بست و بست نشینی در حرم امام رضا (ع)
بست نشینی در حرم امام رضا (ع) سنتی است که در گذشته بوده و به معنای پناه جستن و متحصن شدن در اماکن مذهبی بود.
بست نشینی در حرم امام رضا (ع) سنتی است که در گذشته بوده و به معنای پناه جستن و متحصن شدن در اماکن مذهبی بود.
حرم یعنی مکانی امن، مکانی که حرمت دارد؛ آنقدر که در گذشته، مجرمی که به این مکان پناه میآورد، دستگیر نمیشد و منتظر میماندند تا از تحصن و بست نشینی درآید.
در مشهد مقدس اصطلاح بست به مکانهای خاصی از اماکن متبرکه حرم امام رضا (ع) گفته میشود و شامل مکانی میشود که بین صحنها و بناهای حرم محدود است و محدوده دایرهمانند حریم حرم مطهر را از طریق چهار محوطه مستطیل شکل محصور بین دو نیم شعاع فرضی، از چهار سمت شمال، غرب، شرق و جنوب غربی با روضه منوره و بناهای اطراف آن در مرکز اماکن متبرکه مرتبط میکند.
در گذشته مردم به دلایل مختلفی در حرم امن امام رضا (ع) بستنشینی میکردند؛ از آن روزها خیلی میگذرد، همه کسانی که بست نشینی و تحصن میکردند، مجرم نبودند و برخی از آن ها برای احقاق حق و.... به بستها میآمدند. چه قلبهایی اینجا با دیده جان اشک ریختند و درددل کردند، زیباست اگر قلبمان را به تحصن و بست نشینی بفرستیم و اشک را بدرقه راهش کنیم؛ باشد که به حرمت صاحب این صحن و سرا و در این قطعه از بهشت خط بطلان بر گناهانمان کشیده شود.
در فرهنگ زبان فارسی امروز نیز بست جایی است که مردم برای ایمن ماندن از تعرض و دادخواهی به آن پناهنده میشوند. با توجه به توضیحات ارائه شده در مورد واژه «بست» میتوان دریافت بست نشینی برای تظلم و دادخواهی شکل گرفته هرچند که پس از مدتی وسیله ای برای سوء استفاده برخی برای تأخیر خود در گرفتاریهای خویش شده بود.
بست نشینی دارای سابقهای طولانی است. در دوره صفویه با احداث خیابانهایی در غرب و شرق صحن عتیق و جاری شدن نهر چشمه گلسب از وسط خیابان مزبور، احتمالا دو محوطه متصل به صحن در دو سوی شرق و غرب این مکان مقدس به وجود آمد که به تدریج مکانی برای بست نشینی در حرم امام رضا (ع) شد.
در حال حاضر بستهای قدیم مشهد به صورت بازسازی شده در دو قسمت شرقی و غربی صحن عتیق (صحن انقلاب) وجود دارند؛ این بستها در گذشته به عنوان مهمترین بستهای مذهبی کشور از جایگاهی خاص برخوردار بوده و محلی برای اعتکاف، شفاطلبی بیماران، تظلم و دادخواهی و یا پناهندگی از شر ظلم ظالمان و حکّام ستمگر به شمار میرفته است.
مهم ترین و معتبرترین سند، درباره بست نشینی در حرم امام رضا (ع) مربوط به دوره افشاریه میشود؛ در طوماری آمده که دستور نوشتن آن توسط علیشاه افشار، برادرزاده نادرشاه افشار، صادر شد.
یکی از مهترین نکات در این فرمان آن بود که متحصنین باید با رضایت خود از صحن خارج میشدند و کسی نمیتوانست متعرض آنان شود. از این فرمان میتوان چنین استنباط کرد که در آغاز شکلگیری، بستنشینی برای احقاق حق مظلومان بود ولی با گذشت زمان و نیز کثرت و سوء استفاده از آن، حاکمان تصمیم گرفتند در این مورد تصمیماتی را اتخاذ کنند.
لینک کوتاه:
برچسب ها:بست نشینی, حرم امام رضا, بست شیخ طوسی, بست شیخ طبرسی, بست نواب, بست شیخ بهایی, بست شیخ حر عاملی صفوی
https://www.razavi.ir/fa/311226/%D8%A8%D8%B3%D8%AA-%D9%88-%D8%A8%D8%B3%D8%AA-%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B1%D8%B6%D8%A7-%D8%B9