامٍوَکانَاَقْصَرَالنَّاسِخُطْبَةً.مکارمالاخلاق،ج1،ص25.
[3] اَدَّبَهُ اللَّهُ عَلَي الْقَصْدِ. تفسير عياشي، ج 2، ص 289.
[4] وَکانَ اَقْصَرَالنَّاسِ خُطْبَةً وَاَقَلَّهُمْ هَذَراً. مکارمالاخلاق، ج 1، ص 61.
پذيرش هديه و شيوه پيامبر
رسول خداصلي الله عليه وآله از چيزي که به عنوان هديه بود، ميل ميکرد و از صدقه نميخورد[1] .
هديه را ميپذيرفت هر چند که جرعهاي از شير باشد. از هديه ميخورد، ولي از غذايي که بهعنوان صدقه بود، ميل نميکرد[2] .
پيامبرصلي الله عليه وآله هديه را ميپذيرفت، ولي در عوض جبران ميکرد و چيزي به هديه کننده ميداد[3] .
عايشه ميگويد: «زني فقير براي من هديهاي آورد. من به خاطر اينکه دلسوزي کرده باشم هديه او را نپذيرفتم. وقتي که اين جريان را به پيامبرصلي الله عليه وآله گفتم، حضرت فرمود: چرا هديه او را نپذيرفتي و جبران نکردي؟ فکر نميکني که او را تحقير کردي؟»[4] .
پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود: اگر کافر يا منافقي براي من يک بار شتر هديه بياورد از او نميپذيرم[5] .
[1] کانَ رَسُولُ اللَّهصلي الله عليه وآله يَأکُلُ الْهَدِيَّةَ و لايَأْکُلُ الصَّدَقَةَ. اکمال الدين، ج 1، ص 165.
[2] وَيَقْبَلُ الْهَدِيَّةَ وَلَوْ اَنَّها جُرْعَةُ لَبَنٍ وَيَأکُلُها وَلا يَأْکُلُ الصَّدَقَةَ.مناقب،ج1،ص145.
[3] اِنَّهُ کانَ يَقْبَلُ الْهَدِيَّةَ ويُثيبُ عَلَيْهِ. سنن ابيداوود، ج 3 ص 290.
[4] عَنْ عائِشَةَ قالَتْ: اَهْدَتْ اِلَيَّ اِمْرَأَةٌ مِسْکينَةٌ هَدِيَّةً، فَلَمْ اَقْبَلْها رَحْمَةً لَها. فَذَکَرْتُ ذلِکَ لِرَسُولِاللَّهِصلي الله عليه وآله، فَقالَ: اَلاَّ قَبَّلْتِها مِنْها وَکافَيْتِها مِنْها! فَلا تَري اَ نَّکِ حَقَّرْتِها. کنزالعمال، ح 14482 .
[5] لَوْ اَنَّ کافِراً اَوْ مُنافِقاً اَهْدي اِلَيَّ وَسَقاً ما قَبِلْتُ. فروع کافي، ج 5 ، ص 141 .
✅همسرداري، توجه به فرزندان و سيره و سبک زندگی پيامبر (ص)
پيامبرصلي الله عليه وآله در حجة الوداع که زنان خود را همراه برد، در هر شبانهروزي نزد يکي از زنانش به سر ميبرد و ميخواست بين آنها عدالت برقرار کند[1] .
پيامبرصلي الله عليه وآله پس از خواندن نماز صبح با تک تک زنان خود ملاقات ميکرد (و از آنان دلجويي مينمود)[2] .
پيامبرصلي الله عليه وآله در زمان بيماري نيز عدالت را مراعات نموده و دستور ميداد که او را به منزل زني که نوبت او بود ببرند[3] .
ميمونه همسر پيامبرصلي الله عليه وآله ميگويد: «در ايام عادت ماهانه، رسول خداصلي الله عليه وآله به من دستور ميداد که به خود لنگي ببندم و در بستر پيامبر بخوابم»[4] .
رسول خداصلي الله عليه وآله چون صبح ميشد، دست بر سر نوهها و فرزندان خود ميکشيد[5] .
رسولاللَّهصلي الله عليه وآله بر فراز منبر در حال سخنراني بود که حسن و حسينعليهما السلام در حاليکه هرکدام پيراهن قرمزي پوشيده بودند وارد شدند و در هنگام راه رفتن به زمين ميخوردند. حضرت از منبر به زير آمد و آن دو را در بغل گرفت و جلوي روي خود گذارد[6] .
جابر ميگويد: بر پيامبرصلي الله عليه وآله وارد شدم در حاليکه حسنوحسينعليهما السلام برپشت آن حضرت سوار شده بودند و آن حضرت روي زانوها راه ميرفت و ميفرمود: «من شتر خوبي براي شما هستم و شما سوارههايي خوب براي من هستيد»[7] .
عمر بن خطاب ميگويد: «حسن و حسين را بردوش پيامبر ديدم و گفتم: پيامبرصلي الله عليه وآله وسلم چه خوب اسبي براي شما دو نفر است. پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود: و چه خوب سوارههايي اين دو هستند»[8] .
پيامبرصلي الله عليه وآله حسن و حسينعليهما السلام را ميرقصانيد و ميگفت:«حُزُقَّة حُزُقَّة تَرَقَّ عَيْنُ بَقَّة»[9] پس بچه بالا ميآمد تا آنگاه که بر سينه پيامبرصلي الله عليه وآله وسلم قرار ميگرفت[10] .
[1] حَجَّ رَسُولُاللَّهصلي الله عليه وآله حَجَّةَالْوِداعِ فَکانَ يَأوي في کُلِّ يَوْمٍ وَلَيْلَةٍ اِلي اِمْرَأَةٍ مِنْهُنَّ يَبْتَغي بِذلِکَ الْعَدْلَ. امالي، ج 2، ص 89.
[2] اِنَّ رَسُولَاللَّهصلي الله عليه وآله اِذا صَلَّي الْغَداةَ يَدْخُلُ عَلي اَزْواجِهِ اِمْرَأَةً اِمْرَأَةً. مجمعالبيان، ج 1 ، ص 313 .
[3] اِنَّ النَّبِيَّ صلي الله عليه وآلهکانَ يُقَسِّمُ بَيْنَ نِسائِهِ في مَرَضِهِ فَيُطافُ بِهِ بَيْنَهُنَّ. مجمع البيان، ج 3، ص 121.
[4] اِنَّ مَيْمُونَةَ کانَتْ تَقُولُ: اِنَّ النَّبِيّصلي الله عليه وآله يَأْمُرُني اِذا کُنْتُ حائِضاً اَنْ اَتَّزِرَ بِثَوْبٍ ثُمَّ اَضْطَجِعَ مَعَهُ في فِراشِهِ. الفقيه، ص 22 .
[5] کانَ النَّبِيّصلي الله عليه وآله اِذا اَصْبَحَ مَسَحَ عَلي رُؤُوسِ وُلْدِهِ وَوُلْدِ وُلْدِهِ.عدةالداعي،ص79.
[6] کانَ رَسُولُاللَّهِصلي الله عليه وآله يَخْطُبُ عَلَي الْمَنْبَرِ فَجاءَ الْحَسَنُ وَالْحُسَيْنُ وَعَلَيْهِما قَميصانِ اَحْمَرانِ يَمْشِيانِ وَيَعْثِرانِ، فَنَزَلَ رَسُولُاللَّهِ مِنَ الْمَنْبَرِ فَحَمَلَهُما وَوَضَعَهُما بَيْنَ يَدَيْهِ، بحار، ج 43 ، ص 284 .
[7] عَنْ جابِرٍ ، قالَ: دَخَلْتُ عَلَي النَّبيّصلي الله عليه وآله وسلم وَالْحَسَنُ وَالْحُسَيْنُ عَلي ظَهْرِهِ وَهُوَ يَجْثُو لَهُما وَيَقُولُ: نِعْمَ الْجَمَلُ جَمَلُکُما وَنِعْمَ الْعِدْلانِ اَنْتُما ، بحار ، ج 43 ، ص 285 .
[8] عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ، قالَ: رَأَيْتُ الْحَسَنَ وَالْحُسَيْنَ عَلي عاتِقَيْ رَسُولِاللَّهِصلي الله عليه وآله وسلم فَقُلْتُ: نِعْمَالْفَرَسُ لَکُما. فَقالَ: وَنِعْمَ الْفارِسانِ هُما. بحار ، ج 43 ، ص 285 .
[9] حُزُقَّه» يعني کسيکه کوچک است و قدمهاي کوچک برميدارد و «عين بقه» يعني کسيکه چشمهايش کوچک است .
[10] کانَ يُرَقِّصُ الْحَسَنَ اَوِ الْحُسَيْنَ وَيَقُولُ: حُزُقَّة حُزُقَّة تَرَقَّ عَيْنُ بَقَّةٍ فَتَرَقَّي الْغُلامُ حَتَّي وَضَعَ قَدَمَيْهِ عَلي صَدْرِهِ. بحار ، ج 43، ص 285 .
دانستني هاي جالب در مورد پيامبر اکرم
>غذاها و ميوههاي مورد علاقه پيامبر
>نام حيوانات، اسلحه و اثاثيه پيامبر
>شجاعت و دليري پيامبر
>حيوانات مورد علاقه پيامبر
>انگشتر، کفش و عصاي پيامبر
>چند روايت جالب در مورد پيامبر
غذاها و ميوههاي مورد علاقه پيامبر
روي زمين، ميوهاي محبوبتر از انار نزد پيامبر نبود. به خدا سوگند وقتي که انار ميل ميکرد دوست نداشت کسي با او شريک شود[1] .
نان جو الک نشده ميخورد و هرگز نان گندم نخورد و از نان جو نيز سير نشد[2] .
محبوبترين خورشها نزد پيامبرصلي الله عليه وآله سرکه و زيتون بود و ميفرمود: «اين خوراک پيامبران است»[3] .
هندوانه را دوست ميداشت[4] .
خيار را با خرما و گاهي با نمک ميل ميکرد. در ميان ميوههاي تازه، خربزه و انگور را بيش از ميوههاي ديگر دوست داشت.
بيشتر خوراک حضرت، آب و خرما بود.
شير را با خرما ميل ميکرد و آن دو را ، دو غذاي پاکيزه ميناميد.
بهترين غذاها نزد آن حضرت، گوشت بود و تريد را با خود گوشت ميل ميکرد. کدو حلوايي را دوست داشت. از گوشت حيوان شکار شده ميخورد، ولي خودش حيواني را شکار نميکرد. گاهي نان و روغن ميل ميکرد. از گوشت گوسفند، ماهيچه و کتف (گوشت سر دست) را دوست داشت.
از پختنيها کدو و از خورشها سرکه و از خرما، عجوه که خرماي پرگوشت است و از سبزيها کاسني و ريحان کوهي و کلم را دوست ميداشت[5] .
پيامبرصلي الله عليه وآله هروقت انار ميخورد،کسي را در آن شريک نميکرد[6] .
پيامبرصلي الله عليه وآله خرماي نورس و شحم درخت خرما را با خرما ميخورد و ميفرمود: «شيطان لَعَنَهُاللَّه بهغضب درميآيد و ميگويد: فرزند آدم زنده ماند تا کهنه را با تازه خورد»[7] .
پيامبرصلي الله عليه وآله خيار را با خرما ميخورد و محبوبترين ميوهها نزد آن حضرت خربزه و انگور بود.
وقتي که روزه ميگرفت و رطب وجود داشت، فقط با رطب روزه را افطار ميکرد.
اکثر اوقات، انگور را دانه دانه ميل ميفرمود.
پنير و خرما ميخورد و سپس آب مينوشيد.
اکثر غذاي آن حضرت گوشت بود.
کدو را دوست داشت و به يک نوع کدو که دباء (کدو حلوايي) گفته ميشد، علاقه زيادي داشت و از خوردنيهاي سفره، دست بهسوي آن دراز ميکرد. گوشت مرغ و حيوانات صحرايي و پرندگان و نان و روغن و سرکه و کاسني و ريحان کوهي و کلم ميل ميفرمود[8] .
پيامبرصلي الله عليه وآله خيار را با نمک ميخورد[9] پيامبرصلي الله عليه وآله هسته خرما را به گوسفندان ميداد. سير و پياز و تره نميخورد[10] .
پيامبرصلي الله عليه وآله کليههاي حيوان را نميخورد، ولي آن را برديگران حرام نمينمود و ميفرمود: «چون کليهها به بول حيوان نزديک است، من آنرا نميخورم»[11] .
پيامبرصلي الله عليه وآله از گوشت حيوان، ماهيچه دست را دوست داشت[12] .
پيامبرصلي الله عليه وآله عسل را زياد دوست ميداشت[13] .
راوي ميگويد: «خدمت حضرت رضاعليه السلام مشرف شدم و در جلو آن حضرت يک نوع خرمايي بود به نام (خرماي برني) که با اشتهاي کامل ميل ميکرد. پس فرمود: سليمان نزديک بيا و بخور. من پيش رفتم و با آن حضرت ميل کردم و به آن جناب عرض کردم: فدايت گردم! ميبينم از اين خرما با اشتهاي کامل ميل ميفرماييد، فرمود: آري. من خرما را دوست دارم. گفتم: چرا؟ فرمود: براي اينکه رسول خداصلي الله عليه وآله خرما را خيلي دوست داشت. اميرالمؤمنين، امام حسن، امام حسين، امام زينالعابدين، امام باقر، امام صادق، پدرمعليهم السلام و خودم همگي خرما را دوست داريم و شيعيان ما نيز خرما را دوست دارند؛ زيرا از طينت ما آفريده شدهاند و دشمنان ما اي سليمان ! مشروب (مست کننده) را دوست دارند؛ زيرا آنها از شعلهاي از آتش خلق شدهاند»[14] .
غذاي پيامبرصلي الله عليه وآله اگر پيدا ميکرد نان جو بود، و حلوايش خرما و سوخت منزلش شاخ درخت خرما[15] .
[1] ما عَلي وَجْهِ الْاَرْضِ ثَمَرَةٌ کانَتْ اَحَبَّ اِلي رَسُولِ اللَّهِ وَکانَ وَاللَّهِ اِذا اَکَلَها اَحَبَّ اَنْ لايُشْرِکَهُ فيهِ اَحَدٌ. محاسن، ص 447 .
[2] وَکانَ يَأْکُلُ خُبْزَ الشَّعيرِ غَيْرَ مَنْخُولٍ وَما اَکَلَ خُبْزَ بُرٍّ قَطُّ وَ لا شَبِعَ مِنْ خُبْزِ شَعيرٍ قَطُّ. مکارمالاخلاق، ج 1 ، ص 28 .
[3] کانَ اَحَبَّ الْاَصْباغِ اِلي رَسُولِاللَّهِ الْخَلُّ وَالزَّيْتُ وَقالَ: هُوَ طَعامُ الْاَنْبياءِ. محاسن، ص 402.
[4] کانَ يُحِبُّ الْبِطّيخَ. مناقب، ج 1، ص 145.
[5] وَکانَ يَأکُلُ الْقِثَّاءَ بِالرُّطَبِ وَبِالْمِلْحِ وَکانَ اَحَبَّ الْفَواکِهِ الرَّطْبَةِ اِلَيْهِ، اَلْبِطّيخُ وَالْعِنَبُ وَاَکْثَرُ طَعامِهِ اَلْماءُ وَالتَّمْرُ. وَکانَ يَتَمَجَّعُ اللَّبَنَ بِالتَّمْرِ وَيُسَمّيهَا الاَطْيَبَيْنَ وَکانَ اَحَبَ الطَّعامِ اِلَيهِ اللَّحْمُ وَيأکُلُ الثَّريدَ بِاللَّحْمِ وَکانَ يُحِبُّ الْقَرْعَ وَکانَ يَأکُلُ لَحْمَ الصَّيْدِ وَلا يَصيدُهُ وَکانَ يَأکُلُ الْخُبْزَ وَالسِّمْنَ. وَکانَ يُحِبُّ مِنَ الشَّاةِ الذِّراعَ وَالْکِتْفَ. وَمِنَ الْقِدْرِ اَلدَّباءَ وَمِنَ الصِّباغِ اَلْخَلَّ وَمِنَ التّمْرِ اَلْعَجْوَةَ وَمِنَ الْبُقُولِ الْهِنْدبا وَالْباذَرُوجَ وَالْبَقْلَةَ اللَّيِّنَةَ. مکارمالاخلاق، ج 1، ص73.
[6] کانَ اِذا اَکَلَهُ (يَعْنِي الرُّمَّانَ) لا يُشْرِکُهُ فيهِ اَحَدٌ. مکارم الاخلاق، ج 1، ص 194.
[7] کَانَ النَّبِيّصلي الله عليه وآله يَأکُلُ الطَّلْعَ وَالْجِمارَ بِالتَّمْرِ وَيَقُولُ: اِنَّ اِبْليسَ لَعَنَهُاللَّهُ يَشْتَدُّ غَضَبُهُ وَيَقُولُ: عاشَ ابْنُ آدَمَ حَتَّي اَکَلَ الْعَتيقَ بِالْحَديثِ. عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 72.
[8] مکارم الاخلاق، ج 1، ص 73.
[9] وَکانَ يَأکُلُ الْقِثّاءَ بِالْمِلْحِ. محاسن، ص 460.
[10] يَأکُلُ الْبِطّيخَ وَ الْعِنَبَ وَ يَأکُلُ الرُّطَبَ وَ يُطْعِمُ الشَّاةَ النَّوي وَ کانَ لايَأْکُلُ الثُّومَ وَ لاَالْبَصَلَ وَ لاَ الْکُرَّاثَ. مکارم الاخلاق، ج 1، ص 28.
[11] کانَ النَّبِيّصلي الله عليه وآله لايَأکُلُ الْکُلْيَتَيْنِ مِنْ غَيْرِ اَنْ يُحَرِّمَهُما وَيَقُولُ: لِقُرْبِهِما مِنَ الْبَوْلِ. عيون اخبار الرضاعليه السلام، ج 2، ص 41.
[12] وَکانَ النَّبِيّصلي الله عليه وآله يُحِبُّ مِنَ اللَّحْمِ الذِّراعَ. علل الشرايع، ج 2، ص 369.
[13] کانَ رَسُولُ اللَّهصلي الله عليه وآله يُعْجِبُهُ الْعَسَلُ. مکارم الاخلاق، ج 1، ص 187.
[14] کافي، ج 6، ص 345.
[15] کانَ طَعامُ رَسُولِاللَّهصلي الله عليه وآله الشَّعيرُ اِذا وَجَدَهُ وَحَلْواهُ التَّمْرُ وَوَقُودُهُ السَّعْفُ. شيخ طوسي، ص 294 ، امالي، شيخ مفيد، ص 114 .
نام حيوانات، اسلحه و اثاثيه پيامبر
از اخلاق آن حضرت اين بود که حيوانات، اسلحه و اثاثيه خود را نامگذاري ميکرد. نام پرچم آن حضرت «عقاب» و نام شمشيرش که در جنگها همراه بود «ذوالفقار» و شمشير ديگرش «مَخْذَم» و ديگري «رَسُوب» و ديگري «قَضيب» بود. نام کمان آن حضرت «کَتوم» و نام جعبه تير حضرت «کافور» بود. اسم ناقه و شتر آن حضرت «غَضْباء» ونام استر آن حضرت «دُلْدُل» و نام الاغ او «يَعْفُور» و اسم گوسفندي که از شير آن ميآشاميد «عَيْنه» بود[1] .
پيامبرصلي الله عليه وآله خيمهاي داشتند که آن را «کَن» ميگفتند[2] .
[1] وکانَ مِنْ خُلْقِهِ تَسْمِيَةُ دَوابِّهِ وَسَلاحِهِ وَمَتاعِهِ،وکانَ اِسْمَ رايَتِهِاَلْعِقابُ وَاِسْمَ سَيْفِهِ الَّذي يَشْهَدُ بِهِ الْحُرُوبَ ذُوالْفِقارِ وَکانَ لَهُ سَيْفٌ يُقالُ لَهُ اَلْمَخْذَمُ. وَآخَرُ يُقالُ لَهُ اَلرَّسُوبُ وَآخَرُ يُقالُ لَهُ اَلْقَضيبُ وَکانَ اِسْمَ قَوْسِهِ اَلْکَتُومُ وَجَعْبَتِهِ اَلْکافُورُ وَکانَ اِسْمَ ناقَتِهِ اَلْقَصْواءُ وَهِيَ الَّتي يُقالُ لَها اَلْغَضْباءُ وَاِسْمَ بَغْلَتِهِ اَلدُّلْدُلُ وَکانَ اِسْمَ حِمارِهِ يَعْفُورٌ وَاِسْمَ شاتِهِ الَّتي يَشْرَبُ لَبَنَها عَيْنَةٌ . احياءالعلوم، ج 2، ص 377 .
[2] وَکانَ لَهُ فُسْطاطٌ يُسَمَّي الْکَنُّ. الفقيه، ص 519 .
شجاعت و دليري پيامبر
انس بن مالک گويد: «رسول خداصلي الله عليه وآله شجاعترين مردم بود... يک شب صداي هولناکي به گوش مردم مدينه رسيد و همه به سوي آن صدا شتافتند در اين ميان پيامبرصلي الله عليه وآله از همه جلوتر آمده و بر اسب ابيطلحه سوار شده و شمشير برگردن انداخته و به مردم فرمود: «نترسيد ! ما بررسي کرديم، تحقيقاً هيچ چيز غير از صدايي هولناک نبود»[1] .
امام عليعليه السلام فرمود: «چون آتش جنگ شعله ور ميشد و دو لشکر بههم ميرسيدند، همه به رسول خداصلي الله عليه وآله پناهنده ميشديم و کسي نبود که از آن حضرت به دشمن نزديکتر بوده باشد»[2] .
[1] کانَ رَسُولُ اللَّهِصلي الله عليه وآله اَشْجَعَ النَّاسِ ... لَقَدْ فَزَعَ اَهْلُ الْمَدينَةِ لَيْلَةً فَانْطَلَقَ النَّاسُ قِبَلَ الصَّوْتِ. فَتَلَقَّاهُمْ رَسُولُاللَّهصلي الله عليه وآله وَقَدْ سَبَقَهُمْ وَهُوَ يَقُولُ: لاتَراعُوا وَهُوَ عَلي فَرَسٍ لاَبي طَلْحَةَ وَفي عُنُقِهِ السَّيْفُ فَجَعَل يَقُولُ لِلنَّاسِ: لاتَراعُوا وَجَدْناهُ بَحْراً... .مکارمالاخلاق،ج1،ص17 .
[2] قالَ عَلِيّعليه السلام کُنَّا اِذَا احْمَرَّ الْبَأْسُ وَلَقَيالْقَوْمُ اِتَّقَيْنا بِرَسُولِ اللَّه فَما يَکُونُ اَحَدٌ اَقْرَبُ اِلَي الْعَدُوِّ مِنْهُ. مکارمالاخلاق ، ج 1 ، ص 17 .
حيوانات مورد علاقه پيامبر
پيامبرصلي الله عليه وآله ميفرمود: «خروس سفيد، دوست من است و دشمن آن دشمن خدا محسوب ميشود. صاحبش را حفظ ميکند و تا هفتمنزل نيز محافظ همسايگان است»[1] .
پيامبرصلي الله عليه وآله خروس سفيد را در خانه نگه ميداشت[2] .
پيامبرصلي الله عليه وآله ميفرمود: «گوسفند در منزل برکت است و دو گوسفند دو برکت و سه گوسفند برکتهاي زيادي دارد»[3] .
پيامبرصلي الله عليه وآله ميفرمود:«گوسفند در منزل هفتاد دَرِ فقر را ميبندد»[4] .
پيامبرصلي الله عليه وآله ميفرمود: «گوسفند از حيوانات بهشتي است»[5] .
پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود: «به خروس دشنام ندهيد، چرا که او دوست من است و من هم دوست او هستم. به خدايي که مرا به رسالت مبعوث کرد اگر مردم ميدانستند که در بوي خروس چه فائدهاي است، پر و گوشت آن را با طلا و نقره ميخريدند»[6] .
امام صادقعليه السلام فرمود: «در خانه پيامبرصلي الله عليه وآله يک جفت کبوتر قرمزرنگ بود»[7] .
[1] قالَ رَسُولُ اللَّهِصلي الله عليه وآله : اَلدّيکُ الاَبْيَضُ صَديقي وَعَدُوُّهُ عَدُوُّ اللَّهِ، يَحْرُسُ صاحِبَهُ وَ سَبْعَ دُورٍ. مکارمالاخلاق، ج 1 ، حديث 872 .
[2] وَکانَ رَسُولُاللَّهِصلي الله عليه وآله يُبَيِّتُهُ مَعَهُ فِي الْبَيْتِ. مکارمالاخلاق، ج 1 ، حديث 872 .
[3] قالَ النَّبِيّصلي الله عليه وآله:اَلشَّاةُ فِي الدَّارِ بَرَکَةٌ وَالشَّاتانِ بَرَکَتانِ وَالثَّلاثَةُ بَرَکَةٌ کَثيرَةٌ. مکارمالاخلاق، ج1، ح 861.
[4] قالَالنَّبِيّصلي الله عليه وآله:اَلشَّاةُفِيالْبَيْتِ تَرُدُّ سَبْعينَباباًمِنَالْفَقْرِ.مکارمالاخلاق،ج1،ح860 .
[5] قالَ النَّبِيّصلي الله عليه وآله: اَلشَّاةُ مِنْ دَوابِّ الْجَنَّةِ. مکارم الاخلاق، ج 1، ح 862.
[6] قالَ النَّبيّصلي الله عليه وآله: لاتَسُبُّوا الدّيکَ،فَاِنَّهُ صَديقي وَاَ نَا صَديقُهُ وَعَدُوُّهُ عَدُوّي: وَالَّذي بَعَثَني بِالْحَقِّ لَوْ يَعْلَمُ بَنُو آدَمَ ما في قَتْرَتِهِ لاَشْتَروْا ريشَهُ وَلَحْمَهُ بِالذَّهْبِ وَالْفِضَّةِ. مکارمالاخلاق،ج1 ، ح 876 .
[7] قالَالصَّادِقُعليه السلام:کانَ فيمَنْزِلِ رَسُولِاللَّهصلي الله عليه وآله زَوْجُحَمامٍاَحْمَرَ.کافي،ج6،ص548.
انگشتر، کفش و عصاي پيامبر
رسول خداصلي الله عليه وآله نگين انگشتر خود را در باطن کف دست خود قرار ميداد و اکثر اوقات به آن نگاه ميکرد[1] .
انگشتر رسول خداصلي الله عليه وآله از نقره بود[2] .
نقش انگشتر پيامبرصلي الله عليه وآله محمّد رسول اللَّه بود[3] .
امام صادقعليه السلام فرمود: «سنّت در پوشيدن کفش آن است که پاي راست را بر پاي چپ مقدم دارند و هنگام بيرون آوردن، عکس آن عمل شود»[4] .
امام صادقعليه السلام فرمود: «کفش سياه و نعلين زرد از سنت است»[5] .
[1] اِنَّ رَسُولَ اللَّهِصلي الله عليه وآله کانَ يَجْعَلُ فَصَّ خاتَمِهِ في بَطْنِ کَفِّهِ وَ کانَ کَثيراً ما يَنْظُرُ اِلَيْهِ. جعفريات، ص 375 .
[2] کانَ خاتَمُ رَسُولِ اللَّهصلي الله عليه وآله مِنْ وَرَقٍ. کافي، ج 6، ص 468.
[3] کانَ نَقْشُ خاتَمِ النَّبيِّ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ. کافي، ج 6، ص 468.
[4] قالَ الصَّادقعليه السلام : مِنَ السُّنَّةِ لُبْسُ نَعْلِالْيَمينِ قَبْلَالْيَسارِ وَخَلْعُ الْيَسارِ قَبْلَ الْيَمينِ. مکارم الاخلاق ، ج 1 ، ص 140 .
[5] قالَ الصَّادقعليه السلام : مِنَ السُّنَّةِ اَلْخُفُّ الاَسْوَدُ وَ الْنَعْلُ الصَّفْراءُ. مکارمالاخلاق، ج 1، ص 118 .
چند روايت جالب در مورد پيامبر
دست راست پيامبرصلي الله عليه وآله اختصاص به خوردن و آشاميدن و گرفتن و دادن بود، جز با دست راست، چيزي به کسي نميداد و چيزي از کسي نميگرفت و دست چپ او براي کارهاي ديگر بود. در همه کارها تيامن (انجام دادن با دست راست) را دوست داشت؛ در لباس پوشيدن، کفش پوشيدن و شانه کردن مو[1] .
امام صادقعليه السلام فرمود: «پيامبرصلي الله عليه وآله کراهت داشت که بدون چراغ در خانه تاريک وارد شود»[2] .
در زمستان، رسول خداصلي الله عليه وآله دوست داشت که دخول و خروجش از منزل در شب جمعه باشد[3] .
امام صادقعليه السلام فرمود: «پيامبرصلي الله عليه وآله پس از طلوع آفتاب از منزل بيرون ميآمد»[4] .
راوي ميگويد: به حضرت رضاعليه السلام عرض کردم: فدايت شوم ! مردم ميگويند که پيامبرصلي الله عليه وآله از راهي که ميرفت، هنگام مراجعت از راه ديگري برميگشت، آيا درست است؟ حضرت فرمود: «آري، من خيلي از اوقات چنين ميکنم». شما نيز چنين کنيد. بعد فرمود: «اين کار براي رسيدن به روزي ، نزديکتر است»[5] .
پيامبرصلي الله عليه وآله وقتي که اراده جنگ ميکرد با زنان خويش مشورت مينمود و سپس برخلاف نظر آنها عمل ميکرد[6] .
[1] وَکانَ يُحِبُّ التَّيِمّنَ فِي جَميعِ اُمُورِهِ فِي لُبْسِهِ وَتَنَعُّلهِ وَتَرَجُّلِهِ. مکارمالاخلاق، ج 1 ، ص 22 .
[2] اِنَّ رَسُولَ اللَّهِصلي الله عليه وآله يَکْرَهُ اَنْ يَدْخُلَ بَيْتاً مُظْلِماً اِلّابِسَراجٍ. کافي، ج 6، ص 534.
[3] کانَ رَسُولُ اللَّهِصلي الله عليه وآله يَسْتَحِبُّ اِذا دَخَلَ وَ اِذا خَرَجَ فِي الشِّتاءِ اَنْ يَکُونَ ذلِکَ في لَيْلَةِ الْجُمُعَةِ. کافي، ج 3، ص 413 .
[4] کانَ رَسُولُ اللَّهِ يَخْرُجُ بَعْدَ طُلُوعِ الشَّمْسِ. اقبال، ص 499.
[5] قالَ: قُلْتُ لِلرِّضاعليه السلام: جُعْلِتُ فِداکَ، اِنَّ النّاسَ رَوَوْا اَنَّ رَسُولَ اللَّهِصلي الله عليه وآله اِذا اَخَذَ في طَريقٍ رَجَعَ في غَيْرِهِ، کَذا کانَ؟ قالَ: فَقالَ نَعَمْ، فَاَ نَا اَفْعَلُهُ کَثيراً، فَافْعَلْهُ. ثُمَّ قالَ لي: اَما اِنَّهُ اَرْزَقُ لَکَ. اقبال، ص 503 .
[6] کانَ رَسُولُ اللَّهصلي الله عليه وآله اِذا اَرادَ الْحَرْبَ دَعا نِسائَهُ فَاسْتَشارَهُنَّ ثُمَّ خالَفَهُنَّ. مکارمالاخلاق، ج 1، ص 264 .
ملاک تقدّم
بعضی معتقدند تقدّم و برتری افراد را جنسیت آنها، مشخص می‌کند؛ لذا برخی، آقایان را بر بانوان مقدم می‌دارند و برخی بالعکس؛ درحالیکه معیارِ تقدّم، تشخیص حق، ایمان آوردن به آن و عمل بی چون و چرا و به موقع طبق آن است.
همانطور که می‌بینیم یک زن همچون حضرت خدیجه (سلام الله علیها)، درست زمانی که بسیاری از مردان در تشخیص حقانیت اسلام مردد هستند، حق را تشخیص داده و در گرایش به اسلام و ایمان به خدا و رسولش پیشتاز می‌شود، و تمام دارایی عظیم خود را صَرف دین می‌کند.
✅ « ﺍﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ ﺳﻨّﺖ ﺑﺎﻃﻞ ﻭ ﻓﺮﺳﻮﺩﻩ ﺍﻱ ﺭﺍ ﺯﻳﺮ ﭘﺎ ﺑﮕﺬﺍﺭﺩ ﻭ ﺩﻳﻦ ﺣﻖّ ﺟﺪﻳﺪ ﺭﺍ ﺑﭙﺬﻳﺮﺩ، ﻫﻢ ﻧﺒﻮﻍ ﻓﻜﺮﻱ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ ﻭ ﻫﻢ ﺷﻬﺎﻣﺖِ ﺳﻨّﺖِ ﺑﺎﻃﻞ ﺷﻜﻨﻲ.
ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻫﺎ ﻓﺎﻗﺪ ﻫﺮ ﺩﻭ، ﻭ ﻳﺎ ﻓﺎﻗﺪ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺍﺻﻞ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﺧﺪﻳﺠﻪ (ﺳﻠﺎﻡ ﺍﻟﻠّﻪ ﻋﻠﻴﻬﺎ) ﻭﺍﺟﺪ [و دارای] ﻫﺮ ﺩﻭ ﺍﺻﻞ ﺑﻮﺩ، ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺍﺯ ﻧﺜﺎﺭ ﻣﺎﻝ ﺩﺭﻳﻎ ﻧﻜﺮﺩ » .
📚 زن در اینه جلال و جمال
http://eitaa.com/joinchat/2698182658C64254aab05
بخش داستان
حکایت مشخصات حضرت
مولودت را محمد نام كن
و آمنه عليهاالسّلام مادر آن حضرت گفت :
و اللّه كه چون پسرم بر زمين رسيد دستها را بر زمين گذاشت و سر به سوى آسمان بلند كرد و به اطراف نظر كرد پس ، از او نورى ساطع شد كه همه چيز را روشن كرد و به سبب آن نور، قصرهاى شام را ديدم و در ميان آن روشنى صدائى شنيدم كه قائلى مى گفت كه زائيدى بهترين مردم را، پس او را (محمّد) نام كن و چون آن حضرت را به نزد عبدالمطّلب آوردند او را در دامن گذاشت و گفت :
اَلْحَمْدُ للّهِ الَّذى اَعْطاني
هذَا الْغُلامَ الطَّيِّب اَلاَْرْدانِ
قَدْ سادَ فِى الْمَهْدِ عَلَى الْغِلْمانِ
؛حمد مى گويم و شكر مى كنم خداوندى را كه عطا كرد به من اين پسر خوشبو را كه در گهواره بر همه اطفال سيادت و بزرگى دارد. پس او را تعويذ نمود به اركان كعبه و شعرى چند در فضايل آن حضرت فرمود.
در آن وقت شيطان در ميان اولاد خود فرياد كرد تا همه نزد او جمع شدند و گفتند: چه چيز ترا از جا برآورده است اى سيّد ما؟ گفت : واى بر شما! از اوّل شب تا حال احوال آسمان و زمين را متغيّر مى يابم و مى بايد كه حادثه عظيمى در زمين واقع شده باشد كه تا عيسى به آسمان رفته است مثل آن واقع نشده است ، پس برويد و بگرديد و تفحّص كنيد كه چه امر غريب حادث شده است ؛ پس متفرّق شدند و گرديدند و برگشتند و گفتند: چيزى نيافتيم . آن ملعون گفت كه اِسْتعلام اين امر كار من است . پس فرو رفت در دنيا و جولان كرد در تمام دنيا تا به حرم رسيد، ديد كه ملائكه اطراف حرم را فرو گرفته اند، چون خواست كه داخل شود ملائكه بانگ بر او زدند برگشت پس كوچك شد مانند گنجشكى و از جانب كوه حِرى داخل شد، جبرئيل گفت : برگرد اى ملعون ! گفت : اى جبرئيل ، يك حرف از تو سؤ ال مى كنم ، بگو امشب چه واقع شده است در زمين ؟ جبرئيل گفت : محمّد صلى اللّه عليه و آله و سلّم كه بهترين پيغمبران است امشب متولّد شده است ، پرسيد كه آيا مرا در او بهره اى هست ؟ گفت : نه ، پرسيد كه آيا در امّت او بهره دارم ؟ گفت : بلى ، ابليس گفت : راضى شدم .
(امالى شيخ صدوق ) مجلس 48، ص 361 ، حديث اول