مفهوم حمد، ترکیبی از مفهوم مدح و شکر است. انسان در برابر جمال و کمال و زیبایی، زبان به ستایش و در برابر نعمت و خدمت و احسان دیگران، زبان به تشکّر می‌گشاید. خداوند متعال به خاطر کمال و جمالش، شایسته‌ی ستایش و به خاطر احسان‌ها و نعمت‌هایش، لایق شکرگزاری است. سوره #حمد_آیه_دوم

الرَّحْمنِ الرَّحيمِ ﴿3﴾ آن هستى‌بخش مهربان.

رحمانیّت خداوند، دلیل بر ستایش اوست. سوره #حمد_آیه_سوم

مالِکِ يَوْمِ الدِّينِ ﴿4﴾ صاحب روز جزا.

مالکیّتِ خداوند، حقیقۍ است و شاملِ احاطہ و سلطنت است، ولۍ مالکیّت‌هاۍ اعتبارۍ، از سلطہ‌ۍ مالک خارج مۍشود و تحتِ سلطہ‌ۍ واقعۍ او نیست.

با آنکہ خداوند مالڪِ حقیقی همہ چیز در همہ وقت است، ولی مالکیّتِ او در روز قیامت و معاد جلوه‌ی دیگرۍ دارد؛

• در آن روز تمامِ واسطه‌ها و اسباب نسبت به کفار قطع می‌شوند. «تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبابُ» (بقره، 166)

• نسبت‌ها و خویشاوندی‌ها نسبت به کفار از بین می‌رود. «فَلا أَنْسابَ بَیْنَهُمْ» (مؤمنون، 101)

• برای کفار مال و ثروت و فرزندان، سودۍ ندارند. «لا یَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ» (شعراء، 88)

• بستگان و نزدیکان نیز فایده‌ای نمی‌رسانند. «لَنْ تَنْفَعَکُمْ أَرْحامُکُمْ» (ممتحنه، 3)

• نه زبانِ کفار، اجازه عذر تراشی دارد و نه فکر آنها، فرصت تدبیر. تنها راھِ چارھ لطف خداوند است ڪِ صاحب اختیار آن روز است.

خداوند متعال، از جهات مختلف قابل عبادت است و ما باید حمد و سپاس او را به جا آوریم. به خاطرِ کمال ذات و صفات او که «الله» است، به خاطر احسان و تربیت او که «رَبِّ الْعالَمِینَ» است و به خاطر امید و انتظار رحم و لطف او که «الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» است و به خاطر قدرت و هیبت او که «مالِکِ یَوْمِ الدِّینِ» است. سوره #حمد_آیه_چهارم