🌿لقمان حکیم فرزندش را گفت: 💢دوست حسود را سه نشانه است: پشت سرت غیبت میکند، رو به رو تملق میکند و از گرفتاری دیگران شاد میشود... براستی که این سه خصلت چقدر در جامعه ما رواج دارد !؟ 📚نهج البلاغه، #حکمت_347 🔶 @Nahj_Et

💠🔹امام عليه السلام در اين گفتار حكيمانه به نكته‌اى اشاره مى‌كند كه بسيارى از افراد از آن غافلند، مى‌فرمايد: «آن‌كس كه به شدت به بلا مبتلاست از كسى كه مبتلا نيست ولى در هيچ لحظه ايمن از بلا نمى‌باشد، محتاج‌تر به دعا نيست»؛ (مَا الْمُبْتَلَى الَّذِي قَدِ اشْتَدَّ بِهِ‌ الْبَلاَءُ‌، بِأَحْوَجَ‌ إِلَى الدُّعَاءِ‌ مِنَ‌ الْمُعَافَى الَّذِي لَا يَأْمَنُ‌ الْبَلاَءَ‌!) . اشاره به اين‌كه مردم غالباً به افراد گرفتار توجه دارند به خصوص گرفتارانى كه به شدت مبتلا شده‌اند؛ يا گرفتارى مالى يا انواع بيمارى‌ها يا مسائل مختلف. و كسانى كه به آنان علاقه‌مندند دعا مى‌كنند كه خدا آن‌ها را از گرفتارى رهايى بخشد و از كسانى كه ظاهراً سالم و بدون گرفتارى هستند غافلند؛ در حالى كه آن‌ها نيز به همان اندازه و گاه بيشتر نياز به دعا دارند، زيرا هر لحظه ممكن است نعمت عافيت، آرامش، غنا و ثروت از آن‌ها گرفته شود يا لغزشى دامن‌گير آن‌ها گردد و در دام شيطان گرفتار شده، از نظر معنوى سقوط كنند و آلودۀ گناهانى گردند كه تا آخر عمر نيز نتوانند آثار آن را برطرف سازند. #حکمت_302 🔶 @Nahj_Et

💠🔹امام عليه السلام در اين گفتار كوتاه و حكيمانه تأثير غم و اندوه را در جسم و روح انسان بيان مى‌دارد و مى‌فرمايد: «غم و اندوه نيمى از پيرى است»؛ (الْهَمُّ‌ نِصْفُ‌ الْهَرَمِ‌) . اشاره به اين‌كه بسيار مى‌شود كه غم و اندوه، انسان را پير مى‌كند، هرچند انسان به حسب سن و سال پير نشده باشد؛ موهاى او تدريجاً سفيد مى‌شود، قامت وى خميده و قواى بدن رو به تحليل مى‌رود و از نظر فكرى و روحى نيز احساس پيرى مى‌كند. منظور امام عليه السلام اين است كه انسان تا مى‌تواند غم و اندوه را به خود راه ندهد و از آثار سوء آن بپرهيزد. البته انكار نمى‌توان كرد اسباب غم و اندوه مختلف است و بخشى از آن قابل اجتناب نيست؛ گاه مربوط به مسائل دينى و معنوى است كه انسان به هر حال با آن دست به گريبان خواهد بود. حتى در حديث معروفى از ابن عباس مى‌خوانيم كه مى‌گفت: هيچ آيه‌اى شديدتر و مشكل‌تر از اين آيه «فَاسْتَقِمْ‌ كَمٰا أُمِرْتَ‌ ...» بر پيامبر صلى الله عليه و آله نازل نشد و از اين رو هنگامى كه اصحاب آن حضرت پرسيدند: اى رسول خدا! چرا به اين زودى موهاى شما سفيد شده و آثار پيرى نمايان گشته فرمود: «شَيَّبَتْني هُودُ وَ الْواقِعَةُ‌ ؛ سورۀ «هود» و «واقعه» مرا پير كرد». گفته شده علت همان دستورى است كه خداوند به پيغمبرش دربارۀ استقامت در مقابل دشمنان سرسخت و كينه‌توز و بى‌رحم داده است. #حکمت_143 🔶 @Nahj_Et

💠ادامه حکمت۳۰۲ 🔹با اين توجه، هر دو گروه نيازمند دعا هستند، در حالى كه مردم معمولاً به يكى توجه داشته و از ديگرى غافلند. اضافه بر اين، افرادى كه در عافيتند گاه گرفتار غرور و غفلت فوق‌العاده‌اى مى‌شوند در حالى كه مبتلايان، نه مغرورند و نه غافل و پيوسته به در خانۀ خدا رفته و دعا مى‌كنند، و از اين نظر حال عافيت‌مندان از مبتلايان سخت‌تر است. از همين رو در حديثى از امام صادق عليه السلام مى‌خوانيم كه شبى از شب‌ها رسول خدا صلى الله عليه و آله در خانۀ ام‌سلمه بود. (ام‌سلمه) ناگهان بيدار شد و حضرت را نديد. گفت: شايد به خانۀ همسران ديگر رفته است. برخاست و به جست‌وجوى آن حضرت رفت. ناگهان ديد پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله در گوشه‌اى از خانه ايستاده و دست‌ها را بلند كرده و مى‌گويد: «اللَّهُمَّ‌ لا تَنْزِعْ‌ مِنِّي صَالِحَ‌ مَا أَعْطَيْتَنِي أَبَداً اللَّهُمَّ‌ لا تُشْمِتْ‌ بِي عَدُوّاً وَ لا حَاسِداً أَبَداً اللَّهُمَّ‌ وَ لا تَرُدَّنِي فِي سُوءٍ‌ اسْتَنْقَذْتَنِي مِنْهُ‌ أَبَداً اللَّهُمَّ‌ وَ لا تَكِلْنِي إِلَى نَفْسِي طَرْفَةَ‌ عَيْنٍ‌ أَبَداً؛ خداوندا! نعمت‌هاى شايسته‌اى را كه به من داده‌اى هرگز از من مگير #حکمت_302 🔶 @Nahj_Et

ترجمه و توضیح تصویری نهج البلاغه #حکمت_179 🔶 @Nahj_Et

💠ادامه حکمت ۱۴۳ 🔹و مى‌دانيم سورۀ «هود» و «واقعه» هر دو در مكه نازل شده در زمانى كه پيامبر صلى الله عليه و آله سخت از طرف مشركان در فشار بود و گفته‌اند: سورۀ «هود» بعد از وفات «ابوطالب» و «خديجه» نازل شد كه امواج غم و اندوه از هر سو قلب پاك پيامبر صلى الله عليه و آله را احاطه كرده بود). ولى به هر حال بسيارى از عوامل غم و اندوه امورى است كه انسان مى‌تواند خود را از آن دور دارد يا نسبت به آن بى‌اعتنا باشد، از اين رو در حديثى آمده است كه زيارت اهل قبور غم و اندوه را زايل مى‌كند، زيرا سرچشمۀ بسيارى از اندوه‌ها امور مادى است؛ هنگامى كه انسان به زيارت اهل قبور مى‌رود و پايان كار دنيا را مى‌بيند كه ثروتمند و مسكين همه در يك جا خفته‌اند و هيچ كدام جز كفنى با خود از اين دنيا نبرده‌اند آرامش پيدا مى‌كند #حکمت_143 🔶 @Nahj_Et

💠🔹از خطبه‌هاى امام عليه السّلام است كه در آن دربارۀ رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و كسى كه سزاوار خلافت است و همچنين از پستى دنيا سخن مى‌گويد. خطبه در يك نگاه اين خطبه با بيان اوصاف پيامبر صلّى اللّه عليه و آله به صورت فشرده آغاز مى‌شود. در بخش دوّم، امام عليه السّلام به شرح ويژگى‌هاى كسى كه شايستۀ خلافت پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله است، مى‌پردازد و در عباراتى كوتاه حق مطلب را ادا مى‌كند. در بخش سوّم از تقواى الهى سخن مى‌گويد و به ياران خود توصيه مى‌فرمايد كه در كارها از شتاب و عجلۀ بى مورد بپرهيزند و بدون تحقيق اقدامى نكنند. و سرانجام در بخش چهارم در مذمت دنيا و دنيا پرستى و شيفتگى در مقابل زرق و برق آن سخن مى‌گويد. پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله) امين وحى خدا بود، و خاتم پيامبران و بشارت دهندۀ به رحمت و بيم دهندۀ از كيفرش. اى مردم، سزاوارترين كس براى خلافت، تواناترين افراد بر اين امر و داناترين‌شان به فرمان خداست. (هنگامى كه چنين فردى برگزيده شد) هر گاه آشوبگرى به آشوب و فتنه انگيزى برخيزد از او خواسته مى‌شود كه به سوى حق باز گردد و اگر امتناع ورزد با او نبرد مى‌شود (تا حق را بپذيرد). به جانم سوگند! اگر قرار باشد امامت و خلافت جز با حضور همۀ مردم منعقد نشود، هرگز راهى به سوى آن نتوان يافت؛ بلكه آن‌ها كه صلاحيت رأى و نظر دارند در اين باره حكم مى‌كنند و حكم آن‌ها نسبت به ساير مردم نافذ است؛ سپس نه حاضران، حق رجوع دارند و نه غايبان حق انتخاب ديگر #خطبه_173 🔶 @Nahj_Et

#حکمت_ربانی 🎥بیانات حضرت آیت الله العظمی #جوادی_آملی «فرازهایی از تفسیر کلمات حکیمانه امیر المؤمنین سلام الله علیه» 🖌کسی که عملش کند است تندی نسب او مشکلش را حل نمیکند شماره 17 🔶 @Nahj_Et

💠🔹امام عليه السلام در اينجا به نكتۀ مهمى اشاره مى‌فرمايد و آن اين‌كه چنان نيست كه هميشه انسان‌هاى مدير و مدبر پيروز گردند؛ گاه تقديرات همۀ تدبيرات آنها را برهم مى‌زند. مى‌فرمايد: «حوادث و امور، تسليم تقديرهاست تا آنجا كه گاه مرگ انسان در تدبير (و هوشيارى او) است»؛ (تَذِلُّ‌ الْأُمُورُ لِلْمَقَادِيرِ، حَتَّى يَكُونَ‌ الْحَتْفُ‌ فِي التَّدْبِيرِ) . هدف از بيان اين نكته آن است كه گرچه انسان بايد در همۀ امور هوشيارانه و مدبرانه عمل كند؛ اما چنين نيست كه از لطف خدا بى‌نياز باشد. خداوند براى بيدار ساختن انسان و شكستن غرور و غفلت او گهگاه امورى مقدر مى‌كند كه بر خلاف تمام تدبيرها و پيش‌بينى‌ها و مقدمه‌چينى‌هاى انسان است تا به او بفهماند در پشت اين دستگاه، دست نيرومندى است كه هيچ‌كس بى‌نياز از لطف و محبت او نيست. در طول تاريخ گذشته و در زندگى خود بسيارى از اين صحنه‌ها را ديده‌ايم كه گاه افراد بسيار هوشيار و قوى و صاحب تدبير ضربه‌هايى از تدبير و هوشيارى خود خورده‌اند و دست تقدير مسيرى جز آنچه آنها مى‌خواستند برايشان فراهم ساخته است. #حکمت_16 🔶 @Nahj_Et

💠 عظمت حضرت امیر (سلام الله علیه) 🎙 آیت الله بهجت (ره) 🔶 @Nahj_Et

💠🔹اين خطبه دربارۀ رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و اهل بيت گرامى او سخن مى‌گويد. خطبه در يك نگاه همان گونه كه در بحث سند خطبه آمده است اين خطبه را امام عليه السّلام در آغاز خلافت خود بيان فرمود و در آن، نخست به حمد و ثناى الهى مى‌پردازد و از رسالت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و خدمات برجستۀ آن حضرت و لزوم اطاعت و پيروى از وى سخن مى‌گويد. سپس، با اشارۀ سربسته‌اى، به پيشگويى وضع خود و مردم عراق مى‌پردازد و مى‌فرمايد: در آن زمان كه همه تحت فرمان و رهبرى پيشوايتان در مى‌آييد متأسّفانه دوران او سپرى شده و مرگ او فرا مى‌رسد! و در آخرين بخش از خطبه، دربارۀ عظمت آل محمّد عليهم السّلام سخن مى‌گويد و از بركات وجودى آنها بحث مى‌كند و اينكه هدايت‌هاى آنها استمرار دارد و هر زمان يكى از آنان مى‌رود، ديگرى به جاى او مى‌نشيند. #خطبه_100 🔶 @Nahj_Et

🌺 حدیث روز امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام: مرگ نزدیک است و زمان با هم بودن اندک 📚 نهج‌البلاغه، #حکمت_168 🔶 @Nahj_Et

💠نامه به سلمان فارسی درمورد روش برخورد با دنیا 🔹🔹نامه‌هاى امام عليه السلام به سلمان فارسى پيش از ايام خلافتش. نامه در يك نگاه همان‌گونه كه در بالا آمد اين نامه را امام عليه السلام پيش از دوران خلاف براى سلمان فارسى نگاشته است و طى آن به ناپايدارى دنيا و ترك اعتماد بر آن تأكيد فرموده؛ دنيا را به مار خوش خط و خالى تشبيه فرموده كه ظاهرى فريبنده و باطنى كشنده دارد و مخصوصاً روى ناپايدارى نعمت‌ها و لذات دنيا تأكيد فرموده است. *** أَمَّا بَعْدُ، فَإِنَّمَا مَثَلُ‌ الدُّنْيَا مَثَلُ‌ الْحَيَّةِ‌: لَيِّنٌ‌ مَسُّهَا، قَاتِلٌ‌ سَمُّهَا؛ فَأَعْرِضْ‌ عَمَّا يُعْجِبُكَ‌ فِيهَا، لِقِلَّةِ‌ مَا يَصْحَبُكَ‌ مِنْهَا؛ وَضَعْ‌ عَنْكَ‌ هُمُومَهَا، لِمَا أَيْقَنْتَ‌ بِهِ‌ مِنْ‌ فِرَاقِهَا، وَتَصَرُّفِ‌ حَالَاتِهَا؛ وَكُنْ‌ آنَسَ‌ مَا تَكُونُ‌ بِهَا، أَحْذَرَ مَا تَكُونُ‌ مِنْهَا؛ فَإِنَّ‌ صَاحِبَهَا كُلَّمَا اطْمَأَنَّ‌ فِيهَا إِلَى سُرُورٍ أَشْخَصَتْهُ‌ عَنْهُ‌ إِلَى مَحْذُورٍ، أَوْ إِلَى إِينَاسٍ‌ أَزَالَتْهُ‌ عَنْهُ‌ إِلَى إِيحَاشٍ‌، وَالسَّلَامُ‌. ترجمه اما بعد (از حمد و ثناى الهى بدان اى سلمان) دنيا فقط به «مار» شبيه است كه به هنگام لمس كردن، نرم به نظر مى‌رسد؛ ولى در باطنش سمى كشنده است، بنابراين از هر چيزِ دنيا كه توجّه تو را به خود جلب كند صرف نظر كن (خواه مال باشد يا مقام و يا لذات هوس‌آلود) زيرا جز مدت كمى در كنار تو نخواهد بود، غم و غصۀ دنيا را از خود كنار بده، زيرا كه به فراق و جدايى و دگرگونى حالات آن يقين دارى و در آن زمان كه به آن بيش از هر وقت دل بسته‌اى و انس گرفته‌اى، بيشتر از آن بر حذر باش، زيرا دوست دنيا هر زمان به امرى شادى آفرين دل بستگى پيدا كند او را به طرف مشكل و ناراحتى مى‌راند و هر زمان به آن انس مى‌گيرد او را از آن حالت جدا ساخته در وحشت فرو مى‌برد. و السلام. شرح و تفسير دنيا چون مار خوش خط و خال است #نامه_68 🔶 @Nahj_Et

ترجمه و توضیح تصویری نهج البلاغه #حکمت_180 🔶 @Nahj_Et

💠🔹اين سخن حكمت‌آميز در واقع پاسخى است به سؤالى كه بعضى از ياران امام دربارۀ تفسير يكى از سخنان پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله كرده‌اند به اين ترتيب كه: «از امام دربارۀ اين گفتار پيامبر صلى الله عليه و آله سؤال شد كه فرموده است: موهاى سفيد خود را تغيير دهيد (رنگ و خضاب كنيد) و خود را شبيه يهود نسازيد»؛ (وَ سُئِلَ‌ عليه السلام عَنْ‌ قَوْلِ‌ الرَّسُولِ‌ صلى الله عليه و آله: غَيِّرُوا الشَّيْبَ‌، وَ لَا تَشَبَّهُوا بِالْيَهُودِ) . امام عليه السلام فرمود: «اين سخن را پيامبر صلى الله عليه و آله زمانى فرمود كه پيروان اسلام كم بودند اما امروز كه اسلام گسترش يافته و آرامش و امنيت برقرار گشته (و اسلام استقرار يافته است) هر كسى مختار است (كه رنگ و خضاب بكند يا نه)»؛ (فَقَالَ‌ عليه السلام: إِنَّمَا قَالَ‌ صلى الله عليه و آله ذَلِكَ‌ وَ الدِّينُ‌ قُلٌّ‌، فَأَمَّا الْآنَ‌ وَ قَدِ اتَّسَعَ‌ نِطَاقُهُ‌، وَ ضَرَبَ‌ بِجِرَانِهِ‌، فَامْرُؤٌ وَ مَا اخْتَارَ) . #حکمت_17 🔶 @Nahj_Et

💠🔹امام عليه السلام در اين سخن كوتاه و پرمحتوا به نكتۀ مهمى اشاره مى‌فرمايد كه در سير و سلوك انسان به سوى خدا بسيار تأثيرگذار است. مى‌فرمايد: «كار بدى كه تو را ناراحت (و پشيمان) مى‌سازد نزد خدا بهتر است از كار نيكى كه تو را مغرور مى‌كند»؛ (سَيِّئَةٌ‌ تَسُوءُكَ‌ خَيْرٌ عِنْدَ اللَّهِ‌ مِنْ‌ حَسَنَةٍ‌ تُعْجِبُكَ‌) . دليل آن روشن است، زيرا انسان معصيت‌كارى كه از عمل زشت خود ناراحت مى‌شود به سوى پشيمانى و توبه و جبران آن گام بر مى‌دارد حال آنكه آن‌كس كه از كار نيك خود مغرور مى‌گردد گامى به سوى رياكارى بر مى‌دارد. توبه آثار شوم آن معصيت را مى‌شويد در حالى كه غرور عُجب و ريا از كارهاى نيك، انسان را به پرتگاه گناهان كبيره مى‌كشاند. در حديثى از پيغمبر اكرم مى‌خوانيم: «مَنْ‌ رَأى أنَّهُ‌ مُسىٖ‌ءٌ‌ فَهُوَ مُحْسِنٌ‌؛ كسى كه خود را بدكار مى‌داند او نيكوكار است». به گفتۀ مرحوم مغنيه در فى ظلال نهج البلاغه عكس اين مطلب نيز صادق است و آن اينكه گفته شود «مَنْ‌ رَاىٰ‌ إنَّهُ‌ مُحْسِنٌ‌ فَهُوَ مَسىٖ‌ءٌ‌؛ كسى كه خود را نيكوكار بداند بدكار است» زيرا عُجب و غرور احسانش را تباه كرده و چه بسا سخنانى كه ايمان را نيز از اساس متزلزل سازد. #حکمت_46 🔶 @Nahj_Et

🔷 سرعت رشد مسلمین ‏🔷 اتفاقاً یکی از چیزهایی که باعث حیرت جهانیان شده است همین سرعت رشد مسلمین و به استقلال رسیدن مسلمانهاست که قرآن تعبیر می‌کند: فَاسْتَوی‏ عَلی‏ سوقِهِ‏ روی پای خودش بایستد. یکی از اروپاییها گفته است: اگر ما سه چیز را در نظر بگیریم آن وقت اعتراف خواهیم کرد که در دنیا مانند محمّد صلی الله علیه و آله رهبری وجود نداشته است. یکی اهمیت و عظمت هدف. هدف بزرگ بود، زیر و رو کردن روحیه و اخلاق و عقاید و نظامات اجتماعی مردم بود. دوم قلّت وسایل و امکانات. از وسایل چه داشته است؟ همان خویشان نزدیک خودش با او طرف بودند. نه پولی داشت، نه زوری و نه همدستی. یک نفر یک نفر افراد را به خود مؤمن ساخت و دور خود جمع کرد تا به صورت بزرگترین قدرت جهان درآمد. عامل سوم سرعت وصول به هدف بود، یعنی در کمتر از نیم قرن بیش از نیمی از مردم دنیا تسلیم دین او شدند و ایمان آوردند. آن وقت می‌بینید چنین رهبری در دنیا وجود نداشته است. این است مقصود قرآن از این مثل که می‌گوید: یعْجِبُ الزُّرّاعَ‏ متخصصین و دهقانها و کشاورزانِ انسانیت تا ابد در تعجب فرو می‌روند که اینها چطور به این سرعت پیدا شدند و رشد کردند و روی پا ایستادند و میوه دادند؟! این مثل در خود قرآن مجید برای امت اسلام ذکر شده است. 📚 استاد مطهری، اسلام و نیازهای زمان، ج 1، ص41 ✨ 🔶 @Nahj_Et

💠ادامه حکمت ۴۶ 🔹در حديثى از امام صادق عليه السلام مى‌خوانيم كه فرمود: «خداوند متعال به داود وحى فرستاد: «بَشِّرِ الْمُذْنِبيٖنَ‌ وَ انْذُرِ الصِّديٖقيٖنَ‌؛ گنهگاران را بشارت ده و صديقين (والا مقام) را بيم ده» (داود تعجب كرد و) عرض كرد: اى پروردگار چگونه چنين چيزى ممكن است‌؟ خداوند فرمود: گنهكاران (پشيمان و نادم) را بشارت ده كه من توبۀ آنها را مى‌پذيرم و از گناهانشان صرف نظر مى‌كنم و صديقين را بيم ده كه از اعمالشان عُجب به خود راه ندهند». در حديث ديگرى از آن حضرت چنين آمده است كه مى‌فرمايد: دو نفر وارد مسجد شدند يكى عابد بود و ديگرى فاسق اما هنگامى كه از مسجد خارج مى‌شدند فاسق، جزء صديقان شده بود و عابد از فاسقان #حکمت_46 🔶 @Nahj_Et

#حکمت_ربانی 🎥بیانات حضرت آیت الله العظمی #جوادی_آملی «فرازهایی از تفسیر کلمات حکیمانه امیر المؤمنین سلام الله علیه» شماره 19 🔶 @Nahj_Et

💠امام عليه السلام در اين كلام حكمت آميز خود به نكته پيچيده‌اى اشاره كرده كه شارحان در تفسير آن به زحمت افتاده‌اند مى‌فرمايد: «باز ماندگان شمشير دوام و بقايشان زيادتر و فرزندانشان بيشتر است»؛ (بَقِيَّةُ‌ السَّيْفِ‌ أَبْقَى عَدَداً، وَ أَكْثَرُ وَلَداً) . اشاره به طوايفى است كه دشمنان بى‌رحمانه از آنها قربانى گرفتند؛ ولى باقى ماندگانشان بقاى بيشتر دارند و فرزندانشان فزون‌تر خواهند بود. همان‌گونه كه در ذكر سند اين كلام حكمت آميز گفته شد تجربه‌هاى تاريخى اين حقيقت را تأييد و مورخان به طوايفى اشاره كرده‌اند كه عدد كثيرى از آنها كشته شد ولى چندان نگذشت كه فرزندانشان به طور چشمگيرى فزونى يافتند. نمونه بارز آن - چنان كه گفتيم - فرزندان اميرمومنان على عليه السلام بودند كه بنى‌اميه آنها را هر جا يافتند از دم شمشير گذراندند و بنى‌عباس نيز بى‌رحمانه از آنها قربانى گرفتند ولى نسل آنها به‌قدرى فزونى يافته كه بحمدالله در تمام بلاد عدد كثيرى از آنها ديده مى‌شود. #حکمت_84 🔶 @Nahj_Et

💠ادامه حکمت84 🔹درباره اينكه چه رابطه‌اى ميان آن كشتار بى‌رحمانه و فزونى باقى‌ماندگان است بعضى از شارحان مانند «ابن‌ميثم» معتقدند كه رابطه طبيعى در ميان اين دو نمى‌توان يافت تنها عنايات الهيه و الطاف خداوندى است كه به چنين مظلومانى چنان بركتى در نسل مى‌دهد. بعضى ديگر مانند مرحوم كمره‌اى در شرح اين عبارت آن را اشاره به مسئلۀ انتخاب اصلح كه نتيجۀ تنازع بقاست مى‌دانند وى مى‌گويد: به هنگام تنازع بقا (درگيرى‌هايى كه در ميان افراد و قبائل براى ادامۀ حيات رخ مى‌دهد) آنها كه قوى‌ترند باقى مى‌مانند و آنها كه ضعيف‌ترند كشته مى‌شوند و قوى‌ترها نسل پربارتر و زاد و ولد بيشترى دارند، ازاين‌رو جمله «أقْوىٰ‌ عَدَداً وَ أكْثَرُ وَلَداً» در مورد آنها صادق است. ولى تفسير روشن‌ترى براى كلام امام عليه السلام مى‌توان گفت كه رابطۀ طبيعى صدر و ذيل آن را روشن مى‌سازد و آن اين‌كه اقوامى كه شهيد و قربانى مى‌دهند بازماندگانشان در نظر توده‌هاى مردم عزيز و شريف مى‌شوند و به همين دليل مردم دوست دارند از آنها داماد بگيرند و به آنها عروس بدهند و همين سبب مى‌شود كه زاد و ولد آنها فزونى يابد #حکمت_84 🔶 @Nahj_Et