✅ استاد #مبلغی: با روش شناسی، در فقه انقلاب رخ می دهد
🔹روش‌شناسی یک بدعت نیست؛ بلکه شناخت آنچه که موجود است، به‌صورت تفصیلی و علمی است.
🔹اگر روش‌شناسی در حوزه‌ها شکل بگیرد، یک #انقلاب آموزشی و پژوهشی در فقه رخ می‌دهد و ما تحولات مثبت بر پایه سنت را می‌توانیم رقم بزنیم، نه تحولاتی که به خروج از چارچوب‌های فقه و مسیر تاریخی فقه بیانجامد.
🔹این انقلاب فقهی، سنت را بارور و به‌روز میکند و فقه می‌تواند به‌طور کامل پاسخ‌گو شود.
🔹فقه هر فقیهی، از یک روشی تبعیت میکند. ما باید این #روش ها و تمایزات را بشناسیم و عناصر هر روش را شناسایی بکنیم، بیاییم #ورود و #خروج هر فقیه را شناسایی کنیم و مقدار استفاده از قوانین اصولی در استنباط هر فقیه را بررسی کنیم.
متن کامل: http://yon.ir/8c34l
✔️ کانال روش شناسی اجتهاد
@ravesh_ejtehad
#روش_شناسی_اجتهاد
✅ استاد #مبلغی: در فقه دو مکتب تحلیلی و تطبیقی وجود دارد
🔹مکتب امام #خمینی، #تحلیلی و مکتب آیت‌الله #خویی، #تطبیقی است، این دو مکتب همواره در طول تاریخ فقه بالیده و جلو آمده‌اند.
🔹هر کدام از این دو مکتب در سه زمینه «صدور روایت»، «محتوای روایت» و «تعیین وضعیت موارد نبود روایت یا آیه» مسیرى متمایز دارند.
🔹نقطه ثقل استنباط در مکتب #تحلیلی، توجه به #قرائن و کوشش برای تجمیع آنها است.
🔹 نقطه ثقل استنباط در مکتب #تطبیقی، تمرکز بر قاعده و #تطبیق_قاعده است، مقصود از قاعده اعم از قاعده اصولی، قاعده فقهی و قاعده رجالی است و مقصود از تمرکز بر تطبیق آن، التزام قاطع و کاملا آشکار نسبت به نتیجه آن و پایبندی به مُرّ این نتیجه است.
▫️یادداشت مرتبط:
استاد #علیدوست: در فقه دو مکتب قم و نجف وجود دارد
https://eitaa.com/ravesh_ejtehad/60
🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا)
🆔 http://eitaa.com/joinchat/2917400596Cb97bc66604
@Hoseinmehrali
#روش_شناسی_اجتهاد
✅ استاد #مبلغی: بدون روش شناسی اجتهاد، ورود به رشته های تخصصی فقهی بی ثمر است
🔹روش شناسی اجتهاد تنها مسیری است که با پیمودن آن فضایی فراهم می شود که امکان پرداختن واقعی و کارآمد، و نه صوری و ظاهری، به #رشته_های_تخصصی فقهی فراهم می آید، در غیر این صورت ورود به رشته های تخصصی، یک حرکت #عقیم_و_بی_ثمر است و این حركتي است که حوزه علمیه قم دیر یا زود باید به آن بپردازد، با این تفاوت که اگر دیر بپردازد خسارت های بسیاری متوجه شما خواهد شد.
🔹اگر حوزه علمیه بخواهد، تحولات مثبت و سازنده ای را بر پاشنه اجتهاد سنتی خود ایجاد کند، باید به روش شناسی اجتهاد به دو صورت عام و خاص، یعنی معطوف به رشته‌های تخصصی فقهی، به انجام برساند.
🔹#ضرورت_روش_شناسی آنقدر #جدی_و_اساسی است که رفتن حوزه علمیه به سمت پاسخگویی جامع و شامل و کارآمد به #مسائل_معاصر، متوقف بر پرداختن به روش و به سامان آوردن روش شناسی اجتهادی است.
🔹باید میان #روش و #روش‌شناسی #تفاوت قائل شد، آنچه که امروزه در حوزه وجود دارد روش های عمیق فقهی است ولی آنچه که وجود ندارد شناخت تفصیلی این روش ها و تبدیل آن به یک دانش است تا حوزه‌های علمیه در سایه این دانش امکان قدرت مانور اجتهادی بیشتر و توسعه فراورده های اجتهادی بیشتر را پیدا کنند.
🔹همانگونه که ما #دانش_اصول داریم، #دانش_روش_شناسی هم باید داشته باشیم، دانش روش شناسی، اجتهاد را منضبط تر و پرابتکارتر خواهد کرد.
🔹روش شناسی اجتهاد و استوار کردن دانش آن در حوزه های علمیه می تواند تحولی بزرگ را در زمینه استحصال ظرفیت های دست ناخورده فقه ایجاد کند.
▫️متن کامل:
http://www.hawzahnews.com/news/496771
▫️یادداشت مرتبط:
تفاوت روش شناسی اجتهاد و اصول فقه
https://eitaa.com/ravesh_ejtehad/25
🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا)
🆔 http://eitaa.com/joinchat/2917400596Cb97bc66604
@Hoseinmehrali
#معرفی_کتاب
#درس_خارج_و_گام_های_اجتهاد
🔹کتاب درس خارج و گام های اجتهاد، از معدود کتاب هایی است که در حوزه #روش_شناسی_اجتهاد تالیف شده است و در تیرماه سال جاری رونمایی شد.
🔹این اثر ارزشمند، تقریر دروس روشی حجت الاسلام و المسلمین دکتر احمد #مبلغی است که با همت حجت الاسلام هلالیان به نگارش درآمده است.
▫️پی نوشت:
قیمت این کتاب در چاپ جدید صد هزار تومان است.
سایت ناشر: http://eshraghehekmat.ir/?page_id=203
•┈••✾••┈•
کانال اصول شهید صدر :
@halgheysaniye
✅ روش شناسی اجتهاد چیست؟
#اختصاصی
روش شناسی اجتهاد به دنبال رسیدن به موارد ذیل است:
•┈••✾••┈•
1️⃣ #فرایند_کلان_اجتهاد (الگوی اجتهاد، الگوریتم اجتهاد، مراحل استنباط):
🔹یعنی ابتدا و انتهای فرایند استنباط چیست؟ مثلا در چه مرحله ای به اقوال مراجعه می شود؟ سیره کجاست؟ مقاصد شریعت؟ اجماع؟ و ...
🔹در این زمینه، بین مجتهدان تفاوت نظر وجود دارد؛ به عنوان نمونه، آیت الله #سبحانی معتقدند که جایگاه مراجعه به اجماع، پس از بررسی روایات متواتر و قبل از بررسی خبر واحد است و یا جایگاه مراجعه به اقوال، پیش از بررسی ادله قرآنی و روایی است.
🔹فراتر از این، تفاوت بسیار مهم مجتهدان در فرایند اجتهاد، در مرحله ختم فرایند استنباط، آشکار می شود؛ #مکتب_تجمیعی (مکتب قم، مکتب تحلیلی) معتقد است که از تجمیع ظنون (ادله اجتهادی غیرقطعی)، نتیجه حاصل می شود؛ اما #مکتب_تطبیقی (مکتب نجف) که به ضرورت تطبیق قاعده ملتزم است، آن را نمی پذیرد و به ادله فقاهتی (اصول عملیه) مراجعه می کند؛ لذا مثلا آیت الله #بروجردی (که تابع مکتب تجمیعی هستند)، بسیار کم به اصول عملیه مراجعه می کنند.
•┈••✾••┈•
2️⃣ #خرده_فرایندهای_اجتهاد (خرده الگوهای اجتهاد، خرده الگوریتم های اجتهاد)
🔹مثلا در مرحله مراجعه به روایات، فرایند «بررسی دلالی» و فرایند «بررسی سندی» یک روایت، از کجا شروع و به کجا ختم می شود و اگر تفاوتی بین مجتهدان وجود دارد، چیست؟
🔹مثلا در روش بررسی دلالی آیت الله #بروجردی و #امام خمینی(ره)، «شناخت فضای صدور متن» بسیار مهم است؛ امری که در روش بسیاری از مجتهدان مانند #آخوند_خراسانی چندان قابل مشاهده نیست.
•┈••✾••┈•
3️⃣ #مبانی_و_پیش_فرض_ها
🔹هر مجتهدی مبانی و پیش فرض های #اصولی، #حدیثی، #رجالی، #کلامی و ... دارد که در فرایند اجتهاد او اثرگذار است.
🔹برخی پیش فرض ها مانند نظرات رجالی تاثیرمحدودتر و برخی مانند نظرات اصولی و حدیثی تاثیر متوسط و برخی مانند نظرات کلامی (مثل قلمرو سنت) تاثیر کلان تری دارند و کلیت فرایند اجتهاد یک مجتهد را تحت تاثیر قرار می دهند؛ به گونه ای که حتی فهم یک مجتهد را از آیات و روایات نیز تغییر می دهد.
•┈••✾••┈•
▫️یادداشت مرتبط:
استاد #مبلغی: نیاز به تاسیس علم روش شناسی اجتهاد داریم
https://eitaa.com/ravesh_ejtehad/21
استاد #علیدوست: باید روش شناسی اجتهاد را در حوزه به عرف تبدیل کنیم
https://eitaa.com/ravesh_ejtehad/34
تفاوت روش شناسی اجتهاد و اصول فقه
https://eitaa.com/ravesh_ejtehad/25
•┈••✾••┈•
🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا)
🆔 http://eitaa.com/joinchat/2917400596Cb97bc66604
#روش_شناسی_اجتهاد
✅گزارش #اختصاصی از نشست #روش_شناسی اجتهاد آیت الله #خامنه‌ای (حفظه الله تعالی)
🔹نشست روش شناسی اجتهاد آیت الله خامنه ای بر اساس کتاب غنا، یکشنبه 17 آذر ساعت 18 در مدرسه عالی فقه و علوم اسلامی، با سخنرانی استاد #مبلغی برگزار شد.
🔹در این نشست، استاد مبلغی به اهمیت روش شناسی اجتهاد پرداخت و گفت: ما در فقه روش داریم اما روش شناسی نداریم؛ روش شناسی فواید بیشماری دارد و استنتاج ما را سریعتر، دقیقتر، جامع تر و به روزتر می کند.
🔹ایشان افزود: روش شناسی اجتهاد، مطالعات فقهی را کن فیکون می کند و برای برخی که دچار تحیر در درس خارج هستند و دچار خستگی درسی شده اند، راه برون رفت شان تمرکز بر روش شناسی است.
🔹استاد مبلغی گفت: باید روش فقیهان نیرومند مثل امام، آیت الله خامنه ای، شهید صدر و آیت الله خویی را بشناسیم؛ این کار، ما را جلو می اندازد؛ ولی اگر روش شناسی نداشته باشیم متوقف می شویم
🔹در ادامه، ایشان به ابعاد روش شناسی اشاره کرد و گفت: ارکان عملیه الاستنباط 7 بخش است که روش در آنها ظهور می یابد:
1. فقه النص (فقه القرآن، فقه الحدیث: مضمون الحدیث/ سند الحدیث)
2. فقه الموضوع
3. فقه الآراء
4. فقه اللغه
5. فقه السیر و المرتکزات و الاعراف
6. فقه التطبیق
7. فقه الترتیب
🔹استاد مبلغی گفت: #فقه_الحدیث آیت الله خامنه ای مبتنی بر سه روش است:
الف. لحن القول شناسی
یکی از راههای رسیدن به لحن القول، قرائت همه روایات وارده در مسئله است (رک. ص345 کتاب غنا)
ب. بهره گیری از قاعده مناسبات حاکم بر سوال و جواب
که شامل دو بخش است:
-قاعده ناظرسازی جواب امام به انگیزه معرفتی سائل؛ مثلا اگر دقت کنیم که انگیزه سائل پرسش از یک امر بدیهی نیست فهم ما از پاسخ امام تغییر می کند.
- قاعده ناظرسازی جواب امام به اندیشه سائل؛ باید بدانیم که ارتکازات ذهنی سائل چه بوده است.
ج. لزوم مراجعه به منبع اصلی حدیث (به جای کتب فقهی)
🔹استاد مبلغی در ادامه به #فقه_الموضوع پرداخت و گفت: آیت الله خامنه ای از سه روش استفاده می کنند:
الف. توجه به جامعه زمان صدور احادیث
ب. بهره گیری از نگاه تخصصی؛ مثلا شناخت موسیقی کلاسیک و غیرکلاسیک
ج. مناط شناسی
مناط شناسی عمدتا در موضوعات رخ می دهد و سه نوع تنقیح مناط می توانیم داشته باشیم که نوع اول آن رایج است اما دو نوع دیگر آن عمدتا در آثار آیت الله خامنه ای به چشم می خورد:
- الغای خصوصیت داخلی؛ که رایج است
- الغای خصوصیت خارجی؛ یعنی خصوصیت از لسان شارع نیست اما به ادبیات فقهی که رجوع می کنیم، می بینم وجود دارد، مثلا مثل طرب انگیزی و لعب و موزون بودن که این پیرایه های خصوصیتی باعث شده مناط واقعی از دسترس خارج شود.
- تثبیت خصوصیت؛ که آیت الله خامنه ای خصوصیت «اضلال عن سبیل الله» را مناط حرمت غنا می دانند.
▫️پی نوشت:
سایر مولفه ها (فقه الآراء، فقه اللغه و ...) در جلسات آتی بررسی خواهد شد.
#فایل_صوتی نشست به زودی در کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا) بارگذاری خواهد شد.
#اختصاصی
🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا)👇
🆔http://eitaa.com/joinchat/2917400596Cb97bc66604
@Hoseinmehrali
#فقه_مقاصدی
🔆 استاد #مبلغی
نکات:
✅1. حوزه های چند گانه بحث از مقاصد شریعت:
1. اهداف مداری شریعت (مقصد مندی شریعت):
این بحث، دارای ماهیت کلامی است و در زمره کلام شریعت جای می گیرد و در فلسفه شریعت یا فلسفه فقه از آن باید سخن گفت.
کلام، حوزه های مختلفی دارد که برخی از آن ها، به قرار ذیل است:
کلام صفات
کلام نبوت
کلام امامت
کلام قیامت
کلام شریعت
کلام انسان
کلام طبیعت
کلام تاریخ
و...
2. روش شناسی استخراج شریعت:
این بحث نیز دارای ماهیت فلسفه فقهی است.
3. آیا نظریه مقاصد الشریعه، حجیت دارد یا خیر؟
این بحث، ماهیت اصولی دارد، زیرا بحث از حجیت است.
4. بهره گیری از مقاصد الشریعه به مثابه روش استنباط:
5. بهره گیری از مقاصد الشریعه، در استنباط احکام موضوعات و یا تنظیم فقهی:
این بحث دارای ماهیت فقهی است.
✅ 2. تحریر محل نزاع:
محور بحث ما، جایگاه و نقش شناسی مقاصد شریعت در استنباط احکام است، و البته به تبع این مبحث، ناگزیر به بحث حجیت آن نیز باید پرداخت.
✅ 3. نقش شناسی مقاصد شریعت در استنباط احکام:
احتمال اول:
به مثابه قاعده اصولی:
🔅نکته اول: یک اصل کلی و استثنا ناپذیر وجود دارد و آن آنی است که حکم، همیشه داور مدار مناط (که نام دیگر آن، علت است) است.
🔅نکته دوم:
اگر در ادبیات شرعی و فقهی، سخن از موضوع حکم به عنوان «ما یترتب علیه الحکم» به میان می آید، و گفته می شود :«موضوع مدار برای حکم قرار می گیرد»، این را نباید به معنای «شکستن اصل انحصار مناطقی در مناط» ، تلقی کردو تصور نمود که موضوع، وضعیتی همچون مناط جهت مدار واقع شدن برای حکم دارد.
🔅نکته سوم:
از آن جا که نتیجه نکته دوم، این است که تا یک وصف و عنوان، هر چند بسیار مهم، از سوی شارع به عنوان مناط، عنوان نشود، نمی تواند مناط واقع شود، هر چند از مقاصد کلان شریعت باشد.
🔅نکته سوم:
برخی مقاصد شریعت، قابلیت مناط شدن را دارند و برخی ندارند.
🔅نکته چهارم:
راه های اثبات و احراز مناط، منحصرا چهار مورد است:
1. موضوع واقع شده باشد برای یک حکم در نصوص شرعی.
2. تعلیل
3. قیاس اولویت
4. حکم عقل.
🔅نکته پنجم:
اگر مقصدی، از یکی از طرق چهار گانه فوق، احراز شود که مناط است، می تواند حکم دائر مدار آن، واقع شود.
🔅نکته ششم:
سوال اصلی:
بر فرض که بپذیریم به عنوان مثال، عدالت از مقاصدی است که مناط واقع شده است، تطبیق آن بر مصادیق، به چه صورت است؟
پاسخ:
باید دید این عنوان، در زمان حضور شارع، چه مفهومی داشته است و بر چه مصادیقی تطبیق می شده است.
تبصره:
البته اگر به این نتیجه رسیدیم که این عنوان، از مفاهیم متغیر تابع عرف هر زمان است، در این صورت باید، به عرف زمان معاصر نگاه کنیم.
خلاصه:
اصل اولی در کشف معنای عناوین مأخوذ در روایات، مراجعه به عرف زمان شارع است، مگر این که از عناوین «مرن» باشد، یعنی متغیر به حسب عرف باشد.
🔅نکته هفتم:
مذاق شارع، فقط در ادبیات امامیه به ما. می رود. البته غزالی تعبیر روح الشریعه را به کار برده است ولی بقیه به کار نبرده اند.
مذاق شریعت از عناصری است که قائل به نوع نیست بلکه قائم به شخص است و شخص فقیه ممکن است بدون وجود روایت و آیه و اجماع و ...، به یقین برسد که مشرب و مسلک شارع در مساله ای چیست و بر اساس آن، فتوا دهد.
@Hoseinmehrali
#فقه_مقاصدی
🔆استاد #مبلغی
🔅نقش شناسی مقاصد شریعت در استنباط احکام:
نقش دوم:
نقش مقاصد شریعت در استنباط، به مثابه ابزار های تفسیری:
مقاصد گاهی در صورت شناخته شدن، می توانند سکو های پرشی به سمت فهم نص قرار گیرند، و به دیگر سخن، ابزار های چهار چوب دهنده ، جهت دهنده و معنا کننده نصوص شرعی قرار گیرند.
به عنوان نمونه، اگر حفظ نسل را به عنوان یک هدف و مقصد مهم برای دیم به حساب آوریم، این مقصد شریعت می تواند ما را در قبال تفسیر نصوصی که درباره آب وارد شده است، کمک شایانی نماید.
به عنوان مثال، نسبت به روایات وارده در آب که آن را محل شراکت بین همه انسان ها به حساب می آورد (الناس شرکاء)، دو تفسیر وجود دارد:
✅ 1. مراد این روایات، فقط آب های عمومی است، لذا اگر کسی در خانه اش چاه زد، صاحب اختیار آن است. دیدگاه مشهور نیز همین است که در راس آنها، شهید ثانی است.
✅ 2. مراد این روایات، هر آبی است که از زمین بجوشد، لذا حتی اگر کسی در خانه اش چاه بزند و به آب برسد، مالک آن نیست و فقط در حد نیاز خویش، حق استفاده دارد و بقیه آن را نیز نمی تواند بفروشد، زیرا همه مردم در آن، شریک اند.
این نظریه، دیدگاه شیخ طوسی و شهید صدر است.
واضح است که شهید صدر و شیخ طوسی، با توجه به اهمیت و مقصد بودن حفظ نسل، این عبارت «انتم الشرکاء» را به این صورت تفسیر کر ه اند تا پیشگیری شود از به وجود آمدن بحران آب و نسل کشی و ...
خصوصا با توجه به بحران های آب در این سال های اخیر و این که در آینده نه چندان دور، جنگ ها به جای تمرکز روی نفت و انرژی، متمرکز بر آب خواهد شد...
@Hoseinmehrali
#روش_شناسی_اجتهاد
🔆گزیده ای از سومین‌نشست‌علمی از سری جلسات روش شناسی اجتهادی حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای(مدّظلّه‌العالی) براساس کتاب "درسنامه‌ی غناء و موسیقی"
🔅حضرت آیت الله استاد #مبلّغی:
✅۱. یکی از قواعد منهجی رهبری (که با قاعده‌ی اصولی تفاوت دارد)، عدم رکون و اکتفاء به اقوال و آراء علماء گذشته در پدیده‌ها است.
پس این قاعده را کجا به کار می‌بریم، وقتی با یک پدیدهی جریانی مواجهیم به ویژه جاهایی که کمتر حول آن کندوکاو شده است.
✅۲. شاذ پژوهی: مخصوصا در پدیده‌های اجتماعی چیز خوبی است
به عنوان نمونه، آقا وقتی با قول فیض برخورد میکند، روی آن تامل جدی میکند، زیرا شاذ ممکن است پنجره‌ای به واقعیت باشد.
بنابراین، صرف اینکه شاذ است نباید باعث کنار گذاشتن قولی شود.
در سه زمینه به شاذّ باید توجه شود،
رهبری در دو مورد به شاذّ توجه استنباطی کرده:
✅۱. رای شاذّ در یک پدیدهی اجتماعی: مانند تکیه روی قول فیض.
✅۲. در غیر یک مقطع تاریخی: مثل تکیه روی ابن‌جنید.
رهبری، سرنوشت مدرکی بودن یا نبودن اجماع را بر اساس قرائن میدانند...
@Hoseinmehrali
✅ استاد #مبلغی: در فقه دو مکتب تحلیلی و تطبیقی وجود دارد
🔹مکتب امام #خمینی، #تحلیلی و مکتب آیت‌الله #خویی، #تطبیقی است، این دو مکتب همواره در طول تاریخ فقه بالیده و جلو آمده‌اند.
🔹هر کدام از این دو مکتب در سه زمینه «صدور روایت»، «محتوای روایت» و «تعیین وضعیت موارد نبود روایت یا آیه» مسیرى متمایز دارند.
🔹نقطه ثقل استنباط در مکتب #تحلیلی، توجه به #قرائن و کوشش برای تجمیع آنها است.
🔹 نقطه ثقل استنباط در مکتب #تطبیقی، تمرکز بر قاعده و #تطبیق_قاعده است، مقصود از قاعده اعم از قاعده اصولی، قاعده فقهی و قاعده رجالی است و مقصود از تمرکز بر تطبیق آن، التزام قاطع و کاملا آشکار نسبت به نتیجه آن و پایبندی به مُرّ این نتیجه است.
🔸 روش شناسی اجتهاد (روشنا)
🆔 @ravesh_ejtehad