احتضار و خصوصیات آن
_وقت احتضار و مرگ را در اصطلاح
_((معاینه)) به معنی ((مشاهده کردن))
_میگویند.
زیرا در آن لحظه انسان، آثار آن عالم را
علنا مشاهده میکند و چشم غیبی ملکوتی
انسان باز میشود و بخشی از اوضاع ملکوت
را میبیند؛ حتی آثار و تجسم اعمال خود را مشاهده
میکند و بشارت بهشت و جهنم را از ملکالموت
میشنود...
اگر در طول عمرش از افرادی بوده که دوستی
و جذبه پروردگار را داشته، قلب او حُبّ لقاء
خدا و رسیدن به محبوب را پیدا میکند و آتش
اشتیاق در قلبش شعله ور میگردد که در آن حال
جز خداوند نمیداند که چه تجلی و شوق و لذت
و کرامتی به او میرسد
و اگر از اهل ایمان و عمل صالح بوده از کرامات
حضرت حقّ به اندازه ایمان و عمل صالحش به
او عنایت میشود؛ و آتش اشتیاق مرگ و رسیدن
به آن کرامات و عنایات خداوند در او شعله ور میشود
و اگر در طول عمرش اهل شقاوت و کفر و
نفاق و اعمال زشت و گناهان بوده باشد، به
همان اندازه که در دنیا آن ها را کسب کرده
آثار غضب و قهر الهی و همنشینی با بدبخت
ها و اشقیاء برای او نمایان میشود؛ و چنان
وحشتی در او ایجاد میشود که از هیچ چیز
بیشتر از تجلّیات غضب و جلال خداوند متعال
نمیترسد و بدش نمیآید؛ و در آن حال چنان
سختی و عذاب و فشاری به او وارد میشود
که به جز خداوند متعال کسی نمیتواند اندازه
آن را بفهمد.
امام صادق علیهالسلام:
در وقت مرگ چنین است که وقتی
(برای مومن) آنچه را که دوست میدارد به او
نشان دادند، چیزی نزد او محبوب تر از ورود بر
خدای خویش نیست و او دوست میدارد دیدار
خدای خویش را. و وقتی (کافر) آنچه را که از آن
بدش میآید مشاهده کرد، پس از چیزی بیشتر
از دیدار خداوند بدش نمیآید؛ و خداوند در هنگام
دیدار با او، با او خشمناک است.
_فروعکافی، جلد۳، ص ۱۳۴.
حاضران هنگام مرگ
در هنگام مرگ و احتضار که بستگان بالای سر
محتضر جمع میشوند، افراد دیگری هم حاضر
میشوند که ما آن ها را نمیبینیم.
حضور فرشتگان، فرستادگان خداوند و ملکالموت:
قل یتوفاکم ملك الموت الذی
وکل بکم ثم إلی ربکم ترجعون
«بگو، فرشته مرگ که موکل شماست،
شما را توفّی میکند، سپس به سوی
پروردگار خود رجوع خواهید کرد.»
_سجده.۱۰و۱۱