💠 رحمت الهی 🔹 دین را چه چیزی اداره می کند؟ درست است که گاهی مسئله ﴿خُذُوهُ فَغُلُّوهُ ٭ ثُمَّ الْجَحِیمَ صَلُّوهُ﴾[1] [می باشد]، امّا این در حدّ ضرورت و نهایت است. قبلاً هم ملاحظه فرمودید که دین جهنّم دارد، عذاب دارد، بگیر و ببند دارد، امّا این بگیر و ببند نه در خطّ مقدّم است، نه هم سطح رحمت رحیمیه است. اینکه گفته شد رحمت خدا بیشتر از غضب خداست، این سخن درست است؛ امّا روایات یک مطلب دقیق تری می گویند؛ لطف خدا بیشتر از جرم ماست ٭٭٭ نکته سربسته چه دانی خموش[2] نه تنها لطف خدا #بیشتر از غضب خداست، بلکه لطف خدا #پیشتر از غضب اوست، این مهم است! یعنی چه که پیشتر است؟ یعنی مهندسی کار خدا را #رحمت او اداره می کند. نقشه جهان به دست کیست؟ به دست غضب خداست یا به دست رحمت خداست؟ آیا غضب خدا در ردیف رحمت خداست که خدا هم رحمت دارد و هم غضب که گاهی غضب نقشه می کشد و گاهی رحمت؟ یا رحمت مقابل ندارد؟ آن رحمت رحمانیه که «وَ بِرَحْمَتِكَ الَّتِی وَسِعَتْ كُلَّ شَی‏ءٍ»[3] و در قرآن هم آمده است که ﴿وَ رَحْمَتِی وَسِعَتْ كُلَّ شَی‏ءٍ﴾[4] این مقابل ندارد، این «الرَّحْمٰن» مقابل ندارد؛ نقشه کارهای جهان به دست «الرَّحْمٰن» است و عالَم را «الرَّحْمٰن» دارد اداره می کند. 🔹 این بیان نورانی امام سجاد (سلام الله علیه) در صحیفه که فرمود: «وَ أَنْتَ الَّذِی تَسْعَی رَحْمَتُهُ أَمَامَ غَضَبِه‏»[5] همین را دارد تفسیر می کند؛ یعنی مهندسی عالَم به دست رحمت است و نقشه راه را رحمت ترسیم می کند؛ این رحمت ترسیم می کند که کجا جای عفو باشد و کجا جای انتقام باشد؛ آن جا که جای انتقام است برابر رحمت است، رحمت الهی اقتضا می کند که یک بگیر و ببندی هم باشد تا #حق مظلوم از ظالم گرفته شود. این چنین نیست که خدا رحمت و غضبی دارد، این چنین نیست که ما هم ﴿أَشِدَّاءُ عَلَی الْكُفَّارِ﴾ هم ﴿رُحَمَاءُ بَینَهُمْ﴾[6] [باشیم]، خیر! ما ﴿أَشِدَّاءُ عَلَی الْكُفَّارِ﴾ یک، ﴿رُحَمَاءُ بَینَهُمْ﴾ دو، آن عقل که رحمت رحمانیه الهی را نشان می دهد، آن رهبری می کند و نقشه راه تنظیم می کند که کجا ﴿أَشِدَّاءُ﴾ و کجا ﴿رُحَمَاءُ﴾؛ این چنین نیست که اینها در مقابل هم باشند یا «عِدل» و همتای هم باشند. این دو، دو کفه ترازویی هستند که به رهبری یک شاهین عمل می کنند و آن شاهین، شاهین رحمت است، آن دیگر مقابل ندارد؛ این از لطایف بیانات نورانی امام سجاد (سلام الله علیه) در صحیفه است که فرمود: «وَ أَنْتَ الَّذِی تَسْعَی رَحْمَتُهُ أَمَامَ غَضَبِه‏»، این مهندس نقشه می کشد که کجا غضب باشد و کجا رحمت؛ مثل مهندسی که دارد نقشه ساختمان طرّاحی می کند، کجا اتاق مطالعه باشد؟ کجا جای پذیرایی باشد؟ کجا جای استراحت باشد و کجای جای دستشویی؟ این نقشه راه را علم تنظیم می کند، این طور نیست که دستشویی در کنار اتاق مطالعه «عِدل» هم باشند، نقشه مهندس به دست کیست؟ نقشه این ساختمان را چه کسی دارد تنظیم می کند؟ علم دارد تنظیم می کند، این طور نیست که دستشویی در قبال اتاق مطالعه باشد، آن علم است که می گوید کجا دستشویی باشد و کجا جای استراحت باشد. #رحمت خدا دارد عالَم را تنظیم می کند، رحمت خدا #پیش از غضب اوست، نه بیش از غضب او! نه اینکه خدا رحمت و غضبی دارد و رحمتش بیشتر از غضب اوست، این هست! رحمت او بیشتر از غضب اوست، اما آنچه مهم تر از همه است این است که هر دو مأموم می باشند؛ رحمت رحیمیه مأموم است؛ غضب و انتقام الهی که فرمود: ﴿إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمِینَ مُنتَقِمُونَ﴾[7] مأموم است؛ این دو مأموم، دو صف از نماز جماعت هستند که به امامت #رحمت_مطلقه کار می کنند، «وَ أَنْتَ الَّذِی تَسْعَی رَحْمَتُهُ أَمَامَ غَضَبِه‏» چقدر این سخن شیرین است؟! این است که ما این کلام را می بوسیم! فرمود قبل از اینکه او بگوید بگیر و ببند، «رحمت» امام است، آن امام دستور می دهد که کجا ﴿خُذُوهُ فَغُلُّوهُ﴾ و کجا بگویید ﴿ادْخُلُوهَا بِسَلاَمٍ آمِنِینَ﴾.[8] نقشه راه را رحمتی که ﴿وَسِعَتْ كُلَّ شَی‏ءٍ﴾ به عهده می گیرد، بنابراین چیزی به عنوان غضب در عالَم نیست، #رحمت است که دارد جهان را اداره می کند. [1]. سوره حاقة، آیات30 و 31. [2]. دیوان حافظ، غزل284. [3]. الكافی(ط ـ الإسلامیة)، ج4، ص72. [4]. سوره اعراف، آیه156. [5]. الصحیفة السجادیة، دعای16. [6]. سوره فتح، آیه29. [7]. سوره سجده، آیه22. [8]. سوره حجر، آیه46. #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 سوره شوری جلسه 21 تاریخ: 1394/07/07 🆔 @a_javadiamoli_doross

💠 صوت درس خارج فقه #صوم 🔹 جلسه : 209 تاریخ تدریس: 1375 الی 1377 #حضرت_آيت_الله_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_doross

💠 متن درس خارج فقه #صوم 🔹 جلسه : 209 تاریخ تدریس: 1375 الی 1377 #حضرت_آيت_الله_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_doross

💠 صوت درس تفسیر سوره مبارکه #عنکبوت 🔹 جلسه: 18 تاریخ: 1391/10/05 #آيت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_doross

💠 متن درس تفسیر سوره مبارکه #عنکبوت 🔹 جلسه: 18 تاریخ: 1391/10/05 #آيت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_doross

🆔 @a_javadiamoli_doross

💠 روز پنجم ماه #جمادی_الاول 1442 🔹 شاگرد زینب کبری (سلام الله علیها) #آيت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_doross

💠 شاگرد زینب کبری (سلام الله علیها) 🔹 بعضی افراد به تعبیر بعضی از مشایخ ما (رضوان الله علیه) جنازه‌ های عمودی ‌اند [و] فرقشان با مرده این است كه آن افقی است و این عمودی، این مردهٴ ایستاده است. این همان است كه در نهج‌ البلاغه درباره #علمای_بی_‌عمل فرمود این عالم بی‌ عمل «مَیتُ الأحْیاء»؛[1] به تعبیر همان بزرگ و بزرگوار #جنازه_عمودی است. یك عده به تعبیر قرآن ماندنی ‌اند اینها ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾[2] ‌هستند؛ حرف از آنِ اینهاست، فكر از آنِ اینهاست. امام جزء ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ است، ماندنی است! دیدید مقام رهبری درباره امام فرمود که امام یك #حقیقت_همیشه_زنده است، چون این وصل است به اهل بیت [و] آنها چون ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ ‌هستند این به تبع آنها ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ است، اینها ماندنی ‌اند! این است كه زینب كبری كه این ایام زادروز آن #عقیله_بنی_‌هاشم بود سوگند یاد كرد كه «فَوَ اللَّهِ لَا تَمْحُو ذِكْرَنَا وَ لَا تُمِیتُ وَحْینَا»،[3] چون ما ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ هستیم! 🔹 می ‌بینید که ابن‌طاووس را زینب كبری چطور تربیت كرد؟! در جریان كوفه وقتی ابن ‌زیاد از زینب كبری (سلام الله علیها) سؤال كرد «كَیفَ‏ رَأَیتِ‏ صُنْعَ‏ اللَّهِ‏ بِأَخِیكِ»؟ او در جواب چه گفت؟ فرمود: «مَا رَأَیتُ إِلَّا جَمِیلًا».[4] سخن از صبر نیست، اینها هم كه عالمهٴ غیر معلّمه و فهمهٴ غیر مفهّمه ‌اند[5] ـ معاذ ‌الله‌ـ اغراق كه نیست؛ نفرمود به ما خوش گذشت فرمود ما #جز_جمال چیزی ندیدیم كربلا خیلی سفر خوبی بود! نفرمود به ما خوش گذشت، بد كه نگذشت، هیچ! خوش هم نگذشت! فرمود جز خوشی چیزی ندیدیم: «مَا رَأَیتُ إِلَّا جَمِیلًا». این زینب كبری شاگردی دارد به نام ابن‌طاووس (رضوان الله علیه) كه در همان مدخل [کتاب] لهوف این ‌‌چنین می‌ گوید ـ همه‌تان مستحضرید ابن‌طاووس در بین علما جزء اوحدی از اینهاست ـ اگر به ما دستور نداده بودند كه جزع كنید و ناله كنید و اشك بریزید، من عصر عاشورا جشن می ‌گرفتم،[6] برای اینكه مولای من به عنوان ﴿أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یرْزَقُونَ﴾[7]، ﴿فَرِحینَ بِما آتاهُمُ اللّهُ﴾[8] و مانند اینها رسید؛ وقتی حسین ‌بن ‌علی به هدف برسد از نظر #احیای_كلمه_حق و به مولای خود بار یابد از نظر ﴿یسْتَبْشِرُونَ﴾[9]، ﴿فَرِحِینَ﴾، خب من چرا خوشحال نباشم؟! من گریه‌ ام برای حسین ‌بن ‌علی است، او كه الآن دارد می‌ خندد! ﴿وَلا تَحْسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلُوا فی سَبیلِ اللّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْیاءٌ﴾[10]، ﴿فَرِحِینَ﴾، ﴿یسْتَبْشِرُونَ﴾، خب او كه دارد می ‌خندد! فرمودند شیعه ما كسی است كه «یفْرَحُونَ‏ بِفَرَحِنَا»[11] خب ما هم باید جشن بگیریم. این همان حرف «مَا رَأَیتُ إِلَّا جَمِیلًا» است. این حرف علمای عادی نیست چه رسد به توده مردم! البته اگر كسی از توده مردم گذشت، از سطح علمای عادی هم گذشت، پا جای پای ابن‌طاووس پا گذاشت و به مقام منیع او بار یافت كه جزء اوحدی از علماست، آن گاه می‌تواند بگوید من معنای سخن زینب كبری (سلام الله علیها) كه فرمود: «مَا رَأَیتُ إِلَّا جَمِیلًا» را فهمیدم. [1]. نهج‌البلاغه، خطبه 87. [2]. سوره هود، آیه 116. [3]. مثیرالاحزان، ص102. [4]. اللهوف على قتلى الطفوف، ص160. [5]. الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی)، ج2، ص305؛ «... فَقَالَ عَلِی بْنُ الْحُسَینِ یا عَمَّةِ اسْكُتِی فَفِی الْبَاقِی مِنَ الْمَاضِی اعْتِبَارٌ وَ أَنْتِ بِحَمْدِ اللَّهِ عَالِمَةٌ غَیرُ مُعَلَّمَةٍ فَهِمَةٌ غَیرُ مُفَهَّمَةٍ ...». [6]. اللهوف على قتلى الطفوف، ص4؛ «... و تأسفا على ما فاتنا من السعادة و تلهفا على امتثال تلك الشهادة و إلا كنا قد لبسنا لتلك النعمة الكبرى أثواب المسرة و البشرى و حیث فی الجزع رضا لسلطان المعاد و غرض لأبرار العباد فها نحن قد لبسنا سربال الجزوع و آنسنا بإرسال الدموع و قلنا للعیون ...». [7]. سوره آل‌عمران، آیه 169. [8]. سوره آل‌عمران، آیه 170. [9]. سوره آل‌عمران، آیه 170. [10]. سوره آل‌عمران، آیه 169. [11]. تحف العقول، ص123. #سالروز_ولادت_حضرت_زینب_سلام_الله_علیها #حقیقت_همیشه_زنده #احیای_كلمه_حق #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 خطبه های نماز جمعه تاریخ: 1376/05/24 🆔 @a_javadiamoli_doross

💠 صوت درس خارج فقه #صوم 🔹 جلسه : 210 تاریخ تدریس: 1375 الی 1377 #حضرت_آيت_الله_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_doross

💠 متن درس خارج فقه #صوم 🔹 جلسه : 210 تاریخ تدریس: 1375 الی 1377 #حضرت_آيت_الله_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_doross

💠 صوت درس تفسیر سوره مبارکه #عنکبوت 🔹 جلسه: 19 تاریخ: 1391/10/06 #آيت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_doross

💠 متن درس تفسیر سوره مبارکه #عنکبوت 🔹 جلسه: 19 تاریخ: 1391/10/06 #آيت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_doross

💠 صوت درس خارج فقه #ارث 🔹 جلسه : 29 تاریخ: 1399/09/29 #حضرت_آيت_الله_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_doross

💠 من درس خارج فقه #ارث 🔹 جلسه : 29 تاریخ: 1399/09/29 #حضرت_آيت_الله_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_doross

💠 روز ششم ماه #جمادی_الاول 1442 🔹 علم اخلاق #آيت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_doross

💠 علم اخلاق 🔹 موعظه آن علم مُتقن صحیح نیست، آن علم دقیق عمیق اخلاق است. اخلاق غیر از موعظه است. اخلاق این است كه آدم نفس را بشناسد که «النّفس ما هی» مجرد است یا مادی؟ قوای او را بشناسد که مجرّدند یا مادی؟ كیفیت ارتباط قوا با نفس را بشناسد. اینكه وجود مبارك پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود شما از جهاد اصغر در آمدید و به فكر #جهاد_اكبر باشید[1] برای همین است. فقه ما یك نور است و علم! فقه, جهاد اصغر را تأمین می ‌كند كه با دشمن چطور بجنگید, اخلاق, جهاد اكبر را فرماندهی می ‌كند که چگونه #ابد را تأمین كنید؟ اگر یك سال و دو سال یا یك میلیارد سال و دو میلیارد سال بود كه قابل گذشت بود، ما هستیم كه هستیم! خب این بدون اخلاق كه نمی ‌شود، اخلاق بدون #معرفت_نفس اصلاً شدنی نیست؛ موضوع آن نفس، قوای نفس، جهاد كبیر و جهاد اكبر است. معمولاً این جهاد چون بیشتر ما با آن هستیم این را می ‌گویند جهاد اكبر، وگرنه این #جهاد_كبیر است نه جهاد اكبر, این اكبرِ نسبی است نه اكبرِ نفسی, جهاد اكبر آن است كه بین عقل و قلب باشد، به اصطلاح بین #عقل_و_عشق باشد. هر دو خوب هستند، هم عقل خیلی خوب است، هم قلب خوب است؛ منتها عقل می ‌گوید من می ‌خواهم بفهمم دیدن سخت است، قلب می ‌گوید فهمیدن مشكل را حلّ نمی ‌كند، دیدن مشكل را حلّ می ‌كند. تو برهان اقامه می‌ كنی خدا هست، جهنم هست، بهشت هست، اینها فهم است، اینها كار حكیم و متكلّم است؛ اما «خود هنر دان دیدن آتش عیان» اگر هنر داری آتش را ببین، جهنم كه الآن موجود است و شعله هم كه دارد. [پس] حرف قلب به عقل این است كه تو می ‌گویی بهشت و جهنم هست باید كار خوب كرد، اینها كه #هنر نیست! هنر این است كه الآن این شعله دارد این شعله را ببین! خود هنر دان دیدن آتش عیان ٭٭٭ نی گپ دلّ علی النار الدخان[2] تو یك دود می ‌بینی، می ‌گویی پس آتشی هست. این جنگ بین #عقل_و_قلب است كه در حقیقت آن جهاد اكبر است. آن چون در دسترس نیست این جهاد نفس را كه انسان می ‌خواهد عادل بشود, می ‌خواهد اهل بهشت بشود، حالا یا «خوفاً من النار» است یا «شوقاً الی الجنة»[3] است، عالِم بشود، پرهیزكار بشود این جهاد وَسطی است. غرض این است كه اخلاق به آن برمی ‌گردد. 🔹 قرآن كریم این هنر علمی را دارد كه تحلیل كند كه اگر كسی شبانه ‌روز به فكر این بود كه مشكل دیگری را «لله تعالی» حلّ كند، او در حقیقت دارد مشكل خودش را حلّ می ‌كند. این آیه ‌ای كه در بخش ‌های پایانی سوره مباركه «بقره» است این است كه ﴿مَثَلُ الَّذِینَ ینْفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ﴾[4] آن ‌گاه ثوابی برایشان ذكر كرد، بهشت برایشان ذكر كرد، پاداشی ذكر كرد. از این كار, فقیه وجوب یا استحباب می ‌فهمد، حق با اوست؛ آ‌ن كسی كه موعظه ‌ای فكر می ‌كند می ‌بیند كه ثواب قیامت است، آن هم حق با اوست؛ اما آنكه در فنّ اخلاق كار می ‌كند، می ‌گوید اگر كسی كار خیر كرد آیه قبل از اینكه بگوید ثواب دارد و او بهشت می‌ رود فرمود: ﴿تَثْبِیتَاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ﴾؛[5] یعنی اگر كسی كار خیری كرد مثل آن است كه این درخت بتواند حركت كند، كنار نهر برود، یك سطل آب از نهر بگیرد و به ریشه خودش بدهد، این درخت دارد موقعیت خودش را تثبیت می ‌كند! مگر نباید ما ثابت‌ قدم باشیم و در حوادث نلغزیم؟ چطوری ثابت ‌قدیم بشویم؟ وضو كه می ‌گیریم در هنگام مسح پا به ما گفتند مستحب است این دعا را بخوانیم: «اللَّهُمَّ ثَبِّتْنِی عَلَی الصِّرَاطِ یوْمَ تَزِلُّ فِیهِ الْأَقْدَامُ»،[6] هر عضوی را كه در وضو می‌ شوییم یا مسح می ‌كشیم یك ذكر و دعایی دارد، مسح پاها این دعا را دارد: «ثَبِّتْنِی عَلَی الصِّرَاطِ یوْمَ تَزِلُّ فِیهِ الْأَقْدَامُ» آن روزهایی كه پا می ‌لغزد ما برای اینكه نلغزیم راهی داریم یا نداریم؟ این اعمال دینی, این اعتقادات دینی، ما را #ثابت_‌قدم می ‌كند دیگر نمی ‌لغزیم، وقتی نلغزیدیم در قیامت هم نمی ‌لغزیم. 🔹 این ﴿تَثْبِیتَاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ﴾ خیلی پیام دارد! این غیر از این است كه ثواب دارد, غیر از این است كه به ما بهشت می ‌دهند, ما مثل یك درخت متحرّك هستیم! مشكل درخت این است كه قدرت حركت ندارد ما مثل یك درخت متحرّك هستیم كه اگر بتوانیم كار خیر انجام بدهیم موقعیت و ریشه خود را #تثبیت می ‌كنیم، همین! «و ثبّتنی» همین است، آن وقت دیگر آدم نمی ‌لغزد هر روز یك طرف برود، هر روز یك جا برود این چنین نیست، آن وقت ﴿أَلاَ بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ﴾[7] هم همین است.

[1]. مجموعة ورام، ج‏1، ص96؛ «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لِقَوْمٍ قَدِمُوا مِنَ الْجِهَادِ مَرْحَباً بِكُمْ قَدِمْتُمْ مِنَ‏ الْجِهَادِ الْأَصْغَرِ إِلَى‏ الْجِهَادِ الْأَكْبَرِ فَقَالُوا وَ مَا الْجِهَادُ الْأَكْبَرُ یا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ جِهَادُ النَّفْسِ‏ وَ قَالَ ص‏ الْمُجَاهِدُ مَنْ جَاهَدَ نَفْسَهُ فِی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ». [2]. مثنوی معنوی, دفتر ششم، بخش 83. [3]. الكافی(ط- الإسلامیة)، ج‏2، ص84؛ «قَالَ: إِنَّ الْعُبَّادَ ثَلَاثَةٌ قَوْمٌ عَبَدُوا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَوْفاً فَتِلْكَ عِبَادَةُ الْعَبِیدِ وَ قَوْمٌ عَبَدُوا اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَی طَلَبَ الثَّوَابِ فَتِلْكَ عِبَادَةُ الْأُجَرَاءِ وَ قَوْمٌ عَبَدُوا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ حُبّاً لَهُ فَتِلْكَ عِبَادَةُ الْأَحْرَارِ وَ هِی أَفْضَلُ الْعِبَادَة». [4]. سوره بقره، آیه265. [5]. سوره بقره، آیه265. [6]. من لا یحضره الفقیه، ج‏1، ص43. [7]. سوره رعد، آیه28. #جنگ_موته #جهاد_کبیر #ثابت_قدم #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 سوره مجادله ـ جلسه 20 تاریخ: 1396/12/02 🆔 @a_javadiamoli_doross