‮آن‌گاه در چهارمين وصف مى‌فرمايد: «(به دليل نهايت تواضع بر حسب ظاهر) انسان ضعيفى بود و مردم نيز او را ضعيف مى‌شمردند ولى هرگاه كار مهم و جدّى به ميان مى‌آمد همچون شير بيشه مى‌خروشيد و مانند مار بيابانى به حركت درمى‌آمد»؛ (وَ كَانَ‌ ضَعِيفاً مُسْتَضْعَفاً فَإِنْ‌ جَاءَ‌ الْجِدُّ فَهُوَ لَيْثُ‌ غَابٍ‌ وَ صِلُّ‌ وَادٍ) آرى آن‌ها اظهار قدرت و توانايى نمى‌كنند و متكبر و خودبزرگ‌بين نيستند ولى مرد عملند؛ به هنگام بروز مشكلات يا در ميدان جهاد در مقابل دشمن، توانايى خويش را آشكار مى‌سازند و دشمن را دَرهم مى‌كوبند.

‮سپس در پنجمين وصف مى‌فرمايد: «پيش از حضور در مجلس داورى، دليلى اقامه نمى‌كرد»؛ (لا يُدْلِي بِحُجَّةٍ‌ حَتَّى يَأْتِيَ‌ قَاضِياً) 💡 «يُدْلِى» از مادۀ «ادلاء» در اصل به معناى فرستادن دلو در چاه براى كشيدن آب است و گاه به معناى رشوه دادن نيز استعمال شده و به اقامۀ دليل در نزد قاضى يا جز او نيز «ادلاء» گفته مى‌شود. اشاره به اين‌كه اگر حقى را مى‌خواست از ديگرى بگيرد، جار و جنجال به راه نمى‌انداخت و زمين و آسمان را از فرياد خود پر نمى‌ساخت، فقط بعد از حضور در محضرِ قاضى دليل خود را ارائه مى‌كرد. به تعبير ديگر او پيوسته تابع #قانون شرع بود و چيزى ماوراى قانون خدا از كسى نمى‌طلبيد. اضافه بر اين، اين كار باعث آبرومندى اوست؛ زيرا چه بسا قبل از رفتن به محكمۀ قاضى جار و جنجال زيادى راه بيندازد كه حق من پايمال شده؛ ولى هنگامى كه قاضى به قضاوت مى‌نشيند حكم به بى‌حقى او مى‌كند و اين باعث سرافكندگى اوست.

‮آن‌گاه امام عليه السلام در ششمين وصف اين برادر الهى مى‌فرمايد: «هيچ كَس را نسبت به كارى كه انجام داده، در آن‌جا كه امكان داشت عذرى داشته باشد ملامت نمى‌كرد تا عذر او را بشنود»؛ (وَ كَانَ‌ لا يَلُومُ‌ أَحَداً عَلَى مَا يَجِدُ الْعُذْرَ فِي مِثْلِهِ‌ حَتَّى يَسْمَعَ‌ اعْتِذَارَهُ‌) به يقين شتاب كردن در ملامتِ افراد كار عاقلانه‌اى نيست. چه بسا براى كار خلافى كه انجام داده‌اند عذرى داشته‌اند كه اگر انسان آن عذر را بشنود آن‌ها را معذور مى‌دارد و از ملامتى كه قبلاً كرده پشيمان مى‌شود و ناچار از عذرخواهى مى‌گردد؛ بنابراين چرا عجله كند و پيش از شنيدن عذر طرف، زبان به ملامت و سرزنش او بگشايد. به خصوص اگر اين گونه مسائل در مورد افراد عالم و عاقل و فهميده باشد كه احتياط كردن بسيار سزاوارتر است. #قرآن_مجيد در داستان #حضرت_خضر و موسى عليهماالسلام در سورۀ «كهف»، صحنه‌هايى از اين مطلب را نشان داده كه موسى عليه السلام در قضاوت عجله مى‌كرد و خضر سلام الله علیه را بر كارش سرزنش مى‌نمود؛ اما هنگامى كه عذر او را شنيد دانست كه آنچه انجام داده، حق و به فرمان خدا بوده است.

آن‌گاه در هفتمين وصف مى‌فرمايد: «او هرگز از درد خود جز هنگام بهبودى شكايت نمى‌كرد»؛ (وَ كَانَ‌ لا يَشْكُو وَجَعاً إِلَّا عِنْدَ بُرْئِهِ‌) 🤕 روشن است، اگر انسان هنگام ابتلا به درد شكايت كند، چنانچه براى دوستان باشد سبب آزردگى خاطر آن‌ها مى‌شود و اگر براى دشمنان باشد سبب شادى و شماتت آن‌ها مى‌گردد؛ اما اگر به هنگام بهبودى باشد توأم با نوعى شكرگزارى است و به بيان ديگر حكايت است نه شكايت. 📖 كلينى رحمه الله در كتاب شريف كافى از #امام_صادق عليه السلام چنين نقل مى‌كند: «مَنِ‌ اشْتَكَى لَيْلَةً‌ فَقَبِلَهَا بِقَبُولِهَا وَ أَدَّى إِلَى اللَّهِ‌ شُكْرَهَا كَانَتْ‌ كَعِبَادَةِ‌ سِتِّينَ‌ سَنَةً‌ قَالَ‌ أَبِي فَقُلْتُ‌ لَهُ‌ مَا قَبُولُهَا؛ هر كسى شبى بيمار شود و آن‌گونه كه شايسته است بيمارى را قبول و تحمّل كند و شكر آن را به پيشگاه خداوند به جا آورد، مانند عبادت شصت سال است. راوى مى‌گويد: پرسيدم: قبول آن به‌طور شايسته يعنى چه‌؟ امام عليه السلام فرمود: «يَصْبِرُ عَلَيْهَا وَ لا يُخْبِرُ بِمَا كَانَ‌ فِيهَا فَإِذَا أَصْبَحَ‌ حَمِدَ اللَّهَ‌ عَلَى مَا كَانَ‌؛ بر آن صبر مى‌كند و به كسى از آن خبر نمى‌دهد؛ ولى هنگامى كه صبح شد (و #عافيت يافت) خدا را بر آنچه واقع شده است شكر مى‌گويد». 🏷️ در همين باب روايات فراوان ديگرى در اين زمينه وارد شده است. 💡 البته روشن است كه حكايت از بيمارى براى طبيب و امثال آن ارتباطى به شكايت ندارد. 👈 شاهد اين سخن حديثى است كه كلينى رحمه الله در باب بعد، تحت عنوان «حد الشكاية» از امام صادق عليه السلام نقل مى‌كند كه از آن حضرت دربارۀ شكايت مريض سؤال كردند، فرمود: اگر كسى بگويد ديشب بيمار بودم و براثر بيمارى خوابم نبرد اين (حكايت است و) شكايت نيست. شكايت اين است كه بگويد به چيزى مبتلا شدم كه احدى به آن مبتلا نشده بود.

‮سپس در هشتمين وصف مى‌فرمايد: «همواره سخنى مى‌گفت كه خود انجام مى‌داد و چيزى را كه انجام نمى‌داد نمى‌گفت»؛ (وَ كَانَ‌ يَقُولُ‌ مَا يَفْعَلُ‌ وَ لا يَقُولُ‌ مَا لا يَفْعَلُ‌) اين جمله شبيه چيزى است كه از امام عليه السلام در جاى ديگر نقل شده و فرموده است: «أَيُّهَا النَّاسُ‌ إِنِّي وَ اللَّهِ‌ مَا أَحُثُّكُمْ‌ عَلَى طَاعَةٍ‌ إِلَّا وَ أَسْبِقُكُمْ‌ إِلَيْهَا وَ لا أَنْهَاكُمْ‌ عَنْ‌ مَعْصِيَةٍ‌ إِلَّا وَ أَتَنَاهَى قَبْلَكُمْ‌ عَنْهَا؛ اى مردم به خدا سوگند من شما را دعوت به اطاعتى (نسبت به اوامر الهى) نمى‌كنم جز اين‌كه خودم پيش از شما آن را انجام مى‌دهم و شما را از معصيتى نهى نمى‌كنم جز اين‌كه خودم قبلاً آن را ترك مى‌گويم». #قرآن_مجيد نيز شاهد اين مدعاست آن‌جا كه به زبان سرزنش و توبيخ مى‌گويد: «يٰا أَيُّهَا اَلَّذِينَ‌ آمَنُوا لِمَ‌ تَقُولُونَ‌ مٰا لاٰ تَفْعَلُونَ‌ * كَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اَللّٰهِ‌ أَنْ‌ تَقُولُوا مٰا لاٰ تَفْعَلُونَ‌» ؛ اى كسانى كه #ايمان آورده‌ايد! چرا سخنى مى‌گوييد كه عمل نمى‌كنيد؟! اين كار مايۀ خشم عظيم خداوند است كه سخنى بگوييد و عمل ننماييد». بعضى از شارحان نهج البلاغه تفسير ديگرى براى اين جملۀ امام عليه السلام دارند و مى‌گويند: منظور اين است كه همواره قولى مى‌دهد كه به آن قول عمل مى‌كند نه اين‌كه به مردم قول دهد و بعداً عمل نكند؛ ولى تفسير اوّل مناسب‌تر به نظر مى‌رسد.

در نهمين وصف مى‌فرمايد: «اگر در سخن گفتن مغلوب مى‌شد هرگز در سكوت، كسى بر او غلبه نمى‌يافت»؛ (وَ كَانَ‌ إِذَا غُلِبَ‌ عَلَى الْكَلامِ‌ لَمْ‌ يُغْلَبْ‌ عَلَى السُّكُوتِ‌) اشاره به اين‌كه او كمتر سخن مى‌گفت و بيشتر سكوت مى‌كرد به‌گونه‌اى كه ديگران در سخن گفتن بر او پيشى مى‌گرفتند؛ ولى هيچ‌كَس در سكوت بر او پيشى نمى‌گرفت و اين در واقع نكوهش و مذمتى است از پرگويى و مدح و ستايشى است دربارۀ سكوت؛ زيرا مى‌دانيم سخن گفتن خطرات زيادى دارد؛ بسيارى از گناهان كبيره با سخن انجام مى‌شود و پرهيز از آنان به وسيلۀ سكوت حاصل مى‌گردد. سالكان طريق الى اللّٰه يكى از مهم‌ترين مواد برنامۀ خود را صمت و سكوت مى‌دانند و هرگز #حضور_قلب و نيروهاى خود را با سخن گفتنِ بسيار به هدر نمى‌دهند و در حال سكوت مى‌توانند بيشتر دربارۀ عظمت خدا بينديشند و به اصلاح خويش بپردازند. به همين دليل افرادى كه سكوت فراوان دارند، افرادى فكور و آگاهند. در حديثى از امام على بن موسى الرضا عليه السلام مى‌خوانيم: «مِنْ‌ عَلامَاتِ‌ الْفِقْهِ‌ الْحِلْمُ‌ وَ الْعِلْمُ‌ وَ الصَّمْتُ‌ إِنَّ‌ الصَّمْتَ‌ بَابٌ‌ مِنْ‌ أَبْوَابِ‌ الْحِكْمَةِ‌ إِنَّ‌ الصَّمْتَ‌ يَكْسِبُ‌ الْمَحَبَّةَ‌ إِنَّهُ‌ دَلِيلٌ‌ عَلَى كُلِّ‌ خَيْرٍ؛ از نشانه‌هاى فهم و شعور، بُردبارى و #علم و سكوت است. به يقين سكوت، درى از درهاى دانش است. سكوت، محبت مردم را به انسان جلب مى‌كند و راهنما به سوى هر خير است. از رواياتى كه كلينى رحمه الله در باب پيش‌گفته (الصُّمْتُ‌ وَ حِفْظُ اللِّسانِ‌) نقل كرده معلوم مى‌شود كه در عصر ائمه عليهم السلام بعضى از اصحاب، زبان خود را در مدح آن حضرت و اسرار اهل بيت عليهم السلام باز مى‌گذاشتند و سبب مشكلاتى براى شيعيان مى‌شدند. در آن زمان، ائمۀ هدى عليهم السلام پيروان خود را به سكوت مضاعف دعوت مى‌كردند، ازاين‌رو در حديثى مى‌خوانيم كه #امام_صادق عليه السلام به يكى از ياران خود به نام «سالم» فرمود: «يَا سَالِمُ‌ احْفَظْ لِسَانَكَ‌ تَسْلَمْ‌ وَ لا تَحْمِلِ‌ النَّاسَ‌ عَلَى رِقَابِنَا؛ اى سالم! زبانت را حفظ كن تا سالم بمانى و مردم را بر گردن ما سوار نكن»

‮سپس در دهمين وصف او كه در واقع تأييدى بر وصف گذشته است، مى‌فرمايد: «او بر شنيدن حريص‌تر بود تا گفتن»؛ (وَ كَانَ‌ عَلَى مَا يَسْمَعُ‌ أَحْرَصَ‌ مِنْهُ‌ عَلَى أَنْ‌ يَتَكَلَّمَ‌) روشن است كه بسيارى از علوم و دانش‌هايى كه عايد انسان مى‌شود از طريق شنوايى است. تمام دروس را انسان از استادش با شنيدن فرا مى‌گيرد و حل مشكلات را از اين طريق انجام مى‌دهد. درست است كه سخن گفتن اگر به صورت تعليم به ديگران باشد آن هم داراى فضيلت بسيار است؛ ولى فراموش نكنيم كه اين سخن گفتن در صورتى مفيد است كه طرف، سكوت كند و سخنان را بشنود. به خصوص اگر انسان در محضر عالمى حضور پيدا كند، هرچه سكوت و استماعش بيشتر باشد بهرۀ او بيشتر خواهد بود و به عكس اگر در محضر او پرحرفى كند از فوايد مهمى محروم خواهد شد. بعضى از شعرا در اين‌جا نكته‌اى دارند و مى‌گويند: اگر خداوند دو گوش به انسان داده و يك زبان، معنايش اين است كه شنيدن تو بايد دو برابر گفتن تو باشد. 👂👅👂 دادند دو گوش و يك زبانت ز آغاز يعنى كه دو بشنو و يكى بيش مگو

‮آن‌گاه در يازدهمين و آخرين وصف مى‌فرمايد: «او چنان بود كه هرگاه دو كار برايش پيش مى‌آمد انديشه مى‌كرد كه كدام به هوا و هوس نزديك‌تر است، با آن مخالفت مى‌ورزيد. (و آن را كه خلاف هواى نفس بود مقدم مى‌شمرد)»؛ (وَ كَانَ‌ إِذَا بَدَهَهُ‌ أَمْرَانِ‌ يَنْظُرُ أَيُّهُمَا أَقْرَبُ‌ إِلَى الْهَوَى فَيُخَالِفُهُ‌) 🤔 بسيار مى‌شود كه انسان در زندگى خود بر سر دو راهى قرار مى‌گيرد كه كارى را انجام دهد يا نه و گاه به ترديد مى‌افتد كه كدام يك از فعل و ترك يا كدام يك از دو كار متضاد، به رضاى خدا نزديك‌تر است. امام عليه السلام در بيان اين وصف برادر الهى، #معيار ى بيان فرموده و آن اين‌كه بنگرد كدام طرف موافق هواى نفس است، آن را رها سازد و به سراغ طرفى برود كه برخلاف هواى نفس اوست و اين معيارى است براى شناخت حق از باطل در موارد شك و ترديد و قرار گرفتن بر سر دو راهى‌هاى زندگى.

در پايان، امام عليه السلام در مقام نتيجه‌گيرى كلى از مجموع اين صفات برجستۀ انسانى كه اين برادر الهى واجد همۀ آن‌ها بود مى‌فرمايد: «(اگر مى‌خواهيد راه سعادت و نجات را پيدا كنيد) بر شما باد كه اين صفات را تحصيل كنيد، پيوسته با آن باشيد و از يكديگر در داشتن آن‌ها سبقت بگيريد و اگر نمى‌توانيد همۀ آن‌ها را انجام دهيد (به مقدار توان انجام دهيد) و #بدانيد انجام مقدار كم بهتر از ترك بسيار است»؛ (فَعَلَيْكُمْ‌ بِهَذِهِ‌ الْخَلائِقِ‌ فَالْزَمُوهَا وَ تَنَافَسُوا فِيهَا فَإِنْ‌ لَمْ‌ تَسْتَطِيعُوهَا فَاعْلَمُوا أَنَّ‌ أَخْذَ الْقَلِيلِ‌ خَيْرٌ مِنْ‌ تَرْكِ‌ الْكَثِيرِ) نكته‌ها 1. مجموعه‌اى از صفات برجستۀ انسانى آنچه امام عليه السلام در اين كلام نورانى آورده مجموعه‌اى است از صفات برجستۀ انسانى كه هم جنبه‌هاى فكرى را فرا مى‌گيرد و هم مسائل اخلاقى و عملى را. تقريباً نيمى از اين مجموعه، نفى رذائل است و نيمى از آن كسب فضايل. نخست امام عليه السلام از مسئلۀ وسعت فكر و علو همّت و جهان‌بينى صحيح سخن مى‌گويد و سپس به مسائل مثبتى مانند تواضع و شجاعت و سكوت و تسلط بر نفس و نيز پرهيز از رذائلى همچون سلطان بطن و پرخورى و پيش‌داورى‌هاى بى‌مورد و ترك گفتار بدون عمل و سرزنش نكردن عذرخواهان و عدم ناله و شكايت از دردها اشاره مى‌كند. در بعضى جنبۀ مثبت و منفى هر دو با هم آمده است. در يك مورد، نخست از سكوت سخن مى‌گويد و سپس از سخن گفتن نيكو و مفيد و سازنده و در مورد ديگر نخست از تواضع و ضعف ظاهرى دم مى‌زند و آن‌گاه از شجاعت و دلاورى. در مورد ديگر از قول توأم با عمل به ضميمۀ ترك قول بدون عمل. به يقين، اين مجموعه مى‌تواند سعادت دنيا و آخرت و فرد و اجتماع را تضمين كند و انسان را در طريق سير و #سلوك الى اللّٰه تعالی يارى نمايد تا از نيكان و پاكان گردد و در صف اولياء اللّٰه قرار گيرد. #نهج_البلاغه_بخوانیم ╭─── │ 🌐 @Mabaheeth ╰──────────

📹 ببینید | اشاره روز گذشته رهبر انقلاب به خصوصیات شخصی #حاج_قاسم 👆🏻 نگاه کنیم این خصوصیات را در خودمان به وجود بیاوریم اگر نیست، اگر نداریم، این خصوصیات را در خودمان ایجاد کنیم. 📲 پخش اینترنتی فیلم کامل بیانات #لبیک_یا_خامنه_ای #حاج_قاسم_سلیمانی ╭─── │ 🌐 @Mabaheeth ╰──────────

📹 ببینید | رهبر انقلاب، روز گذشته: مردم بدون دستور و خودجوش یاد #حاج_قاسم را زنده نگه میدارند. #لبیک_یا_خامنه_ای #حاج_قاسم_سلیمانی ╭─── │ 🌐 @Mabaheeth ╰──────────

📹 ببینید | رهبر انقلاب، روز گذشته: گواهی #سیدحسن_نصرالله به عنوان انسانی بی‌بدیل درباره مجاهدت شهید سلیمانی، باب بزرگی در درک اهمیت کار این شهید در احیای مقاومت است. #لبیک_یا_خامنه_ای #حاج_قاسم_سلیمانی ╭─── │ 🌐 @Mabaheeth ╰──────────