🔹 مسلمانانی که تا دیروز در پی آتش افروزی، و یا حل و فصل درگیری‌های داخلی و میان مذهبی بودند، حال می‌بایست در مقابل دشمنی خارجی که هویت اسلام را تهدید می‌کرد، مقابله کنند. آری، فرقی میان شیعه و سنی، این قومیت و آن قمیت نبود، همه در خطر بودند. مسئله خود اسلام بود. از طرفی همزمان با این نفوذ، حرکت رو به افول حکومت‌های قاجار و عثمانی نیز شروع شد و کم‌کم بوی ضعف بر مشام رسید. 🔸 در همین زمان است که طرح جدیدی از وحدت تحت عنوان جنبش اتحاد مسلمانان پدید می‌آید. بنیان‌گذاران این طرح، افرادی چون سید جمال اسد آبادی و شیخ الرئیس قاجار بودند. می توان گفت که جنبش وحدت اسلامی که مولود و متاثر از شرایط بی‌سابقه خود بود، بیش از آنکه ماهیتی صرفا مذهبی و کلامی و فقهی داشته باشد، پر از جوهره سیاسی و فرهنگی بود. 🔹 چالش غرب، چالشی فرهنگی_اقتصادی و سیاسی بود، نه دینی، و این موضوع موجب شد که جنبش وحدت اسلامی اساسا جنبشی سیاسی باشد. هر چند سید جمال و دیگر طرفداران وحدت اسلام، خود رهبرانی مذهبی بودند، اما هدف اولیشان سیاسی بود. آنها می‌خواستند به نفوذ و سلطه و برتری غرب بر آسیا پایان دهند. 🔸 آنها با هدف بیداری مسلمانان این اتحاد را ایجاد کرده و پایه و اساس آن را حکومت عثمانی قرار دادند. آنان برای این اتحاد، باید میان حکومت قجری ایران و حکومت عثمانی یکب را انتخاب می‌کردند. زیرا که یک پرچم واحد نیاز بود تا همه تحت لوای آن جمع شوند. 🔹 اندیشه وحدت‌طلبی باعث انعطاف و تسامح‌ شیعیان نسبت به اهل تسنن شد. کاهش خصومت نسبت به اهل تسنن بازگشت تازه‌ای به مسئله وحدت جامعه اسلامی بود. از آن طرف عقل‌گرایی و مبارزه با استعمار غرب به عنوان دشمن‌ مشترک، از دلائل کاهش تنش‌های مذهبی میان شیعیان‌ و اهل‌سنت بود. 🔸 شاید بعضی گمان کنند که این جنبش به دنبال تغییر ماهیت و تبدیل شیعه به سنی، و سنی به شیعه می باشد؛ اما حقیقت این است که جنبش وحدت اسلامی تنها به دنبال اتحادی سیاسی می‌باشد. نکته قابل توجهی که باید به آن توجه داشت این است که در این جریان علمای شیعه نیز همراهی کردند و حتی فتاواهایی را نیز در این زمینه دادند. من جمله آیت الله سید محمد کاظم یزدی و مرحوم آخوند خراسانی. 🔹 در نهایت با تمام تلاش‌هایی که از جانب علما و وحدت‌طلبان صورت گرفت، حکومت عثمانی که محور و پرچم دار این جنبش بود، سقوط و این جنبش را نیز با خود دفن کرد. اما تفکر آن باقی ماند تا قوتی برای ادامه‌دهنگان این راه باشد. #تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی #استاد_قطرانی 🔻 @hdsharif hd.sharif.ir

شماره (۳۴) 💠 آیت‌الله بروجردی و وحدت اسلامی

🔹 سقوط حکومت عثمانی نه تنها انگیزه‌ها را کم نکرد، بلکه ضرورت مقابله با نفوذ غرب را بیش از پیش پر رنگ کرد. در همین حین طرح جدیدی از سوی آیت‌الله بروجردی مطرح شد. طرحی که تحت عنوان تقریب مذاهب اسلامی قرار گرفت. 🔸 طرحی که آیت‌الله بروجردی بیان می کنند، بیش از آنکه متاثر از فضای وحدت طلبانه‌ای باشد که از سال‌ها قبل آغاز شده بود، متاثر و برانگیخته شده از دیدگاه مبنایی خاصی بود که حضرتشان در مسائل فقهی اتخاذ کرده بودند. یک نوآوری فقهی که جدا از تمام فضاهای عامی شکل گرفته بود و یکی از نتایجش طرح تقریب مذاهب اسلامی شد. 🔹 ایشان معتقد بودند وقتی یک روایت از کلام معصوم صادر می‌شود، حتما در پاسخ به یک نیاز عینی جامعه است. نیازی که شیعیان را وادار می‌کند تا برای رفع حاجت از آن به دستورات معصومان پناه ببرند. خب کدام نیاز ها؟ همان نیازهای عینی که در متن جامعه اتفاق می‌افتد و افراد را در میان درگیری‌ها و اتفاقات مجاب به تصمیم‌گیری می کند. 🔸 بیشتر روایاتی که از معصومین (ع) رسیده است، متعلق به امام صادق (ع) و امام باقر ع می باشد. دو امامی که بیشترین شاگرد و روایات را داشته‌اند. بر همین اساس می‌بایست نیاز ها و نوع دغدغه.های جامعه این دو بزرگوار را که اغلبشان را اهل تسنن تشکیل می‌دهند، مورد بررسی قرار داد. از همین رو شناخت زندگانی جامعه اهل تسنن در تاریخ، مقدمه فهم صحیح روایات معصومین (ع) می باشد. 🔹 حال که این مطلب روشن شد، آیت‌الله بروجردی می‌گویند در مسیر فقاهت لازم است که یک فقیه آشنایی کامل با تاریخچه و شیوه زندگانی و ویژگی های هویتی جوامع اهل تسنن داشته باشد، و الا هرگز نمی‌تواند یک روایت را به درستی فهم و احکام لازمه را استخراج نماید. اگر این اتفاق در مسیر اجتهاد صورت بگیرد، نا خود آگاه افراد دو مذهب را بسوی هم نزدیک می کند. چون هر دو طرف به تاریخچه و منشأ پیدایش تحولات فقهی و مذهبی دیگر مذهب آگاه می شوند و این خود سبب تقریب میان مذاهب می شود. دیگر کسی نطفه گروه دیگر را دارای اشکال نمی‌داند؛ چون از تاریخچه اتفاقاتی که بر او گذشته است آگاه است. #تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی #استاد_قطرانی 🔻 @hdsharif hd.sharif.ir

🔹 در بسط و شرح بیشتر نگاه وحدت طلبانه آیت الله بروجردی باید گفت که ایشان اختلافات شیعه و سنی را در دو چیز می داند: ۱) بحث خلافت و جانشینی بعد از پیامبر اکرم (ص). ۲) حجت و معیار بودن اهل بیت (ع). 🔸 ایشان اختلاف اول را تنها یک اختلاف تاریخی می دانند؛ به این معنی که این اختلاف اگرچه در ابتدا بر پایه استدلال هایی شروع شده است، لکن در ادامه آنقدر پیچ خورده است و کتاب ها و استدلالات گوناگونی پشت سرش آمده است که اکنون در وجود هر دو طرف راسخ شده و امکان جدا شدن آن وجود ندارد. نه به خاطر نوع استدلال هایش، بلکه به خاطر پیشینه تاریخی که برایش بوجود آمده است. دیگر مسئله حق و باطل نیست تا بتوان با استدلال هایی عینی این اعتقادات را از آن ها جدا کرد. آنچه این اعتقاد را محکم کرده است، پیشینه تاریخی آن است و تا حدودی تبدیل به کینه هایی راسخ و عمیق شده است. 🔹 و اما اختلاف دوم، همان جایی است که آیت الله بروجردی آن را نقطه اشتراک و اتحاد میان شیعه و سنی می داند. ایشان نقطه اساسی و محوری این اتحاد را تمسک به قرآن و عترت پیامبر اکرم (ص) بر پایه حدیث ثقلین می دانند. در همین راستا یکی از علمای برجسته دانشگاه الأزهر مصر نیز فتوی به شرعی بودن مذهب تشیع در کنار چهار مذهب فقهی اهل تسنن می دهد. البته نا گفته نماند که رابطه بسیار خوب سیاسی حکومت پهلوی و حکومت مصر نیز بی تاثیر نبوده و و این مسیر را بسیار هموار کرده است؛ مخصوصا آنکه دانشگاه الأزهر بسیار وابسته به حکومت مصر می باشد و این مطلب را حتی در بعد از انقلاب اسلامی ایران که رابطه میان ایران و مصر خراب می شود نیز می توان مشاده کرد. #تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی #استاد_قطرانی 🔻 @hdsharif hd.sharif.ir

🔹 با شکست پان عرب ها در مقابل اسرائیل، بسیاری از طرفداران این جریان به گروه ها و جریان های اسلام گرایی همچون اخوان المسلمین پیوستند. همین مسئله موجب قدرت گرفتن گروه های اسلام گرا و پر رنگ شدن دوباره مسئله وحدت میان مسلمین شد. دهه ۸۰ میلادی را دهه بیداری اسلامی می نامند، چون جان دوباره ای در این روح دمیده شده است. 🔸 انقلاب اسلامی ایران نیز که در همین دهه متولد می شود، از ترکش های این بیداری در امان نمانده و کاملا در بستری وحدت طلبانه رشد می کند. این انقلاب از همان ابتدای کار را با اندیشمندانی همچون آیت الله خامنه ای، شهید بهشتی و شهید مفتح آغاز کرد که بسیار بر وحدت تاکید کرده و آن را از ضروریات این انقلاب می دانستند و حتی این مسئله را تا جایی ادامه دادند که از سوی برخی از شیعیان به وهابی گری و سنی گری متهم شده اند. 🔹 آنچه انقلاب از وحدت بعنوان حرف و طرح نو ارائه کرد، طرح ایجاد تمدن نوین اسلامی بود. تمدنی که کشور های مختلف اسلامی خود جزئی از آن به حساب می آمدند. پرچمداران انقلاب از ابتدا مفاهیم و آرمان هایی همچون عدالتخواهی، استقلال و آزادی را بعنوان اهداف اصلی این تمدن قرار دادند تا فطری باشند و تمامی مسلمانان را به حرکت در آورند و اتحاد اسلامی را ایجاد کنند. حرکت در میسر تمدن، حرکت در مسیر وحدت بود. 🔸 مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب در این رابطه می فرمایند: « برای همه چیز میتوان طول عمر مفید و تاریخ مصرف فرض کرد، امّا شعارهای جهانی این انقلاب دینی از این قاعده مستثنا است؛ آنها هرگز بی‌مصرف و بی‌فایده نخواهند شد، زیرا فطرت بشر در همه‌ی عصرها با آن سرشته است. آزادی، اخلاق، معنویت، عدالت، استقلال، عزّت، عقلانیّت، برادری، هیچ یک به یک نسل و یک جامعه مربوط نیست تا در دوره‌ای بدرخشد و در دوره‌ای دیگر افول کند.» #تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی #استاد_قطرانی 🔻 @hdsharif hd.sharif.ir

🏴 إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ ⚫️ «اذا مات العالم الفقیه ثلم فی الاسلام ثلمة لایسدها شیء» ⚫️ وقتی عالمی فقیه فوت کند، در اسلام رخنه و حفره‎ای ایجاد می‎شود که هیچ چیزی نمی‎تواند جای آن را پر کند. ▫️خانواده حوزه دانشجویی شریف درگذشت عالم ربانی، آیت الله محمدعلی ناصری دولت آبادی، مجتهد و استاد اخلاق را تسلیت عرض می‌کند. 🔻 @hdsharif hd.sharif.ir

🔹 *اما علاوه بر آنچه بر وحدت تا به الان گذشت، امروزه نیز گروه‌های مختلفی بر سر وحدت بحث می‌کنند که شناخت آنها خالی از لطف نیست. توضیح مختصری از این گروه‌ها از این قرار است:* ۱) مخالفین وحدت: این دسته از گروه‌ها کسانی هستند که اساسا وحدت را طرح نفوذی از سوی مذهب مخالف می‌دانند. این دسته که در اقلیت هم هستند، ترس از شکسته شدن مرزهای مذهبی خود دارند و وحدت را اساسا طرحی برای نابود کردن هویت مذهبشان می‌دانند. ۲) وحدت سیاسی حداقلی: این گروه‌ها حداقلی‌ترین درجه از وحدتی سیاسی_اجتماعی را اختیار می‌کنند و هیچ علاقه‌ای به وحدت ندارند. تنها نقطه مشترک، دشمنی است که برای هر دو مشکل ایجاد کرده است. آنها با هم متحد هستند تا زمانی که آن مانع رفع شود. ۳) وحدت سکولار: در این دیدگاه افراد بر مبنای سکولاریسم به وحدت می‌رسند. آنان معتقدند تمامی مشکلات میان شیعه و سنی از زمانی شروع شده است که دین و مذهب پا به عرصه اجتماع گذاشتند. اگر عیسی به دین خود و موسی به دین خود، اگر شیعه در خانه‌اش لعن می‌کرد و سنی در خانه‌اش نماز طراویح می‌خواند، هیچ‌گاه این مشکلات پدید نمی‌آمد. مشکلات از زمانی پدید آمد که این امور به صحنه اجتماع پا نهادند. آنان معتقدند وحدت پدید نمی‌آید مگر اینکه همه مذاهب تحت یک حکومت سکولار و بی‌مذهب قرار بگیرند. ۴) نگاهی تکثرگرایانه به وحدت: آنها اساسا تمامی مذاهب را حق می دانند. هم شیعه حق است و هم سنی. هیچ مذهبی نمی‌تواند حق ویژه‌ای برای خود قائل باشد. وقتی کسی حق ویژه‌تری نداشته باشد و همه در حق بودن با هم مساوی باشند، دیگر درگیری ایجاد نمی‌شود. دیگر گروهی گروه دیگری را باطل و منحرف نمی داند. ۵) اسلام بدون مذهب: عده‌ای از سلفیت پیشی گرفتند و تمامی گرایش‌ها و مذاهب پس از پیامبر اکرم (ص) را نیز باطل دانستند. اما این نظر زیادی فانتزی است؛ چرا که اسلام زمان پیامبر اکرم (ص) به خودی خود نه آنقدر زلال و صاف است که بتوان از آن استفاده کرد؛ نه آنقدر کامل است که دیگر نیازی به بعد از ایشان نباشد؛ و نه حتی نسبت به آنچه که از دوران پیامبر اکرم (ص) وجود دارد خوانشی مستقل از خوانش شیعه و سنی وجود دارد که بتوان از آن استفاده کرد. ۶) تاکید بر مشترکات، حل و فصل اختلافات: آنها وحدت را قبول دارند و بر مشترکات پایبندند. وقتی سؤال از اختلافات می کنی، معتقدند باید بازخوانی صورت بگیرد؛ یا اختلاف حل شود، یا منجر به مصالحه شود. ایرادی که بر این گروه گرفته می شود، این است که این شکل وحدت شما منجر به از بین رفتن مشترکات و خارج شدن هر مذهب از هویت خود، و وارد شدن آن در سایر دسته‌هایی از وحدت مذاهب می شود؛ همان مذاهبی که ما آن ها را انحرافی خواندیم. ۷) تاکید بر مشترکات، نادیده گرفتن اختلافات: این گروه نیز همانند گروه اول نقطه قوت را بر مشترکات می‌گذارند، با این تفاوت که وقتی به سراغ اختلافات می‌روند، سعی می‌کنند ساکت بمانند و آن را تنها برای بحث‌های علمی باقی گذارند. این‌ها امیدی به حل این اختلافات ندارند و راهکار را در نادیده گرفتن آنها می‌دانند. آن‌ها سعی بر حل اختلافات را موجب پررنگ‌تر شدن اختلافاتی که به درستی حل نخواهد شد می‌دانند و از طرفی حل اختلافات را نیز خارج شدن از ماهیت اصلی به ماهیتی انحرافی می‌دانند. #تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی #استاد_قطرانی 🔻 @hdsharif hd.sharif.ir

💠 تصمیم آینده ساز 🔹 آنچه در پرونده "تاریخ همگرایی و واگرایی مذاهب اسلامی" گفته شد، تاریخچه‌ای بود که میان شیعه و سنی از همگرایی و واگرایی گذشت. مسئله‌ای که در فراز و فرودها گاهی پر رنگ، گاهی کم رنگ و گاهی نادیده گرفته شده است. تلاشی که صورت گرفت، تنها برای بیان تاریخ و منشأ اجتماعی پیدایش وحدت بود و هیچ قصدی برای درست، یا غلط نشان دادن این مسئله نبود؛ اما به راستی که هر تصمیمی در زمینه وحدت، تاثیری بر آینده جهان اسلام خواهد داشت. #تاریخ_همگرایی_و_واگرایی_مذاهب_اسلامی #استاد_قطرانی 🔻 @hdsharif hd.sharif.ir

💠 نشست مجازی 💠 🔴 جریان صدر، درگیری درون شیعی و آینده عراق ◀️ احتمال سومین سال محرومیت از سفر اربعین 🎙 با ارائه: استاد محمد قطرانی ⏱ زمان: چهارشنبه، ۹شهریور، ساعت ۲۰:۳۰ 📲 محل برگزاری: شبستان مجازی مسجد دانشگاه 🌐 آدرس شبستان مجازی: https://vc.sharif.edu/ch/shabestan 🔻 @hdsharif hd.sharif.ir