خرابه نشینی و حُزْن جُغْد در عزای امام حسین علیه السلام
امام صادق علیه السلام فرمودند:
[الْبَنِيَّةُ] الَّذِي تُسَمُّونَهُ الْبُومَ فَإِنَّهُ مِنْ يَوْمِ قُتِلَ الْحُسَيْنُ يَسْكُنُ نَهَاراً وَ يَنْدُبُنَا لَيْلًا
[بَنِيَّة] که به آن جغد گویند پس جغد از روزی که امام حسین علیه السلام به شهادت رسید روزها آرام گرفته و شب ها برای ما اهل بیت گریه و زاری می کند.
الْخَصِيبِي حُسَيْنِ بْنِ حَمْدَانَ(المتوفیٰ 334 هـ ق)،الهداية الكبرى،ص252-بيروت، 1419 ق
إِنَّ الْبُومَ لَتَصُومُ النَّهَارَ فَإِذَا أَفْطَرَتْ أَنْدَبَتْ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍع حَتَّى تُصْبِحَ.
جغد روزها روزه گرفته و زمانی که افطار می کند تا صبح بر امام حسین علیه السلام گریه می کند.
امام رضا علیه السلام فرمودند:
الْبُومَةُ كَانَتْ عَلَى عَهْدِ جَدِّي رَسُولِ اللَّهِ ص تَأْوِي الْمَنَازِلَ ...فَلَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ ع خَرَجَتْ مِنَ الْعُمْرَانِ إِلَى الْخَرَابِ وَ الْجِبَالِ وَ الْبَرَارِي وَ قَالَتْ بِئْسَ الْأُمَّةُ أَنْتُمْ قَتَلْتُمْ ابْنَ بِنْتِ نَبِيِّكُمْ وَ لَا آمَنُكُمْ عَلَى نَفْسِي.
از وقتی كه حضرت حسين بن على عليهما السّلام به شهادت رسید از شهر و آبادى خارج شد و در خرابه ها و كوه ها و بيابانها مكان و سُكْنىٰ گرفت و گفت: بد امّتى هستید! پسر دختر پيامبر خود را كُشتيد و من ازشرّ شما در امان نيستم
ابن قولويه، جعفر بن محمد(المتوفیٰ 367 هـ ق)، كامل الزيارات ص99- نجف اشرف، چاپ: اول، 1356
نامی بر بلندای عرش
«وَ رَفَع ذِکرَک فی علّیّین» (بخشی از زیارت علمدار رشید کربلا).
امام صادق(علیه السلام) گواهی میدهد که خداوند، نام عباس(علیه السلام) را در علیّین بالا برده است. قرآن کریم میفرماید: کَلّٰا إنَّ کِتٰابَ الأبْرارِ لَفیٖ علّیِّینَ وَ مٰا أدْریٰکَ ما عِلِّیُّونَ کتابٌ مَرقومُ یَشْهَدُهُ المُقرّبونَ.
در آیات کریمۀ فوق سخن از ابرار است، همانها که در بالاترین درجات بهشت قرار دارند و از نعمتهای بیمانند برخوردار.
و شگفت آنکه امام صادق (علیه السلام) میفرماید:
نام عباس (علیه السلام) در علیین بالا رفته است؛ یعنی در میان افرادی که در بالاترین درجات بهشتی هستند، قمر بنی هاشم (علیه السلام) برجستگی خاصی دارد چرا که او زبدۀ نیکان تاریخ است.
داستان زنی که زمین خورد و گفت : لَعَنَ اللَّهُ ظَالِمِيكِ يَا فَاطِمَة
بَشَّارمُكَارِي گفت: در كوفه خدمت حضرت صادق رسيدم. خدمت آن جناب ظرفى از خرماى طبرزد بود كه ميل مينمود فرمود. بشار بيا جلو بخور. عرضكردم گوارا باد فدايت شوم چيزى در بين راه ديدم كه سخت ناراحتم دلم را بدرد آورده و تأثير زيادى در من كرده. فرمود ترا بحقى كه بر گردنت دارم جلو بيا بخور.
پيش رفته شروع بخوردن نمودم.فرمود: چه ديده بودى؟ گفتم: در بين راه پاسبانى را ديدم كه بر سر پيره زنى ميزد و او را بطرف زندان مىبرد او با صداى بلند ميگفت: پناه بخدا و پيامبر ميبرم بفريادم برسيد هيچ كس بداد او نرسيد. فرمود: براى چه او را چنين ميزدند؟ گفتم:
از مردم شنيدم كه آن زن بزمين خورده در اين موقع گفته بود لَعَنَ اللَّهُ ظَالِمِيكِ يَا فَاطِمَة خدا لعنت كند ظالمين ترا اى فاطمه زهرا اين آزار و شكنجه براى همان حرف بوده: امام دست از خوردن كشيد شروع كرد زار زار بگريستن بطورى كه دستمال و محاسن و سينهاش از اشگ تر شد فرمود: بشار حركت كن برويم بمسجد سهله دعا كنيم و از خداوند عزيز خلاصى آن زن را بخواهيم، امام يكى از شيعيان را فرستاد بدار الاماره فرمود: از همان جا تكان نميخورى تا فرستاده ما بيايد اگر پيش- آمدى براى آن زن كرد مىآئى و ما را پيدا ميكنى. رفتيم بمسجد سهله هر كدام دو ركعت نماز خوانديم آنگاه امام صادق دست بآسمان بلند نموده اين دعا را خواند «انت اللَّه تا آخر دعا» بعد از دعا بسجده رفت كه من جز صداى نفس آقا چيزى نمىشنيدم سر بلند نموده فرمود: حركت كن كه زن را آزاد كردند.
از مسجد خارج شديم در بين راه آن مردى كه فرستاده بود بدار الاماره رسيد امام عليه السّلام پرسيد چه خبر شد؟ گفت: آزادش كردند فرمود: چطور شد كه آزادش كردند؟ گفت: من نفهميدم ولى درب دار الاماره ايستاده بودم يك نفر دربان آمد و او را خواست گفت: چه گفته بودى؟ جواب داد: من به زمين خوردم گفتم: خدا لعنت كند ظالمين ترا يا فاطمه مرا چنين آزردند، دويست درهم باو داد گفت؟ اين پول را بگير و امير را حلال كن ولى آن پيره زن نگرفت وقتى ديد از گرفتن پول امتناع دارد بامير خبر داد بعد بيرون آمده گفت: برو بمنزلت. پيره زن بمنزلش رفت.
امام عليه السّلام فرمود: از گرفتن دويست درهم خود دارى كرد؟ گفت آرى با اينكه بخدا بآن پول احتياج داشت. امام از جيب خود هفت دينار بيرون آورده فرمود: اين پول را ببر منزلش فَأَقْرِئْهَا مِنِّي السَّلَام و سلام مرا باو برسان باو برسان.
ما با هم رفتيم در خانه او و سلام امام را رسانديم. گفت: بخدا قسم جعفر بن محمّد عليه السّلام بمن سلامرسانده؟ گفتم: خدا ترا بيامرزد بخدا سوگند جعفر بن محمّد عليه السّلام سلام بتو رساند فَشَقَّتْ جَيْبَهَا وَ وَقَعَتْ مَغْشِيَّةً عَلَيْهَا دست برد گريبان خود را چاك زده بيهوش گرديد.
ايستاديم تا بهوش آمد گفت: سخن امام را برايم دو مرتبه بگوئيد. تكرار كرديم تا سه مرتبه اين كار را كرد بعد گفتيم: بگير اين پول را امام عليه السّلام برايت فرستاده مژده باد ترا. پول را گرفت و گفت : سَلُوهُ أَنْ يَسْتَوْهِبَ أَمَتَهُ مِنَ اللَّهِ فَمَا أَعْرِفُ أَحَداً تُوُسِّلَ بِهِ إِلَى اللَّهِ أَكْثَرَ مِنْهُ وَ مِنْ آبَائِهِ وَ أَجْدَادِه بامام عليه السّلام بگوئيد از خدا بخواهد اين كنيزش را ببخشد كسى از او و آباء گرام و اجداد طاهرينش بيشتر در نزد خدا محبوب نيست كه واسطه توسل شود.
خدمت حضرت صادق برگشتيم و داستان زن را براى آن جناب نقل كرديم امام عليه السّلام شروع بگريه كرده برايش دعا كرد. عرضكردم: لَيْتَ شِعْرِي مَتَى أَرَى فَرَجَ آلِ مُحَمَّدٍ اى كاش فرج آل محمّد را ميديدم. حضرت فرمودند: يَا بَشَّارُ إِذَا تُوُفِّيَ وَلِيُّ اللَّهِ وَ هُوَ الرَّابِعُ مِنْ وُلْدِي فِي أَشَدِّ الْبِقَاعِ بَيْنَ شِرَارِ الْعِبَادِ بشار وقتى چهارمين فرزند من (امام على النقى) از دنيا برود در سخت- ترين سرزمينها بين بدترين مردم در اين موقع بنى عباس گرفتار مصيبتى بزرگ مىشوند فَإِذَا رَأَيْتَ ذَلِكَ الْتَقَتْ حَلَقُ الْبِطَانِ وَ لَا مَرَدَّ لِأَمْرِ اللَّهِ زمانى كه چنين سانحهاى اتفاق افتاد گرفتارى زياد خواهد شد ولى قضاى برگشتى نيست (اشاره بابتداى ضعف و سستى بنى عباس است كه بعد از فوت حضرت امام على النقى شروع مىشود)
(بحار الانوار(ط بیروت)ج 47، زندگانى حضرت امام جعفر صادق عليه السلام - باب يازدهم اصحاب و اهل زمان امام عليه السلام ص 381- 379)
محبت اهل بیت علیهم السلام اثر پاکی مادر
امام صادق علیه السلام فرمودند:
مَنْ وَجَدَ بَرْدَ حُبِّنَا عَلَی قَلْبِهِ فَلْیُكْثِرِ الدُّعَاءَ لِأُمِّهِ فَإِنَّهَا لَمْ تَخُنْ أَبَاهُ!
هر کس خنکی و لذت دوستی ما را در قلب خود احساس کند، باید مادرش را فراوان دعا کند که او به پدرش خیانت نکرده است.
بحارالانوار جلد ۲۷صفحه ۱۴۷.ح ۶
● نگاه خشمآلود به والدین!
حضرت امام صادق علیهالسلام فرمود:
«مَنْ نَظَرَ إِلَى أَبَوَيْهِ نَظَرَ مَاقِتٍ وَ هُمَا ظَالِمَانِ لَهُ لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ لَهُ صَلَاةً»
فرزندی که از روی خشم و غضب به پدر و مادرش که به او ظلم و ستم کردهاند نگاه کند، نمازش در درگاه الهی پذیرفته نمیشود.
📚 کافی(۸جلدی)؛ ج۲، ص۳۴۹،ح۵
صِله اَرْحام
حضرت امام صادق علیه السلام فرمودند:
« صِلْ رَحِمَكَ وَ لَوْ بِشَرْبَةٍ مِنْ مَاءٍ وَ أَفْضَلُ مَا تُوصَلُ بِهِ الرَّحِمُ كَفُّ الْأَذَى عَنْهَا»
پيوند خويشاوندى را برقرار كن اگرچه با رساندن جرعه آبى باشد، و بهترين صله رحم، خوددارى از آزار خويشاوند است.
كافی؛ ج2 ؛ ص151