⏳عنوان مقاله: جایگاه حرم مطهر رضوی در سیاست مذهبی صفویان نویسنده:  دکتر حمیدرضا مطهری  سعید نجفی نژاد چکیده‌ی مقاله: ظهور صفویان و به دنبال آن رسمی‌سازی مذهب تشیّع در ایران، تحولات فرهنگی زیادی پدید آورد که آثار آن تا به امروز نیز باقی است. پادشاهان صفوی در این راه از ابزارهای متعددی استفاده کردند که توسعه اماکن مذهبی شیعی، یکی از آن‌ها بود. بی‌گمان مهم‌ترین مکان مذهبی در ایران، حرم مطهر امام رضا(علیه‌السلام) بود. بارگاه علی بن موسی الرضا(علیه‌السلام) با توجه به اینکه در درون مرزهای قلمروِ صفوی بوده و صفویان نیز خود را از طریق امام موسی کاظم(علیه‌السلام) منسوب به آن حضرت می‌دانستند، نسبت به قبور سایر ائمه(علیهم‌السلام) از موقعیت خاصی برخوردار بوده است. از این رو، پادشاهان صفوی توجه ویژه‌ای به این آستانه مقدس داشته و از ظرفیت‌های آن مکان برای ترویج تشیع بهره‌برداری کردند. این پژوهش سعی دارد ضمن تبیین جایگاه حرم مطهر رضوی در درون سیاست مذهبی صفویان برای ترویج تشیّع، به صورت موردی نگاهی به کارکردهای این مکان در امر توسعه تشیّع داشته باشد. در این نوشتار برای رسیدن به درک مناسبی از این موضوع، جایگاه این مکان در تاریخ‌نگاری عصر صفوی بررسی خواهد شد. گزارش‌های تاریخی حکایت از توجه زیاد پادشاهان صفوی به این بارگاه مطهر دارد و زیارت، توسل، عبادت و اعتکاف و دفن در حرم و... از مواردی هستند که مورد توجه مورخان قرار گرفته‌اند. 📜 انجمن علمی تاریخ اسلام دانشکده تاریخ ،دانشگاه ادیان و مذاهب 🗞@Islamic_history

⏳عنوان مقاله: بررسی و نقد مراسم نهم ربیع در منابع شیعی نویسندگان: دکتر مهدی فرمانیان اعظم خوش صورت موفق چکیده‌ی مقاله: امروزه دشمنان اسلام برخی باورها و اعمال نادرست جهال یا معاندان فرق مختلف را حمایت می‌کنند و به آن دامن می‌زنند. از آن جمله پررنگ‌نمایی جشن نهم ربیع با عنوان شادی از قتل خلیفه دوم و تحریک احساسات مذهبی دیگر مسلمانان به واسطه برپایی مراسمی مشتمل بر سب و لعن و برخی اعمال سخیف، که در توجیه آن به حدیث رفع القلم استناد می کنند، در حالی‌که حدیث مذکور اشکالات سندی و محتوایی فراوانی دارد و نمی‌تواند محل استناد باشد. از سوی دیگر، قرآن برای جلوگیری از مقابله به مثل و توهین بت‌پرستان، حتی اجازه اهانت به بت آنان را نمی‌دهد و این شیوه در سیره اهل‌بیت(ع) نیز اتخاذ شده است و قطعا عمل نهی شده نمی‌تواند مصداق تعظیم شعائر باشد. به علاوه، اساسا از لحاظ تاریخی مرگ خلیفه دوم در نهم ربیع الاول اتفاق نیفتاده است. ضمن اینکه با عنایت به وضعیت کنونی جهان اسلام و تشخیص ولی امر مسلمین و بنا بر حکم ثانویه، بسیاری از علمای بزرگ شیعه پرداختن به این مسائل را موجب وهن مذهب شیعه و مخل وحدت و فاقد هر گونه مجوزی می‌دانند. بنابراین، اهمیت روز نهم ربیع الاول نزد شیعیان به جهت سال روز آغاز امامت حضرت حجت(عج) است که یکی از اعیاد مهم محسوب می‌شود. 📜 انجمن علمی تاریخ اسلام دانشگاه بین المللی ادیان و مذاهب 🗞@Islamic_history

⏳ یادداشت علمی 📚عسگری یا عسکری؟ عسگری به معنای عقیم و بی‌دانه است؛ همان‌طور که انگور عسگری به جهت بی‌دانه بودنش به این نام مشهور شده لذا دشمنان از این شهرت برای اثبات عقیم بودن امام و عدم وجود امام زمان(عج) استفاده می‌کرده و می‌کنند. عسکر محله‌ای در شهر سامرا بود که لشکرگاه و محل توقف سپاه خلفای عباسی در آنجا قرار داشت خلفای عباسی برای زیر نظر داشتن فعالیت‌های فرهنگی، علمی و سیاسی امام هادى(ع) آن حضرت را در سال ۲۳۶ق از مدینه به سامرا انتقال و در محله‌ی عسکر سکونت دادند؛ چون امام حسن عسکری(ع) و پدر بزرگوارشان امام هادی(ع) در محله عسکر قرارگاه سپاه در شهر سامرا زندگی می‌کردند به عسکری لقب یافتند و این لقب مشترک بین آن حضرت و پدرشان امام هادی(ع) است و آن‌ها را عسکریین گفته‌اند. اگر بنا بود این لفظ به گاف نوشته یا تلفظ شود، باید امام هادی(ع) نیز عقیم می‌بود و از نعمت فرزند محروم تلقی می‌شد از سوی دیگر عسکر لفظی عربی است و اصولا در زبان عربی حرف گاف وجود ندارد. پس آنچه صحیح است، عسکری با کاف است نه عسگری با گاف. در به وجود آمدن شایعه‌ی عقیم بودن حضرت عوامل مختلفی چون خلفای عباسی، جعفر کذاب و فردی به نام زبیری تاثیر به سزایی داشتند. 📜 انجمن علمی تاریخ اسلام دانشکده تاریخ ،دانشگاه ادیان و مذاهب 🗞@Islamic_history

⏳معرفی کتاب کتاب صلح امام حسن(ع): پرشکوه‌ترین نرمش قهرمانانه تاریخ مولف: آیت الله شیخ راضی آل یاسین مترجم: آیت الله سید علی حسینی خامنه‌ای این کتاب در سال ۱۳۴۸ شمسی توسط حضرت آیت الله العظمی خامنه ای(مدّظلّه العالی) با عنوان «صلح امام حسن(ع) پرشکوه ترین نرمش قهرمانانه تاریخ» به فارسی ترجمه شد. اصل این کتاب، با عنوان «صلح الحسن» تألیف عالم جلیل‌القدر «شیخ راضی آل‌یاسین» از علمای حوزه‌ی نجف بوده است که در سال 1348 شمسی توسط رهبر انقلاب در سنّ سی سالگی، ترجمه شده است. یکی از موضوعاتی که در دوران قبل از انقلاب مورد بحث و سؤال واقع شده بود، مقوله‌ی «صلح امام حسن(علیه‌السّلام)» بود. از یک سو معاندان و مخالفان اسلام آن امام مجاهد را متّهم به سازشکاری میکردند و از سویی دیگر جریانات بظاهر مذهبی برای توجیه کردن قعود و سکوت خود نسبت به جنایات استبداد طاغوت و چپاول استکبار و استعمار، به اشتباه بر نوع اقدام ایشان در برخورد با معاویه استناد میکردند. از جهت دیگر برای برخی از افراد، تفاوت رفتار امام حسن (علیه‌السّلام) و امام حسین (علیه‌السّلام) معلوم نبود که چرا یکی از این دو بزرگوار به صلح، تن داد و دیگری در راه مبارزه سر داد. بر این اساس بود که طرح کتابی با این موضوع در ذهن ایشان پرورانده می‌شود تا اینکه با متن عربی کتاب حاضر با نام عربی «صلح‌الحسن(علیه‌السّلام)» تألیف عالم جلیل‌القدر «شیخ راضی آل‌یاسین» آشنا می‌شوند و اقدام به ترجمه‌ی این اثر می‌کنند. تحلیل صلح امام مجتبی(علیه‌السلام)، معرفی شخصیت ایشان، موقعیت سیاسی حضرت پیش از بیعت، زمان بیعت و کوفه در روزهای بیعت، شرح و تبیین انگیزه‌های صلح، مقایسه‌ی میان شرائط امام حسن(علیه‌السّلام) و زمینه‌ها و مقدّمات قیام امام حسین(علیه‌السّلام) و غیره از موضوعات این کتاب خواندنی و  ارزشمند می‌باشد. از ویژگی‌های چاپ جدید این اثر می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: ▫️استفاده از نقطه نظرات معظّم‌له در موارد مورد سوال، تحقیقات گسترده بر منابع کتاب و افزودن بیش از صد پانوشت ارجاعی، مراجعه به متون اولیه و منابع اصلی تاریخی و روایی، نمایه‌های متعدد و مطابقت متن با دستخط‌های معظّم‌له. ▫️این کتاب از معدود آثار تحلیلی و تفصیلی است که درباره زندگانی امام حسن مجتبی(ع)، موقعیت سیاسی او و شرایط صلح امام با معاویه سخن گفته است. ▫️این اثر به همّت حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای به فارسی ترجمه و توسط انتشارات انقلاب اسلامی منتشر شده است. ▫️این کتاب در زمرۀ متقن‌ترین کتب تاریخی در موضوع خود است و مؤلف در آن به موضوعاتی پرداخته که در کتب مشابه به آن‌ها کمتر توجه شده است. ▫️منابع پژوهشی این اثر نیز قریب به صد منبع معتبر و ارزشمند است. ▫️کتاب، فراهم آمده فکری منظم، مبتکر و قوی است. هماهنگی و پیوستگی‌اش آن را به صورت جویباری سرشار و لبریز از اندوخته های عقلی و نقلی درآورده و به واحدهایی به هم پیوسته و به نهایت غنی و کامل- از همه جهاتی که با موضوع متناسب است و موجب ارزش تمام- همانند ساخته است. ▫️پیراستگی‌اش همراه با جامعیت و روشنی‌اش همراه با عمق و نقد تحلیلی‌اش، نقطه مرکزی این ممیزات است. ▫️مؤلف بیش از آنکه به نقل گزارش‌های تاریخی بپردازد، به بیان و تحلیل اوضاع و شرایط از نگاه خود پرداخته است، اما با این حال از ارجاع به منابع و استناد به آن‌ها غفلت نکرده و به منابع مختلفی در متن و پاورقی توجه داده است که این منابع همان مصادر دست اول تاریخی هستند. 📜 انجمن علمی تاریخ اسلام دانشکده تاریخ ،دانشگاه ادیان و مذاهب 🗞@Islamic_history

⏳معرفی کتاب امام علی علیه السلام جانشین رسول خدا صل الله علیه و آله: نقدی بر کتاب جانشینی حضرت محمد صل الله علیه و آله از ویلفرد مادلونگ 📗نویسندگان: حجت‌الاسلام دکتر عبدالمحمدی و اسدالله رحیمی 💠مسئله‌ی جانشینی پیامبر اکرم(ص)، یکی از مهم‌ترین مسائل اسلامی است که در طول تاریخ اسلام همواره مورد توجه نویسندگان و محققان قرار داشته و آثار زیادی با دیدگاه‌های متفاوت درباره‌ی آن نوشته شده است. نویسندگان و محققان غربی نیز با دیدگاه‌های خاص خود، آثاری را در این‌باره نوشته‌اند. از جمله آن‌ها کتاب «جانشینی حضرت محمد صلی الله علیه و آله» تألیف استاد ویلفرد مادلونگ است که در مواردی تحلیل‌های ارزشمندی را درباره‌ی حوادث پس از رحلت پیامبر خاتم(ص) ارائه داده و نسبت به دیگر آثار خاورپژوهان، منصفانه‌تر و عالمانه‌تر تدوین شده؛ اما نویسنده‌ی این کتاب نیز به خاطر محدودیت‌های فرهنگی و سیاسی که داشته، از درک بسیاری از حقایق عاجز مانده است. او به خاطر عدم آگاهی کافی از تفسیر قرآن کریم، علوم حدیث و کلام اسلامی به ویژه کلام شیعه و عدم توان لازم برای نقد و ارزیابی روایات و راویان احادیث و گزارش‌های تاریخی، تحلیل‌ها و مطالب نادرستی در کتاب خود آورده است. از این رو ضرورت داشت کتاب، مورد ارزیابی قرار گیرد و نقد مترجمان ارجمند کتاب تکمیل گردد. در یک نگاه کلی، کتاب مذکور از آن جهت که تلاش کرده دیدگاه شیعه را نیز مورد توجه قرار دهد و در مواردی تحلیل‌های خوبی درباره‌ی حوادث صدر اسلام ارائه کند، اثری قابل ستایش است. اما از آنجا که در موارد زیادی بدون ارائه‌ی مستندات تاریخی یا فقط با استفاده از منابع اهل سنت، حوادث تاریخی را تحلیل کرده، اشکال‌هایی بر او وارد است. همچنین عدم تسلط وی بر تفسیر قرآن کریم و بر مبانی کلامی شیعه و علم رجال و درایه، از ارزش کار او کاسته و اثر او را نیازمند نقد و ارزیابی جدی کرده است. البته برخی صاحب نظران بر آن‌اند که نباید از خاور پژوهی مانند آقای مادلونگ انتظار داشت همانند یک محقق شیعه باورمند به امامت، مسائل جانشینی پیامبر اکرم(ص) را بنویسد. خوانندگان او نیز به این امر توجه دارند و نقد آن ضرورتی ندارد؛ اما در مقابل، عده ای معتقدند کتاب جانشینی حضرت محمد(ص) از طرفی موضوع بسیار مهمی را مورد بحث قرار داده و از طرف دیگر، اشتباهات بزرگی مرتکب شده و ممکن است عده‌ای از خوانندگان بدون توجه به مبانی کلامی و  تاریخی وی و روشی که در پژوهش برگزیده، زیر تأثیر حرف‌های او قرار گیرند. از این جهت، مطالب نادرست ایشان باید نقد شود. ▫️درباره‌ی شیوه‌ی نقد، این نکته قابل یادآوری است که نقد و ارزیابی نویسندگان این کتاب بر اساس جدال احسن است؛ یعنی در تمام موارد کوشیده‌اند از مقدمات و دلایلی استفاده کنند که مادلونگ قبول دارد و از آن‌ها برای اثبات ادعای خود، بهره گرفته است. با نگارش نقدهای متعددی بر این اثر در نشریات مختلف، تجمیع این نقدها در یک مجموعه مطابق سیر مطالب کتاب ضرورت یافت، که در قالب کتاب حاضر به علاقمندان ارائه می‌شود. مطالب این کتاب در شش فصل تهیه و تنظیم شده است: فصل اول: مقدمه‌ی کتاب جانشینی حضرت محمد(ص) فصل دوم: ابوبکر: جانشینی رسول خدا(ص) و خلافت قریش فصل سوم: عمر: شایسته‌سالاری اسلامی، شورا و امپراتوری عربی فصل چهارم: عثمان: آغاز فرمانروایی بنی عبد شمس فصل پنجم: امام علی(ع) و واکنش بنی هاشم نسبت به خلافت قریش فصل ششم: خاتمه؛ بازگشت نظم به جامعه و تشکیل حکومت خودکامه 📜 انجمن علمی تاریخ اسلام دانشکده تاریخ ،دانشگاه ادیان و مذاهب 🗞@Islamic_history

⏳عنوان مقاله: نگاهی به سرگذشت ابن علقمی، واپسین وزیر شیعی عباسیان نویسنده:  دکتر ستار عودی  مرتضی بقایی چکیده‌ی مقاله: ابن علقمی واپسین، قدرتمندترین و باکفایت‌ترین وزیر شیعی آل عباس بود که طی چهارده سال وزارتش، با دوراندیشی سعی کرد با سازش و ایجاد روابط دوستانه با مغولان، مانع از یورش آنان شود؛ ولی این تلاش‌ها به دلیل نادانی خلیفه و کینه‌ورزی برخی درباریان و دشمنان ابن علقمی ناکام ماند. در نتیجه سیل عظیم سپاه مغولان به راه افتاد و دولت خلافت را ساقط کرد. این در حالی است که تعدادی از مورخان سعی کردند حقایق را وارونه جلوه دهند و ابن علقمی را خائن و هم‌دست مغولان و مسبب سقوط خلافت عباسی قلمداد کنند. ابن علقمی علاوه بر شایستگی سیاسی، دانشمند و ادیبی توانا و پشتیبان علما و اندیشمندان بود. وی چند ماه پس از سقوط بغداد در همان سال 656ق از دنیا رفت؛ ولی همچنان تا به امروز در مظان اتهام قرار دارد. 📜 انجمن علمی تاریخ اسلام دانشکده تاریخ ،دانشگاه ادیان و مذاهب 🗞@Islamic_history

⏳عنوان مقاله جریان تاریخ نگاران امامیِ بصره از آغاز تا اواسط سده چهارم هجری نویسنده:  سید اکبر موسوی تنیانی چکیده‌ی مقاله: آگاهی از قلمرو جغرافیایی مورخان شیعه دوازده امامی و موضوعات مورد اهتمام آن‌ها، می‌تواند سودمندی‌های فراوانی برای تحلیل تاریخ امامیه داشته باشد. در پژوهش پیشِ رو، با رویکردی وصفی و تحلیلی، فعالیت‌های تاریخ‌نگاری اصحاب امامیه از آغاز تا اواسط سده‌ی چهارم هجری در بصره مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش، حکایت از آن دارد که امامیان بصره برای دفاع از اندیشه‌های کلامی خویش، به مباحث تاریخی و تاریخ‌نگاری روی آوردند و همانند دیگر گروه‌های فکری سده‌های نخستین اسلامی، به بازخوانی رویدادهای تاریخی، به ویژه تاریخ صدر اسلام و تدوین آثاری در این زمینه پرداختند. 📜 انجمن علمی تاریخ اسلام دانشکده تاریخ ،دانشگاه ادیان و مذاهب 🗞@Islamic_history

⏳عنوان مقاله: نقدی بر نظریه‌ی «قیام امام حسین(علیه‌السلام) برای تشکیل حکومت» در کتاب شهید جاوید نویسنده: دکتر محسن رنجبر چکیده‌ی مقاله: از دیدگاه‌های مطرح در چند دهه‌ی اخیر درباره‌ی فلسفه و هدف قیام امام حسین(علیه‌السلام) دیدگاه «قیام برای تشکیل حکومت» است که در کتاب شهید جاوید به آن پرداخته شده است. این دیدگاه، که در مقابل دیدگاه «تعبد به شهادت» مطرح شده بود، موجی از اعتراض و نارضایتی در محافل دینی و روحانی و مجالس خطبا و وعاظ شیعه ایجاد کرد و نقدها و ردیه‌های بسیاری را از سوی نویسندگان و حتی برخی از علما و فرهیختگان حوزه در چند دهه‌ی گذشته در ایران به خود اختصاص داد، اما صاحب این نظریه کوشش گسترده‌ای را برای اثبات نظریه‌ی خود انجام داده است. پژوهش حاضر، درصدد تقریر این نظریه و نقد و بررسیِ آن با رویکرد تاریخی است. قیام عاشورا همانند نهضت‌ها و انقلاب‌های دیگر نیست که رهبران و نقش‌آفرینان آن افراد عادی و غیرمعصوم باشند. ویژگی برجسته‌ی این قیام منحصر به فرد در رهبر آن خلاصه می‌شود که انسانی است برگزیده از سوی خدا و برخوردار از مقام و منصب امامت و به سبب دارا بودن دو شأن علم و عصمت، هیچ گونه خطا و لغزشی از او صادر نمی‌شود. بنابراین، نمی‌توان سیره و رفتار او را با دیگران مقایسه کرد، بلکه سیره‌ی او ملاک و معیار رفتار برای دیگران است. 📜 انجمن علمی تاریخ اسلام دانشکده تاریخ ،دانشگاه ادیان و مذاهب 🗞@Islamic_history

⏳عنوان مقاله: نام و یادکرد حضرت رقیّه(س) در آثار و منابع کهن تا پایان قرن هفتم نویسنده:  دکتر محمد رنجبرحسینی چکیده‌ی مقاله: حضرت رقیه(س) یکی از جلوه‌های احساسی و عاطفی قیام امام حسین(ع) می باشد. از سده‌های اولیه تا پایان قرن هفتم علما و بزرگان در آثار خود از حضرت رقیه(س) و سرگذشت او یاد نموده‌اند. هدف این تحقیق بازخوانی آثار دانشمندان تا پایان قرن هفتم برای یافتن مؤیدها و مستندات تاریخی برای تقویت فرضیه وجود حضرت رقیه(س) در روز عاشورا و شهادت او در شهر شام می‌باشد. این نوشتار با روش توصیفی و شیوه‌ی کتابخانه‌ای برای رسیدن به هدف فوق سامان یافت و به این نتیجه رسید: با توجه به اشعار صحابی امام صادق(ع) سیف بن عمیره در رثای امام حسین(ع) و ثقه دانسته شدن او از سوی رجالیون شاخص همانند نجاشی و گزارش بیهقی در کتاب لباب الانساب و نقل سید بن طاووس در اللهوف و گزارش عمادالدین طبری در کامل بهایی، می‌توان اثبات فرضیه وجود دختر خردسالی را برای امام حسین(ع)، به نام رقیه(س) تقویت نمود. 📜 انجمن علمی تاریخ اسلام دانشکده تاریخ ،دانشگاه ادیان و مذاهب 🗞@Islamic_history

‌ ⏳معرفی مقاله عنوان مقاله: «واکاوی جریان های فکری عصر امام حسن مجتبی (علیه‌السلام)» نویسنده: دکتر سید محمد حسینی چکیده‌ی مقاله: جریان‌شناسی، ابزاری مناسب برای درک بهتر رخدادهای تاریخی عصر امام مجتبی (علیه‌السلام) است. عصر امامت و حکومت ایشان، در ادامه عصر امام علی (علیه‌السلام) زیر نفوذ جریان های فکری- سیاسی عثمانیه، مرجئه، جبریه و قدریه و خوارج دست خوش تغییرات و تحولاتی شد. امویان در مقابله با آل علی (علیه‌السلام) و در جهت دست یابی به قدرت از جریان عثمانی و جریان عقیدتی ارجاء و اعتقاد به جبر و قضا و قدر الهی مورد استفاده می کردند. اعتقاد به ارجاء که سستی و بی رمقی دینی را در پی داشت، نقش بسزایی در این تحولات ایفا می کرد. خوارج نیز که با اعتقاد به کافر بودن مرتکب کبیره، عقیده ای مخالفِ عقیده ارجائی بنی امیه داشتند، در برهه ای از زمان برای غلبه بر امویان در کنار سپاهیان امام مجتبی (علیه‌السلام) قرار گرفتند. اما این حضور، در به هم ریختگی سپاه امام مؤثر شد و در کنار چند عامل دیگر، موجب تحمیل صلح بر امام گردید. این تحقیق برآن است تا با بررسی جریان های فکری- سیاسی این عصر، به سهم جریان های فکری این دوره و چگونگی نقش آفرینی آن در تحولات عصر امام مجتبی (علیه‌السلام) بپردازد. 🌐 دانلود فایل کامل مقاله چاپ شده در مجموعه مقالات همایش سبط النبی امام حسن مجتبی (علیه‌السلام)، ج ۱، ص: ۱۸۷. 📜 انجمن علمی تاریخ اسلام دانشکده تاریخ ،دانشگاه ادیان و مذاهب 🗞@Islamic_history

‌ ⏳ کتاب تحقیق درباره‌ی اربعین اول سید الشهداء (علیه‌السلام) نویسنده: آیت‌الله شهید سید محمدعلی قاضی این کتاب اثر آیت الله شهید سید محمدعلی قاضی (1293ـ1358ش) از علمای تبریز است که توسط گروه فرقان به شهادت رسید. این اثر پژوهشی در بررسی و تحلیل اقوال مختلف نخستین اربعین حضرت سيدالشهداء (علیه السلام) است که نویسنده در صدد اثبات حضور اهل بیت (علیهم السلام) امام حسین (علیه السلام) در اولین اربعین پس از عاشورا در کربلا است. مؤلف پس از مواجهه با شبهات موجود در این‌باره که آیا کاروان اسرای کربلا و خاندان مطهر حضرت سيدالشهداء (علیه السلام) در بازگشت از شام، در نخستین اربعین شهدای کربلا به کربلا آمده بودند؟ به نقد و بررسی دیدگاه‌های موجود که توسط دو شخصیت علمی شیعه یعنی سید بن طاووس و محدث نوری ارائه شده، پرداخته است.  مؤلف در این اثر مدعی است که اولین اربعین در میان شیعه همان بیستم صفر پس از شهادت است. این ادعا از نظر مؤلف دارای شهرت بسیار بوده و عموماً آن را روز ورود اهل بیت (علیهم السلام) پس از خلاصی از اسارت در شام به کربلا می‌داند. 📜 انجمن علمی تاریخ اسلام دانشکده تاریخ ،دانشگاه ادیان و مذاهب 🗞@Islamic_history

‌ ⏳ معرفی کتاب موسوعة المقاتل الحسينية این اثر توسط موسسه‌ی وارث الانبیاء (وابسته به عتبه حسینیه) در سه جلد به تحریر درآمده است. تاریخ نگاری واقعه‌ی کربلا پایانی ندارد. هرچه در زمان و مکان بیشتر جست و جو کنیم، پر رنگ‌تر از واقعه‌ی عاشورا در حافظه‌ی تاریخی و ذاکره‌ی فرهنگی مسلمانان پیدا نمی‌شود. کتاب مورد معرفی که در سه جلد به سامان رسیده است، حاصل کار چندین ساله‌ی گروه‌های پژوهشی متعددی در کشورهای عراق، ایران ،مصر، سوریه، لبنان، عربستان، ترکیه ، یمن، هندوستان، پاکستان، افغانستان ،اسپانیا، آلمان، ژاپن و ایرلند است، درباره‌ی کتابخانه‌هایی که منابع آن‌ها مورد بررسی قرار گرفته‌اند. از این میان ۱٠ کتابخانه‌ی مهم در عراق و ۲۷ کتابخانه در ایران نام برده شده‌اند. این مجموعه‌ی سه جلدی بازه زمانی مفصلی از قرن اول تا قرن ۱۴ هجری قمری را پوشش می‌دهد. در آغاز جلد اول، فهرستی از ۲۳۴ مقتلی که مورد استفاده قرار گرفته شده‌اند آمده است. سپس نام ۲۵ مقتلی که متون آن‌ها یافت نشده اما در دیگر منابع به آن‌ها اشاره شده، آمده است. پس از آن کلیاتی درباره‌ی اصول مقتل‌نگاری گفته می‌شود. جلد اول دارای مقاتل حسینی از نویسندگان زیر است: اصبغ بن نباته کوفی .م. بعد از ۱۰۱ ق)؛ جابر بن یزید جعفی (م. ۱۲۸ق)؛ عمار دهنی کوفی (م. ۱۳۲۰ ق)؛ فضیل بن زبیر اسدی کوفی (م. بین ۱۲۲ - ۱۴۸ق)؛ ابی مخنف ازدی کوفی (م. ۱۵۷ق)؛ هشام بن محمد کلبی کوفی (م. ۲۰۴ ق ) و نصر بن مزاحم منقری کوفی (م . ۲۱۲ ق). در پایان جلد اول گاه شماری دقیقی از حرکت حضرت امام حسین (ع) از مکه مکرمه تا کربلا بر حسب زمان مکان و مسافت طی شده و اهم رویدادها داده شده است. جلد دوم شامل مقاتلی از: فضیل بن زبیر بن عمر بن در هم کوفی (م. ۲۰۳ ق)؛ محمد بن سعد واقدی (م ۲۳۰۰ ق ؛ مصعب بن عبد الله زبیری (م. ۲۳۶ ق)؛ خليفة بن خياط (م. ۲۴۰ ق )؛ عبد الله بن مسلم بن قتیبه دینوری (م. ۲۷۶) ق)؛ احمد بن یحیی بلاذری بغدادی (م. ۲۷۹ ق)؛ احمد بن داود دینوری (م ۲۸۲۰ ق)؛ احمد بن يعقوب (م. ۲۸۴ق) و ابن ابی عاصم شیبانی (م. ۲۸۷ (ق) است. جلد سوم در بردارنده‌ی مقاتل حسینی به قلم این نویسندگان است: ابو جعفر محمد بن جریر طبری (م ۳۱۰۰ ق)؛ ابن اعثم کوفی (م. ۴ ۳۱۴ ق)؛ عبدالله بن محمد مرزبان (م. ۳۱۷ ق) و ابراهيم بن محمد بیهقی (م. ۳۲۰ ق). در این بین امکان وجود سایر مقاتل را نباید نادیده گرفت. در کنار مقاتلی که به زبان عربی بوده و بازسازی شده‌اند مقاتلی نیز پیدا می‌شوند که به زبان‌های غیر عربی، مانند سریانی و یا حتی شاید به زبان‌هایی مانند مندایی (زبان) خاص صابئین که در مناطق جنوبی ایران و عراق زندگی می‌کنند هم بودند که در گستره‌ی سرزمین‌های اسلامی آن دوره رواج داشته و به احتمال قوی گزارش واقعه‌ی کربلا را مسیحیان مرتبط با دربارهای حکومتی آن دوره نوشته‌اند. همچنین، این احتمال وجود دارد که موالیانی که غالباً ایرانی الاصل بودند، گزارش‌هایی از واقعه‌ی کربلا را دست کم در حد دریافت خودشان نقل کرده باشند. مجموع این مقاتل خواه به عربی و خواه به زبان‌های دیگر و نیز مقاتلی که نوشته‌ی مسلمانان و نیز غیر مسلمانان است. می‌توانند به عنوان منبع بزرگ‌تر مقاتل برای بررسی‌های اجتماعی، فرهنگی، زبانی، ادبی و شعائری پدیده‌ی مقتل، مورد مطالعه و بررسی قرار بگیرند. 📜 انجمن علمی تاریخ اسلام دانشکده تاریخ ،دانشگاه ادیان و مذاهب 🗞@Islamic_history