|پررنگ شدن یا کمرنگ شدن نقش ایران در منطقه؟
با افزایش جنایات اسرائیل علیه فلسطینیان، ایران در شرایط خاصی قرار دارد. ایران رسما هشدار داده بود که در صورتی که اسرائیل به غزه حمله زمینی کند و یا آمریکا به نفع اسرائیل دخالت کند، رأسا ورود خواهد کرد. هر دو امر رخ داده و اسرائیل در بخش هایی از نوارغزه مستقر شده و آمریکا نیز تقریبا هر روز هزاران تن ادوات و مهمات از زرادخانه‌های خود را به اسرائیل منتقل می‌کند و نیروی‌های ویژه‌اش در عملیات‌های اسرائیل نقش فعالی دارند.
پررنگ شدن یا کمرنگ شدن سطح مشارکت و دخالت ایران در این رویداد منطقه‌ای، هر یک مخاطرات قابل توجهی برای ایران به همراه دارد، که در این یادداشت به صورت خلاصه به آن می‌پردازیم.
از آنجا که پس از عملیات طوفان‌الاقصی ائتلافی از قدرت های جهانی و همپیمانانشان درصدد حمایت و دفاع از اسرائیل و توجیه جنایاتش برآمده، به نظر میرسد در حال حاضر دیپلماسی بهترین اهرم ایران باشد. از آنجا که عمده رسانه های جهان در کنترل صهیونیستها است، هنوز افکار عمومی بخش زیادی از مردم جهان با اسرائیل همراه است؛ با این حال، جرایم و وحشی‌گری‌های اسرائیل تاثیرات منفی قابل توجهی بر وجهه اسرائیل داشته است. بهره‌برداری از این فرصت برای کاهش حمایت‌های جهانی از اسرائیل امری ضروری است. هدفگذاری کردن برای کاهش همبستگی جهانی با اسرائیل، باید اولین اقدام ایران برای تقویت استراتژی کلان خود باشد.
با درنظر گرفتن عنصر دیپپلماسی، به نظر میرسد که ایران، به سبب تسلط گفتمان غربی، توفیق چندانی در این زمینه تا به امروز کسب نکرده است. با شروع عملیات طوفان‌الاقصی دستگاه دیپلماسی ایران فعالیت‌های فشرده‌ای را آغاز کرد و وزیر خارجه ایران به کشورهای مختلف منطقه سفر کرد. احتمالا ایران از طریق دیپلماسی به دنبال ایجاد یک اتحاد منطقه ای و یک نهاد نظامی اسلامی است، به این ترتیب که ارتشی متشکل از ارتش‌های کشورهای اسلامی تشکیل شود که ضمن ارسال کمک‌های بشردوستانه به فلسطینیان و دفاع از آنها، بتواند ضربۀ نظامی قابل توجهی به اسرائیل وارد کند. اما متاسفانه ایران حتی موفق به بکارگیری از ظرفیت سوریه هم نشده و حملات اسرائیل به سوریه نیز کماکان بی‌پاسخ باقی مانده است.
هرچند مقامات ایرانی هشدارهایی مبنی بر ورود مستقیم به جنگ را صادر کرده‌اند، اما به نظر میرسد که به جای ورود مستقیم، بهتر است که ایران تمرکز خود بر گروه‌های مقاومت در منطقه را تقویت کند و با استفاده از زیرساخت‌هایی که در عراق و سوریه ایجاد کرده، منافع اسرائیل را هدف‌گیری کند. این رویکرد به ایران قدرت انکارپذیری می‌دهد و تصمیم آمریکایی‌ها برای حمله نظامی به تاسیسات ساحلی نفتی و گازی ایران را دشوارتر می‌سازد.
ایران می‌داند که اسرائیل در شرایط ضعف قرار گرفته و آسیپ‌پذیری از خود نشان داده و روشن است که نیاز به اقدام قاطع را به خوبی درک می‌کند. از آنجا که طبق ادعای اسرائیل ضریب موفقیت گنبد آهنین حدود 95 درصد است، کاهش ذخایر موشک‌های پدافندی اسرائیل و مستهلک شدن آن به منزله باز شدن پنجره‌ای برای اقدامات میدانی بیشتر است. ایران می‌داند که منتظر ماندن و وقت دادن به دشمن یعنی از دست دادن ابتکار عمل. اسرائیل ظرف مدت کوتاهی ضعف‌های خود را جبران خواهد کرد و به سرعت آماده خواهد شد. بنابراین زمان استفاده از این موقعیت برای تشدید حس ناامنی در اسرائیل ممکن است چندان طولانی نباشد.
همانطور که با عملیات طوفان الاقصی میزان تلفات اسرائیل از تک رقمی به چهاررقمی رسید و مرز پذیرش تعداد کشته‌ها نزد اسرائیلی‌ها جابجایی شدیدی پیداکرد، تابوی جراحی نظامی اسرائیل هم باید شکسته شود. بمباران‌های دقیق محدود می‌تواند در این مرحله مانع افزایش شدید تنش‌ها شود و الگوی محاسبات اسرائیل را محدودتر کند. به عنوان مثال هدف قرار دادن یکی از پایگاه‌های هوایی اسرائیل یا یکی از زاغه‌های مهمات آنها می‌تواند در نظام تصمیم‌سازی رژیم صهیونیستی اختلال ایجاد کند و کفه زیان‌های اقدامات آتی‌اش را سنگین‌تر کند. به مثل هنگامی که می‌خواهد سود و زیان تصمیمگیری برای هدف قرار دادن یک بیمارستان دیگر در غزه را محاسبه کند، زیان‌های اقدامش را بیش از نفع آن حساب کند. شکستن تابوی انجام جراحی‌های نظامی علیه اسرائیل و عادی‌سازی انهدام گاه و بی گاه منافع اسرائیل همچنین می‌تواند عاملی برای برگرداندن بخشی از توجهات به اوکراین شود و دوباره مرکز ثقل امکانات دشمن غربی به شرق اروپا و تایوان بازگردد.
تا اینجای کار موفقیت از آن ملت فلسطین بوده، اما در صورت ادامه پیشروی زمینی اسرائیل و شکست حماس و اشغال شدن مجدد نوار غزه، غیر از آنکه خدشه‌ای جدی به امنیت ملی ایران وارد می‌شود، خطری مهیب در کمین ایران خواهد بود. خطر بزرگی که در فردای شکست حماس متوجه ایران می‌شود، خدشه به مشروعیت «محور مقاومت» و کارآمدی «ایده مقاومت» است. اگر ایده مقاومت نتواند به معضلات عینی و چالش‌های روز پاسخ مناسبی ارائه کند و کارایی خود را در این میدان بخصوص اثبات نکند، ممکن است اعتبار و وجاهت مقاومت دچار خسارت شود و ایده مقاومت تضعیف شود.
همانطور که ایران گزینه‌های خود را به دقت ارزیابی می‌کند، ضرورت مقابله با تهدیدهای اسرائیل برای ایران حیاتی است. شرایط کنونی فرصتی منحصربه‌فرد برای ایران فراهم کرده تا موقعیت خود را تثبیت و ارتقا بدهد. ایران با محیط پیچیده‌ای رو‌به‌رو است. از طرفی ابرقدرت نظامی دنیا آن را تهدید می‌کند که در قضیه فلسطین دخالت نکند، و از طرف دیگر برای اولین بار امکان دست گذاشتن روی نقطه ضعف دشمن خونی درجه یک ایران پیش‌آمده است. از اینجا به بعد است که سیاستگزاران ایرانی باید ببینند که آیا می‌توانند نظم‌منطقه‌ای را اصلاح کنند و حساب‌های تسویه نشده‌شان با اسرائیل را صاف کنند و یا هنوز استعداد دفاعی ایران را به حدی نرسانده‌اند که بتوانند از این پیچ تاریخی بزرگ به نفع خود استفاده کنند.
@JalaleddinFanaei
| جنگ آینده
ژئوپلیتیک جهانی در حال تغییر مداوم است و شناخت منازعات آینده برای تحلیل اوضاع عرصه بین‌الملل برای بازیگران مهم جهانی ضروری است. در این یادداشت کوتاه نگاهی به پیامدهای چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران نسبت به منازعات آینده و چالش‌های راهبردی‌ای که در برابر ایران قرار دارد خواهیم انداخت.
🔸به نظر می رسد که دور کردن تمرکز آمریکا از منطقه در دسته راهبردهای شماره یک ایران است؛ اما این اولویت راهبردی برای ایران چالش‌‌برانگیزتر از قبل شده است. از آنجا که همپیمانان عرب آمریکا بواسطه عدم برآورده شدن انتظاراتشان از آمریکا به سمت چین و روسیه کمی متمایل شده اند، ارزش اسرائیل برای آمریکا به عنوان یک دارایی راهبردی بسیار بیشتر شده و سرنوشت اسرائیل برای آمریکا اهمیتی بیش از پیش پیدا کرده است. ضعف یا نابودی اسرائیل به معنای برهم خوردن توازن جهانی غرب در نظم موجود بین‌المللی خواهد بود. آمریکا برای اینکه در نظم جهانی نفوذ و تاثیرگذاری خود را حفظ کند، طبیعتا حاضر است که هزینه کلانی برای دفاع از اسرائیل بپردازد.
🔸این به آن معناست که نقش ایران در نظم بین‌الملل نمی‌تواند چندان برجسته و محوری باشد. البته تمام درب‌ها بر روی ایران بسته نیست. ایران اگر مسیر درستی را در پیش گیرد می‌تواند بدون آنکه وارد جنگی بزرگ شود به اهداف راهبردی خود دست پیدا کند. ایران به خوبی دریافته که حتی‌المقدور نباید فعلا وارد جنگی شود، تا زمانی که تنها درگیری مهم جهان در اوکراین محدود شده باشد. ایران باید صبر به خرج دهد و منتظر بماند تا با توجه به شکاف های فعالی که در عرصه بین الملل وجود دارد، تمرکز آمریکا در نقطه دیگری از جهان متمرکزتر شود، مثلا در شبه جزیره کره، دریای چین جنوبی یا حتی در آفریقا یا آمریکای جنوبی. در این صورت بازدارندگی آمریکا در غرب آسیا لطمه می ببیند و ایران می تواند آینده منازعه منطقه ای خود با اسرائیل را دقیق‌تر محاسبه و پیشبینی کند و با استعداد نظامی خود فضای تنفس منطقه‌ای برای خود ایجاد کند.
🔸همچنین، از آنجا که روسیه وارد جنگ فرسایشی شده است، به شدت دنبال فرصتی است تا با غرب توافقی به عمل آورد و جنگ را تمام کند. اگر امروز ایران وارد درگیری بزرگ منطقه‌ای شود، شرایط جهانی برای پذیرش شروط روسیه مساعدتر می‌شود و روسیه جنگ اوکراین را خاتمه می‌دهد. آن‌گاه راهبرد کلان امنیتی ما صدمه می بیند و تمرکز نظامی قدرت‌های غربی و پس از آن دیگر دولت‌های متخاصم و رقیب می‌توانند علیه ایران بسیج شوند. بنابراین منافع ملی ما حکم می‌کند که جنگ میان روسیه و ناتو برقرار باشد، و در کنار آن جنگ دیگری در یکی از گوشه‌های دنیا رخ دهد؛ پس از آن است که فرصت برای ایران مهیا می‌شود. همانطور که چین هم منتظر مانده که ایران در غرب آسیا تمرکز بیشتری از آمریکا جلب کند تا بتواند جزیره بزرگ تایوان را به خود ملحق کند.
🔸اما این به معنای این نیست که ایران نباید پاسخ جنایات اسرائیل را بدهد. همانطور که قبلا گفته شد، عادی سازی حمله به اسرائیل باید از مدت ها قبل کلید می خورد و تابو حمله و انفجار در اسرائیل، مثلا در زرادخانه‌ها و یا فرودگاه‌های نظامی اسرائیل باید شکسته می‌شد؛ همانطور که آنها با حمله به تاسیسات داخلی ایران و ترور سرمایه‌های ایران، از خطوط قرمز ایران عبور کردند و خط قرمز را عقب تر کشیدند. ایران اما خطوط قرمز اسرائیل را چندان عقب نکشیده و تا حدی سیاست صبر و سکوت را درپیش گرفته است. ایران نیز می‌بایست از قبل‌تر حملاتی مشابه صورت می‌داد تا در روزی مثل امروز دستان‌مان برای پاسخ به اسرائیل نلرزد. البته هنوز هم دیر نیست، به نظر میرسد که با هدف قرار دادن تعدادی از تاسیسات مهم اسرائیلی و نابودی کامل آن تاسیسات خطوط قرمز ایران کمی جلوتر کشیده خواهد شد و دست اسرائیل را برای شرارت علیه ایران و محور مقاومت را بسته‌تر می‌کند و بدین ترتیب امنیت ملی ایران بیشتر حفظ می‌شود. در عوض خطوط قرمز اسرائیل عقب تر کشیده خواهد شد و دست ایران را برای تکمیل پروژه محاصره اسرائیل و مسلح‌سازی کرانه‌باختری بازتر خواهد کرد. اگر نسبت به نادیده گرفته شدن خطوط قرمزمان چندان حساس نباشیم، باید منتظر آن باشیم که امنیت ملی ما صدمه‌ای هولناک ببیند.
@JalaleddinFanaei
| پاسخ ایران به اسرائیل
🔸پاسخ ایران به تجاوز اسرائیل متغیری است که شکل نظم منطقه را تعیین می کند. ایران با اتخاذ سیاست صبر استراتژیک، به معنای گمراه نشدن از راهبرد اصلی، به نقطه ای رسیده که دیر یا زود به آن می‌رسید. آن نقطه همان مواجهه با راهبرد اصلی است و آن تمرکز بر تهدید اصلی و غلبه بر آن است (یعنی مراحل پایانی سیاست صبر استراتژیک). اسرائیل به عنوان پادگان غرب در منطقه، وظیفه اول آن حفظ برتری در منطقه و نشستن در جایگاه تصمیم‌گیر شماره یک منطقه است. تا به امروز آمریکا و بالتبع نماینده آن در منطقه، اسرائیل، بیشترین سهم در سیاست‌ها و تصمیمگیری های منطقه داشته و نظم منطقه به سود و در جهت منافع آنها برقرار بوده است.
🔸این مراحل پایانی صبر استراتژیک، از پیچیدگی‌های خاصی برخوردار است. پاسخ ایران به اسرائیل تنها به حساب انتقام و تلافی ایران گذاشته نخواهد شد، بلکه خلاصه و برآیندی از آمادگی ایران برای ایفا کردن نقش شماره یک منطقه را به نمایش خواهد گذاشت.
🔸به همین دلیل انتظارات از پاسخ ایران بالاست. این امر می‌تواند باعث ورود متغیرهای نامربوط و مزاحم در روند تصمیم گیری سیاستمداران ایران شود و یا در بازنمود اجتماعی نتیجه پاسخ ایران در جامعه تاثیر منفی بگذارد.همچنان که اگر پاسخ ایران ضعیف باشد، ایران نمی‌تواند این مرحله را به پایان برساند و حتی بازدارندگی نسبی قبلی خود را هم از دست خواهد داد. بنابراین اگر قرار نیست پاسخ محکم و ویرانگری داده شود، پاسخ ندادن نتیجه بهتری خواهد داشت.
🔸بنابر چیزی که مشهود است، عدم ورود به جنگ هنر اصلی سیاستمداران این کشور بوده. ایران در نهایت احتیاط اما با شجاعت، اقداماتش را به گونه‌ای پیاده کرده که تا لبه مرز جنگ کشیده می‌شد، اما در دام جنگ با قدرت‌های جهانی نیفتاد. این احتیاط‌های ایران موثر واقع افتاد و امروز درحالی پاسخ سخت ایران قطعی شده که کمترین احتمال برای تشکیل ائتلافی از قدرت‌های غربی علیه ایران وجود دارد. با توجه به پرونده باز اوکراین، احتمال تشکیل ائتلافی بین المللی علیه ایران تقریبا منتفی است. همچنان که غرب تجربه خوبی از آخرین ائتلاف خود که علیه یمن بوده را ندارد. ضمن آنکه احتمال حمله گسترده اسرائیل به ایران نیز با توجه به بسته بودن حریم هوایی کشورهای عربی بر جنگنده‌های اسرائیلی، چندان پررنگ به نظر نمی‌رسد.
🔸پس از آنکه، به فرض، ایران پاسخ مناسبی به اسرائیل داد، برای بهره‌برداری بیشتر از این اقدام نیازمند توانمندی و شایستگی در بازوهای رسانه‌ای ایران است. عملکرد رسانه‌ای ایران اهمیت زیادی دارد تا غرب و حامیانش، حقائق را وارونه جلوه ندهند و اثرات تغییر دهنده و تعیین کننده پاسخ ایران را تحریف نکنند و در نهایت پیروزی فرضی ایران و شکست اسرائیل را بدون ثمره عینی برای ایران باقی بگذارند. این تحریف می تواند آخرین و یکی از مستحکم ترین موانعی باشد که ایران با آن در این فاز مواجه است.
@JalaleddinFanaei
|منطقه آمریکایی
عملیات وعده صادق از جهات مختلفی قابل توجه است. در این مجال میخواهیم نحوه پاسخ ایران را بررسی کنیم و از دل آن به برخی زوایای کمتر دیده شده این رویداد بنگریم. قطعا رهگیری تعداد بالایی از پرتابه‌های ایرانی، فرماندهان ایران را غافلگیر نکرده است. آنها بطور مکرر توانایی‌های سیستم های دفاع هوایی آمریکا و اسرائیل را آزموده و از آن آگاه اند. ایران نزدیک به دو هفته به غرب مهلت داد تا تمام ظرفیت‌های پدافندی خود را آماده کند و دو روز پیش از عملیات، مقاصد خود را به اطلاع دولت‌های منطقه رساند. شروع حمله را با پهپادهای کندرو آغاز کرد و به اسرائیل و آمریکا زمان داد تا خود و متحدانشان آماده دفاع از آسمان اسراییل شوند. با اینحال مناطق به شدت محافظت شده اسرائیل، مثل پایگاه نواتیم، زیر ضربات موشک‌ها و پهپاد‌ها قرار گرفت. روشن است که اگر ایران قصد داشت عملیاتی اجرا کند که ضربات مخرب‌تری به دشمن وارد کند، طرح‌ریزی عملیات بسیار متفاوت صورت می‌گرفت.
اما چرا ایران از اصل غافلگیری و فریب دشمن برای وارد کردن ضربات دردناکتر استفاده نکرد؟ مشخص است که رهبران ایران هیچ تمایلی برای تشدید درگیری به این شکل را نداشتند. رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران چند روز قبل از عملیات گفته بود که پاسخ نظامی ایران محدود خواهد بود و همچنین چند روز بعد از عملیات، رئیس جمهور ایران در سخنرانی روز ارتش نیز اعلام کرد که پاسخ ایران به جنایت اسرائیل «تنبیهی» و «محدود» بود. اما چرا؟ چند دلیل برای این امر به ذهن میرسد.
اولین چیزی که به ذهن متبادر می‌شود آن است که، قطعا دلایل استراتژیکی برای چنین اقدامی وجود داشته است. شاید اعلام عمومی ایران، یک حرکت راهبردی بود که هدف آن جمع‌آوری اطلاعات و ارزیابی واکنش‌ها و توانمندی‌های سامانه دفاعی تجمیع یافته چندملیتی آمریکا بود که از جنوب ترکیه و شمال عراق تا لبه جنوبی شبه‌جزیره عربی گسترش یافته بود. همچنین چگونگی عملکرد سامانه‌های دفاع هوایی دشمن را به صورت عملیاتی ارزیابی و مطالعه کند و همچنین توانایی آنها در سرنگون کردن موشک‌ها و پهپادهای نسل قدیمی را بسنجد.
بدون شک ایران آموخته‌های نظامی مهمی را از رویداد وعده صادق به دست آورده است، اما احتمالا نگرش کلان‌تری باعث شده که ایران تنش مستقیم را تشدید نکند. زمانی که پاسخ مستقیم ایران به اسرائیل قطعی به نظر آمد، کشورهای منطقه که تا به امروز کمکی جز رساندن کفن و بیسکوئیت‌های تاریخ مصرف گذشته به مردم شریف غزه نکرده بودند، با دارایی‌های اطلاعاتی و نظامی خود نظیر جنگنده‌ها و رادارها به کمک اسرائیل شتافتند تا پرتابه‌های کمتری به مواضع اسرائیل اصابت کند. این امر نشان می‌دهد که هنوز منطقه آمریکایی است، گویی که اطراف ایران همه تحت اداره آمریکا است. در این منطقه آمریکایی که میزان نفوذ آمریکا در این منطقه تقریبا همچون مناطق داخلی کشور خودش است، نبرد مستقیم با اسراییل (پایگاه غرب در منطقه) چندان بهینه و بدون عواقب نخواهد بود. آمریکا با پایگاه‌های مجهزش دور تا دور ایران را حلقه زده و محدودیت‌هایی برای عملیات‌های نظامی ایران ایجاد کرده که با وجود این محدودیت‌ها وارد کردن کشور به جنگ مستقیم احتمالا خلاف نظر مسئولین نظامی کشور است؛ زیرا به نظر میرسد رهبران ایران تنها زمانی وارد جنگی به صورت مستقیم خواهند شد که نسبت به نتیجه آن اطمینان بسیار بالایی داشته باشند.
با وجود آنکه ایران پس از دهه ها تحریم، تا حدودی استقلال اقتصادی دارد، اما با اینحال از حیث اقتصادی نقاط آسیب پذیر زیادی دارد؛ ضمن آنکه ایران به تازگی عضو بریکس و شانگهای شده و به نظر میرسد که برای سروسامان دادن به اقتصاد و صنعت کشور مشغول برنامه‌ریزی است. از این‌رو رهبران ایران تشخیص دادند که وارد شدن در نبردی مستقیم در منطقه‌ای که آمریکایی است چندان مصلحت نباشد.
از این‌رو احتمالا ایران پایبند به نقشه‌های بلندمدت خود خواهد ماند. از مهمترین اولویت‌های این راهبرد، پاکسازی عراق از نفوذ آمریکا و اسرائیل است. در ذیل این راهبرد بلندمدت، ارزش اتحاد با مقاومت عراق، یمن و اخیرا بحرین برای ایران به شدت افزایش پیدا می‌کند و وابستگی متقابل میان ایران و متحدینش بیشتر خواهد شد.
با اینکه ایران در شرایط فعلی راهبردهای بلندمدت‌تر را طرح و اجرا می‌کند و با این سیاست تا به امروز به موفقیت‌های بسیاری نیز دست یافته، اما اولویت فوری امنیت ملی ایران که زنده نگه داشتن حماس است همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
@JalaleddinFanaei
| به کی رای بدیم؟
با اینکه بنا نداشتم که در مورد مسائل داخلی کشور در این کانال که مخصوص تحولات کلان بین‌المللی است سخن بگویم، اما با عدم کناره‌گیری هیچ‌یک از دو نامزد انقلابی به نفع دیگری، بر آن شدم که درک خود از اوضاع را بیان کنم.
من جلیلی را برتر از سایر نامزدهای محترم تشخیص می‌دهم. به نظرم برای اینکه رئیس جمهوری حائز صلاحیت باشد باید صاحب نظر و اهل تشخیص در امور کلان مملکتی باشد. مثلا برای مسئله آموزش حرف برای گفتن داشته باشد (آموزش عمومی، آموزش عالی، آموزش و پرورش، رویکرد آموزشی، محتوای آموزش، شیوه آموزش)؛ در فرهنگ حرف برای گفتن داشته باشد (فرهنگ عمومی، جهت‌گیری فرهنگی، بسط فرهنگ، اصلاح فرهنگ، تبلیغ فرهنگ، صادرات فرهنگ، مبانی فرهنگ)؛ جامعه و مشکلاتش و آرمان‌هایش و شیوه‌های دستیابی به آن را بشناسد؛ آشنایی با بازار و اقتصاد (ظرفیت‌های اقتصادی کشور، مبانی و رویکرد اقتصادی، ظرفیت‌های بین‌المللی اقتصادی، محدودیت‌های اقتصادی ایران، موانع و چالش‌های اقتصادی کشور، راه‌حل ارتقا اقتصاد ملی) و مسایل کلان عرصه بین‌الملل داشته باشد.
نقطه ضعف قالیباف، نداشتن این مولفه‌های یاد شده است. البته ایشان نقاط قوت فراوانی دارند، از جمله در مدیریت خرد، که ممتاز هستند(مدیریت پروژه‌های بزرگ عمرانی، مدیریت سازمانی، مانند عملکرد مطلوبشان در نیروی انتظامی). از ولایتمداری و صداقتش هم میان انقلابیون اطمینان وجود دارد. اما برای مدیریت کلان کشور معظمی مثل ایران کاستی‌هایی در او دیده می‌شود.
از نقاط ضعف دیگر آقای قالیباف حواشی اوست. در بزنگاه‌های حساس و در لبه های پرتگاه، که نیاز مبرم به اظهارنظر برای دفاع از نظام بود، ایشان آنطور که انتظار می رفت عمل نکرد. فتنه ۸۸، دی ۹۶، آبان ۹۸ و آخرین‌شان (ززا) موضع‌گیری‌هایی داشتند که دلسوزان کشور را متعجب می‌کرد. نفس داشتن حواشی زیاد چه خود نامزد، چه اطرافیان، برای ریاست جمهوری ایران نقطه ضعف است و این حواشی ممکن است منجر به باج دادن و تعامل بیش از حد مجاز با اصحاب قدرت شود.
همه اینها در حالی است که نقاط ضعفی که نام بردم در جلیلی نیست. او در امور کلان مملکتی اهل تشخیص است. این ویژگی را یکروزه به‌دست نیاورده است.
نشست و برخواست‌های سطح بالای جهانی بدون گم کردن دست و پا، مواجهه و هم‌آوردی با دستگاه‌های امنیتی اطلاعاتی بزرگ جهان، انجام کارویژه‌های سخت و نفس‌گیر (مانند اداره کشور در زمان قهر کردن احمدی‌نژاد و وزرا و تصمیمگیری های مرتبط با فتنه ۸۸)، تصمیمگیری در حساس‌ترین موقعیت ها (مانند به زمین نشاندن هواپیمای ریگی) باعث شده که بسیاری به جسارت، تجربه و مهارت او اعتراف کنند.
جلیلی بیش از ده سال در موضوعات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کار جدی کرده و بواسطه نگاه کلانش، دقیقا به جاگیری مسائل در عرصه ملی احاطه دارد. به سبب این تسلط، قدرت مدیریت و به خط کردن متخصصین و قرار دادن آنها در ریلی که او قبلا آن را طراحی کرده برای او هموارتر از هر شخص دیگری است.
او سالها در شورای عالی امنیت ملی بوده و بواسطه آن دائما با بیت رهبری، رؤسای جمهور، رؤسای سایر قوا، نیروی‌های مسلح و کابینه‌ها و در یک کلام با مسئولین ارشد مستقیم در تعامل و ارتباط بوده و آنها را خوب می‌شناسد و با نقاط ضعف و قوت کلان کشور به خوبی آشنا است. با این حال اهل باندبازی و سفله پروری نیست و در این زمینه بسیار قاطع است.
ما به چنین مدیری وچنین تجربه‌ای سخت نیاز داریم.
@JalaleddinFanaei
|دو راهی
بین محور مقاومت و اسرائیل جنگی چند لایه برقرار است. اسرائیل اگر با فلسطینی‌ها پیمان آتش‌بس ببندد، به معنای شکست اسرائیل خواهد بود؛ به معنای تشویق و جایزه دادن به فلسطینی ها بابت حمله 15 مهر (هفت اکتبر) محسوب خواهد شد؛ و به معنای نشان دادن چراغ سبز به دیگران برای حمله به اسرائیل و به تبع زمینه سازی برای تشکیل دولت فلسطینی و تجزیه اسرائیل و در نهایت نابودی اسرائیل خواهد بود. بنابراین اسرائیل چاره‌ای جز شکست مقاومت در غزه ندارد و هرگز آتش‌بس را امضا نخواهد کرد. اسرائیل با به شهادت رساندن مسئول سیاسی حماس (اسماعیل هنیه)، این پیغام مستقیم را رساند که با شرایط فلسطینی، آتش‌بس نخواهد کرد.
پس از حل مسئله غزه، اسرائیل ناگزیر باید با حزب‌الله تسویه حساب کند و این تهدید دائمی را از پیش رو بردارد. پس از شکست فلسطینی ها و لبنانی‌ها، موجودیت اسرائیل در منطقه تثبیت می‌شود و فرآیند عادی‌سازی (normalization) اسرائیل در منطقه به صورت کامل شکل می‌گیرد. فردای آن روز، ایرانی که عمق راهبردی خود را از دست داده، به منزوی‌ترین حالت ممکن میرسد. در نتیجهٔ آسیب پذیرتر شدن، جنگ به داخل مرزهای ایران کشیده می‌شود و طی یک جنگ یا چند جنگ با همسایگان یا قدرت‌های جهانی، مستهلک، فرسوده، تضعیف و در آخر نابود می‌شود.
این اصل مطلب است.
این مصاف فقط یک طرف پیروز دارد. ایران و محور مقاومت یا همه چیز را از دست می‌دهد یا پیروز می‌شود. اسرائیل نیز همچنین، یا همه چیز را از دست می‌دهد یا پیروز می‌شود. هر دو نمی توانند پیروز باشند.
تا امروز عقلانیت ایجاب می‌کرد که ایران به گونه‌ای عمل کند که توازن بین شرق و غرب ایجاد کند، چون از این راه امنیت و منافع ملی‌اش تأمین می‌شد. امروز چالش ایران این است که باید تصمیم بگیرد که آیا می‌خواهد قدرت منطقه‌ای بماند و نفوذش گسترده‌تر شود یا از نقش رهبری خود در محور مقاومت بکاهد و به تدریج پروژه مقاومت را منحل کند، به امید کمرنگ شدن خصومت غربی‌ها با ایران. این دوراهی سرنوشت‌سازی است که در برابر ایران قرار دارد. فرار و اجتناب از این دوراهی، در سال‌های پیش ممکن بود، اما در این دوره، که پنجره تغییر نظم در نظام بین‌المللی باز شده، چاره‌ای جز انتخاب نیست. امروز چهرهٔ سخت دورۀ گذار را تجربه می‌کنیم. انتخاب امروز ایران، وزن و نقش ایران در عرصه بین‌المللی و سهمش از قدرت را مشخص می‌کند.
پاسخ ندادن به اسرائیل، به امید احیای رابطه با غرب، چندان واقع‌گرایانه نیست. تلاش برای نزدیک شدن به غرب در دهه نود، با اینکه شرایط جهان نیز برای آن نسبت به امروز بسیار مهیاتر بود، برای ایران نتیجه‌ای در بر نداشت. امروز اگر برای نزدیک شدن به غرب تقلا کنیم و کارویژه جمهوری اسلامی که رهبری جهان اسلام است را پیگیری نکنیم، نقش خود را به عنوان بازیگر مقاوم و ضد استعماری از دست می‌دهیم (نقشی که بسیار برای آن هزینه داده‌ایم) و از ملت‌ها و گروه‌هایی که دل در گرو آرمان‌های مقاومت دارند فاصله می‌گیریم و همچنین متحدینی همچون روسیه و چین را نیز از دست می‌دهیم و عملا به یک کشور منزوی، منفور، حاشیه‌ای و دسته چندم تبدیل خواهیم شد؛ شاید چیزی مثل لیبی.
تمام این مطالب بدین معناست که کم کم وقت آن رسیده است که با واقعیت‌های جدید مواجه شویم. جنگ ایران با محور استکبار، طولانی بوده و طولانی خواهد بود و هیچ سیاستمدار بصیری چنین انتظاری ندارد که بدون برنامه‌ریزی و تامین شرایط، با این محور شیطانی جنگ مستقیم داشته باشیم. اما از آنجا که ضربۀ اسرائیل به محور مقاومت (شهادت هنیه در تهران) جنبه حیثیتی و شرافتی دارد، ایران ناگزیر به پاسخ است. پاسخ قاطع ندادن به اسرائیل، ضمن آنکه شرافت مهمان‌نوازی ایرانی را لکه‌دار می‌کند، موجب رشد تبلیغات منفی علیه ایران در جهان اسلام خواهد شد. طبعا پاسخ شتابزده و ضعیف نمی‌تواند کارساز باشد. این پاسخ وقتی مؤثر است که قوی تر از و یا دستکم هم‌وزن با جنایت اسرائیل باشد. ضمنا ایران باید برای پر کردن حفره های امنیتی اش کاری کند. تداوم ترورهای اسرائیل در ایران نیز آینده‌ای نگران کننده را ترسیم می کند.
@JalaleddinFanaei
|چند حقیقت پیرامون پاسخ ایران به اسرائیل
🔸پاسخ ایران به جنایت اسرائیل در تهران، در واقع تعیین نرخ ضربه زدن به تهران را برای دیگر بازیگران اعلام می‌کند. توپ در زمین ایران است، می‌تواند قیمت هدف قرار دادن پایتختش را بسیار گران یا هم قیمت با شهرهای سوریه و لبنان نرخ‌گذاری کند.
🔸پاسخ ایران ضمن آنکه باید نرخ امنیت ایران را تعیین کند، باید بتواند ادامه حیات حماس را تضمین کند. بنابراین باید به گونه‌ای باشد که اسرائیل را وادار به پذیرش شروط حماس برای آتش بس دائمی کند.
🔸پاسخ ایران باید به گونه‌ای باشد که طرح صلح ابراهیم (عادی سازی روابط دولت‌های عربی با اسرائیل) را برهم زند. بنابراین باید پاسخ به گونه‌ای باشد که به تضعیف اسرائیل بیانجامد، و کشورهای عربی در محاسبه سود و زیان‌شان، برقراری رابطه عادی با اسرائیل را چندان به نفع خود ارزیابی نکنند.
🔸پاسخ ایران باید به گونه‌ای باشد که روحیه و انسجام صهیونیستها را تضعیف کند، تا در جنگ فرسایشی‌اش به صورت تصاعدی متضرر شود. بنابراین پاسخ باید به گونه‌ای باشد که جبرانش برای اسرائیل در کوتاه مدت ممکن نباشد؛ مانند انهدام هر سه نیروگاه تولید برق اسرائیل در فرآیند انتقام.
🔸از آنجا که پیروزی ترامپ در انتخابات بسیار محتمل است، احتمالا خسارت های اقتصادی اسرائیل را سریع‌تر از کاملا هریس جبران می کند. بنابراین مطلوب آن است که پاسخ ایران، خسارت جبران ناپذیری بر اسرائیل وارد کند، همچون حمله زمینی و آزادسازی بلندی‌های جولان (اگر چنین چیزی به لحاظ نظامی ممکن باشد).
🔸پاسخ ایران همراه است با ظرفیت قدرت نرم. اگر پاسخ ایران ویران کننده باشد، این قابلیت را دارد- علی رغم سالها تخریب رسانه‌ای- تا ایده انقلاب اسلامی را به جهان اسلام صادر کند و جریان هایی را در جوامع اسلامی راه بیاندازد که نتیجه آن خروج ایران از انزوا در میان ملت‌های اسلامی باشد. بنابراین پاسخ ایران نباید به گونه‌ای باشد که خساراتش برای اسرائیل قابل کتمان باشد.
🔸اگر پاسخ ایران کمتر و خفیف‌تر از آنچه که دشمنان ایران انتظارش را داشته‌اند باشد، یعنی حمله به پایتخت ایران را ارزان قیمت‌گذاری کنیم، ضمن اینکه ایران بازدارندگی خود را از دست خواهد داد، تهدید فوری و ترکیبی نیروی دریایی آمریکا و ائتلاف غربی و عربی، بیشتر از تمام ادوار روی ایران خواهد بود و احتمال آسیب دیدن تاسیسات نفتی ایران در جنوب کشور بسیار بالا خواهد رفت. امروزه نزدیک به یک سوم از کل استعداد نیروی دریایی آمریکا در نزدیکی سواحل ایران جمع شده است. چنین لشگرکشی بزرگی در نزدیکی مرزهای ایران، تهدیدی خطرناک برای ایران و زیرساخت‌های اقتصادی‌اش است. بهانه برای حمله به ایران نیز همیشه وجود دارد (تهدیدهای فزاینده ایران برای بی‌ثباتی در منطقه مثلا).
🔸به نظر میرسد، منصرف شدن ایران از پاسخ به اسرائیل، خطرناک‌ترین سناریو برای امنیت ایران باشد.
@JalaleddinFanaei
| عملیات وعده صادق 2
ما بنا را بر این گذاشته و می‌گذاریم که ضرورت پاسخ ایران به اسراییل را قوه عاقله نظام به خوبی و بهتر از هر کسی درک می کند و حتما حاکمیت منتظر بود تا در بهترین زمان ممکن، زمانی که اسرائیل انتظارش را ندارد، حمله خود را آغاز کند؛ شاید هم معذوریت های نظامی و امنیتی باعث تعلل ایران برای پاسخ بوده است؛ شاید تحلیل‌های غلط یا ناهماهنگی‌ها عامل آن بوده‌اند. امیدواریم که این تعلل سازنده بوده و برای پاکسازی امنیتی و پیدا کردن جاسوس‌ها در سازمان‌های نظامی، سیاسی و امنیتی بوده باشد.
ما اینجا به برخی ضرر های تعلل بیش از حد در پاسخ به اسرائیل می‌پردازیم. بسیاری از این ضررها با عملیات با شکوه عملیات وعده صادق 2 خنثی شده، اما نه همه.
🔸در حالی که از منظر جهانی دنیا پاسخ ایران را مشروع می دانست، عدم واکنش ایران به حمله نظامی به تهران و ترور اسماعیل هنیه، موجب تنزل جایگاه ایران در عرصه سیاست جهانی و بالتبع نفوذ ایران در منطقه را تهدید کرد.
🔸با اینکه اصول غافلگیری و پیشبینی ناپذیری مولفه‌های مهمی هستند، اما تعلل های طولانی موجب شکست های تاکتیکی پیاپی برای ایران شده است. انباشت شکست های تاکتیکی موجب رسیدن به شکست‌های استراتژیک خواهد شد.
🔸ترجیح و تمایل ایران این بوده است که جنگ تنها در مرزهای اسرائیل باشد و نیازی به ورود مستقیم ایران به میدان نباشد و اصطلاحا ایران نمیخواسته کت و شلوارش خاکی شود. اما با ترور فرماندهان مقاومت و سید مقاومت ورق کاملا برگشت و روند جنگ با تضعیف حماس و حزب الله به شدت به ضرر ایران شد. این امر نشان داد که دیگر ایران نمی‌تواند از بیرون از گود، گروه‌های همپیمان را حمایت کنند.
🔸با نمایش قدرت اسراییل با ترور بسیاری از فرماندهان رده بالا حزب‌الله این پیام به ملت‌های منطقه و جبهه مقاومت ارسال شد که ایران توانایی مقابله با جبهه استکبار و صهیونیسم را ندارد. با ترورهای هدفمند اسرائیل، قدرت کیفی نظامی جبهه مقاومت تضعیف می‌شود. از دست دادن فرماندهان رده بالا و میدان دیده خسارت جبران ناپذیری برای هر سازمان رزمی است، و این امر به وضوح در عرصه جنگ‌ها، قبل از هرچیزی در طراحی ضعیف عملیات‌های آفندی و دفاعی خود را نشان می‌دهد.
🔸با عدم پاسخ به ترور اسماعیل هنیه، هزینه حمله‌های احتمالی بعدی ایران نیز افزایش پیدا کرد، چون هنوز حمله به صهیونیستها عادی سازی نشده.
🔸 بلوک غرب که تهدیدهای خود برای عملی نکردن انتقام از هنیه را کارساز دیدند، برای موقعیت های بعدی نیز از ابزار کارآمد تهدید خود بیشتر استفاده خواهد کرد. عملا ایران به ابزار تهدید دشمن ارزش افزود.
🔸حسرت از دست دادن سید حسن و لبخندهایش، داغی است که التیام نمی‌یابد، اما واقعیت آن است که ما در جنگیم و در جنگ چنین خسارت هایی دور از انتظار نیست. اما از سوی دیگر سطح توقعات از ایران در منطقه بالا است و در صورتی که جبهه مقاومت پیروزی های عیان و چشمگیری را در این جنگ بدست نیاورد، ضربه جدی به نفوذ ایران و اساسا پروژه ایران وارد خواهد شد.
🔸علاوه بر آن ایران با تعلل در حمایت مستقیم از محور مقاومت، پیام ترس و ناتوانی را مخابره می‌کند و این خود سایه جنگ را بر سر مردم ایران میآورد. در چنین فضایی منطقه به وضعیتی نزدیک می‌شود که یا جای ایران است و یا جای اسرائیل. ایران نباید اجازه دهد که اسرائیل حرف آخر را بزند.
🔸خوشبختانه عملیات غرورآفرین وعده صادق 2 هر چند کمی دیر، بسیاری از دستاوردها و پیروزی‌های دشمن را نابود کرد. اما اگر ممکن بود این عملیات زودتر انجام گیرد شاید از برخی مصائب در لبنان پیشگیری می شد. با اینحال جنگ تمام نشده است و امیدواریم که این عملیات فتح بابی باشد برای کنشگری فعال‌تر ایران و عبور از راهبرد صبر استراتژیک تا این پیروزی مقطعی تبدیل به دستاورد شود.
🔸باید مانع از آن شد که این تلقی در دشمن تثبیت شود که ایران پیشبینی پذیر است و مطمئن باشد که ایران هیچگاه بلافاصله و لحظه‌ای پاسخ نمی‌دهد و در مقیاس های چند برابر جواب نمی دهد. ایران برای امنیت و بقای خود در وسط این معرکه جهانی بزرگ، باید خود را مشتاق و حریص به جنگ نشان دهد و نه گریزان از جنگ. گرچه بیانیه ایران بعد از عملیات موشکی این ظرفیت را داشت که این پیام را القا کند که حمله بعدی ایران به این زودی ها نیست و آستانه تحمل ایران خیلی بالا است، ایرانی ها از خطوط قرمزشان کوتاه میایند و هزینه عبور از خطوط قرمز ایران چندان گران نیست.
@JalaleddinFanaei
| بازدارندگی سیال
🔸صبر ایران در مقابل طرفی که مدام در حال افزایش تنش و وارد کردن ضربه‌های دردآور است، از جایی به بعد دیگر به معنای آن است که بازدارندگی ایران تضعیف شده است. اسرائیل سال‌هاست که با هدف قرار دادن نظامیان ایرانی در (عمدتا) سوریه و همچنین گروه‌های همپیمان ایران، درصدد تضعیف و کند کردن رشد جبهه مقاومت بوده است. اما عدم پاسخ ایران یا پاسخ‌های محدود ایران، محاسبات اسرائیل را تغییر داده و آنها را به مرور به این نتیجه رسانده است که قادر هستند به ایران حمله کنند، پروژه منطقه‌ای ایران را متوقف کنند و با دوستی با سایر کشورهای منطقه، ابرقدرت منطقه غرب آسیا باشد.
🔸اسرائیل می‌توانست به کنسولگری ایران حمله نکند، می‌توانست شهید هنیه را در تهران ترور نکند؛ در مصر، ترکیه، قطر و امارات ترور هنیه بسیار آسان تر بود، اما این نوع پررنگ از افزایش تنش را انتخاب کرده، چون ایران را دست‌بسته ارزیابی کرده است.
🔸امروز دشمن پشیمان است که چرا زودتر سطح درگیری را بالا نبرده، چرا زودتر حاج قاسم و بقیه سرداران را ترور نکرده و چرا زودتر به ایران حمله مستقیم نکرده. عملیات وعده صادق دو، با وجود برجستگی‌های نظامی فوق‌العاده‌ای که داشته، اما برهم زننده محاسبات دشمن نشد.
🔸طبق دیدگاه اسرائیلی‌ها ماحصل و نتیجه فعلی تقابل صهیونیسم و مقاومت منجر به آسیب‌های جدی و عمیق به مقاومت شده. به زعم آنها مقاومت در سوریه کلنگی شده است؛ با ضعیف شدن حزب الله، ایران و مقاومت در لبنان نفوذش کمرنگ‌تر شده؛ در فلسطین با نابودی تدریجی حماس و شروع شهرک‌سازی های اسراییلی در داخل نوار غزه و جبالیا نیز مقاومت فلسطین بزودی به امری حاشیه‌ای تبدیل خواهد شد. در یک جمله، اسرائیل به این نتیجه رسیده که در بدترین حالت مجموع توان نظامی (اعم از دفاعی و تهاجمی) ایران در مقایسه با اسراییل مساوی یا نزدیک به هم است؛ حال با اضافه شدن متغیری به نام آمریکا و ناتو، کفه احتمال پیروزی در برابر ایران سنگین‌تر هم می‌شود.
🔸بنابراین بازدارندگی ایران در این مقطع از زمان کمرنگ شده و نباید گمان کرد که چون قبلا کشور بازدارندگی داشت، امروز نیز بازدارندگی دارد. حمله اخیر اسرائیل به ایران با 140 جنگنده نشان می‌دهد که اسرائیل و آمریکا، عملا ترس زیادی از ایران نداشته و پاسخ‌های احتمالی ایران را هم قابل تحمل ارزیابی می‌کنند.
🔸با آنکه به لطف پدافند هوایی ایران، حمله سنگین آمریکایی-اسرائیلی به شکست انجامید، اما خط قرمز بسیار مهم و شاید مهمترین خط قرمز ایران شکسته شد، که عبارت است از حمله مستقیم دولتی دیگر به ایران. آنچنان این خط قرمز باید مهم تلقی می‌شد که همزمان با شروع عملیات دشمن، عملیات پاسخ ایران هم باید شروع می‌شد، البته نظامیان مسئول و در میدان می‌توانند اظهار نظر صحیح‌تری در این زمینه داشته باشند.
🔸آنچنان که شواهد گویا است، برنامه حمله آمریکایی-اسرائیلی، بسیار گسترده بوده و قرار بوده که با سه موج آفندی، تمام مراکز مهم پدافندی، اقتصادی و استراتژیک را نابود کنند، که پدافند ایران با درصد موفقیت محیرالعقولی، این حمله عظیم را ناکام گذاشت. با اینحال تجاوز اسرائیل به ایران حاوی دو دستاورد برایش بوده: اول آنکه خط قرمز ایران را پاک کرد، دوم آنکه با عملیاتی که انجام داد، شناسایی و ارزیابی سامانه‌های پدافندی و رادارهای ایران نیز انجام شد. بنابراین در حمله احتمالی بعدی به ایران، درصد موفقیت بیشتری می‌توان برای تهاجم محور آمریکایی-اسرائیلی متصور بود. اسرائیل و آمریکا رزمایش‌ها و شبیه‌سازی‌های متعددی از حمله به ایران را انجام داده اند و این آمادگی دشمن، تهدیدی جدی برای ایران تلقی می‌شود.
🔸حال ایران دو راه بیشتر ندارد، یا عملیات‌های نظامی‌ای علیه اسرائیل انجام دهد که اسرائیلی‌ها توان تحمل آن را داشته باشند، یا اینکه تهاجمی کند که باعث شود اسراییل محاسبات خود را تغییر دهد.
🔸اگر چیزی در حد وعده صادق 2 باشد، بازدارندگی برای کشور ایجاد نمی‌شود و ممکن است در حفظ و صیانت از منافع ملی (و حتی شاید در آینده برای صیانت از جزایر سه‌گانه خود) با چالش مواجه شویم (چه رسد به تحقق آزادسازی قدس). با چنین شرایطی و در موضع ضعف به استقبال ترامپ رفتن، نیز خود خطرات جدیدی نیز بدنبال دارد. اما اگر ایران، جنگ منطقه (غزه و لبنان) را به چشم خط مقدم خود نگاه کند و ضمن طرح‌ریزی عملیات نظامی علیه اسرائیل و ادامه پشتیبانی از مقاومت، تهاجم سهمگینی انجام دهد به گونه‌ای که مسئولین و مستوطنین (شهروندان) اسرائیل تحمل تبعات آن را نداشته باشند، آن‌گاه ایران بازدارندگی خود را باز می‌یابد. 👇
🔸و این تازه آغاز راه است. بازدارندگی برای کشوری بزرگ و دارای آرمان‌های والا همچون ایران کافی نیست. بازدارندگی به معنای ایجاد شرایطی است که در آن، هزینه‌های احتمالی حمله نظامی برای دشمن به قدری زیاد باشد که از انجام این کار منصرف شود. ایران اگر می‌خواهد رشد کند، نقش جدی‌تری در جهان داشته باشد، در معادلات مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جهان تاثیرگذار باشد، باید تبدیل به قدرت برتر منطقه شود و هژمونی خود را در منطقه به نوعی اثبات کند؛ چیزی که هم حق ایران است و هم این توانایی را دارد.
@JalaleddinFanaei