🔶موضوع:آنان از ما چه توقع و انتظاری دارند؟ ✅ ۱) ارواح زنده اند؛ با توجه مطالب تقدیم شده در بخش های قبلی ؛ ارواح اموات ، زنده هستند و دارای علم و درک میباشند و البته حیاتشان دارای شرائط خاص خود آن عالَم میباشد. در نتیجه آنان توقعاتی از ما زندگان دارند که چه بسا اگر حقی مانند حق پدر و مادر بر ما داشته باشند و به آن بی توجهی شود، فرزند را "عاق" میکنند ! و در صورتی رابطه ما با آنان رابطه قوم و خویشی و دوستی باشد و توقعاتشان انجام نشود ، ناامید میشوند! ✅ ۲) موظف به محبت هستیم‌؛ زیر بنای ارتباط و به یاد بودن ها ، ریشه از محبت میگیرد و باید محبت ها را تقویت نمود ، این همان سفارش ارزشمند امام علی(ع) است که فرمود: "اگر می‌دانستیم با هم بودن مان ، چقدر محدود است، محبتمان نسبت به هم نامحدود می‌شد." دلیلی بر ناتمام گذاشتن محبت در صورت مرگ یک عزیز ، نداریم . انان بعد از رحلت به خانه دیگری سفر کرده اند که مانند دنیا نیازهای خاص خودش را دارد وما باید در این زمینه کوشا باشیم. ✅ ۳) آمدن ارواح به دنیای ما برای حداقل دو چیز است ؛ 🔺 اولا ؛ آنان می آیند و انتظار دارند که آنان را باهدیه ای معنوی از قبیل نماز و خیرات و صدقات و استغفار خوشحال کنیم؛ پیامبر رحمت(ص) فرمود: "ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنیا مى آیند و روبروى خانه ها می ایستند و هر یک با آواى حزین در حالى که میگرید، مى گوید : اى خانواده من ، اى فرزندانم، ای پدرم، ای مادرم، ای نزدیکانم ؛ به ما محبتی کنید و کار خیری انجام دهید تا خدا هم شما مورد رحمتش قراردهد ؛ - ان ارواح المؤمنین تأتى کل جمعه الى السماء الدنیا بعذاء دورهم و بیوتهم ینادى کل واحد منهم بصوت حزین باکین: یا اهلى و یاولدى و یا ابى و یا امى و اقربائى اعطفوا علینا یرحمکم اللّه ..."[جامع الاخبار/۱۶۹-وسائل۲۲۳/۳] 🔺 و ثانیا ؛ ارواح سفر کرده ، با توجه و اشراف به دنیا دنبال تا خوشحالی هستند. امام صادق (ع) فرموده اند: "روح مومن به دیدار اهل خود می رود و آنچه موجب خوشحالی او می شود را می بیند و آنچه موجب ناراحتی اوست از وی مخفی می گردد، و کافر نیز به دیدار اهل خود می رود و آنچه موجب ناراحتی اوست را می بیند و آنچه که موجب خوشحالی او می گردد از او مخفی می ماند." (کافی،ج ۳ص۲۳۰) به نظر نویسنده میرسد که خوشحالی ارواح در ملاقات شان با خانواده شان اختصاصی به یاد آنان بودن و خیرات ندارد ، بلکه هر گونه ارزشی که در خانواده خود ببینند که مورد توجه والدین و یا فرزندان شان میباشد ، باعث خرسندی شان میشود. شاهد این سخن ، این بیان صادق (ع) است که فرمود: "مرد در خانه و نسبت به خانواده اش نيازمند رعايت سه صفت است هر چند در طبيعت او نباشد: خوشرفتارى، گشاده دستى به اندازه ، و غيرتى همراه با خويشتن دارى إنَّ المَرءَ يَحتاجُ فى مَنزِلِهِ و َعِيالِهِ إِلى ثَلاثِ خِلالٍ يَتَكَلَّفُها و َإن لَم يَكُن فى طَبعِهِ ذلِكَ: مُعاشَرَةٌ جَميلَةٌ و َسَعَةٌ بِتَقديرٍ و َغَيرَةٌ بِتَحَصُّنٍ (تحف العقول/۳۲۲) این خصوصیات سه گانه میتواند از اهل خانه بعد از مرگ عزیزشان ادامه پیدا کند و او را خوشحال کند. ✅ ۴) تاثیر جدی اعمال ما ؛ تاثیرات فیزیکی اعمال و رفتار ما که عارفان از آن به "تاثیرات مُلکی" نام میبرند، غیر قابل انکار است. ازاینجاست که تاثیر اعمال ما برای شادی ارواح رفتگان ، غیرقابل انکار است. توضیح مطلب چنین است؛ همانگونه که به حس و عیان میبینیم با روشن کردن آتش ، تاثیری بنام گرما ایجاد میشود.به همین شکل بلکه بصراحت عارفان ، تاثیر رفتار معنوی ما خیلی بیشتر...در جایی که عملی که دارای تاثیر ملکوتی و باطنی است ، آن تاثیرات از اثرات فیزیکی بسیار قوی تر است. مثلا کسی که غیبت میکند به تصریح قرآن گوشت مردار میخورد و کسی که مال یتیم میخورد به صراحت قرآن ؛ آتش میخورد . 🔻نمونه ای از روایات: 📌پیامبر خدا(ص) فرمود: «زنى بدکاره، سگى را دید که بر سرِ چاهى لَهْ‏لَهْ می‌زند و کم مانده است از تشنگى بمیرد. او کفش خود را در آورد و آن‌را به روسرى خود بست و به وسیله‏ آن، از چاه آب کشید و به آن حیوان داد و به سبب این کار، آمرزیده شد».[کنز العمال،۷۸۷/۱۵ و جواهرالکلام] 📌امام صادق(ع) فرمود: عیسى هنگام عبور از ساحل دریا، تکه ی نانى را در آب انداخت. یکى از حواریان به او گفت: اى روح خدا‌؛ چرا چنین کردى؟ آن قرص نان، غذای تو بود؟! عیسى(ع) فرمود: «این کار را براى این کردم که برخى حیوانات درون آب، آن‌را بخورند. این کار، ثواب بزرگى نزد خدا دارد».[کافی،ج۴ص۹] ادامه در صفحه ۲ 👇👇

ص /۲ ✅ ۵) اول از همه ؛ انجام واجبات بجا مانده آنان است در فقه شیعه و سنی تصریح شده که واجبات قضا شده اموات به عُهده فرزند و وصی میت است که انجام دهد با تفصیلی که در رساله ها آمده است . یک حدیث را ملاحظه کنید ؛ " خانمی به محضر پیامبر رسیدو عرصه داشت مادرم یک ماه روزه به گردن داشت که از دنیا رفت ، آیا باید انجام دهم ؟ پیامبررحمت فرمود : بله ، آیا اگر او مقروض بود ، واجب نبود قرض او را پرداخت کنی؟! این هم مانند اوست . ؛ - انّ امرأه أتت رسول الله(ص) فقلت: انّ أُمّی ماتت و علیها صوم شهر، فقال: أرأیت لو کان علیها دین أکنت تقضینه، قالت: نعم، قال: فدین الله أحقّ بالقضاء. [صحیح مسلم، ۳/۱۵۵] ✅ ۶ ) اهمیت نیت پاک در خیرات آنچه سهم بسزایی دارد نیت پاک و انجام عمل خیر در یک موقعیت بجا و مناسب است. ابو داود با سنداز میمونه نقل مى کند که: پدرم از پیامبر(ص)پرسید: یا رسول الله! من نذر کرده ام چنانچه خداوند به من پسرى عطا کرد، چند گوسفند در منطقه «بوانه» ذبح کنم. پیامبر(ص) فرمودند:آیا در آن منطقه بُتى وجود دارد؟ پدر میمونه گفت: خیر. حضرت فرمودند: به نذر خود براى خدا، وفا کن.( سنن ابی داود . ج۲ ص ۸۱) ملاحظه میفرمایید پیامبر(ص) با این سؤال خود در مورد وجود بت در جایى که قربانی انجام میشود میخواهد به ما این آموزه را تعلیم دهد نباید نذورات و خیرات در موقعیت و جایگاه های شرک و معصیت اتفاق بیافتد. چرا که همین قربانی که عمل خیر است ، نباید تبدیل به فسق شود .چنانکه قرآن مى فرماید: «وَ مَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ … ذَلِکُمْ فِسْقُ… آنچه براى بت ها کشته مى شود… فسق و گناه است».(مائده/۳) ✅ ۷ ) خیرات چندبرابرمیشود و میرسد و خودش هم مستفیض است؛ در مورد رسیدن خیرات ما به ارواح آنان حدیث مهمی داریم که خواندنی است ؛ که رسول الله(ص) فرمود: "مسلمانی که عمل صالحی را به نیت میتی انجام میدهد خدا آن را بشکل چند برابر شده ، به روح آن میت میرساند ؛ - من عمل من المسلمین عن میت عملا صالحا اضعف له و نفّع الله به المیت " [محجةالبيضاء ٢٩٢/٨] پس خیرات و صدقات و استغفار ما برای آن رفتگان ، بشکل عادی به آنان تقدیم نمیشود ، بلکه چند برابر شده و به روح شان واصل میشود . و نکته دیگر اینکه از روایات استفاده می شود به شخصی که به نیابت از اموات عمل خیری انجان میدهد ؛ خداوند دو ثواب می دهد: یکی؛ ثواب عملی که انجام داده است. ودیگری؛ثواب صله رحمی که انجام داده است. مهم رحمت واسعه خداوند است که نه تنها خدا آن عمل نیکو را چند برابر کرده و به روح میت مورد نظر میرساند بلکه اگر در نیت این شخص چند نفر هم باسد به همه آنان میرسد و نیز به شخص انجام دهنده ثواب آن عمل خیر داده میشود؛ بدون آنکه ثواب کسی کم شود. ✅ ۸ ) چه اعمالی را برای آنان قرار دهیم؟ چندین روایت به این مضمون داریم‌ که هر کار خیر و منفعت داری برای یک انسان و یا یک جاندار ، میتواند سهم بزرگی از ثواب را تشکیل داده و به روح یک میت برسد. 📌غذا دادن به انسان یا هر جانداری؛ از کارهای خیری است که میتواند ثواب آن‌ به مردگان به عنوان "هدیه" برسد ، و حتا فرموده اند از غذای ته مانده سفره خود هم برای اموات دریغ نکنید. امام صادق (ع) ؛ سیرکردن گرسنگان را از بهترین ها برای هدیه به اموات است ؛ «محبوب ترین کار در نزد خدا خوشحال نمودن یک مومن و یا سیر کردن آن شخص و یا انجام خواسته او و کمک در اداء قرض اوست ؛ - مِنْ أَحَبِّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِدْخَالُ السُّرُورِ عَلَى الْمُوْمِنِ إِشْبَاعُ جَوْعَتِهِ أَوْ تَنْفِیسُ کُرْبَتِهِ أَوْ قَضَاءُ دَیْنِهِ»؛ [کافی۱۹۲/۳] امام صادق(ع) ازپیامبرنقل میفرماید که حضرت رسول (ص) فرمود: "والاترین شما کسی است که سفره پذیرایی و اطعام طعام دارد ؛ - خَیْرُکُمْ مَنْ أَطْعَمَ الطَّعَامَ."[ کافی۵۰/۴] "اطعام" این قدر در پیشگاه خدا ارزشمند است که امام صادق (ع) فرمود: اطعام یک مومن بصورتی که سیر شود آنچنان اجری دارد که هیچ یک از ممخلوقات او نمیتوانند به ارزش آن پی برند حتا فرشته و پیامبری ؛ - من اطعم مومنا حتی یشبعه لم یدر احد من خلق الله ماله من الاجر..." [الصافی۸۲۱/۲] 📌"استفغار" از طرف اموات ، نیز یکی از دستورات سفارش شده است. قرآن و روایات و دعاها بر طلب مغفرت برای اهل ایمان تاکید فراوان دارد. در قرآن کریم : رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَ لِوالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنِینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسابُ (ابراهیم - ۴۱) پروردگارا من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را روزى که حساب بر پا مى شود بیامرز. در روایات ما آمده ؛ استغفار برای اموات ، به شکل هدیه ای به آنان میرسید و آنان را خوشحال میکند. نکته مهم در استغفار از طرف عزیزان آسمانی شده در اینجاست که اگر بخاطر برخی از نافرمانی ها شرائط برزخ شان سخت باشد ، با استغفار ما ، شرائط بهتری بسبب رحمت الهی برایشان رقم میخورد. ادامه در صفحه ۳ 👇👇

صفحه ۳ 📌انجام اعمال مستحبی؛ راوی می گوید از امام رضا(ع) پرسیدم: تا چند نفر را می توانم در حج خود شریک سازم؟ ابو الحسن فرمود: "هر چند نفر که مایل باشی."[کافی۱۱۷/۴] 📌و هر کار خیر و بامنفعت سعد بن عباده از یاران رسول خداست، وقتى مادر او درگذشت به حضور پیامبر رسید و گفت: چه صدقه اى با فضیلت تر است؟ پیامبر(ص) فرمود: آب. سعد بن عباده چاهى کند و گفت: این چاه بنام مادر سعد باشد. ؛ - فأی الصدقه أفضل؟ قال: الماء: فحفر بئراً وقال: هذه لأُم سعد."[سنن ابى داود،١٣٠/٢] ✅ ۹ ) دعای فراگیر داشته باشیم در دعای برای عزیزان سفرکرده مان ، دیگر سفرکرده های آن دیار را نیز مشمول دعایمان کنیم . قطعا نه از برکاتی که برای عزیزمان میفرستیم چیزی کم میشود و نه از رحمت الهی دریغی در کار وجود دارد. به قول جناب شیخ الرئیس بوعلی سینا ؛ رحمت خدا بصورت وسیع بخواه: "استوسع رحمةالله" . رسول خدا(ص) فرمود: «هیچ مرد و زن مؤمن از اول روزگار تا روز قیامت نیست جر آنکه شفیع آن کسی است که در میان دعایش چنین بگوید: «اللَّهُمَ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ». روز قیامت دستور داده می­شود که بنده­ای را به آتش ببرند، و لذا او را به سوی دوزخ می­کشند.در این هنگام، همهٔ مرد‌ها و زن­های مؤمن می­گویند: پروردگارا، این فرد برای ما دعا می­کرد، شفاعت ما را در مورد او بپذیر. پس خداوند شفاعت آن­ها را میپذیرد، و آن فرد نجات می­یابد. ؛ - مَا مِنْ مُؤْمِنٍ أَوْ مُؤْمِنَةٍ مَضَی مِنْ أَوَّلِ الدَّهْرِ أَوْ هُوَ آتٍ إِلَی یوْمِ الْقِیامَةِ إِلَّا وَ هُمْ شُفَعَاءُ لِمَنْ یقُولُ فِی دُعَائِهِ: «اللَّهُمَ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ». وَ إِنَّ الْعَبْدَ لَیؤْمَرُ بِهِ إِلَی النَّارِ یوْمَ الْقِیامَةِ فَیسْحَبُ فَیقُولُ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ: یا رَبَّنَا، هَذَا الَّذِی کانَ یدْعُو لَنَا، فَشَفِّعْنَا فِیهِ، فَیشَفِّعُهُمُ اللَّهُ فِیهِ، فَینْجُو.»[ثواب الاعمال ۲۶۱/۲] ✅۱۰ ) نمونه هایی از توجه و توقع ارواح از بازماندگان 📌برادر علامه طباطبایی نامه ای به علامه طباطبایی نوشتند که یکی از شاگردانم با پدر در عالم برزخ ارتباط گرفته است، روح پدر از شما گله مند است که چرا شما در ثواب تفسیری که نوشته ای پدر را شریک نکرده ای ؟ علامه خیلی تعجب کرد زیرا شاگرد برادرش اصلا او را نمی شناخت و خبر نداشت که ایشان تفسیری نوشته است. وقتی این نامه به علامه رسید ایشان گریه کردند و گفتند : خدایا اگر این کار من پیش تو ارزشی دارد، من ثواب آنرا به روح پدر و مادرم هدیه می کنم. قبل از اینکه علامه جواب نامه را بدهد نامه ی بعدی از تبریز رسید که برادرش نوشته بود که شاگردم با روح پدر ارتباط گرفته است و پدر خیلی خوشحال بوده است و گفته هدیه محمد حسین به ما رسید. 📌یکی ازنزدیکان رجبعلی خیاط می گفت: ما با ایشان به قبرستان ابن بابویه رفته بودیم و قبر مادر من هم آنجا دفن بود. من سر قبر مادرم نرفتم. سر چند تا قبر فاتحه خواندیم. وقتی می خواستیم از قبرستان بیرون بیاییم، ایشان گفتند که مادر شما اینجا دفن است ؟ گفتم: بله. گفت مادر شما در عالم برزخ داشت از شما گله می کرد. برگشتیم و سر قبر مادرم رفتیم. کسی که از دنیا رفته است رابطه اش قطع نشده است 📌فرزند حاج شیخ عباس قمی گوید: وقتی که پدرم در نجف اشرف فوت کردند، ما چیزی نداشتیم که برای پدرم احسان و اطعام بدهیم، من و برادرم قرار گذاشتیم که بعدازظهر هر پنجشنبه به نوبت هر کدام یک کاسه با یک کوزه آب سرد برداریم و در صحن امیرالمومنین (ع) به زوار آب بدهیم و ثوابش را نثار پدر کنیم تا بدین وسیله احسانی به پدرمان کرده باشیم. مدتی این کار را انجام دادیم تا اینکه یک شب جمعه پدرم را در خواب دیدم که به سویم می‌آید ولی زبانش از دهانش آویزان است و رنگش پریده و حال پریشانی دارد، من باعجله از او استقبال کردم و جویای حالش شدم. گفت: فرزندم از تشنگی ناراحتم. عرض کردم: پدر جان الآن می روم و برایت آب می‌آورم. ایشان فرمود: من از آن آب کوزه صحن امیرالمومنین (ع) می‌خواهم، در این هنگام بیدار شدم. آن روز که جمعه بود برادرم را ملاقات کردم و پرسیدم دیروز آب به زوار دادی؟ گفت: متأسفانه مسامحه کردم و آب ندادم! من خواب شب گذشته را برایش نقل کردم و او بسیار ناراحت شد. ادامه دارد...

🔶موضوع:ارتباط والدین آسمانی شده با فرزند ✅ ۱) پدر ومادر زنده اند؛ در مطالب تقدیم شده در بخش های مختلف به کررات گفتیم ؛ ارواح اموات ، زنده هستند و دارای علم و درک میباشند و البته حیاتشان دارای شرائط خاص خود آن عالَم میباشد. برای چگونگی ارتباط آنان از عالم غیب برزخی با فرزندانشان در دنیا باید توضیحاتی تقدیم کنم. ✅ ۲) ببینید ! حساب پدر و مادر در دنیا یک حساب غیر قابل مقایسه با دیگران است . این موضوع ما،یک باور روشن است که میتوانیم ادعا کنیم ؛ بارها تجربه کرده ایم که نزدیکی و یا دوری به والدین در ظاهر و پنهان زندگی ما چقدر تاثیر داشته و دارد. احادیثی که در موضوع داریم شگفت آور است . امام سجاد (ع)می فرماید: "مردى خدمت پیامبر خدا (ص) آمد و به ایشان عرض كرد: «هیچ كار زشتى نیست كه نكرده باشم و هیچ گناهی نیست که مرتکب آن نشده باشم. آیا راه توبه و بازگشت برایم وجود دارد؟» پیامبر خدا در پاسخ به او فرمود: «فهَل مِن والِدَیكَ أحَدٌ حَیٌّ؟» ؛ «آیا از پدر و مادرت كسى زنده هست؟» او پاسخ داد: «آری، پدرم.» حضرت فرمود: برو و به او نیكى كن." امام سجاد(ع) در ادامه فرمود: هنگامی که آن مرد رفت پیامبر خدا فرمود:  «لَو كانَت اُمُّهُ!» «کاش مادرش می‌بود.»[بحارالأنوار، ج ۷۴ص۸۲] ✅ ۳) حال این باور روشن را داریم که آنان در زمان حیات شان بسیار بر پنهان های ما موثرند ، قطعا روزی هم که بین ما نیستند همان تاثیر و شاید بیشتر از آن را روی ما داشته باشند ! چون آنچه سبب ارتباط شان با ما به عنوان فرزندانشان بود ، عواطف آنان بود که شعبه ای از روح آنان به حساب می آمد و پس از مرگ ؛ روح با همه دارایی هایش زنده است و به حیات خود ادامه میدهد. پس چیزی را انان از دست نداده اند تا باعث قطع ارتباط باطنی شان با فرزندان شان شود‌. بله ؛ حساب روح سفرکرده آنان، حساب خاص خودش داشته ، یعنی ؛ در جایگاه متفاوت رفته اند و شرائط متفاوتی پیدا کرده اند، اما ارتباط ویژه با فرزندان شان بصورت دیگری کاملا برقرار میباشند. ✅ ۴) همین رهگذر است که اولیاء الهی یعنی انبیاء و اهلبیت به این موضوع شدیدا اهتمام دارند. پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمود: "بزرگ نیکوکاران در روز قیامت، مردی است که به پدر و مادرش بعد از مرگشان نیکی کند. _ سید الأبرار یوم القیامه رجل برّ والدیه بعد موتهما "[بحار؛ ج۷۴ص۸۶] علاّمه مجلسی مینویسد: در حدیث صحیحی آمده است که امام صادق(ع) هر روزبرای پدر و مادر خود، دو رکعت نماز می خواند و به روح آنان هدیه می کرد که در رکعت اوّل سوره «انّا انزلناه» و در رکعت دوم سوره «کوثر» را تلاوت مینمود. دعای امام زین‌العابدین (ع) در مورد والدین نشان این اهمیت است . فرازی از دعای امام چهارم : «اللَّهُمَّ وَ إِن سَبَقَت مَغفِرَتُکَ لَهُمَا فَشَفِّعهُمَا فِیَّ، وَ إِن سَبَقَت مَغفِرَتُکَ لِی فَشَفِّعنِی فِیهِمَا حَتَّی نَجتَمِعَ بِرَأفَتِکَ فِی دَارِ کَرَامَتِکَ وَ مَحَلِّ مَغفِرَتِکَ وَ رَحمَتِکَ، إِنَّکَ ذُو الفَضلِ العَظِیمِ، وَ المَنِّ القَدِیمِ، وَ أنتَ اَرحَمُ الرَّاحِمِینَ؛ خداوندا! اگر پدر و مادرم را پیش از من آمرزیدی، پس ایشان را شفیع من قرار ده و اگر مرا قبل از آنان مورد آمرزش قراردادی، پس مرا شفیع ایشان بنما تا در پرتو مهربانی‌‌ات در سرای کرامت و جایگاه مغفرت و رحمتت گرد آییم؛ زیرا تو صاحب فضل بزرگ و نعمت دیرین هستی وتومهربان‌ترین مهربانانی.»[دعای ۲۴ صحیفه] این موضوع را میتوان در سیره انبیاء گذشته ردیابی نمود. مثلا ؛حضرت نوح (ع)برای خود و پدر و مادر و زنان و مردان مؤمن طلب آمرزش کرده است:《رب اغفر لی ولولدی ولمن دخل بیتی مؤمنا وللمؤمنین و المؤمنـت و لاتزد الظـلمین الا تبارا.》(نوح /۲۸) ادامه در صفحه ۲ 👇👇

صحفه /۲ ✅ ۵) موضوع ارتباط تنگاتنگ آنان با فرزندان تا جایی جدی و پر اهمیت میشود که اگر حقی پدر و مادر بر فرزند داشته باشند و فرزندشان به آن بی توجه باشد ، آن بی توجهی به انجام وظیفه ؛ فرزند را مورد "عاق" آنان قرار می دهد! واژه "عاق و عقوق" در لغت به معنی "بریدن" است . مرحوم محقق نراقی در توضیح این واژه مینویسد: "عاق والدین، به معنای این است که فرزند ، پدر و مادر را آزار دهد و آنان را با زبان و رفتار از خود برنجاند!" به باور نویسنده این سلسله مقالات ، جناب نراقی "عاق الوالدین" را از نگاه فقهی و شرعی تفسیر نموده و درست است ، در حالیکه "عاق والدین" در نگاه اخلاقی منحصر به رنجاندن با زبان و رفتار نیست ، بلکه هر نوع خواسته و یا خاستگاهی که پدر و مادر داشته باشند ، و فرزندشان بی توجه باشد ، زمینه ی عاق والدین را از دیدگاه اخلاقی ، به همراه دارد. ✅ ۶) عاق والدین بودن انحصاری به زمان حیات آن دو عزیز ندارد ، بلکه بعد از دست دادن آنان ، یک حقیقت غیر قابل انکار است. حضرت باقر(ع)می فرماید: "چه بسا فرزندی در زمان حیات پدر و مادر خود نسبت به آنها نیکوکار باشد، ولی این فرزند بعد از مرگ پدر و مادر ؛ قرض های آنها و سایر واجبات انجام نشده ی آنها را جبران نکند و برای آنها استغفار نکند! خداونداو را عاق والدین بنویسد. وچه بسا فرزندی در طول حیات والدین اش عاق آنها بوده ولی بعد وفات آنها قرض شان را پرداخت کرده و برای آن ها استغفار نماید،وخداونداین فرزند را ازنیکوکاران بنویسد.[بحار،ج۷۴ص۵۹] این حدیث از زبان پیامبررحمت(ص) در مسانید اهل سنت اینگونه درج شده ؛ پیامبر(ص) فرمود: "پدر یا مادر فردی از دنیا می‌رود، در حالی‌که این فرزند عاق والدین بوده و حقوق آنان را به‌ جا نیاورده است؛ اما بعد از مرگ آنان، پیوسته آنان را دعا کرده، برایشان طلب مغفرت نموده ، خدای متعال چنین فرزند تلاشگر را در ردیف ابرار قرار می‌دهد.[کنزالعمال ۴۷۸/۱۶] شگفتا! فرزند "عاق والدین" ، با توجه به آنان پس از مرگ ، "ابرار" میشود! بله ؛ والدین در زندگی آدمی مهمترین و مستقیم ترین نقش را دارند. ✅ ۷ ) از سوی دیگر؛ تاثیر حیرت آور رفتار فرزند بر روح پدر و مادر در برزخ به گونه ای است که چنان دارای اثرگذاری است که میتواند بر هویت آدمی در آن جهان ترتیب اثر دهد و انسانی بدحال و بدجایگاه را به حرکت ملکوتی و برزخی وادار کند و هویت او را به "خوب" تبدیل کند و باعث ترفیع مقام او شود. از رسول گرامی اسلام، روایت وارد شده: "مقام یک فردی را در بهشت بالا می برند. خود او سوال میکند : «این مقام از کجا برای من حاصل شده است؟». گویند: فرزندت برای تو طلب آمرزش کرد." [نهج الفصاحه ح۶۲۳] ✅ ۸ ) از نکات کلیدی بحث اینجاست که برای والدین چه باید کرد؟ در پاسخ باید گفت : وظیفه فرزند نسبت به والدین آسمانی شده ؛ در سه سرفصل و سه مرحله جمع بندی میشود که فرزندان پس از رحلت والدین شان عُهددار هستند: 🔺اول ؛ بجا آوردن و ادای واجبات آنان مانند نماز و روزه و حج و خمس ، تا پرداخت هرگونه حق الناس و طلب رضایت از هرکسی که در زمان حیات آنان ، دلخوری داشته است، میباشد. پس ؛ انجام واجبات از دست رفته آنان در دو زاویه حق الله و حق الناس ؛ "تکلیف شرعی" فرزند است. 🔺مرحله دوم : نوبت به مستحبات میرسد . در اینجا فرزند ، "تکلیف اخلاقی" دارد که امور نیکویی مانند ؛قرائت قرآن و اقامه روزانه نماز مستحبی و زیارت اهلبیت و احسان به نیازمندان است . 🔺 مرحله سوم "تکلیف اخلاقی و عاطفی" است که فرزندان نسبت به اقوام پدری و یا مادری خود دارند. و بلکه بالاتر ؛یک فرزند نسبت به دوستان پدر و مادرش ، یک تکلیف لطیف عاطفی دارد. و آن احترام و ارتباط عاطفی با "دوستان پدرومادرش" میباشد ، همان دوستانی که پدر ومادر در زمان حیاتش به آنها احترام میگذاشته است. این موارد ذکر شده ، جملگی از روایت حضرت پیامبر رحمت (ص) قابل استفاده است که از آن رسول خاتم سوال شد: آیا بعد از مرگ والدین، حقی بر گردن اولاد می ماند که لازم باشد آن را انجام دهد؟ حضرت(ص) در پاسخ فرمودند: آری. پنج وظیفه باقی میماند که باید مورد اهتمام فرزند باشد که عبارت است از: ۱ - نماز برای آنان، ۲ - استغفار و طلب رحمت آنان از خدا، ۳ - وفاداری به پیمان ها و عقود آنان، ۴ - ارتباط با اقوامی که خود آنان سبب ایجاد قوم و خویشی بوده اند ، ( مثل عمو زاده و یا دایی زاده پدر و مادر ) ، ۵ - اکرام و احترام دوستان آنان در زمان حیاتشان . (الترغیب، ج۳ ص۳۲۲) در پایان اهمیت مسئله احترام به "خویشان پدر و مادر" را با ذکر این حدیث یادآور شوم که امام رضا (ع) فرموده اند: "کسی که دوست دارد به پدرش در قبر صله و عنایتی داشته باشد، بعد از مرگ پدر، به عموهایش کمک نماید. [مستدرک الوسایل، ج۱۵ص۲۰۴] این سلسله مقالات ادامه دارد..

🔶موضوع: ارتباط ارواح با یکدیگر در برزخ 🔷️ همواره این سوال در ذهن هر انسانی قد میکشد که آیا فلانی که تازه از دنیا رفته با والدین و یا با بستگان و دوستان در زمان حیات دنیوی ، در آنجا دیداری دارند؟ همنشین میشوند؟ یا این تعبیر معروف که همه در وقت فوت کسی شنیده ایم که میگویند ؛ دیدار به قیامت افتاد درست است و در برزخ کسی ، کسی را نمیتواند ببیند؟ پاسخ به این سوال به این راحتی نیست در ضمن نکاتی تقدیم میشود؛ ✅ ۱ ) در مورد همه مسائل مربوط به عالم برزخ باید یک نکته کلیدی را مد نظر داشت که آنجا همه چیز و همه کس بر اساس درجاتی است که در عمرشان با تقوا و علم کسب کرده اند میباشد و بر اساس عمل و علم هرکسی در رتبه بندی قرارمیگیرد‌. از همین جاست که برخی ارواح در برزخ اصلا ملاقاتی ندارند و برخی دیگر دارند. ✅ ۲ )در شناخت عالم قبر وبرزخ باید عرضه بدارم ؛ در جهان برزخ زندگی فردی است - و نه انفرادی - یعنی اساس ؛ فرد و شخص است یعنی ارواح با هم همجوار هستند اما چه بسا از یکدیگر بی اطلاع باشند . البته ممکن است روح یک انسان آسمانی شده کسی را ملاقات هائی هم داشته باشد . شاید بتوانم بامثالی ذهن شما را دریافت خود از برزخ نزدیک کنم و بگویم ؛ برزخ ، چیزی مانند مجتمع های مسکونی امروزه است که جمعیتی در آن زیست میکنند و در عین اینکه باهم در یک مجتمع هستند ، اما خیلی از واحدهای مسکونی از دیگری بی اطلاع هستند. حضرت امیر (ع) همین معنا را تصریح میفرماید که ارواح در آنجا درعین اینکه نزدیک به هم هستند ولی از یکدیگر بی اطلاع اند و تنها هستند ؛ جیران لایتانسون ، احباءلایتزاورون ، بلیت بینهم عرا التعارف ، وانقطعت اسباب الاخاء ، فکلهم وحید و هم جمیع.. [نهج البلاغه خ/۲۲۱] ✅ ۳ ) اما روایات دیگری که تقدیم میشود معلوم میشود ؛ در عین اینکه ارواح در زندگی فردی برزخی خویش هستند اما برای برخی از آنان ملاقات ها و گفتگوهایی وجود دارد. واز ویژگی های عالم برزخ، مسئله دیدار یکدیگر و گفت وگوهای آنان است. در روایات متعدد با تعبیر ” یَتَزاوَروُن” ، یعنی ؛ ملاقات و زیارت ارواح در آنجا با یکدیگر برقرار است.[بحار،ص ۲۳۴ و ۲۴۲]   ✅ ۴ ) در مورد گفت وگوهای عالم برزخ اجازه دهید بحث را ، ریشه ای ادامه دهیم؛ ملاقات و گفتگوی آنجا را باید گفت همانند عالم قیامت است بر اساس شهود و دیدن است. "شهود" به درک حضوری بازگشت دارد . در شهود ؛ آدمی به مقداری که در اینجا از امور غیبی درک و آشنایی داشته باشد ، و نیز به مقداری که روح اش وابستگی نداشته باشد ، در آن عالم هم از شهود ودرک بهرمند است. و هرچقدر درک بالاتر و روح آزادتری داشته باشد ، آنجا هم از اطلاعات و آگاهی و ارتباطات بیشتری بهرمند است. ✅ ۵ ) از گفتگوی های مهم اهل برزخ ، گفتگوی آنان با فرشتگان است که نشان دهنده این است برزخیان با فرشتگان رحمت و با عذاب در ارتباط هستند. در ابتدا ورود فرشتگان هستند که می آیند ؛ مومنان را با سلام و صلوات میبرند ؛ 《الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ طَيِّبِينَ ۙ يَقُولُونَ سَلَامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ》(انفال/۳۲) ولی کافران را با ضرب وشتم‌ میبرند؛ وَلَوْ تَرَىٰ إِذْ يَتَوَفَّى الَّذِينَ كَفَرُوا ۙ الْمَلَائِكَةُ (انفال/۵۰) اما در مورد معاندان و کافران : 📌و یا در مورد بازگشت به دنیا ،درخواست بازگشت میکنند؛ 《رب ارجعونی لَعَلِّي أَعْمَلُ صالِحاً فيما تَرَکْتُ کَلاَّ ..》(مومنون/۱۰۰) 📌و یا مثلا کافران، فرشتگان را میبینند و با آنها گفت وگو می کنند و فرشتگان به آنان میگویند از رحمت الهی دورید و محجور میمانید ؛ 《يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلَائِكَةَ لَا بُشْرَىٰ يَوْمَئِذٍ لِلْمُجْرِمِينَ وَيَقُولُونَ حِجْرًا مَحْجُورًا》 (فرقان/۲۲) 📌 و یا وقتی از مدت زمان اقامت خود در برزخ حرف میزنند پاسخی از به آنان میرسد که آگاهی ندارید.. 《نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يَقُولُونَ إِذْ يَقُولُ أَمْثَلُهُمْ طَرِيقَةً إِنْ لَبِثْتُمْ إِلَّا يَوْمًا》(طه/۱۰۴) 📌و نیز در قرآن آمده ؛ کسانى که بر خویشتن ستمکار بوده‌اند، وقتى‌ فرشتگان جانشان را مى‌گیرند، مى‌گویند: «در چه حال بودید؟» پاسخ مى‌دهند: «ما در زمین از مستضعفان بودیم.» مى‌گویند: «مگر زمین خدا وسیع نبود تا در آن مهاجرت کنید؟» ؛ قَالُوا فِیمَ کُنْتُمْ ۖ قَالُوا کُنَّا مُسْتَضْعَفِینَ فِی الْأَرْضِ ۚ قَالُوا أَلَمْ تَکُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَهً فَتُهَاجِرُوا فِیهَا(نساء/۹۷) ✅ ۶ )اما موضوع ملاقات ارواح با ارواح دیگر،مثلاملاقات روح فرزند تازه درگذشته باروح پدرش که سالهای گذشته ازدنیا رفته ،قبل ازاینکه تحقق چنین ملاقات و یا عدم تحقق آنرا مطرح کنیم بایدبدانیم دربرزخ،ارواح درچندگروه و طائفه حضور دارند: صالحان ، فاسقان وکافران،ومستضعفان فکری. توضیح این سه گروه چنین است؛ ادامه👇👇👇👇

ص/ ۲ 👇 ✅ ۷ ) گروه اول ؛ خوبان هستند که توشه ای از ایمان و عمل صالح و اخلاق و دانش پر منفعت باخود به خانه قبر و برزخ برده اند. اینان در برزخ ، در ادامه زندگی زیبایشان در دنیا قرار میگیرند و با خوبان از ارواح که در درجات باهم ، همگون و هم ردیف باشند ، ارتباط و گفتگو خواهند داشت و مقدار و دفعات آن بستگی به کمالات و رهایی روح شان دارد. در قرآن کريم تصريح شده؛ در بهشت مومنان از حال همديگر جويا مي شود: «فاقبل بعضهم علي بعض يتساءلون قال قايل منهم اني کان لي قرين؛ (صافات/۵۰) پس بعضي به بعضي ديگر روي آورده و ازيکديگر پرسش دارند. يکي از آن ميان میپرسد من رفيقی داشتم..» در تفسير اين آيه آمده: اين،گفتگوی بين اهل بهشت است،که بعضی از آنان احوال بعضی ديگر را ميپرسند. بعضي آنچه در دنيا بر سرش آمده، براي ديگران حکايت مي کند. يکی از اهل بهشت به ديگران ميگويد: من در دنيا رفيقي داشتم که از بين مردم تنها او را انتخاب کرده بودم و او مرا رفيق خود گرفته بود. (المیزان ۱۷ ص ۲۰۸ ) ✅ ۸ ) گروه دوم ؛ معاندان هستند که با استفاده از قرآن میتواندگفت ارتباطات بسیار سخت و نفرت آوری برای آنان است. در قرآن در مورد جهنمِ کفار و عاصیان متعمد آنده که آنان با هم نوعان خود ملاقات اجباری در جای تنگ دارند. در آیه ۲۵ سوره عنکبوت آمده : هرگاه گروهى وارد (جهنّم) شود، گروه هم‌كيش خود را لعن و نفرين كند، تا ... «لَعَنَتْ أُخْتَها» گرچه آیه در مورد جهنم و قیامت است اما طبق بحث های گذشته؛ در برزخ گوشه از قیامت نمایان میشود، درنتیجه ملاقات دردناک جهنمیان ازیکدیگر در برزخ ظهور و بروز خواهد داشت. در روایتی هم که در ذیل تقدیم میشود ، آمده ؛ از ارواح کفار معذب هستند و یکدیگر را میبینند. ✅ ۹ ) گروه سوم ؛ افرادی هستند که در روایات ، از آنان به "مستضعفان" تعبیر شده است یعنی کسانی که در دنیا مشکل شعور و درک داشتند و عقب افتاده های ذهنی بوده اند و یا در مکانی در دنیا زندگی کردند که هیچ آدمی و تمدنی را ندیده اند. اینان در برزخ؛ نه از نعمت برخوردارند و نه از عذاب. بلکه غالباً در حال خواب و یا غفلت و بی حسی به سر می برند تا اینکه در قیامت بیدار می شوند و به خود می آیند. ✅ ۱۰ ) پاره ای از احادیثی که در این موضوعِ ملاقات ارواح با یکدیگر داریم‌ را ملاحظه کنید تا مسئله روشن تر شود. 📌 امام صادق(ع)فرمود: "وقتی یک شخص از دنیابرود، ارواح دیگران نزد او آمده و از آنان در باره کسانی که از دنیا رفته اند یا هنوز زنده اند سؤال می‌کنند. پس اگر گفت: زنده است، به او امیدوار شوند، ولی اگر گفت :مرده است، آنان بیکدیگر می‌گویند :سقوط کرده است زیرا اگر سقوط نکرده بود و به عذاب الهی وارد نشده بود هم اکنون نزد ما بود. سپس به یکدیگر می‌گویند: او را ترک کنید و بگذارید تا از مرارت‌ها و سختی‌های مرگ آرامش یابد.[ فروع کافی، ج۳،ص۲۴۴] 📌از امام علی (ع) می پرسند: آیامردگان با هم گفتگو و انس دارند؟ حضرت امیر(ع) فرمود: “آری، اگر پرده از جلو چشم تو برداشته شود، آنها را می بینی که حلقه حلقه نشسته اند…”.(سفینه البحار،ماده برزخ) 📌در روايت ديگر ؛ راوي مي‌گويد: به امام صادق (ع) عرض کردم: ارواح مومنان کجا هستند؟ حضرت فرمود: « ارواح مومنين در منازل بهشت‌‌اند، از طعام‌های آن مي‌خورند ،از نوشيدنی های آن مينوشندوهمديگر را ميبينند و زيارت مينمايند. و ارواح کفار در آتش‌اند، از غذا و نوشيدنی آن استفاده ميکنندوهمديگر را مي‌بينند و با هم ملاقات و ديدار دارند ؛ - ارواح المومنين في حجرات في الجنه، ياکلون من طعامها و يشربون من شرابها و يتزاورون فيها.. وارواح الکفار في النار ياکلون من طعامها و يشربون من شرابها و يتزاورون فيها ».[محاسن برقی/۲۸۵] 📌حمادبن عثمان گوید در حضور امام صادق (ع) سخن از ارواح مومنان به ميان آمد، حضرت فرمود: «ارواح المومنين يلتقون؛ ارواح مومنان در برزخ با هم ملاقات و ديدار مي‌کنند». آنگاه شخصي با تعجب و شگفتي از حضرت پرسيد: آيا ملاقات مي‌کنند؟ فرمود: « بله، و با يک ديگر گفتگو مينمايند و همديگر را ميشناسند . وقتي کسي را میبینند ،مي‌گویند فلاني است ؛ - نعم و يتسائلون و يتعارفون حتی اذا رايته قلت: فلان. »[ محاسن برقی/۱۷۸] 📌یکی از اصحاب امام صادق(ع) گوید ، به حضرت عرض کردم : برادرم در بغداد است و نگرانم که او در آن جا بمیرد! حضرت فرمود : باکی نداشته باش که کجامیمیرد،هیچ مؤمن درشرق و غرب باقی نمیماند مگر آن که خدا روح او را در وادی السلام با ارواح مؤمنان دیگر قرار دهد...آگاه باش مثل این که من اجتماع ارواح را می بینم که حلقه حلقه نشسته اند و با یکدیگر گفتگو دارند. [کافی ج۳ ص۲۴۳] ✅ ۱۱ ) ارتباطات خویشاوندان اگربهشتی باشند ،جدی تر است. علامه طباطبایی میگوید: ارواح با بستگان و اقوام، با هم در ارتباط هستند.[شیعه در اسلام ص ۱۶۲] ادامه دارد..

🔶موضوع: برزخ وارتباطاتِ خانوادگی اموات با هم ✅ ۱ ) جهان برزخ از آن دسته از واقعیاتی است که کُنه آن برای ما کشف نشده و نمیشود . بله ؛ فقط میتوانیم بر اساس راهگشایی های رمزی که در "لسان وحی" یعنی قرآن واحادیث آمده ، گوشه ای از آن را ارزیابی کنیم . شاهد این مدعا که شناخت ابعاد جهان برزخ بسیار دشوار است، خودقرآن است که درباره آن جهان فرمود:《لکن لاتشعرون》 (بقره/۱۵۷) و حضرت امیر (ع) فرمود :《هرچه همت بر شناخت خفایای آن نمودم ، حیرت ها بیشتر شد و فهمیدم حقیقت آن از علم مخزون خداست؛کم اطردت الایان ابحثها عن مکنون هذا الامر فابی الله الا اخفائه هیهات علم مخزون》[ نهج البلاغه،خ/ ۱۴۹] ✅ ۲ ) ارتباطات خانوادگی به دو شکل است ؛ 📌شکل اول ؛ ارتباطات از آنجا به اینجا؛ در این مورد ، در قسمت های گذشته مطالب سودمندی تقدیم داشتیم.‌ وگفتیم؛ ارتباط انسان سفر کرده با اشخاص مورد علاقه اش به شکلی است که به فراخورومنطبق با قواعد آن عالم است . یک مثال بزنم ؛ شما در منزل در کنار فرزند و یا والدین هستید ، ولی وقتی مثلا به سفر زیارتی میروید و از عزیزان خود دور هستید ، با امکانات متناسب با این جهان مثل تلفن تصویری با آنان تماس پیدا میکنید. در آن جهان نیز؛ ارتباط هر روحی با عزیزانش بشکل متناسب با آن نشئه خواهد بود. 📌 اما شکل دوم که مقصود ما در این قسمت از مقالات برزخ است ، آن است که؛آیادرجهان برزخ،ارتباطی بین انسان ازدنیارفته با اقوام خود وجود دارد و یانه؟واگرارتباطی هست،به چه شکلی است؟ ✅ ۳ ) این نکته اساسی را نباید از "معرفت شناسی" خود در مورد برزخ دور نگه داریم که روح هر انسان سفر کرده ای مشغول اعمال و اخلاق و نیات خود میشود. طبق باور جناب صدرالتالهین "حکیم ملاصدرا" یکی از مهمترین اموری که روح آدمی با خود میبرد ، "محبت ها" میباشد.یعنی؛انسان با آنچه در دلش به عنوان محبوب انتخاب کرده ، در آنجابا آن محشوراست. پس همانطوریکه مثلا دو خواهر در اینجا در اوج مهربانی بوده اند ، در آنجا هم میتوانند مرتبط باشند و از گوهر محبتی که نسبت به یکدیگر داشته اند و با خود برده اند بهرمند شوند. اما نباید ارتباط و چگونگی همنشینی در آن جهان را با این دنیا مقایسه کنیم و نتیجه گیری کنیم . نه؛ آنجا احکام خاص خود را دارد که هنوز ما نتوانسته این کُنه آن را دریابیم. ✅ ۴ ) ببینید ؛ عالم برزخ در عین تفاوتهای با دنیا ، یک همگونی هایی هم دارد مثلا همانند عالم دنیا، دارای شب و روز است که درقرآن آمده؛《النَّارُيُعْرَضُونَ عَلَيْهَا غُدُوًّا وَعَشِيًّا ۖ وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ》(غافر/۴۶) و یا مانند دنیا شرایط زندگی برای آدمی مهیا میباشد. بدین معنا که انسان ها در آنجا می خورند و می آشامند و دارای گفت وگو است. از آن دسته همانندی های برزخ ؛ مسئله ارتباط با خانواده در آن جهان است . ✅ ۵ ) یکی از حالات تثبیت شده انسان دوستی ها وهمراز داشتن است . در برزخ هم به شهادت روایات ، مومنین همراهان نیکوئی دارند. و ممکن این همراهان،در قالب همسر و دوستان وحور و.. باشند. این روایت را ملاحظه کنید: پیامبر اکرم ـ ص ـ فرمود:‌《در بهشت بازاری است که در آن جا هیچ خرید و فروشی نیست مگر صورت هایی از مردان و زنان، هر کس میل و اشتهای صورتی را داشته باشد در آن بازار داخل می شود و آن جا مجتمع حورالعین است》.[جامع الاخبار /۲۰۲] از این روایت نیز بخوبی بدست می آید که زنان مثل مردان می توانند مردی مورد علاقه خود را در بازار بهشتی بیابند و با آن زندگی کنند. ✅ ۶)حلقه های دورهمی ارواح، اقوام و بستگان و دوستان دنیای خودِآن مومنین میباشند. حبه عرفی گوید:《با حضرت امیر به خارج کوفه خارج شدیم ؛ ایشان در پشت کوفه در وادی السلام ایستاده بود و گویی با کسانی سخن می گفت. من نیز با او ایستادم تا خسته شدم، پس نشستم تا اینکه ملول شدم، دوباره برخاستم و ردایم را جمع کرده و گفتم یا امیر المومنین من بر تو نگرانم از ایستادن زیاد، بنشین و استراحت کن ! سپس ردایم را بر زمین پهن کردم تا بنشیند. فرمودند: ای حبّه آنچه دیدی نبود مگر سخن گفتن و مؤانست با مؤمن. گفتم یا امیرالمومنین ! آنها نیز چنین هستند؟ فرمود: آری اگر آنچه من می بینم برای تو هم کشف می شد، می دیدی که مؤمنان حلقه وار نشسته و با هم سخن می گویند. گفتم اجسادند یا ارواح؟ فرمودند: ارواح؛ و مومنی نمی میرد مگر اینکه به روح او گفته می شود: به وادی السلام ملحق شو. همانا وادی السلام قطعه ای از بهشت عدن است. ؛ - .. وَ لَوْ کُشِفَ لَکَ لَرَأَیْتَهُمْ حَلَقاً حَلَقاً مُحْتَبِینَ یَتَحَادَثُونَ》[الشافی/۹۰ازکافی] چه نعمتی دربرزخ بالاترازاینکه؛انسان مومن باحضرت امیر(ع) هم سخن شود و یاگاهی آنحضرت درجمع حلقه های دوستانه ارواح مومنین ، شرکت بفرماید. ادامه👇👇

صفحه/۲ ✅ ۷ ) بنا برفرمایش رسول الله و اهلبیت(ع)؛ارتباط ارواح با یکدیگر مورد اطمینان است . در حدیثی ندیده ام که ارواح نا آشنا در آنجا گرد هم آیند ، بر اساس روایات ؛ ارواح در آن جهان وقتی یکدیگر را میبینند ، هریک دیگری را میشناسد.این شناخت یا بخاطره ارتباط خویشاوندی است و یا ارتباطات دوستانه که مومنان در دنیا داشته اند. این معنا از حدیث ذیل قابل استفاده است ؛ حضرت امام صادق(ع) فرمود: 《ارواح برصفت اجساد در درختی از درختهای بهشت هستند و با یکدیگر گفتگو میکنند و آشنایی بهم میدهند پس هر گاه روحی از بدن خلاص شده به نزد ایشان میآید میگویند ساعتی او را بگذاریدکه از هولی عظیم خلاص شده است بعد از آن از او سؤال میکنند که فلانی چه شد و فلانی چه شد؟ ... ؛ - انّ الارواح فی صفۀ الاجساد فی شجرة من الجنّۀ تتساءل و تتعارف فاذا قدمت الرّوح علی الارواح تقول دعوها فقد اقبلت من هول عظیم ثمّ یسالونها..》 (الشافی۹۰۲ از کافی و فقیه) دو نکته مهم این حدیث داریم: 📌اول اینکه ؛ در برزخ ؛ "اجساد" مطرح نیست و بلکه چیزی به عنوان صفت اجساد مطرح است ، یعنی ؛ شبح مثالی . 📌و دوم اینکه ؛ در این حدیث سخن از "شجره" یعنی درخت شده که بهشتیان بر درختی جمع اند . چه بسا این درخت آن قدر برزگ و باعظمت باشد که کل آن بهشت برزخی باشد . و شاید "شجره" ؛ اشاره به "شجره طوبی" باشد که روایات شجره طیبه شخص پیامبر است و مومنان برگهای آن درخت هستند. اگر انشالله چنین باشد ، مومنین در برزخ همواره ریزه خوار رسول الله و ائمه خواهند بود. ✅ ۸ ) اثبات اینکه ارواح دارای ارتباطات فامیلی هستند ، از راه قرآن و احادیث امکان پذیر است. بارها در این سلسله مقالات از بزرگانی چون امام خمینی و علامه طباطبائی تقدیم داشتیم که برزخ یک نمونه ای از قیامت است و میتواند برخی از احکام قیامت را داشته باشد. اگر در قرآن ارتباط هر مرد بهشتی با همسر بهشتی اش ویافرزندان بهشتی اش ،تثبیت شده است ، در برزخ هم ممکن است چنین باشد. آیاتی که ارتباط همسران را در بهشت تبیین نموده فراوان است که برخی از آنها چنین است‌: 🔺 》کسانی که ایمان آوردند و فرزندان شان به پیروی از آنهامومن اند ما فرزندانشان را در بهشت به آنها ملحق می کنیم》. (سوره طور، آیه ۲۱) 🔺》اُدْخُلُوا اَلْجَنَّةَ أَنْتُمْ وَ أَزْواجُکُمْ تُحْبَرُونَ ؛ وارد بهشت شوید شما و همسرانتان در نهایت شادباش》، (زخرف، آیه ۷۰) علامه طباطبایی میگوید:منظور از ازواج، همان زنان با ایمانى هستند که در دنیا بودند، (المیزان، ج ۱۸، ص ۱۲۹) 🔺《رَبَّنا وَ أَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ اَلَّتِی وَعَدْتَهُمْ وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّیَّاتِهِمْ إِنَّکَ أَنْتَ اَلْعَزِیزُ اَلْحَکِیمُ》.(مؤمن، آیه ۸) 🔺《جَنَّاتُ عَدْنٍ یَدْخُلُونَها وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّیَّاتِهِمْ》.(رعد، آیه ۲۳). از این آیات استفاده مى شود که زنان و مردانى که در این دنیا همسر یکدیگربوده اند و هر دو با ایمان عمر خود را سپری کرده اند ، در آن نشئه هم ، باهم خواهند بود و با هم در بهترین حالات زندگى مى کنند. بالاتر اینکه در میان روایات مربوط به بهشت ، روایاتی داریم که مقام این زنان رااز حوریان بهشتی بالاتر معرفی کرده است. امام صادق (ع) فرمود:《زنان مؤمنه و صالحه که به بهشت می­روند از حور العین ها با جمال تر و پسندیده­ تر هستند.‌ - الخیرات الحسان من نساء اهل الدنیا و هن اجمل من الحور العین》 (الشافی/۹۲۵ از فقیه) ✅ ۹ ) ارتباط بین روحِ والدین و روحِ فرزند،ویاروح همسر با همسرش ، از این حدیث استفاده میشودکه حضرت خاتم (ص) فرمود: 《هنگامی که انسان وارد بهشت می شود سراغ پدر و مادر و همسر و فرزندانش را می گیرد، به او می گویند: آنها به درجه و مقام و عمل تو نرسیده اند، عرض میکند پروردگارا! من برای خودم و آنها عمل کردم، در این جا دستور داده می شود که آنها را به او ملحق کنید》. شاید بتوان گفت ؛ از آنجا که خداوند برای "پدران و مردان و زنان صالح" احترام قائل است ، اگر در میان برخی از افراد خانواده "کمی" کوتاهی و تقصیری هم باشد ، البته نه جرائم و معاصی بزرگ‌، مورد عفو قرار داده و به روح آن شخص ترفیع مقام می دهد و به درجه آنها می رساند تا بتوانند باهم مرتبط باشند. ✅ ۱۰) راه دیگری که میتواند ارتباطات خویشاوندی و همسری رادر برزخ تثبیت کند ؛ تجسم اعمال است. نکته ای به ذهن من میرسد این است که شاید "صله رحم" که یکی از واجبات و بهترین های اخلاقی است،در برزخ بشکل ارتباط ملکوتی با والدین و همسر و فرزندوفامیل شکل بگیرد. ✅ ۱۱)تکرارکنم؛ ارتباطات خانوادگی دربررخ،ماننداموردیگربرزخی؛ تحت قواعد اختصاصی همان جهان است . ویکی از مهمترین آن قواعد این است که در آن جهان ؛درجات آدمها،متفاوت است و با توجه به تفاوت مراتب،ارتباطات شکل میگیرد. ادامه دارد..