💠«لهو» انسان را از خود بیگانه می‌کند «ذَرْهُمْ يَأْكُلُوا وَيَتَمَتَّعُوا وَيُلْهِهِمُ الاْمَلُ فَسَوْفَ يَعْلَمُون (حجر ۳) «ترجمه: آنان را (به حال خود) واگذار تا بخورند و (از لذائذ دنيا) برخوردار شوند و آرزوها مشغولشان كند، كه به زودى خواهند فهميد.» 🔹️علّت اینکه بسیارى از افعال به عنوان «لهو» تحریم شده همین است که انسان را از خود غافل و بیخود مى‌کند؛ زیرا منشأ صدور هر کار صحیحى در انسان، توجّه به خویشتن است: توجّه به اینکه چه کسى هست؟ کجا هست؟ چه کارى برایش مصلحت دارد و چه کارى مصلحت ندارد؟ چه کارى را باید انجام دهد و چه کارى را نباید انجام دهد؟ صرفاً، در صورت توجّه است که انسان مى‌تواند راه درست را انتخاب کند. امّا وقتى عوامل خارجى آنچنان بر وى مسلّط شدند و مقهورش کردند که اصلا غافل شد و دیگر توجّهى به خودش ندارد قدرت گزینش از او گرفته خواهد شد و به اصطلاح قرآن گرفتار حالت لهو مى‌شود حالتى که در بعضى مراتب حرام است و در مراتب دیگرى اخلاقاً مذموم. اخلاق در قرآن جلد دوم صفحه ۸۹ ترجمه آیه، از آیت الله مشکینی #معارف_قرآن 💻 @mesbahyazdi_ir

💠کسانی که خود را بی‌جهت از نعمت‌های الهی محروم می‌کنند محکومند «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زینَةَ اللّهِ الَّتى اَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَالْطَيِّباتِ مِنَ الْرِزْقِ قُلْ هِىَ لِلَّذینَ امَنُوا فى الْحیاةِ الدُّنْیا خالِصَةً يَوْمَ الْقَیامَةِ كَذلِكَ نُفَصِّلُ الایاتِ لِقَوْم يَعْلَمُونَ.» (اعراف ۳۲) «ترجمه: بگو: چه كسى زينت‌هاى خدا را كه براى بندگانش پديد آورده و روزى‌هاى پاكيزه را حرام نموده؟! بگو: آنها در زندگى دنيا از آن كسانى است كه ايمان آورده‌اند (هر چند كفار هم با آنها شركت جويند) در حالى كه در روز قيامت مخصوص آنها خواهد بود اين چنين ما آيات خود را براى گروهى كه مى‌دانند تفصيل مى دهيم.» 🔹️قرآن کریم اصل التذاذ را بد نمى‌داند، صریحاً در بعضى از آیات آن را تجویز کرده و حتى به نکوهش کسانى پرداخته است که بیهوده خود یا دیگران را از نعمتهاى الهى محروم مى‌کنند. کسانى که ایمان داشته باشند این لذّتها و زینتها را به طور کامل و بدون آن که آمیخته با رنجها و سختیها باشد در آخرت خواهند داشت. بنابر این، استفاده از نعمتها، و لذّت بردن از آنها از دید قرآن بى اشکال است. 🔸️آنچه که در این رابطه قرآن محکوم کرده عبارت است از ترجیح دادن لذّتهاى آنى و لحظه‌اى و کم ارزش بر لذایذ ابدى ارزشمند. بنابراین، سخن در جواز بهره‌مندى از لذایذ مادّى نیست، بلکه، در جواز اکتفا به این لذّتهاى زودگذر و دل بستن به آنهاست، به گونه‌اى که انسان را از دستیابى به لذایذ ابدى و اخروى باز دارد که این در نزد عقلا کارى است نامعقول و نادرست، و عقل و منطق حکم مى‌کند که به هنگام تزاحم، لذّتهاى ابدى، والا و عمیق را بر لذّتهاى زودگذر، پست و سطحى، مقدّم بداریم. اخلاق در قرآن جلد دوم صفحه ۱۷۸ ترجمه آیه، از آیت الله مشکینی #معارف_قرآن 💻 @mesbahyazdi_ir

💠 در برابر پدر و مادر فروتن باشید «وَٱخفِض لَهُمَا جَنَاحَ ٱلذُّلِّ مِنَ ٱلرَّحمَةِ وَقُل رَّبِّ ٱرحَمهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرٗا» (اسراء ۲۴) ترجمه «و از روى مهربانى در برابر آنها بال هاى خضوع و ذلّت فرود آر، و بگو: پروردگارا هر دو را رحمت كن به پاس آنكه مرا در خردسالى (از روى رحمت) تربيت كردند» 🔹️مفسران در توضیح این جمله (وَاخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَة) ـ که در فارسى، معادلى برایش نداریم ـ گفته‌اند: پرندگان زمانى که مى‌خواهند در برابر پرنده دیگر یا در برابر کسى که به آن‌ها رسیدگى مى‌کند، خضوع کنند، بال‌هایشان را روى زمین فرود مى‌آورند. خداوند در این آیه مى‌فرماید: حالت شما در برابر والدین، باید همانند حالت چنین پرنده‌اى باشد، متواضع، فروتن و افتاده باشید، نه آن که گردن فرازى کنید، شانه‌ها را بالا بیندازید و درشتى و تندخویى کنید. 📖اخلاق در قرآن جلد سوم صفحه ۶۳ 📝ترجمه آیه از آیت الله مشکینی #معارف_قرآن 🌙 @mesbahyazdi_ir

💠 ازدواج با هر انگیزه‌ای انجام شود یک نوع ارزش اخلاقی خواهد بود «وَأَنْكِحُواْ اْلأَیامى مِنْكُمْ وَالصّالِحِینَ مِنْ عِبادِكُمْ وَإِمائِكُمْ إِنْ يَكُونُوا فُقَراءَ يُغْنِهِمُ اللّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَاللَّهُ واسِعٌ عَلیم» (نور ۳۲) ترجمه: «(اى اولياء جوانان) عزب ها و بى همسرانتان را و از بندگان و كنيزانتان آنهايى را كه صلاحيت ازدواج دارند همسر دهيد؛ اگر فقير باشند خداوند از فضل خويش بى نيازشان مى كند و خداوند داراى وسعت نامتناهى و داناست.» 🔹️ازدواج، با هر انگیزه‌اى که انجام شود، داراى یک نوع ارزش اخلاقى خواهد بود؛ زیرا کسى که با ازدواج و در ازدواج، حدود الهى را رعایت مى‌کند، با محارم ازدواج نمى‌کند و خود را از هرج و مرج در کامجویى دور مى‌سازد؛ یعنى براى کامجویىِ غریزى و شهوىِ خود قید و بند شرعى به وجود مى‌آورد. براى همه این‌ها به انگیزه اخلاقى نیاز دارد، هر چند که چنین انگیزه‌اى، عمومى است و همه مسلمانان، داراى چنین انگیزه‌اى در ازدواج هستند و کم‌تر کسى هست که تنها براى ترس از تعقیب دستگاه قضایى، حدود ازدواج را رعایت کند. 🔸️آرى، این یک انگیزه الهى است و آنان براى نیل به ثواب و یا دست کم، براى ترس از عقوبت اخروى، به این کار اقدام مى‌کنند و این خود، مرتبه‌اى از ارزش اخلاقى را دربر دارد، هر چند که ارزش آن، قابل مقایسه با ارزش‌هاى والاى اخلاق اسلامى نیست. ارزش بالاتر در ازدواج، در صورتى است که انگیزه‌اى والاتر، انسان را به تشکیل خانواده، وادار کرده باشد؛ مانند انگیزه دورىِ از گناه. چنین انگیزه‌اى خیر است و ارزش اخلاقى ایجاد خواهد کرد؛ اما اگر همتش بلندتر باشد و تنها براى رضاى خدا دست به این کار بزند، ارزش اخلاقى والایى را خواهد داشت. در هر حال، ازدواج، داراى نوعى ارزش اخلاقى است و آیه‌هاى قرآنى، دلالت روشنى بر این حقیقت دارند. 📖اخلاق در قرآن جلد سوم صفحه ۶۷ 📝ترجمه آیه از آیت الله مشکینی #معارف_قرآن 🌙 @mesbahyazdi_ir

💠روابط عاطفی در خانواده نباید انسان را از سایر وظایف خود باز بدارد «قُلْ إِنْ كٰانَ آبٰاؤُكُمْ وَ أَبْنٰاؤُكُمْ وَ إِخْوٰانُكُمْ وَ أَزْوٰاجُكُمْ وَ عَشِيرَتُكُمْ وَ أَمْوٰالٌ اقْتَرَفْتُمُوهٰا وَ تِجٰارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسٰادَهٰا وَ مَسٰاكِنُ تَرْضَوْنَهٰا أَحَبَّ إِلَيْكُمْ مِنَ اللّٰهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهٰادٍ فِي سَبِيلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتّٰى يَأْتِيَ اللّٰهُ بِأَمْرِهِ وَ اللّٰهُ لاٰ يَهْدِي الْقَوْمَ الْفٰاسِقِينَ» (توبه ۲۴) ترجمه: «بگو اگر پدرانتان و پسرانتان و برادرانتان و همسرانتان و خويشانتان (كه اصول مجتمع خويشى انسانند) و اموالى كه فراهم كرده ايد و تجارتى كه از كسادش بيم داريد و جاهاى مسكونيى كه به آنها دل خوشيد (كه اصول قوام مالى اجتماع است) از خدا و فرستادۀ او و جهاد در راه او به نزد شما محبوب ترند پس منتظر باشيد تا خداوند فرمان خود را (دستور عذاب شما را) صادر كند، و خدا گروه نافرمانان را هدايت نمى كند.» 🔹️اهمیت دادن به روابط عاطفى در میان اعضاى خانواده، یک اصل بوده و آن چه که این گونه روابط را سست کند، نامطلوب است؛ زیرا بنیان خانواده را متزلزل مى‌سازد. اما حتى در زمینه عواطف خانوادگى نیز رعایت حد اعتدال و پرهیز از افراط و تفریط، ضرورى است. اعتدال آن تا آن‌جا است که در ضمن تقویت روابط خانوادگى و تحکیم بنیاد خانواده، هیچ گونه سهل‌انگارى را در انجام وظایف اجتماعىِ خانواده، به دنبال نداشته باشد. 🔸️تفریط در عواطف خانوادگى، همان بى‌توجهى، عدم احساس مسئولیت و کمبود محبت اعضاى خانواده به یکدیگر است که خانواده را متزلزل و استحکام آن را تهدید مى‌کند، و افراط در آن، به این معنا است که روابط خانوادگى، آن چنان اصالت پیدا کند که به روابط اجتماعىِ خانواده هم سرایت کرده و اعضا را از انجام وظایف خود در اجتماع، باز دارد؛ مانند آن که دلبستگىِ دو همسر به یکدیگر، مرد را از رفتن به جهاد یا مسافرت‌هاى ضرورى باز دارد. 🔹️در این آیه، تهدید، متوجه کسانى است که در عواطف خانوادگى، راه افراط را در پیش مى‌گیرند، تا آن‌جا که از انجام وظایف الهى و اجتماعى باز مى‌مانند پس عواطف، اساس مطلق و محور اصلىِ ارزش اخلاقى نیستند و خود باید در قید و بندهاى دیگرى قرار گیرند تا داراى ارزش اخلاقى باشند. 📖اخلاق در قرآن جلد سوم صفحه ۷۶ 📝ترجمه آیه از آیت الله مشکینی #معارف_قرآن 🌙 @mesbahyazdi_ir

💠کمک به مستضعفان بر ما لازم است «وَ مالَكُمْ لاتُقاتِلُونَ فى سَبِیلِ اللّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الْرِّجالِ وَالْنِساءِ وَالْوِلْدانِ الَّذِینَ يَقُولُونَ رَبَّنَا اَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْيَةِ الظّالِمِ اَهْلُها وَاجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيّاً وَاجْعَلْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ نَصیرا» (نساء ۷۵) ترجمه: «و شما را چه شده كه در راه خدا و (نجات) مستضعفان (ناتوان داشته شدگان) از مردان و زنان و كودكان (از مسلمين مكه كه در سلطۀ مشركين آن روز بودند و هر مستضعفى كه در سلطۀ مستكبران هر عصر مى باشد) نمى جنگيد، آنان كه همواره مى گويند: پروردگارا، ما را از اين شهرى كه اهلش ستمكارند بيرون بر و براى ما از جانب خود سرپرستى قرار ده و براى ما از سوى خود ياورى معيّن كن» 🔹️اگر برقرار کردن ارتباط با جامعه دیگر، از یک سو، با منافع معنوى، و از سوى دیگر، با زیان‌هاى مادى همراه باشد. در این‌جا اصلِ تقدم معنویات بر مادیات، چنین ارتباطى را مثبت مى‌شمرد، مگر در بعضى موارد استثنایى که زیان‌هاى مادىِ فعلى، در دراز مدت، براى جامعه اسلامى خسارت‌هاى معنوى به بار آورد که در این صورت، ایجاد ارتباط، رجحانى نخواهد داشت و این یک استثنا است؛ اما اصل و قاعده کلى، این است که زیان‌هاى مادى را براى تأمین مصالح معنوى، تحمل کنیم. 🔸️مثلا اگر گروهى از مسلمانان در دارالکفر زندگى مى‌کنند و کفار آنان را به استضعاف کشانده‌اند، بر ما لازم است که براى رهایىِ آن‌ها تلاش کنیم تا از زیر بار کفر و ستم آزاد شوند و طبیعى است که رسیدن به این هدف معنوى، بدون خسارت‌هاى مالى و جانى براى مسلمانان تحقق‌پذیر نیست. مؤمنانى در مکه، در چنگال کفر گرفتار شده بودند و اکنون که مسلمانان در مدینه، جامعه‌اى تشکیل داده و سیادت داشتند، باید براى رهایى آن‌ها تلاش مى‌کردند و بدیهى بود که مى‌بایست هزینه سنگین و زیان‌هاى جانى و مالى آن را نیز تحمل مى‌کردند تا بتوانند آنان را نجات دهند، و این نه تنها کارى صحیح و ارزشمند، بلکه واجب بود. 📖‌اخلاق در قرآن جلد سوم صفحه ۱۰۰ 📝ترجمه آیه از آیت الله مشکینی #معارف_قرآن 🌙 @mesbahyazdi_ir