#نهج_البلاغه | #حکمت ۴۶۶ 🏷️ چشم، ابزار هوشیاری ┄┅═✧ا﷽ا✧═┅┄ ❁• وَ قَالَ عليه‌السلام اَلْعَيْنُ وِكَاءُ اَلسَّهِ ┅───────────────┅ ☜ و درود خدا بر او، فرمود: چشم، بند ظرف حوادث است ────────────── قال الرضي و هذه من الاستعارات العجيبة كأنه يشبه السه بالوعاء و العين بالوكاء فإذا أطلق الوكاء لم ينضبط الوعاء و هذا القول في الأشهر الأظهر من كلام النبي صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم مى‌گويم: «اين كلام امام عليه السّلام از استعاره‌هاى شگفت است، كه نشستنگاه را به مشك، و چشم را به سربندِ آن تشبيه كرد، و آنگاه كه بند گشوده شود آنچه در مشك است بيرون ريزد. مشهور است كه اين سخن از پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم است. و قد رواه قوم لأميرالمؤمنين عليه‌السلام و ذكر ذلك المبرد في كتاب المقتضب في باب اللفظ بالحروف و قد تكلمنا على هذه الاستعارة في كتابنا الموسوم بمجازات الآثار النبوية ولى عدّه‌اى آن را از اميرالمؤمنين عليه السّلام نقل كرده‌اند؛ اين حكمت را «مبرّد» در كتاب «مقتضب» در باب لفظ‍‌ به حروف آورده، و ما آن را در كتاب خود كه «مجازات آثار نبوى» نام دارد آورده‌ايم. 🇯‌ 🇴‌ 🇮‌ 🇳

#نهج_البلاغه | #حکمت ۴۶۷ 🏷️ استقامت در حق برای برقراری دین ┄┅═✧ا﷽ا✧═┅┄ ❁• وَ قَالَ عليه‌السلام فِي كَلاَمٍ لَهُ وَ وَلِيَهُمْ وَالٍ فَأَقَامَ وَ اِسْتَقَامَ حَتَّى ضَرَبَ اَلدِّينُ بِجِرَانِهِ ┅───────────────┅ ☜ و درود خدا بر او، فرمود: بر آنان فرمانروايى حاكم شد، كه كارها را به پا داشت و استقامت ورزيد، تا دين استوار شد. ─┅•═༅𖣔✾✾𖣔༅═•┅─ ♻️ ترجمه فیض‌الاسلام: 🇯‌ 🇴‌ 🇮‌ 🇳

#نهج_البلاغه | #حکمت ۴۶۸ 🏷️ مسؤوليّت سرمايه داران ┄┅═✧ا﷽ا✧═┅┄ ❁• وَ قَالَ عليه‌السلام يَأْتِي عَلَى اَلنَّاسِ زَمَانٌ عَضُوضٌ يَعَضُّ اَلْمُوسِرُ فِيهِ عَلَى مَا فِي يَدَيْهِ وَ لَمْ يُؤْمَرْ بِذَلِكَ قَالَ اَللَّهُ سُبْحَانَهُ وَ لاٰ تَنْسَوُا اَلْفَضْلَ بَيْنَكُمْ تَنْهَدُ فِيهِ اَلْأَشْرَارُ وَ تُسْتَذَلُّ اَلْأَخْيَارُ وَ يُبَايِعُ اَلْمُضْطَرُّونَ وَ قَدْ نَهَى رَسُولُ اَللَّهِ صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم عَنْ بَيْعِ اَلْمُضْطَرِّينَ ┅───────────────┅ ☜ و درود خدا بر او، فرمود: مردم را روزگارى دشوار در پيش است كه توانگر اموال خود را سخت نگهدارد، در صورتى كه به بخل ورزى فرمان داده نشد. خداى سبحان فرمود: «بخشش ميان خود را فراموش نكنيد. بَدان در آن روزگار، بلند مقام و نيكان، خوار گردند و با درماندگان به ناچارى خريد و فروش مى‌كنند. در حالى كه رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم از معامله با درماندگان نهى فرموده. 🇯‌ 🇴‌ 🇮‌ 🇳

#نهج_البلاغه | #حکمت ۴۶۹ 🏷️ پرهيز از افراط و تفريط نسبت به امیر المؤمنین عليه السّلام‏ ┄┅═✧ا﷽ا✧═┅┄ ❁• وَ قَالَ عليه‌السلام يَهْلِكُ فِيَّ رَجُلاَنِ مُحِبٌّ مُفْرِطٌ وَ بَاهِتٌ مُفْتَرٍ قال الرضي و هذا مثل قوله عليه‌السلام هَلَكَ فِيَّ رَجُلاَنِ مُحِبٌّ غَالٍ وَ مُبْغِضٌ قَالٍ ┅───────────────┅ ☜ و درود خدا بر او، فرمود: دو كَس نسبت به من هلاك مى‌گردند، دوستى كه زياده‌روى كند، و دروغ پردازى كه به راستى سخن نگويد. __ (اين كلام مانند سخن ديگرى است كه فرمود) دو تن نسبت به من هلاك گردند، دوستى كه از حد گذراند، و دشمنى كه بيهوده سخن گويد. ─┅•═༅𖣔✾✾𖣔༅═•┅─ ♻️ ترجمه فیض‌الاسلام: امام عليه السّلام (دربارۀ دوست و دشمن خود) فرموده است: (۱) دربارۀ من دو مرد هلاك و تباه مى‌گردد (يكى) دوستى كه (در دوستيش) زياده روى كند، و (ديگر) بهتان زننده‌اى كه (بمن) دروغ بندد (آنچه در من نيست بمن نسبت دهد. سيّد رضىّ‌ «عليه الرّحمة» فرمايد: اين فرمايش مانند فرمايش (يك صد و سيزدهم) آن حضرت عليه السّلام است: هلك فىّ‌ رجلان: محبّ‌ غال، و مبغض قال (كه ترجمه و شرحش بيان شد). 🇯‌ 🇴‌ 🇮‌ 🇳

#نهج_البلاغه | #حکمت ۴۷۰ 🏷️ تعريف توحيد و عدل ┄┅═✧ا﷽ا✧═┅┄ ❁• وَ سُئِلَ عَنِ اَلتَّوْحِيدِ وَ اَلْعَدْلِ فَقَالَ عليه‌السلام اَلتَّوْحِيدُ أَلاَّ تَتَوَهَّمَهُ وَ اَلْعَدْلُ أَلاَّ تَتَّهِمَهُ ┅───────────────┅ ☜ و درود خدا بر او، فرمود: (از امام نسبت به توحيد و عدل پرسيدند فرمود) توحيد آن است كه خدا را در وهم نيارى، و عدل آن است كه او را متّهم نسازى. ─┅•═༅𖣔✾✾𖣔༅═•┅─ ♻️ ترجمه فیض‌الاسلام: از امام عليه‌السّلام از (معنى) توحيد و عدل پرسيدند. آن حضرت فرمود: توحيد و يگانه دانستن خدا آنست كه او را در وهم و انديشه در نياورى (كه آنچه در انديشه آيد مانند تو مخلوق است) و عدل آنست كه او را (بآنچه شايستۀ او نيست) متّهم نسازى (زيرا كار ناشايسته كردن يا از جهل و نادانى است، يا از ناچارى و نياز؛ و خداوند از اين دو منزّه است). 🇯‌ 🇴‌ 🇮‌ 🇳

#نهج_البلاغه | #حکمت ۴۷۱ 🏷️ شناخت جايگاه سخن و سكوت ┄┅═✧ا﷽ا✧═┅┄ ❁• وَ قَالَ عليه‌السلام لاَ خَيْرَ فِي اَلصَّمْتِ عَنِ اَلْحُكْمِ كَمَا أَنَّهُ لاَ خَيْرَ فِي اَلْقَوْلِ بِالْجَهْلِ ┅───────────────┅ ☜ درود خدا بر او، فرمود: در آنجا كه بايد سخن گفت، خاموشى سودى ندارد، و آنجا كه بايد خاموش ماند سخن گفتن خيرى نخواهد داشت. ─┅•═༅𖣔✾✾𖣔༅═•┅─ ♻️ ترجمه فیض‌الاسلام: امام عليه السّلام (در نكوهش بجا نگفتن و بيجا گفتن) فرموده است: لا خير فى الصّمت عن الحكم (تا آخر، اين فرمايش عينا همان فرمايش يك صد و هفتاد و سوم است كه ترجمه و شرحش گذشت). 🇯‌ 🇴‌ 🇮‌ 🇳

#نهج_البلاغه | #حکمت ۴۷۲ 🏷️ دعاى طلب باران ┄┅═✧ا﷽ا✧═┅┄ ❁• وَ قَالَ عليه‌السلام فِي دُعَاءٍ اِسْتَسْقَى بِهِ اَللَّهُمَّ اِسْقِنَا ذُلُلَ اَلسَّحَابِ دُونَ صِعَابِهَا ┅───────────────┅ ☜ و درود خدا بر او، فرمود: (در دعا به هنگام طلب باران فرمود) خدايا ما را با ابرهاى رام سيراب كن، نه ابرهاى سركش ─┅•═༅═•┅─ قال الرضي و هذا من الكلام العجيب الفصاحة و ذلك أنه عليه‌السلام شبه السحاب ذوات الرعود و البوارق و الرياح و الصواعق بالإبل الصعاب التي تقمص برحالها و تقص بركبانها و شبه السحاب خالية من تلك الروائع بالإبل الذلل التي تحتلب طيعة و تقتعد مسمحة (اين كلمات از فصيح‌ترين و شگفتى‌آورترين كلمات اديبانه است كه ابرهاى سركش همراه با رعد و برق را به شتران چموش تشبيه كرد كه بار از پشت مى‌افكنند و سوارى نمى‌دهند. و ابرهاى رام را به شتران رام تشبيه كرد كه به راحتى شير داده، و سوارى مى‌دهند) 🇯‌ 🇴‌ 🇮‌ 🇳

#نهج_البلاغه | #حکمت ۴۷۳ 🏷️ ناپسندی زینت در هنگام مصیبت ┄┅═✧ا﷽ا✧═┅┄ ❁• وَ قِيلَ لَهُ عليه‌السلام لَوْ غَيَّرْتَ شَيْبَكَ يَا أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ فَقَالَ عليه‌السلام اَلْخِضَابُ زِينَةٌ وَ نَحْنُ قَوْمٌ فِي مُصِيبَةٍ يُرِيدُ وَفَاةَ رَسُولِ اَللَّهِ صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ┅───────────────┅ ☜ و درود خدا بر او، فرمود: (به امام گفتند چه مى‌شد موى خود را رنگ مى‌كردى‌؟ فرمود) رنگ كردن مو، آرايش است؛ امّا ما، در عزاى پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به سر مى‌بريم. ─┅•═༅𖣔✾✾𖣔༅═•┅─ ♻️ ترجمه فیض‌الاسلام: بامام عليه السّلام گفتند: يا اميرالمؤمنين اگر موى سفيد (ريش) خود را تغيير مى‌دادى (خضاب و رنگ مى‌نمودى) بهتر بود، حضرت (دربارۀ خضاب) فرمود: خضاب زينت و آرايش است و (ليكن) ما گروهى هستيم عزادار و در اندوه. (سيّد رضىّ‌ «عليه الرّحمة» فرمايد:) حضرت از فرمايش خود (ما در عزا و اندوه هستيم) وفات رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را اراده دارد (و سخنى دربارۀ خضاب در شرح فرمايش هفدهم گذشت). 🇯‌ 🇴‌ 🇮‌ 🇳

#نهج_البلاغه | #حکمت ۴۷۴ 🏷️ ارزش عفّت و پاكدامنى ┄┅═✧ا﷽ا✧═┅┄ ❁• وَ قَالَ عليه‌السلام مَا اَلْمُجَاهِدُ اَلشَّهِيدُ فِي سَبِيلِ اَللَّهِ بِأَعْظَمَ أَجْراً مِمَّنْ قَدَرَ فَعَفَّ لَكَادَ اَلْعَفِيفُ أَنْ يَكُونَ مَلَكاً مِنَ اَلْمَلاَئِكَةِ ┅───────────────┅ ☜ و درود خدا بر او، فرمود: پاداش مجاهد شهيد در راه خدا، بزرگ‌تر از پاداش عفيف پاكدامنى نيست كه قدرت بر گناه دارد و آلوده نمى‌گردد همانا عفيف پاكدامن، فرشته‌اى از فرشته‌هاست. ─┅•═༅𖣔✾✾𖣔༅═•┅─ ♻️ ترجمه فیض‌الاسلام: امام عليه السّلام (در ستايش پاكدامنى) فرموده است: اجر و پاداش جهاد كننده‌اى كه در راه خدا كشته شود بيشتر نيست از كسيكه (بر حرام و ناشايسته) توانائى داشته باشد و عفّت و پاكدامنى بكار برد، نزديك است شخص پاكدامن (كه از حرام و ناشايسته خود را نگاه مى‌دارد) فرشته‌اى از فرشتگان بشود (اين فرمايش در بيشتر از نسخ نهج البلاغه نيست ما آنرا از نسخۀ ابن ابى الحديد نقل نموديم). 🇯‌ 🇴‌ 🇮‌ 🇳

#نهج_البلاغه | #حکمت ۴۷۵ 🏷️ ارزش #قناعت ┄┅═✧ا﷽ا✧═┅┄ ❁• وَ قَالَ عليه‌السلام اَلْقَنَاعَةُ مَالٌ لاَ يَنْفَدُ قال الرضي و قد روى بعضهم هذا الكلام لرسول الله صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم ┅───────────────┅ ☜ و درود خدا بر او، فرمود: قناعت مالى است كه پايان نمى‌پذيرد «برخى اين حكمت را از رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نقل كرده‌اند. ─┅•═༅𖣔✾✾𖣔༅═•┅─ ♻️ ترجمه فیض‌الاسلام: امام عليه السّلام (در سود قناعت) فرموده است: القناعة (تا آخر، اين فرمايش عينا همان فرمايش پنجاه و چهارم است كه ترجمه و شرحش بيان شد). 🇯‌ 🇴‌ 🇮‌ 🇳

#نهج_البلاغه | #حکمت ۴۷۶ 🏷️ رعایت عدالت در گرفتن مالیات ┄┅═✧ا﷽ا✧═┅┄ ❁• وَ قَالَ عليه‌السلام لِزِيَادِ اِبْنِ أَبِيهِ وَ قَدِ اِسْتَخْلَفَهُ لِعَبْدِ اَللَّهِ بْنِ اَلْعَبَّاسِ عَلَى فَارِسَ وَ أَعْمَالِهَا فِي كَلاَمٍ طَوِيلٍ كَانَ بَيْنَهُمَا نَهَاهُ فِيهِ عَنْ تَقَدُّمِ اَلْخَرَاجِ اِسْتَعْمِلِ اَلْعَدْلَ وَ اِحْذَرِ اَلْعَسْفَ وَ اَلْحَيْفَ فَإِنَّ اَلْعَسْفَ يَعُودُ بِالْجَلاَءِ وَ اَلْحَيْفَ يَدْعُو إِلَى اَلسَّيْفِ ┅───────────────┅ ☜ و درود خدا بر او، فرمود: چون زياد بن ابيه را به جاى عبد اللّٰه بن عباس، به فارس و شهرهاى پيرامون آن حكومت داد، او را در دستور العمل طولانى از گرفتن ماليات تا به هنگام نهى فرمود) عدالت را بگستران، و از ستمكارى پرهيز كن، كه ستم رعيّت را به آوارگى كشاند، و بيدادگرى به مبارزه و شمشير مى‌انجامد. ─┅•═༅𖣔✾✾𖣔༅═•┅─ ♻️ ترجمه فیض‌الاسلام: امام عليه السّلام بزياد ابن ابيه فرمود هنگاميكه او را بر فارس و جاهايى كه در قلمرو آن بود جانشين عبد اللّه ابن عبّاس گردانيد در ضمن سخن درازى كه بين ايشان بود و او را در آن سخن از پيش گرفتن ماليات (از رعيّت) نهى نمود: عدل و انصاف را (با رعيّت) بكار بر، و از بيراهه رفتن و ستم بترس؛ زيرا بيراهه رفتن (بى‌انصافى) منجرّ به آوارگى (آنان) ميشود، و ظلم و ستم به شمشير (نزاع و زد و خورد بين رعيّت و والى) مى‌كشاند (يا ستم سبب ميشود كه والى بدست رعيّت كشته شود). 🇯‌ 🇴‌ 🇮‌ 🇳

#نهج_البلاغه | #حکمت ۴۷۷ 🏷️ نکوهش کوچک شمردن #گناه ┄┅═✧ا﷽ا✧═┅┄ ❁• وَ قَالَ عليه‌السلام أَشَدُّ اَلذُّنُوبِ مَا اِسْتَخَفَّ بِهِ صَاحِبُهُ ┅───────────────┅ ☜ و درود خدا بر او، فرمود: سخت‌ترين گناهان، گناهى است كه گناهكار آن را سبك شمارد. ─┅•═༅𖣔✾✾𖣔༅═•┅─ ♻️ ترجمه فیض‌الاسلام: امام عليه السّلام (دربارۀ گناه) فرموده است: أشدّ الذّنوب ما استخفّ‌ (تا آخر، اين فرمايش عينا همان فرمايش سيصد و چهلم است كه ترجمه و شرحش گذشت جز آنكه در آن ″ما استهان″ بجاى ″ما استخفّ‌″ بيان شده و معنى هر دو يكى است) 🇯‌ 🇴‌ 🇮‌ 🇳