🔰 ایمان در تعلیق و تنگنا؛ آیا دین داری پس از کرونا افزایش می یابد؟ ✏️ سید محمد هاشمی ⭕️ یکی از وجوه مهم شیوع ویروس #کرونا بحث های الهیاتی پیرامون آن است. بحث های اساسی و البته قدیمی حول مساله شر و مساله تاثیر شیوع این بیماری بر میزان دین داری انسان ها از موضوعاتی است که در این روزها چالش های جدی در حوزه اندیشه ایجاد کرده است. در این نوشته سعی می کنم از منظری به تاثیر این واقعه بر دین داری بپردازم. ⭕️یکی از عناصر اصلی در لحظه باور به #معنویات و حقایق فرامادی در انسان، احساسِ #تنهایی، #تعلیق و بی پناهی است. لحظه ای که انسان حس می کند هیچ کدام از مولفه های طبیعیِ قدرت توان کمک به او را ندارند، رها شده است و به صورت طبیعی امیدی به خلاصی او نیست. ⭕️ این موقعیتِ مملو از ترس و #اضطراب توسط برخی فلاسفه ی ملحد مانند #سارتر و #راسل دلیلی برای پیدایش اعتقادات دینی شناخته شده است. ⭕️ اما اگر از سخن این دسته از فیلسوفان و پاسخ به آن بگذریم (برای پاسخ مراجعه کنید به کتاب علل گرایش به مادی گری شهید مطهری) این موقعیت #روانشناختی و وجودی به معنای واقعی کلمه نوعی جدایی از قدرتهای طبیعی و مادی به وجود می آورد. تصور کنید که در هواپیمای در حال سقوطی قرار گرفته اید، هر دو موتور هواپیما از کار افتاده و شما در ارتفاع چند هزار پایی هستید، همه اطرافیان در حال شیون و زاری هستند و هواپیما به سرعت در حال سقوط به سمت زمین است. این لحظه، لحظه تعلیق و رهایی است. در این موقعیت به معنای واقعی کلمه هیچ چیزی برای انسان وجود ندارد و دستش از همه چیز کوتاه است. اما در همین حالت، نیرویی درونی، روزنه ای از امید و نور به رویِ انسانِ ناامید می گشاید، همان روزنه ای که به او توان نفس کشیدن و منتظر ماندن تا آخرین لحظه برخورد را می دهد. این امید و نور هرگز هیچ نشانی از احوال مادی و امور طبیعیِ دنیا ندارد. ⭕️ قرآن کریم دقیقا در چندین آیه این لحظه تعلیق و رهایی را تصویر کرده است: فَإِذا رَكِبوا فِي الفُلكِ دَعَوُا اللَّهَ مُخلِصينَ لَهُ الدّينَ فَلَمّا نَجّاهُم إِلَى البَرِّ إِذا هُم يُشرِكونَ﴿65﴾ هنگامی که بر سوار بر کشتی شوند، خدا را با اخلاص می‌خوانند (و غیر او را فراموش می‌کنند)؛ امّا هنگامی که خدا آنان را به خشکی رساند و نجات داد، باز مشرک می‌شوند! ⭕️ به نظر می رسد بشر در دوران کرونا، دورانی که تمام درهای علم به ظاهر به روی او گشوده شده است، به شدت احساس نا امنی می کند. حس می کند هر آنچه به دست آورده کافی نیست، حس می کند خودش برای خودش کافی نیست و هر آنچه ساخته به راحتی می تواند تعطیل شود یا اثری از آن باقی نماند. این احساسِ آخرالزمانی با تعمیق این بحران عمیق تر می شود. حتی اگر درمانی قطعی برای این بیماری یافت شود (که بسیار محتمل است) باز هم این احساس رنگ نمی بازد چون تصور و احتمالِ واقعه ای جدید، بیماری ای نادر و مصیبتی پیش بینی نشده که بشر در برابرش عاجز خواهد بود هرگز او را رها نمی کند. این وضعیت، احساس نیاز به چیزی فراتر از دستاوردهای طبیعی بشر را تشدید می کند. ⭕️ نمی خواهم ادعا کنم نتیجه این اتفاق گرایش شدید به دینی خاص از ادیان الهی در جهان خواهد بود. اما تعمیق احساس ناامنی و عدم خودکفایی و نیاز به عنصری قدرتمندتر نتیجه محتوم این ماجرا است. ⭕️ البته این اتفاق برای کسانی که عمیقا دین دار هستند همراه با چالش های اساسی اندیشه ای است. اما برای آنهای نیز همین احساس تعلیق و تنگنا به شدت جدی است. ⭕️ به همین دلیل پس از کرونا نه تنها نباید منتظر افول دین داری باشیم بلکه باید انتظار موجی از رهاشدگان از وضعیت طبیعی عالم را کشید که البته با سوالات بسیار به دنبال پناهگاهی قدرتمند می گردند. ⭕️ بر اساس آنچه ما در اندیشه فلسفه اسلامی و اندیشه قرآنی خود داریم، حقیقت وجودی انسان هرگز نمی تواند جای پای محکمی در هیچ یک از عوالم مخصوصا عالم ماده پیدا کند، انسان متعلق به عالم ماده انسانی رها و متزلزل و بی قرار است و آرام ندارد. حقیقت انسان اما تعلق به حیقیتی فراتر از همه حقایق دارد، نکته فقط معرفت است. انسان باید آن تعلق حقیقی را درک کند، این معرفت گاهی با تکانه های شدید اجتماعی رخ می دهد. اگر به این تکانه ی اخیر این گونه نگاه کنیم شاید بررسی مساله خیر و شر نیز سرنوشت دیگری پیدا کند. #الهیات_کرونا #کرونا @ofoqemobin