یکی از کارهایی که کفار و دشمنان امت اسلامی سعی در ترویج آن در بین مسلمانان دارند، تشبه مسلمین به کفار است. گویا آنها دریافتهاند که یکی از راههای تهاجم فرهنگی و تغییر فرهنگ مسلمانان ـ بهویژه جوانان مسلمان ـ تشبه آنها به کفار است.
تشبه به کفار در عبادت، به این معنی که شخص، عبادت را با وضع خاص یا لباس خاصی که شبیه کافران است انجام دهد؛ چنانکه در روایتی آمده است:
مام باقر علیهالسلام فرمود: هنگامی که برای نماز ایستادهای، دست راست را روی دست چپ یا دست چپ را روی دست راست قرار نده؛ زیرا این کار خضوعی (تکفیر) است که اهل کتاب انجام میدهند.
تشبه به کفار در غیر عبادت، شکلهای گوناگونی دارد؛ ولی میتوان آنها را به سه دسته اساسی تقسیم کرد:
ألف. تشبه به کفار در پوشش
ب. تشبه به کفار در آرایش
ج. تشبه به کفار در آداب و رسوم
منظور از آن، همانند شدن با کفار در آداب و رسومی است که از ویژگی و شعارهای آنان به شمار میرود و اکنون در جامعه نمونههایی از آن به چشم میخورد؛ مانند سگ بازی و آوردن آن به خانه و ماشین و مانند غذا خوردن نزد صاحبان عزا که در برخی مناطق کشور معمول است و مخارج سنگینی بر صاحبان عزا تحمیل نموده و مصیبتی فوق مصیبت است. در این زمینه نیز اولیای دین، مؤمنان را راهنمایی نموده و آنها را از تشبه به کفار برحذر داشتهاند.
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوَاْ إِن تُطِيعُواْ الَّذِينَ كَفَرُواْ يَرُدُّوكُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ فَتَنقَلِبُواْ خَاسِرِينَ »؛ ای کسانی که ایمان آوردهاید اگر از کسانی که کفر ورزیدهاند، اطاعت کنید شما را به گذشتههایتان باز میگردانند و سرانجام زیانکار خواهید شد.
آیه شریفه مربوط به تبلیغات کفار پس از جنگ احد است که در لباس خیرخواهی و نصیحت میخواستند مؤمنان را از قتال دلسرد نموده و میان آنان تفرقه بیندازند؛ اما خداوند مؤمنان را از اطاعت آنان برحذر داشته است. مورد آیه گرچه درباره تبلیغات کفار پس از جنگ احد است، ولی مورد، حکم در آیه را تخصیص نمیزند. پس با توجه به تبلیغات گسترده کافران مستکبر برای ترویج فرهنگ خویش، آیه، تشبه به کفار را در اموری که از ویژگیها و شعارهای آنان است، شامل میشود؛ زیرا پیروی مؤمنان از کفار در امور یادشده، زمینه گرایش آنان به کفر را فراهم میسازد؛ با این توضیح که طاعت به معنای موافقت با اراده کسی است که به انجام کاری تشویق و ترغیب دارد، اگرچه فرمانی در کار نباشد و از طرفی مقصود از بازگشت به گذشته که در آیه، نتیجه پیروی از کفار شمرده شده، بازگشت به کفر است.
روشن است که مقصود از آن، شأنیت است نه فعلیت، به این معنی که لازم نیست پیروی از کفار بهصورت بالفعل و حتمی، منجر به کفر پیروی کنندگان شود؛ بلکه همین که پیروی، زمینه گرایش به کفر را در آنها ایجاد نماید، مشمول نهی در آیه خواهد بود؛ چراکه در این آیه، ممکن است اطاعت کفار در همه جا یا توسط همه کس منجر به کفر نشود؛ بهویژه با توجه به این نکته که فعل «رد» یعنی بازگرداندن به گذشته، به کفار نسبت داده شده است نه به اطاعت؛ یعنی اطاعت از کفار در امور یادشده، شأنیت و زمینه، فعل کفار را در کشاندن مؤمنان به کفر ایجاد میکند؛ گرچه ممکن است کفار در همه جا یا نسبت به همه کس قادر به کشاندن آنان به کفر نباشند.
امام صادق علیهالسلام فرمود: خداوند به پیامبری از پیامبرانش وحی فرمود: به مؤمنان بگو که لباس دشمنان مرا نپوشید و طعام دشمنان مرا نخورید و راههای دشمنان مرا نپیمایید وگرنه در زمره دشمنان من به شمار خواهید رفت.
قال رسول الله صلياللهعليهوآله: سبیلهای خود را کوتاه و ریشهای خود را بلند نگه دارید و خود را شبیه یهود مگردانید.
در عبارت «ولا تشبهوا بالیهود» احتمال میشود مربوط به بلند کردن سبیل و تراشیدن ریش باشد و احتمال میرود، فقط مربوط به بلند نمودن بیش از حد ریش باشد. به این معنی که ریشها را بلند نگه دارید؛ ولی همانند یهود نباشید که ریشها را بیش از حد (یک قبضه) بلند میکنند.
پیامبر اکرم ـ صلياللهعليهوآله ـ فرمود: موهای سپید خود را (با خضاب) تغییر دهید و خود را شبیه یهود و نصارا نسازید.
امام صادق علیهالسلام فرمود: غذاخوردن نزد صاحب عزا از کارهای اهل جاهلیت است، سنت آن است که غذا برای آنها فرستاده شود؛ چنانکه پیامبر ـ صلياللهعليهوآله ـ درباره آل جعفر ابن ابیطالب، هنگامی که خبر شهادتش رسید، چنین دستوری صادر فرمود. از دقت در متن حدیث به دست میآید که حدیث در مقام تحریم نیست؛ بلکه دلالت بر کراهت دارد
خداوند متعال فرمود:
«وَلَن يَجْعَلَ اللّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا»؛ [۱۱۶]خداوند هرگز برای کافران، بر مؤمنان راهی (برای تسلط) قرار نداده است.
«سبیل» نکره در سیاق نفی و افاده عمومی میکند؛ بدین معنی که در شریعت اسلامی برای کافران، هیچ راه تسلطی بر مسلمانان قرار داده نشده است. ازاینروی با این آیه، بر عدم جواز تسلط کفار بر مسلمانان در تمام زمینهها میتوان استدلال کرد.