بسم الله الرّحمن الرّحیم ▫️با سلام، در این کانال نکته نوشت های حوزه معماری و شهرسازی ارائه خواهد گردید. ▫️رویکرد کلی مطالب توجه دادن جامعه مدیران، متخصصان شهری و شهروندان به برخی نکات و ارائه پیشنهاداتی در خصوص موارد مطروحه خواهد بود. ▫️امید که به لطف خداوند و مدد اهل بیت علیهم‌السلام منجر به اثرات خیر در جامعه گردد.

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم حرم اهل‌بیت علیهم‌السلام در شهرهای امروز ▫️در شهر اسلامی حرم اهل بیت علیهم‌السلام و مساجد به عنوان نقطه مرکزی برای شهر، علاوه بر کارکرد نمادین، ابعاد عملکردی آن نیز مورد توجه بوده است. ▫️حرم نقطه اتصال بازارها و کاربری های خدماتی اصلی شهر و همچنین محلی برای تجمع شهروندان به مناسبت های مختلف و دقیقا مترادف ملجا و پناهگاه بوده است. چنانچه در زیارت جامعه کبیره آمده است: «السّلامُ على أئمّةِ الهُدى، و مَصابيحِ الدُّجى، و أعلامِ التُّقى، و ذَوِي النُّهى، و اُولي الحِجى، و كَهفِ الوَرى، و وَرَثَةِ الأنبياءِ و المَثَلِ الأعلى...» تبلور کالبدی این مقوله در شهر، بیانگر فلسفه و تفکر واقع در پس زمینه این اتفاق بوده و مفهوم پناه آوردن به سوی اهل بیت علیهم‌السلام را به تصویر کشیده است. ▫️در شهرهای امروز نه تنها سعی بر حفظ این کیفیت و معنای قوی عینی و ذهنی نبوده، بلکه سعی تمام در تخریب این تصویر و معنی صورت پذیرفته است: عدم لحاظ مرکزیت حرمهای مقدس در توسعه کالبدی شهرها، و لحاظ کردن جهات توسعه شهری به صورتی که حتی در برخی موارد بجای توسعه مدور با مرکزیت حرم، توسعه به صورت خطی و در جهتی خلاف جهت مرکزیت حرم در نظر گرفته شده است. ▫️درست است که ملاحظات مکانیابی فراتر از توجه صرف به ملاحظات معنایی است اما این نکته حائز اهمیت است که در شهر اسلامی، «معنا» مقدم بر «فرم» و «عملکرد» است، بنابراین با لحاظ تمامی جوانب لازم است که در راستای رسیدن به «معنا» تلاش و اقدام صورت گیرد. ▫️علاوه بر بحث کلی توسعه شهر، در نگاه به جزییات هم این مسئله حائز اهمیت است. می دانید که در گذشته در سفر به سوی شهرها و اماکن مقدسه، زمانی که افراد به محلی می رسیدند که از آنجا حرم اهل بیت علیهم السلام نمایان بود، در آن محل مراسمی برگزار می گردید و حتی در برخی موارد کاروان‌سالار از مردم در آن محل گنبدنما (مژدگانی دیدن حرم از راه دور) می گرفت. ▫️امروزه اما علاوه بر آنکه حرم از راه دور و حتی از خیابان های مستقیم منتهی به حرم پیدا نیست، بلکه وقتی شخص به اطراف حرم مشرف می شود، به عنوان مثال زمانی که با ماشین از کنار حرم عبور می کند، تا می خواهد عرض سلام و ارادتی داشته باشد، به ناگاه وارد زیرزمینی زشت و بدقواره می شود، از نزدیکترین مکان در کنار حرم عبور می کند و هیچ تصویری از حرم ندارد تا مجددا با تصویری از یک شهر مغشوش و آشفته روبرو می گردد. ▫️این چه منطقی است که به هیچ وجه توجه به منظره و ملاحظات بصری از راه دور که ندارد هیچ، بلکه از مجاور حرم هم زائر و شهروند نمی تواند تصویری از حرم مطهر داشته باشد. اینکه چگونه به این موضوع مهم بی‌توجهی شده است و تا چه حد این موضوع بر خاطره تصویری شهروندان از شهر می تواند موثر باشد، قابل تامل است. ▫️البته این موارد، قابل بررسی و رفع و تبدیل به احسن شدن توسط مدیران و متخصصان شهری خواهد بود، و هزینه ناشی از آن به آثار دنیوی و اخروی که در پی این اتفاق بدست خواهد آمد، می ارزد. #حرم #شهر_اسلامی @Nokteh_Nevesht

ارزش «وقت» در «شهر اسلامی» بسم اللّه الرّحمن الرّحیم ▫️توجه به ارزش و بهای وقت و عمر انسان، یکی از نکاتی است که در شهرهای امروز ما به عنوان کشور اسلامی شیعی، مغفول مانده و بلکه به نظر می‌رسد سیر حرکت کلی برخلاف ارزش‌گذاری و توجه به این مطلب است. نکته ای که متون مقدس اسلامی اهمیت بسیار برای آن قائل است: ▫️حدیث پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم: «کُن عَلی عُمرِکَ اَشَحُّ مِنک عَلی دِرهَمِکَ وَ دِینارِک؛ به عمر خود بخيل‌تر باش تا به درهم و دينارت» (مكارم الأخلاق: 2/364/2661)؛ ▫️و سخن امیرالمومنین علیه‌السلام: «اِنّ اَنفاسَكَ أَجزاءُ عُمرِكَ فَلاتُفنها اِلاّ فی طاعَةٍ تُزلِفُك. این نَفَس‌های تو، یکایک أجزای عمر تو است، برحذر باش که آن‌ها را جز در راه اطاعتی که تو را به خدا نزدیک کند به هَدَر ندهی» (غرر الحكم: 3430)، ▫️و «المؤمن مشغولٌ وقته؛ همه وقت مؤمن پراست، و او در همه وقتش به کارهای مثبت اشتغال دارد.» (نهج البلاغة: الحكمة 333) نمونه ای از اشارات آن متون نورانی است. ▫️در بخش های مختلف شهرهای ما عدم توجه به این نکته مشهود است (گذشته از مواردی که افراد خود مسئول اتلاف وقت خویش هستند)، به عنوان مثال: 1. زمان صرف شده توسط شهروندان در ترافیک‌های هر روزه برای رسیدن به محل کار یا سکونت، خرید و... 2. مراجعه حضوری برای انجام کارهایی که امکان انجام آنها به صورت غیرحضوری وجود دارد: کارهای اداری، آموزشی و... 3. تمرکز فعالیت های اداری در مراکز استانها و پایتخت، درنتیجه صرف وقت شهروندان یا روستاییان جهت مراجعه به این مراکز برای پیگیری کارهای اداری و... 4. توزیع نامناسب فعالیت‌های اقتصادی و امکانات درمانی، آموزشی، ورزشی و... در سطح شهرها، یا در سطح کشور 5. فاصله بیش از حد مدارس و مراکز مسکونی 6. انتظار جمعیت زیادی از افراد برای 5 دقیقه ملاقات پزشک و... 7. انتظار دانشجویان برای ملاقات استاد یا کارمندان دانشگاه 8. انتظار ارباب رجوع سیستم های اداری برای یک امضا 9. میزان معطلی مردم برای وسایل حمل و نقل عمومی 10. پیاده‌روی های طولانی برای رسیدن به مقصد مثلا رسیدن به ایستگاه وسایل حمل و نقل عمومی، محل نماز جماعت و نمازهای عید، محل نمایشگاهها و... فقط برخی از نمونه های متعددی است که در شهرهای امروز ما در حال وقوع است. ▫️توجه بفرمایید اگر این همه وقتی که از شهروندان و مردم این کشور تلف می‌شود، صرف تمرکز و فکر و عبادت، یا میهمانی و پرسش از احوال دیگران و... خلاصه یک فعالیت مثبت می شد، چه اتفاقی در این کشور می‌افتاد؟! ▫️مدیران شهری و متخصصین می‌توانند با در نظر گرفتن این موضوع مهم در بخش‌های مختلف شهر مواردی که به‌نظر می‌رسد حرکت در خلاف جهت تحقق این مهم است برطرف و درجهت بهبود شرایط و حرکت در مسیر تحقق مفهوم «شهر اسلامی» تلاش نمایند. با توجه به ارزش بی‌نهایت وقت انسان‌ها، انجام این مهم، انجام کاری است که اندک آن نیز بسیار است. ▫️همچنین پیشنهاد مشخصی که فعلا از عهده نویسنده و خوانندگان محترم متن حاضر برمی‌آید آن است که در هر موقعیت اجتماعی که هستیم، تلاش نماییم که وقت باارزش خود و دیگران را نه‌تنها هدر ندهیم بلکه در صرف آن به بهترین وجه بکوشیم. ▫️آیات قرآن کریم و روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام همان گنجی است که در دست داریم و وظیفه داریم که از آنها بهره‌مند شده و بشریت تشنه را از زلال آن سیراب سازیم. #وقت #شهر_اسلامی @Nokteh_Nevesht

یک ساخت شهری نورانی بسم اللّه الرّحمن الرّحیم ▫️مهم‌ترین دلیل آشفتگی و پریشانی شهرهای ما، دور شدن از سخن و کلام الهی است و گرفتار شدن در میان انبوه نظرات و اندیشه‌های گوناگون که هر کدام مبنای فکری و فلسفی مختلفی دارند. ▫️برای حل این معضل لازم است با مراجعه به متون مقدس اسلامی، در پی راهکارهایی جهت اصلاح کلیت شهر و جزییات آن بود. ▫️به عنوان نمونه از این آیه مبارکه می توان نکات بسیاری استفاده نمود: «حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَىٰ وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِينَ. ﺑﺮ ﻧﻤﺎﺯﻫﺎ، ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺑﺮ ﻧﻤﺎﺯ ﻣﻴﺎﻧﻪ (ﻧﻤﺎﺯ ﻇﻬﺮ ﻭ ﺟﻤﻌﻪ)، ﻣﻮﺍﻇﺒﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺒﺎﺩﺍ ﺍﺯ ﺷﻤﺎ ﻓﻮﺕ ﺷﻮﺩ ﻳﺎ ﺁﺩﺍﺏ ﻭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺁﻥ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﻧﺸﻮﺩ ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻫﺎﻱ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺭﻭﻱ ﺧﻀﻮﻉ ﻭ ﺑﺎ ﺍﺧﻠﺎﺹ ﺍﻧﺠﺎم ﺩﻫید» (بقره: 238). ▫️قسمت ابتدای آیه شریفه «حفظ نمازها» را به عنوان اصلی مهم برای زندگی مومنانه معرفی می‌نماید. جهت حرکت به سوی تحقق مفهوم «شهر اسلامی» از طریق حصول اصل «حفظ نمازها»، نکات ذیل در مورد «مسجد» به عنوان مرکزیت «مفهومی» و «کالبدی» شهر اسلامی پیشنهاد می گردد: 1. تعریف و طراحی «مسیرهای میان مساجد شهر» و ایجاد یک «ساخت شهری». 2. تنظیم «فاصله میان مساجد شهر»، با توجه به تامین امکان دسترسی شهروندان به مسجد با فاصله زمانی 5 تا 10 دقیقه پیاده روی و قابلیت استماع صدای اذان از همه نقاط شهر. 3. «وضوح نحوه‌ی دسترسی به مسجد» از مسیرهای اصلی. 4. «شفافیت» در محل اتصال فضای عمومی خیابان به فضای نیمه عمومی حیاط (یا فضای سرپوشیده) مسجد و «استقبال» ورودی آن از نمازگزاران. 5. تامین «حداکثر ساعات عملکرد» و فعالیت مسجد در شبانه روز. 6. تامین فضاهایی در مساجد به عنوان فضایی برای «بازی و تفریح کودکان، آموزش و فعالیت‌های فرهنگی»؛ و... 7. در نظر گرفتن فضاهایی برای «همکاری در فعالیت‌های اجتماعی مشترک» در کنار «برگزاری آیین‌ها و مراسمات مذهبی» و... ▫️بدین ترتیب یک «ساخت شهری» مبتنی بر «اولویت و اهمیتِ مرکزیت مساجد» ایجاد خواهد شد که «مسیرها»ی این ساختار می‌توانند «عملکردهای تجاری، تفریحی، فرهنگی و...» را در خود جای دهند و ترکیب کاملی از فعالیتها را در کلیت شهر، مبتنی بر اصل «حفاظت از نماز» به وجود آورند. ▫️شهری که «ساخت» آن بر این «شبکه نورانی» استوار شده شهری آرامش‌بخش خواهد بود که زندگی مومنانه در آن آسان است. ▫️توضیح اثرات مثبت این کلیت نورانی بر اجزاء شهر، که در همه ابعاد (اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و...) گسترده خواهد شد، مجالی دیگر می‌طلبد. ▫️بدیهی است این مطلب در مورد شهرها و مساجد فعلی نیز توسط مدیران، متخصصین و شهروندان محترم قابل پیگیری و تحقق است. ☑️ پی نوشت: واژه «ساخت شهری» در مقابل واژه «بافت شهری»، به استخوانبندی شهر اشاره می نماید که مبتنی بر مهم‌ترین مسیرها، کاربری‌ها و فعالیت‌هاست. #مسجد #شهر_اسلامی #ساخت_شهری @Nokteh_Nevesht

▫️نکته_نوشت‌هایی با هدف گفتمان‌سازی حرکت به‌سوی "شهر اسلامی"، شهری فراتر از شهر آرمانی اندیشمندان مسلمان 🔻فهرست مطالب کانال: جهت مطالعه روی نام پیام کلیک نمایید. ● معرفی کانال ۱. حرم اهل‌بیت علیهم‌السلام در شهرهای امروز ۲. ارزش "وقت" در "شهر اسلامی" ۳. یک ساخت شهری نورانی 4. مبنای «ذکر» و اصل «بهداشت روانی» در «محله اسلامی» 5. «محله اسلامی»، الگویی برای معرفی به پیروان سایر ادیان @Nokteh_Nevesht

مبنای «ذکر» و اصل «بهداشت روانی» در «محله اسلامی» 🔻 «وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ. و هیچ چیزی نیست مگر اینکه همراه با ستایش، تسبیح او می گوید» (اسرا: 44). 💠 یکی از اصول قابل طرح ذیل مبنای «ذکر» برای «محله اسلامی»، اصل «بهداشت روانی» است: باید کلیه فعالیت‌ها، رفتارها، ظهور و بروزهای کالبدی و غیر کالبدی، در چارچوب آرامش بخشیدن به «اهل محله» قرار گیرد. ▫️امروزه زمانی که برای یک خرید ساده به سطح محله یا شهر مراجعه می‌کنید، با حجم وسیعی از نابسامانی‌ها و ناراحتی‌ها به خانه برمی‌گردید که حل کردن بسیاری از آن‌ها کار پیچیده‌ای نیست: از بوق زدن بیهوده ماشین در جلوی پای عابرین تا وجود اختلاف سطوح بی‌مورد که حرکت پیاده را مشکل می‌نماید، بناهای نیمه‌کاره‌ای که ملزومات آن سطح مسیرهای عبوری را اشغال کرده، سروصدا و آلودگی‌های صوتی و بصری ناشی از فعالیت‌های مختلف، قطع ارتباط شهروندان با زمین و آسمان (طبیعت اطراف)، و... ▫️دیگر انسان‌ها نه ماه را می‌بینند و نه ستاره‌ها را، نه ابر و نه طلوع و غروب خورشید را، اموری که در قرآن به دیدن و تفکر در آن‌ها بسیار سفارش شده است. 💠 «توجه به گیاهان، جانوران، آب، زمین و کل عالم طبیعت در طراحی محله و زندگی روزمره»، زمینه‌ای برای برقراری ارتباط با عالم طبیعت و همنواشدن با سایر مخلوقات خداوند سبحان، در تسبیح و تقدیس پروردگار متعال خواهد بود. 💠 درست است که انسان به چشم ظاهر، ذکر و تسبیح سایر موجودات را نمی‌بیند و نمی‌شنود اما، ذکر، تسبیح و تهلیل موجودات در عالم هستی بر روح او اثر می‌گذارد و شاید به همین دلیل است که انسان با رفتن به دل طبیعت، دیدن درخت‌ها و گل‌ها، نگاه کردن به آسمان، شنیدن صدای پرندگان و صدای آب، نگاه کردن به مورچه‌ها و حشرات و... لذت معنوی و روحی در وجود خود حس می‌کند و احساس تازگی و طراوت می‌یابد. #ذکر #بهداشت_روانی #محله_اسلامی #شهر_اسلامی @Nokteh_Nevesht

«محله اسلامی»، الگویی برای معرفی به پیروان سایر ادیان بسم الله الرّحمن الرّحیم 🔻امروزه یکی از روش‌های تبلیغ مورداستفاده‌ی ادیان و مذاهب مختلف، نشان دادن چهره‌ی مطلوب از آن دین، مذهب و روش‌های تعاملی مناسب با دیگران، به‌عنوان ابزاری برای جذب مخاطب است. 🔸بسیاری از افرادی که در امر تبلیغ دین اسلام، در کشورهای مختلف تلاش می‌کنند اذعان دارند که امروزه یکی از مهم‌ترین زمینه‌هایی که ضرورت ایجاب می‌کند در مورد آن، مطالعه و کار علمی-عملی صورت گیرد، تبیین، به تصویر کشیدن یا حتی ساختن و ایجاد کردن یک مجموعه‌ی موفق و مطلوب است. 🔹این مجموعه (با هر مقیاس ممکن) باید به‌عنوان نمونه اجرای روش دین اسلام، در جنبه‌های عینی و غیر عینی زندگی، برای علاقه‌مندان به آشنایی با دین اسلام، قابل مراجعه باشد. 🔻رهبر انقلاب (حفظه الله) در مورد اهمیت این مسئله می‌فرمایند: «بخش مهمی از تبلیغات ضد جمهوری اسلامی، ناظر به این است که الگوسازی نشود؛ در چشم ملت‌های مسلمان، جمهوری اسلامی به‌صورت یک الگوی موفق درنیاید. به نظر من این نکته بسیار مهمی است که همه‌ی ما باید به آن توجه کنیم. سعی دشمنان این است که جمهوری اسلامی به شکل یک الگوی موفق در چشم ملت‌ها جلوه نکند؛ چون وقتی الگو پیدا شد، مردم به سمت آن حرکت می‌کنند؛ وقتی توفیق این الگو دانسته شد، مردم تشویق می‌شوند» (منبع: کتاب «جهاد اقتصادی، چیستی، اهداف و الزامات جهاد اقتصادی در بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی مدظله العالی»، 1392، 60). 🔸نمی‌توان انتظار داشت که محیط‌های زندگی مسلمین پر از مسائل و مشکلات مختلف کالبدی و غیر کالبدی باشد و درعین‌حال به مخاطبین از ادیان دیگر گفته شود که اسلام دین کاملی است و تمام ویژگی‌ها و مؤلفه‌هایی که یک انسان از آیین و روش زندگی مطلوب می‌طلبد در آن وجود دارد و شما کاری به مسلمانان و زندگی آن‌ها نداشته باشید و دین را ببینید. #محله_اسلامی #الگو #ادیان #دین @Nokteh_Nevesht