▫️۵ 🔸حقیقت انتظار، در ارتباط وجودی با هدایت امام، فوق زمان و مکان در روایت پیرامون یقین منتظران در دوران غیبت میفرماید: «حَمَّادِ بْنِ عَمْرٍو عَنِ الصَّادِقِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ النَّبِيُّ ص لِعَلِيٍّ ع يَا عَلِيُّ وَ اعْلَمْ أَنَّ أَعْظَمَ النَّاسِ يَقِيناً قَوْمٌ يَكُونُونَ فِي آخِرِ الزَّمَانِ لَمْ يَلْحَقُوا النَّبِيَّ وَ حُجِبَ عَنْهُمُ الْحُجَّةُ فَآمَنُوا بِسَوَادٍ فِي بَيَاضٍ»، بالاترین مردم در یقین قلبی، قومی در آخرالزمان هستند که نه دوران نبی را ادراک کردند، نه حضرات معصومین را ادراک کردند، در دورانی قرار گرفتند که حجابشان مستور است. چرا بالاترین مردم در یقین قلبی هستند؟ چون «فَآمَنُوا بِسَوَادٍ فِي بَيَاضٍ». این یعنی همان روایت قبلی که «أَعْطَاهُمْ مِنَ اَلْعُقُولِ وَ اَلْأَفْهَامِ وَ اَلْمَعْرِفَةِ»؛ نه اینکه فقط یک استدلال باشد. بلکه این ها شهود کردند. ایمان آوردند. نه فقط دانستند. ایمانشان در این رتبه قرار گرفت. دانستن هم یک شأنش می‌شود. فهم و استدلال هم یک شأنش می‌شود. ⚡روایت دیگر میفرماید: «عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ مَتَى الْفَرَجُ؟ فَقَالَ يَا أَبَا بَصِيرٍ وَ أَنْتَ مِمَّنْ يُرِيدُ الدُّنْيَا، مَنْ عَرَفَ هَذَا الْأَمْرَ فَقَدْ فُرِّجَ عَنْهُ لِانْتِظَارِهِ». خیلی زیباست. وقتی ابابصیر از حضرت میپرسد که فرج کی محقق میشود؟ حضرت فرمودند «انت ممن یرید الدنیا»، با این سوالت معلوم می‌شود که جنبه دنیایی ات غلبه کرده که این سوال را کرده ای. بلکه «من عرف هذا الامر فقد فرج عنه لانتظاره» کسی که این امر را شناخت، این تمام شده کارش. دیگر تقدیم و تاخیر برای او معنا ندارد. در دائره زمان نیست این شخص. تا سوال کردی متی الفرج، یعنی در دایره زمان ماندی. فرج را آوردی در دایره زمان. زمان از عالم دنیاست. «انت ممن یرید الدنیا». در حالی که فرج حقیقتش در ادراک اخروی انسان محقق می‌شود که نظام اخروی انسان نه زمان دارد و نه مکان. لذا کسی که در دوران غیبت است می‌شود فرج برایش محقق شده باشد؟ بله. حقیقت این امر هم از عالم رب است. همین انتظارش این شخص را ملحق کرده و رسیده. این گشایش برای او محقق شده است. ⚡️در نقل دیگر از کتاب غیبت طوسی که تکمیل میکند این بیان را، میفرماید: «اعْرِفْ إِمَامَكَ فَإِنَّكَ إِذَا عَرَفْتَهُ لَمْ يَضُرَّكَ تَقَدَّمَ هَذَا الْأَمْرُ أَوْ تَأَخَّرَ وَ مَنْ عَرَفَ إِمَامَهُ ثُمَّ مَاتَ قَبْلَ أَنْ يَرَى هَذَا الْأَمْرَ ثُمَّ خَرَجَ الْقَائِمُ ع كَانَ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ كَمَنْ كَانَ مَعَ الْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ». بشناس این امر و این رابطه با حقیقت امام را، که اگر شناختی دیگر ضرری به تو نمیرسد از تقدم یا تأخر این امر، و کسی که امامش را بشناسد و مرگش برسد قبل از خروج قائم ع، اجر او مانند کسی است که همراه قائم ع در خیمه اش بهنگام ظهور است. یعنی زمان آینده برای این بمانند حال شده است. این قدرت و استعداد انسان است که باور او باعث میشود برایش تحقق پیدا بکند. ⚡و در نقل دیگر دارد: « مَنْ مَاتَ وَ لَيْسَ لَهُ إِمَامٌ فَمَوْتُهُ مِيتَةٌ جَاهِلِيَّةٌ وَ لاَ يُعْذَرُ اَلنَّاسُ حَتَّى يَعْرِفُوا إِمَامَهُمْ وَ مَنْ مَاتَ وَ هُوَ عَارِفٌ لِإِمَامِهِ لاَ يَضُرُّهُ تَقَدُّمُ هَذَا اَلْأَمْرُ أَوْ تَأَخُّرُهُ وَ مَنْ مَاتَ عَارِفاً لِإِمَامِهِ كَانَ كَمَنْ هُوَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ». 👇👇👇

▫️۶ ⚡️در نقل دیگری پیرامون جنگ نهروان دارد: «عَنِ الْحَكَمِ بْنِ عُيَيْنَةَ قَالَ: لَمَّا قَتَلَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع الْخَوَارِجَ يَوْمَ النَّهْرَوَانِ قَامَ إِلَيْهِ رَجُلٌ فَقَالَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ طُوبَى لَنَا إِذْ شَهِدْنَا مَعَكَ هَذَا الْمَوْقِفَ وَ قَتَلْنَا مَعَكَ هَؤُلَاءِ الْخَوَارِجَ»، وقتی که نهروانیها کشته شدند، مردی از سپاه مولا برخواست و گفت خوشا به حال ما که با شما حاضر بودیم در اینجا و همراه تو ما جهاد کردیم و این خوارج را کشتیم، «فَقَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع وَ الَّذِي فَلَقَ الْحَبَّةَ وَ بَرَأَ النَّسَمَةَ » حضرت در پاسخ به او اول قسم خورده اند. معلوم می‌شود که باورش سخت است که حضرت قسم خورده اند، «لَقَدْ شَهِدَنَا فِي هَذَا الْمَوْقِفِ أُنَاسٌ لَمْ يَخْلُقِ اللَّهُ آبَاءَهُمْ وَ لَا أَجْدَادَهُمْ بَعْدُ» الان یک افرادی با ما در اینجا شریکند و حاضرند، «شهدنا» (حاضرند با ما) خیلی تعبیر بلندی است. هنوز خدای سبحان خلق نکرده آباء و اجدادشان را. چندین نسل بعد هستند. ⚡«فَقَالَ الرَّجُلُ وَ كَيْفَ شَهِدَنَا قَوْمٌ لَمْ يُخْلَقُوا؟» پرسید چطور میشود کسانی حاضر باشند که هنوز خلق نشده اند؟!، «قَالَ ع: بَلَى قَوْمٌ يَكُونُونَ فِي آخِرِ الزَّمَانِ (معلوم است که یک نسل دو نسل سه نسل نیست که پدرانشان هم هنوز خلق نشدند، بلکه اقوامی هستند در آخرالزمان، یعنی در دوره غیبت)، «يَشْرَكُونَنَا فِيمَا نَحْنُ فِيهِ وَ هُمْ يُسَلِّمُونَ لَنَا فَأُولَئِكَ شُرَكَاؤُنَا فِيمَا كُنَّا فِيهِ حَقّاً حَقّاً»، آن ها هم با ما مشارکت دارند و تسلیم با ما بودند در این مسئله، همانا آنها در آنچه ما هستیم حقا حقاً مشارکت دارند. ⚡یعنی انسان وقتی وقایع گذشته را می‌خواند، حسرت این که در آن دوره کاشکی می‌بود و همراه می‌شد، این را می‌برد در آن دوره. حقا حقا. اگر آینده را می‌شنود و حسرت اینکه در آن موقع باشد تا این کار را بکند، منتهی به شرط اینکه وظیفه امروزش را درست انجام بدهد، هم آینده برایش خرق می‌شود، هم گذشته برای خرق می‌شود. عمرش به درازای عمر بشریت می‌شود، و آمادگی پیدا می‌کند که حاضر بشود. این نشان می‌دهد که حقیقت انسان چیست. بدن نیست. و الا بدن که عمر دارد و تولد و وفات دارد. این نشان می‌دهد که دارد حقیقت انسان را آشکار می‌کند. لذا دوران غیبت می‌شود برای این کسانی که هستند، چون این مسئله برای این ها یقینی تر و وجدانی تر می‌شود. 🔸حقیقت همراه بودن با امام زمان ع، شناخت امام است که وظیفه ات را برای امامت انجام دهی روایتیست که اسماعیل خزاعی نقل میکند از سوالی که ابابصیر از امام صادق ع پرسید، میفرماید: «عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْخُزَاعِيِّ قَالَ سَأَلَ أَبُو بَصِيرٍ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع وَ أَنَا أَسْمَعُ فَقَالَ أَ تَرَانِي أُدْرِكُ الْقَائِمَ ع؟» از امام پرسید بالاخره ما هم ادراک میکنیم حضرت قائم ع را، یا نه؟ «فَقَالَ ع: يَا بَا بَصِيرٍ لَسْتَ تَعْرِفُ إِمَامَكَ؟» فرمودند: ابابصیر آیا امامت را نمیشناسی؟ «فَقَالَ بَلَى وَ اللَّهِ وَ أَنْتَ هُوَ» گفت بله به خدا قسم که میشناسم و امام من شما هستید، «فَتَنَاوَلَ يَدَهُ وَ قَالَ وَ اللَّهِ مَا تُبَالِي يَا بَا بَصِيرٍ أَنْ لَا تَكُونَ مُحْتَبِياً بِسَيْفِكَ فِي ظِلِّ رِوَاقِ الْقَائِمِ ع» حضرت دست او را گرفتند و فرمودند: اى ابا بصير! بخدا از اينكه در سايه خيمه قائم (صلوات اللّٰه عليه) بشمشيرت تكيه نكرده‌ئى باك نداشته باش (يعنى ثواب چنان كسى براى تو هست). ⚡ وقتی شمشیرت را بسته باشی و آماده کرده باشی، دیگر فرقی نمی‌کند وقتی امامت را شناختی. پس حقیقت بودن با امام زمان شناخت امام است. شناخت امام یعنی آن چیزی را که امروز وظیفه من نسبت به امام است، محقق بکنم. این شناخت امام است. که ببینم تکلیفم را درست انجام دادم. 👇👇👇

▫️۷ 🔻مؤمنان دوران غیبت، بهشتیانی که در جستجوی نور هدایت امام هستند، ولو مکان امام را نمی دانند در تفسیر نعمانی، روایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل شده: «تَفْسِيرُ النُّعْمَانِيِّ، بِالْإِسْنَادِ الْآتِي فِي كِتَابِ الْقُرْآنِ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَا أَبَا الْحَسَنِ حَقِيقٌ عَلَى اللَّهِ أَنْ يُدْخِلَ أَهْلَ الضَّلَالِ الْجَنَّةَ» پیامبر ص فرمود: یا ابالحسن این از جانب خداوند قطعیست که گروهی از اهل ضلال (گم گشتگان) را وارد بهشت میکند» (که معنای آن را در ادامه میفرمایند)، «وَ إِنَّمَا عَنَى بِهَذَا الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ قَامُوا فِي زَمَنِ الْفِتْنَةِ عَلَى الِائْتِمَامِ‏ بِالْإِمَامِ الْخَفِيِّ الْمَكَانِ الْمَسْتُورِ عَنِ الْأَعْيَانِ» همانا منظورم نسبت به مؤمنانی است که در دوران غیبت و زمانه فتنه قیام کرده اند به ائتمام و تبعیت از امامتِ امام زمانشان در حالی که امامشان خفی و پنهان است و مکانش مستور از چشم هاست. ⚡اساساً مکان نازل تر از آن است که او را نشان دهد، و این چشم‌ها نمی‌بیند، چون حقیقت امام و ظهور نور او در منظرگاه بالاتری است که این چشمان نازل تر از آنند که آن شدّت ظهورش را ببینند. وقتی ظهور بالاتر شد دیگر این چشم نمی‌بیند. «فَهُمْ بِإِمَامَتِهِ مُقِرُّونَ وَ بِعُرْوَتِهِ مُسْتَمْسِكُونَ وَ لِخُرُوجِهِ مُنْتَظِرُونَ مُوقِنُونَ غَيْرُ شَاكِّينَ صَابِرُونَ مُسْلِّمُونَ وَ إِنَّمَا ضَلُّوا عَنْ مَكَانِ إِمَامِهِمْ وَ عَنْ مَعْرِفَةِ شَخْصِهِ» ⚡️این ها اهل ضلال هستند. اما می‌روند بهشت. ضلالتشان چیست؟ آن راه مادی است که گم کرده اند، اینکه شخص امام را نمی‌بینند و مکانش را نمیدانند. از شخص امام محجوبند. «ضلّوا عن مکان امامهم» جای امامشان را نمی‌دانند کجاست. «ضلّوا عن معرفة شخصه» شخص امام که بدنش باشد (که این امامی که دربدن است) را نمیدانند کجاست. اما در یقین از حضور حقیقت امام هستند و وظایفشان را در رابطه وجودی با امام بپا داشته و قیام به آن دارند «قَامُوا فِي زَمَنِ الْفِتْنَةِ عَلَى الِائْتِمَامِ‏ بِالْإِمَامِ الْخَفِيّ»، «فَهُمْ بِإِمَامَتِهِ مُقِرُّونَ ...» به امامتش اقرار دارند و تمسک به ریسمان محکم او داشته و منتظران ظهور امام هستن و اهل یقین اند و ذره ای شک در وجودشان نیست و اهل تسلیم و صبر هستند. ⚡ «يَدُلُّ عَلَى ذَلِكَ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَى إِذَا حَجَبَ عَنْ عِبَادِهِ عَيْنَ الشَّمْسِ الَّتِي جَعَلَهَا دَلِيلًا عَلَى أَوْقَاتِ الصَّلَاةِ فَمُوَسَّعٌ عَلَيْهِمْ تَأْخِيرُ الْمُوَقَّتِ لِيَتَبَيَّنَ لَهُمُ الْوَقْتُ بِظُهُورِهَا وَ يَسْتَيْقِنُوا أَنَّهَا قَدْ زَالَتْ فَكَذَلِكَ الْمُنْتَظِرُ لِخُرُوجِ الْإِمَامِ ع الْمُتَمَسِّكُ بِإِمَامَتِهِ مُوَسَّعٌ عَلَيْهِ جَمِيعُ فَرَائِضِ اللَّهِ الْوَاجِبَةِ عَلَيْهِ مَقْبُولَةٌ مِنْهُ بِحُدُودِهَا غَيْرُ خَارِجٍ عَنْ مَعْنَى مَا فُرِضَ عَلَيْهِ فَهُوَ صَابِرٌ مُحْتَسِبٌ لَا تَضُرُّهُ غَيْبَةُ إِمَامِهِ». 🔸 ✅ کانال استاد عابدینی 🔸 @abedini

🔸جلسه 6👆 🌙پنجشنبه ٢ اردیبهشت ١۴٠٠ ⚡️جلسه 36 از ابتدای بحث مجموعه جلسات #انسان_شناسی_قرآنی #نظام_اندیشه_اسلامی ٢ 🔸حقیقت ظهور چیست؟ 🔸حقیقت ظهورِ امر الهی، بروز توحید در تمام سببیت هاست، که بیابند سبب قاهر بر تمام اسباب، خدای سبحان است. 🔸ظهور و رجعت و قیامت، سه مرتبه از یک حقیقت اند، که آن بروز توحید است: ⚡أیام الله ثلاثة یوم یقوم القائم و یوم الکرة و یوم القیامة 🔸تغییر نحوه ادراک و ارتباط با موجودات و انسان‌ها و حقیقت امام است که به جنبه وجهُ اللهی و بروز نور الهی در آنها نظر کنیم. 🔸ظهور جنبه نوری موجودات، در شهود انسانهاست، که در منظرشان تبدّل وجه مُلکی (یلی الخلقی) به وجه ملکوتی (یلی الربی) محقق شده، و همه چیز را بروز نور الهی می‌بینند. 🔻ارضِ مُلکی روشن به نور الهی و تبدیل به ارض ملکوتی میشود، و همینطور آسمان مُلکی به ملکوتی، و همینطور، خورشید و ماه و ستارگان و ساکنان زمین و آسمان، همه وجوهی غیرآنچه به ظاهر داشتند را آشکار میکنند: ⚡و أشرقت الأرض بنور ربها ⚡یوم تبدّل الأرض غير الأرض و السماوات و برزوا لله الواحد القهار ⚡يوم هم بارزون لا يخفى على الله منهم شيء لمن الملك اليوم لله الواحد القهار ⚡الله نور السماوات و الأرض ⚡ و رأوا العذاب و تقطعت بهم الأسباب ⚡إذا الشمس كورت * و إذا النجوم انكدرت * و إذا الجبال سيرت *... * و إذا البحار سجرت ⚡و فتحت السماء فكانت أبوابا * و سيرت الجبال فكانت سرابا 🔸چو سلطان عزت عَلَم برکشد / جهان سر به جیب عدم در کشد 🔸همه هرچه هستند از آن کمتر اند / که با هستی اش نام هستی برند 🔸 ✅ کانال استاد عابدینی 🔸 @abedini

🔸جلسه 7👆 🌙یکشنبه ۵ اردیبهشت ١۴٠٠ ⚡️جلسه 37 از ابتدای بحث مجموعه جلسات #انسان_شناسی_قرآنی #نظام_اندیشه_اسلامی ٢ 🔸ظهور و عروج، مسیر برگشت از هبوط 🔸تغییر در دوران ظهور، به تغییر در عالم نیست، بلکه به تغییر ادراک است 🔸ظهور و قیامت، ورود به نگاه ملکوتی و توحیدی به اشیاء 🔸دنیای خارج و آخرت با هم تعارضی ندارند، بلکه نگاه دنیایی تعارض با نگاه آخرتی دارد 🔸المیزان ج٢ص١٠٨: ظهور و رجعت وقیامت سه مرتبه از یک حقیقت اند، که آن بروز توحید و فنای همه اوهام و ارتفاع حجاب اسباب از منظر انسان است 🔸رفع حجاب از انسان برای ورود به نگاه قیامتی 🔸نگاه وهمی دنیوی، موجب شرک انسان درخضوع مقابل قدرت محدود اسباب ومحبت و وابستگی به آنها(حب دنیا) 🔸المیزان ج١١ص١٠و١١: خصائص قیامت همیشگی و دائمی درجریان است، اما این انسان ها هستند که درحجاب غفلت اند، و بروز توحید را مکشوف و مشهود نمی بینند. اما در یوم القیامة (و مرتبه ای از آن در یوم الظهور) حقايق براى همگان واضح شده، توهم استقلال اسباب و وسائط زائل مى‏گردد 🔸درمنظر قیامتی، خصوصیت بارز هر شئ، ضدش برای ناظرین آشکار میشود تا نشان دهد که اثر از خودش نیست 🔸درنگاه قیامتی، غفلت ها و شک و تردیدها زائل شده، و همه عیناً می‌یابند که خداوند «حق مبین» است 🔸سقوط روابط استقلالی میان اشیاء، و شهود سبب قاهر ظهور نورخداوند درهمه اشیاء 🔸درمنظر قیامتی، تمام روابط قطعیه دنیایی فرو میریزند،و فقط میزان رابطه با خدای سبحان است که قطعی وباقیست 🔸انقلاب اسلامی و دوران ظهور، دوران جداشدن از توهم اسباب،و اتصال به قدرت خدای سبحان 🔸 ✅ کانال استاد عابدینی 🔸 @abedini

بسم الله 🔸خلاصه نکات جلسه 7 #انسان_شناسی_قرآنی #استاد_عابدینی ▫️١ 🔸ظهور و عروج، مسیر برگشت از هبوط ⚡️همانطور که تعلق به بدن و توقف در بدن هبوط را به دنبال داشت، همینطور هم عبور از تعلقات بدنی بسوی احکام روح موجب عروج و صعود خواهد بود. این هبوط و عروج، هم در سلوک فردی محقق میشود، و هم در سلوک اجتماعی در نوع انسانی که عروج و صعود عمومی در دوران ظهور محقق میشود. از بین بردن قوای بدن قطعا مطلوب نیست، بلکه داشتن قوای بدن و در عین حال مغلوب آنها نبودن است، که با غلبه احکام روح بر بدن زندگی داشته باشد مطلوب است. روزه و احکامش در ماه رمضان هم برای همین است که سلطه تن ضعیف شده و غلبه احکام روح ایجاد شود و اسباب عروج و صعود ایجاد شود. 🔸تغییر در دوران ظهور، به تغییر در عالم نیست، بلکه به تغییر ادراک است ⚡️همانطور که در قیامت چشم ها تیزبین شده و پرده غفلت از ادراک انسان ها کنار رفته و توجهشان متمرکز بر حقایق قیامتی شده و حضور آنها را می یابند، با اینکه قبلا هم آنها بوده اند و این بنده در غفلت بوده: « لَقَدْ كُنْتَ في‏ غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَكَشَفْنا عَنْكَ غِطاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَديد» (ق 22)، همینطور هم در دوران ظهور، تغییر در ادراک انسان ها و تمرکز یافتن در ادراک ایجاد شده، و غفلت های سابق کنار میرود که موجب کشف حقایق و راه یافتن به جنبه وجه اللهی و نور الهی در عالم هستی میشود. 🔸ظهور و قیامت، ورود به نگاه ملکوتی و توحیدی به اشیاء ⚡️هرچقدر که توجه به کثرات و پریشانی ها کمتر شده، و توجه و تمرکز از ظاهر محدود اشیاء به باطن توحیدی و نور الهی اشیاء منتقل شود، این میشود رؤیت ملکوت اشیاء و زمین و آسمانها که برای حضرت ابراهیم (علیه السلام) محقق شده است: «وَ كَذلِكَ نُري إِبْراهيمَ مَلَكُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنين‏» (انعام 75)، ولذا همه آنچه که در ایام الله ظهور و قیامت محقق میشود برای ایشان تحقق یافته است و احکام ملکوتی در زندگی دنیاییشان غلبه یافته است. ابراهیم (علیه السلام) با این نگاه قیامتی دیگر می یابد این خورشید نیست که نور میدهد و آب نیست که سیراب میکند و غذا نیست که رفع گرسنگی میکند، بلکه همه اسباب مقهور هستند در برابر اراده الهی که در همه صحنه ها می یابد که سبب قاهر و امر غالب خدای سبحان است که در صحنه ظهور دارد، آب مینوشد و خدا را سیراب کننده می یابد، غذا میخورد و خدا را مُطعِم و رفع کننده گرسنگیش میداند، دارو میخورد و خدا را شافی خود میداند، در عین اینکه کثرات هستند همه واصل و رساننده او به حس حضور خدا هستند و حد هیچکدام حاجب و مانع رؤیت ملکوتی او نیستند: «وَ الَّذي هُوَ يُطْعِمُني‏ وَ يَسْقينِ* وَ إِذا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفينِ (شعراء 79و80)». 🔸دنیای خارج و آخرت با هم تعارضی ندارند، بلکه نگاه دنیایی تعارض با نگاه آخرتی دارد ⚡️ با اینکه به ظاهر دنیای خارجی برپا هست، ولی قیامت ایشان هم برپاست (الان قیامتی قائم). بنابر این بین تحقق خارجی دنیا و قیامت (و ظهور و آخرت) تعارضی نیست، بلکه تعارض بین «نگاه دنیایی» با «نگاه آخرتی و قیامتی» است. بنابر این ایجاد نگاه قیامتی و تحقق ظهور فردی و اجتماعی موکول به از بین رفتن دنیای خارجی نیست، بلکه باید نگاه محدود دنیوی و حجاب ادراکی کنار رود. ⚡️ رابطه وهمی من با دنیا فانی میشود، آن نگاه مشغول کننده ای که مزاحم ادراکات بالاتر بود، آن «نگاه محدود» فانی میشود، تا «نگاه نامحدود قیامتی» تحقق یابد. این ولایتِ شیطان است که وهم حاکم بر نگاه باشد، که برای مؤمنین این نگاه وهمی و شیطانی برچیده شده، و از تاثیر ولایت شیطان و نگاه مستقل دیدن سببیت اشیاء خارج میشوند. این حقیقتِ یوم القیامت و مرتبه ای از آن در یوم الظهور است، که توحید خدای سبحان و همه کاره بودن خدا در دست الهی را در عالم هستی بارز و آشکار می بینند، و نگاه وهمی و رابطه های توهمی دنیوی و سراب بودن آن نگاه برچیده میشود. ⚡️ ولذا هیچکسی محروم از تحقق ظهور نیست که در خارج تغییراتی ایجاد شود، بلکه فرج شخصی با تغییرات درونی او تحقق یافتنی است. این قاعده نشان میدهد که راه ارتباط با حضرت ولیّ عصر باز است، و هیچ کسی در هیچ دوره ای از آن ارتباط محروم نیست. این با ظهور انفسی و فرج شخصی محقق میشود، و تقدم و تأخر امر ظهور آفاقی و فرج عمومی برای او به لحاظ فردیش فرقی نمیکند، چون با معرفت به این امر ظهورش تحقق یافته است. ⚡دوران حضور حضرات معصومین (علیهم السلام) دوران غلبه اسم الظاهر بود، دوران غیبت دوران حرکت بسمت غلبه یافتن اسم الباطن است، و دوران ظهور و مراتب استقرار نهایی آن دوران اسم جامع الظاهر و الباطن است. 👇👇👇

▫️٢ 🔸بیان علامه طباطبایی در المیزان 🔻المیزان ج2 ص108و109: ظهور و رجعت و قیامت سه مرتبه از یک حقیقت اند، که آن بروز توحید و فنای همه اوهام و ارتفاع حجاب اسباب از منظر انسان است ⚡️«و لنرجع إلى بدء الكلام الذي كنا فيه و هو ورود تفسير آية واحدة بيوم القيامة تارة، و بالرجعة أو الظهور تارة أخرى، فنقول: الذي يتحصل من كلامه تعالى فيما ذكره تعالى من أوصاف يوم القيامة و نعوته أنه يوم لا يحجب فيه سبب من الأسباب و لا شاغل من الشواغل عنه سبحانه فيفنى فيه جميع الأوهام و يظهر فيه آياته كمال الظهور و هذا يوم لا يبطل وجوده و تحققه تحقق هذا النشأة الجسمانية و وجودها فلا شي‏ء يدل على ذلك من كتاب و سنة بل الأمر على خلاف ذلك غير أن الظاهر من الكتاب و السنة أن البشر أعني هذا النسل الذي أنهاه الله سبحانه إلى آدم و زوجته سينقرض عن الدنيا قبل طلوع هذا اليوم لهم.» ⚡️حال به آغاز سخن برگردیم، که مى‏ گفتیم: یک آیه گاهى تفسیر مى‏شود به روز قیامت، و گاهى به رجعت، و گاهى به روزگار ظهور مهدى ع، اینک مى‏گوئیم: آنچه از کلام خداى تعالى در باره قیامت و اوصاف آن به دست مى‏آید، این است که قیامت روزى است که هیچ سببى از اسباب، و هیچ کارى و شغلى از خداى سبحان پوشیده نیست، روزى است که تمامى اوهام از بین مى‏رود، و آیات خدا در کمال ظهور ظاهر مى‏شود، و در سراسر آیات قرآنى و روایات هیچ دلیلى به چشم نمى‏خورد که دلالت کند بر اینکه در آن روز عالم جسمانى به کلى از بین مى‏رود، بلکه بر عکس ادله‏اى به چشم مى‏خورد که بر خلاف این معنا دلالت دارد، چیزى که هست این معنا استفاده مى‏شود که در آن روز بشر یعنى این نسلى که خداى تعالى از یک مرد و زن به نام آدم و همسرش پدید آورده قبل از قیامت از روى زمین منقرض مى‏شود. ⚡️«و لا مزاحمة بين النشأتين أعني نشأة الدنيا و نشأة البعث، حتى يدفع بعضها بعضا كما أن النشأة البرزخية و هي ثابتة الآن للأموات منا لا تدفع الدنيا، و لا الدنيا تدفعها قال تعالى: «تَاللَّهِ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِلى‏ أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ أَعْمالَهُمْ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ الْيَوْمَ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ:» النحل- 63.» و خلاصه میان نشئه دنیا و نشئه قیامت مزاحمت و مناقضتى نیست تا وقتى قیامت بیاید دنیا به کلى از بین برود، هم چنان که میان برزخ که هم اکنون اموات در آن عالمند، با عالم دنیا مزاحمتى نیست و دنیا هم مزاحمتى با آن عالم ندارد، هم چنان که از آیه ذیل این نبودن‏ مزاحمت، استفاده مى‏شود:" تالله لقد أرسلنا إلى أمم من قبلک فزین لهم الشیطان أعمالهم فهو ولیهم الیوم، و لهم عذاب ألیم". «به خدا سوگند که ما به سوى امت‏هاى گذشته که قبل از تو بودند رسولانى فرستادیم، ولى شیطان اعمال ایشان را در نظرشان زینت داد، و در نتیجه شیطان در امروز هم سرپرست ایشان شد، و ایشان عذابى دردناک دارند." سوره نحل آیه 63". ⚡️«فهذه حقيقة يوم القيامة، يوم يقوم الناس لرب العالمين، يوم هم بارزون لا يخفى على الله منهم شي‏ء، و لذلك ربما سمي يوم الموت بالقيامة لارتفاع حجب الأسباب عن‏ توهم الميت، فعن علي (ع)*: «من مات قامت قيامته‏»، و سيجي‏ء بيان الجميع إن شاء الله‏» این حقیقت روز قیامت است، روزى که مردم براى رب العالمین بپا مى‏خیزند روزى که همه اسرارشان آشکار مى‏شود، چیزى از ایشان بر خدا پوشیده نمى‏ماند، و بهمین جهت است که گاهى از روز مرگ به روز قیامت تعبیر مى‏شود چون روز مرگ هم روزى است که پرده‏ها از روى اسباب براى میت کنار مى‏رود، هم چنان که از على ع روایت شده که فرمود: (من مات قامت قیامته، هر کس بمیرد قیامتش بر پا مى‏شود) که ان شاء الله بیان همه اینگونه روایات خواهد آمد. 👇👇👇

▫️۳ 🔸رفع حجاب از انسان برای ورود به نگاه قیامتی ⚡️[ پیرامون «همین بیانات علامه طباطبایی» و موضوع «رفع حجاب از انسان برای ورود به نگاه قیامتی» در جلسه پنجم و ششم از 8 جلسه بحث «توحید در تفسیر المیزان» استاد عابدینی، که جلسه 1و2 از بحث تخصصی آن بوده است، و در ادامه خلاصه‌ای از آن ذکر میشود] 👇 http://ostadabedini.blog.ir/post/40 ⚡️هیچ سببیتی و هیچ شغلی در روز قیامت، انسان را از خداوند باز نمی دارد، در حالی که به غیر از روز قیامت، سببیت ها حاجب می شوند و شغل ها شاغل می شوند. «فيفنى فيه جميع الأوهام» در آن روز اوهامی که سببیتی برای سبب و شغلی برای شاغل بودند، از بین می روند. از خصوصیات تحقق قیامت این است که لازمه محقق شدن ظهور نور خداوند در قیامت، از بین رفتن این عالم نیست. روز ظهور نور خداوند، نه تنها باعث از بین رفتن نظام دنیا نمی‌شود، بلکه مطابق آیه 26 سوره مبارکه رعد «وَ مَا الْحَياةُ الدُّنْيا فِي الْآخِرَةِ إِلاَّ مَتاعٌ»، حیات دنیا در آخرت هست اما به میزان اندک! ⚡️«و لا مزاحمة بين النشأتين أعني نشأة الدنيا و نشأة البعث» نکته کلیدی این است که بین این عالم دنیا و عالم قیامت تزاحمی نیست که آمدن قیامت، رفتن دنیا باشد و بودن دنیا، نبود قیامت باشد. اگر این دو حل شد، آنگاه بحث جامعیت انسان در دنیا و آخرت، و نحوه وجود انسان در قیامت، دنباله قبول این دو فرض است. ⚡️وجود برزخ، دنیا را نفی و دفع نمی کند، و دنیا نیز برزخ را نفی و دفع نمی کند؛ کما اینکه در همین حال حاضر نیز برزخ برای عده زیادی محقق شده است: «قال تعالى: «تَاللَّهِ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِلى‏ أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ أَعْمالَهُمْ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ الْيَوْمَ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ» النحل-63.» امم قبلی که شیطان اعمالشان را زینت داد، پس همین امروز شیطان در برزخ، ولیّ آنها است و الآن تحت ولایت شیطان هستند. ⚡️«و لذلك ربما سمي يوم الموت بالقيامة لارتفاع حجب الأسباب عن‏ توهم الميت،» گاهی روز موت را قیامت می گویند، زیرا حُجُب اسباب از تَوهُم میت برداشته می شود، «فعن علي (ع): من مات قامت قیامته». ⚡️علامه (ره) بعد از این به رجعت می پردازد و آن را از مراتب قیامت و ظهور را از مراتب رجعت می داند. سپس روایت «أيام الله ثلاثة: يوم الظهور و يوم الكرة و يوم القيامة» را مطرح می کند که ايام خداوند، سه روز است و انحصار دارند؛ روز ظهور (و روز مرگ در همین رتبه)، روز رجعت و روز قيامت‏. . این سه، سه مرتبه یک واقعیت هستند و آن واقعیت، ظهور توحید برای انسان‌ها است که با ایام دیگر متفاوت هستند و در احکام فرق دارند. انسان در این سه دوره، به مرتبه تام توحید می رسد. 🔸نگاه وهمی دنیوی، موجب شرک انسان در خضوع مقابل قدرت محدود اسباب و محبت و وابستگی به آنها (حب دنیا) ⚡️در نگاه وهمی دنیوی، انسان، قدرت را در اسباب و سبییت را از راهِ آن می بیند، در نتیجه در مقابلش خاضع می‌شود. انسان قدرت می خواهد و از انجایی که سبب نیز قدرت‏آور است، بنابراین انسان در مقابل سبب چه بخواهد و چه نخواهد خاضع است. سبب به واسطه سیطره‌اش به انسان، در درون او وابستگی و محبت می آورد و این محبت نسبت به سبب، او را خاضع کرده و ساقط می کند که این محبت در مقابل محبت الهی قرار می گیرد و انسان به جای اینکه سبب را در نظام الهی به عنوان ظهور و آیه بییند و در مقابلش خضوع نکند (و تمام خضوع و محبتش منحصر و خالص در خدا باشد)، بر عکس تسلیم سبب غیر الهی می شود. و برعکس، در نگاه توحیدی که در ایام الله های ظهور و رجعت و قیامت بروز میکند، آن نگاه به نور الهی، در حال حاضر نیز امکان پذیر است. پس مسئله عظیمی است، اگر آن توحید در این دنیا نیز امکان تجلی داشته باشد. در قیامت هیچ مانع و حاجبی در کار نیست «وَ تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبابُ» و اسباب تقطع پیدا می کنند و هیچ کس توجهی به سبب ندارد. ⚡️توجه به کثرت اسباب و نگاه استقلالی به آنها، هبوط انسان است. هر قدر این هبوط شدیدتر باشد، به اسفل السافلین نزدیک‌تر می شود. نگاه استقلالی به اسباب، منشأ مقابله با توحید در زندگی انسان است که کار شیطان هم همین است. بنابراین، با این نگاه، ما روزانه هم با توحید و هم با شرک محشور هستیم. با توحید از این جهت محشوریم چون سببیت‌ها و علیت‌ها، دائما در عالم چه بخواهیم و چه نخواهیم محقق است. با شرک محشور هستیم چون وقتی که ما این سببیت‌ها و علیت‌ها را می‌بینیم، علت و تأثیر را به مؤثراتی که می بینیم، نسبت می دهیم و این همان تزیین شیطان، هبوط و به طور کلی شرک است. هر گناهی به همین نگاه استقلالی بر می گردد، مادامی که برای خودش نوعی انانیت و حیثیت مستقل می بیند. لذا هر ذنبی، ریشه در نگاه استقلالی دارد. 👇👇👇

▫️۴ 🔸المیزان، ج11، ص10و11: خصائص قیامت همیشگی و دائمی در جریان است، اما این انسان ها هستند که در حجاب غفلت اند، و بروز توحید را مکشوف و مشهود نمی بینند. اما در یوم القیامة (و مرتبه ای از آن در یوم الظهور) حقايق براى همگان واضح شده، توهم استقلال اسباب و وسائط زائل مى‏گردد ⚡️علامه طباطبایی در المیزان ج11 ص10 ذیل آیه « «لا تَكَلَّمُ نَفْسٌ إِلَّا بِإِذْنِهِ» میفرمایند: «و قد تقدم في بعض أبحاثنا السابقة أن غالب ما ورد في القرآن الكريم من معرفات يوم القيامة في سياق الأوصاف الخاصة به يعمه و غيره»، همانا اوصافی که برای قیامت در آیات ذکر شده، هم به قیامت و هم به غیر قیامت عمومیت دارند. «كقوله تعالى:«يَوْمَ هُم بارِزُونَ لا يَخفى‏ عَلَى اللَّهِ مِنهُم شَيْ‏ءٌ»(المؤمن16) و قوله‏ «يَوْمَ تُوَلُّونَ مُدْبِرِينَ ما لَكُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ عاصِمٍ‏» (المؤمن33) و قوله: «يَوْمَ لا تَمْلِكُ نَفْسٌ لِنَفْسٍ شَيْئاً وَ الْأَمْرُ يَوْمَئِذٍ لِلَّهِ» (الانفطار19) إلى غير ذلك من الآيات». ⚡️این یک قاعده ای است که هر آنچه در مورد قیامت است به غیر از قیامت هم عمومیت دارد و این که در این آیات، فقط به قیامت نسبت داده شدند این است که غفلت از نگاه ناظرین برداشته میشود: «و من المعلوم أنه تعالى لايخفى عليه شي‏ء دائما، و ليس لشي‏ء منه عاصم دائما، و لا يملك نفس لنفس شيئا إلا بإذنه دائما، و له الخلق و الأمر دائما، لكن الذي يهدي إليه التدبر في أمثال قوله تعالى: لَقَدْ كُنْتَ فِي غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَكَشَفْنا عَنْكَ غِطاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ» (ق22). ⚡️اگر در آیه 16 سوره مؤمن گفته «هُمْ بارِزُونَ»، خداوند بارز است، نه اینکه تغییری در خداوند ایجاد شده باشد، بلکه تغییر در نگاهِ نگاه‏کننده است و انسان در غفلت بوده مطابق آیه 22 سوره ق «لَقَدْ كُنْتَ فِي غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَكَشَفْنا عَنْكَ غِطاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيدٌ». پس این نیست که پرده‌ای آویزان بوده و حال این پرده برداشته شده؛ چون در این حالت یعنی در عالم تغییر ایجاد شده و عالم از شخص، پنهان بوده و حق داشت که نبیند. اما حقیقت این است که پرده، قائم به شخص بوده و قدرتِ برداشتن در وی وجود داشته، پس اشکالِ ندیدن، به خود شخص باز می گردد که اعمی و غافل بود نه به خداوند که هم در دنیا و هم در آخرت آشکار بود. ⚡️«و قوله حكاية عن المجرمين: «رَبَّنا أَبْصَرْنا وَ سَمِعْنا فَارْجِعْنا نَعْمَلْ صالِحاً إِنَّا مُوقِنُونَ»: (السجدة12)، و قوله: «وَ يَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعاً ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشْرَكُوا مَكانَكُمْ أَنْتُمْ وَ شُرَكاؤُكُمْ فَزَيَّلْنا بَيْنَهُمْ‏- إلى أن قال‏ هُنالِكَ تَبْلُوا كُلُّ نَفْسٍ ما أَسْلَفَتْ وَ رُدُّوا إِلَى اللَّهِ مَوْلاهُمُ الْحَقِّ وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ» (يونس30)، إن يوم القيامة ظرف يجمع الله فيه العباد و يزيل الستر و الحجاب دونهم فيظهر فيه الحقائق ظهورا تاما و ينجلي ما هو وراء غطاء الغيب في هذه النشأة» روز قيامت روزى است كه خداوند بندگان را جمع نموده، حجاب و پرده‏ها را از جلو ديدگان و حواسشان بر مى‏دارد در نتيجه حقايق بطور تام و كامل برايشان ظاهر مى‏گردد، و آنچه در اين نشئه دنيا بر ايشان مستور و در پس پرده غيب بود، در آنجا برايشان مشهود مى‏شود. پس حجاب از خود این ها برداشته می شود و حقایق، ظهور تام پیدا می‌کنند. یعنی چشم بیناتر می شود نه اینکه حقایق تغییر کنند. 🔸در منظر قیامتی، در خصوصیّت بارز هر شئ، ضدّش برای ناظرین آشکار میشود تا نشان دهد که اثر از خودش نیست بنابراین آیاتی که به حادثه عظیم قیامت اشاره دارند، از جمله آیات ابتدایی سوره مبارکه انفطار و سوره مبارکه تکویر، بیان‌کننده این حقیقت هستند که تغییر در بیرون نیست، بلکه تغییر در نگاهِ نگاه‌کننده است. اگر بپذیریم که تغییر در بیرون است، یعنی نه این که خداوند متعال قبلا به این بارزی و روشنی نبوده و اگر کسی نمی دید حق داشت. بلکه درست این است که بپذیریم ظهور و بروز به همین شدّت بوده، ولی این سببیت‌ها، تأثیرها، قالب‌ها و استقلال در تأثیر را دیدن، به نظام غوایت و زینتی بر می گردد که شیطان در وجود شخص نهادینه کرده بود. پس وقتی این اغوا و زینت شیطان برداشته میشود، می بیند که هیچ کدام، سببیت نداشتند و تأثیر از آنها نبود. 👇👇👇

▫️۵ ⚡️تمام اسباب در سببیت های خود دیگر بروزی از خود ندارند، و تمامِ بروز و ظهور و مالکیت و سلطه و سببیت را می‌یابند که فقط برای خداست، و تمام اسباب تقطّع و تکویر و خاموشی دارند (تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْباب‏) و خاصیتِ ضدّ خود را آشکار میکنند که نشان دهند تمام خاصیت و ظهور و بروزشان برای خداست و چیزی از خود نداشتند. بنابراین ستار شمس تکویر دارد «إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَت‏» (تکویر1)، نمی گوید شمس از بین رفته است (تکویر به معنای درهم پیچیدنش در چیزیست که خاموش و بی‌حرارت شود). ⚡️کواکب و نجوم در آنجا انتثار (پراکندگی) و کدورت (تاریکی) دارند «وَ إِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَت‏» (تکویر2) «وَ إِذَا الْكَواكِبُ انْتَثَرَت‏» (انفطار2). ⚡️کوه‌ها در سیر و حرکت اند و گویی سراب اند «وَ سُيِّرَتِ الْجِبالُ فَكانَتْ سَرابا» (نبأ 20) «وَ إِذَا الْجِبالُ سُيِّرَت» ‏(تکویر3)، جبال که راسخ و صَلد است، در آنجا خصوصیت راسخ بودن به سیر و حرکت تبدیل می شود؛ یعنی کوهی که ما فکر می کردیم محکم است و در یک جا مانده است، در لحظه قیامت به حرکت می افتد و دیگر رسوخی ندارد، و آنچه مظهر استحکام بوده بمانند آرد خرد شده و پشم زده شده متلاشی و بمانند غبار و ابری در حرکت است «وَ بُسَّتِ الْجِبالُ بَسًّا * فَكانَتْ هَباءً مُنْبَثًّا» (الواقعه5و6) «وَ تَكُونُ الْجِبالُ كَالْعِهْنِ الْمَنْفُوش‏» (القارعه5) « وَ تَرَى الْجِبالَ تَحْسَبُها جامِدَةً وَ هِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحاب‏» (النمل88). ⚡️دریاها و اقیانوس‌ها که در آبشان خنکی و سرد کردن آتش داشتند خودشان جوشان و آتشین میشوند «وَ إِذَا الْبِحارُ سُجِّرَت» (تکویر6‏) و جوشان و در انفجار و طغیان روان باشند «وَ إِذَا الْبِحارُ فُجِّرَت‏» (انفطار3). آنجا آشکار میشوند همه سببیت هایی که برای انسان اجر و قربی داشتند هیچ از خود ندارند و تمام سببیت قاهره و سطوت و سلطنت و تاثیر و غلبه و مالکیت از آن خداست و هیچ اثر و غلبه و مالکیت دیگری نیست. ⚡️ به طور کلی دقیق‌ترین خصوصیت های بارزی که به اشیا نسبت می دادیم برچیده می شوند. حتی ضدش بارز می‌شود به دلیل اینکه کاملا نشان داده شود که اثر قبلی هم از خود شی نبوده که اگر بوده، قدرت بر تغییر این اثر وجود نداشت. بنابراین همان کسی که قبلا می خواست کوه راسخ باشد، در آن لحظه اراده می کند که کوه سائر باشد، یا می‌خواست خورشید منوّر باشد، حال می خواهد مکوّر باشد، یا می خواستند نجومِ علامت هدایت باشند اکنون می‌خواهند منتثر باشند. این توحید است. بنابراین وقتی انسان می بیند چیزی که تا به حال گمان می کرد که اثر متعلق به اوست، حال رابطه منقطع شده و اثرِ ضد از او آشکار شده، تشخیص می دهد که این اثر از شئ نیست و این همان تجلی توحید است. در زمان حاضر نیز هست اما دیدنش نیاز به کشش زیادی دارد تا انسان از نسبت دادن اثرات به اشیا کنده شود. 🔸در نگاه قیامتی، غفلت ها و شک و تردید ها زائل شده، و همه عیناً می‌یابند که خداوند «حق مبین» است ⚡️علامه در ادامه میفرمایند: «ينجلي ما هو وراء غطاء الغيب في هذه النشأة و عند ذلك لا يختلج في صدورهم شك أو ريب، و لا يهجس قلوبهم هاجس، و يعاينون أن الله هو الحق المبين، و يشاهدون أن القوة لله جميعا، و أن الملك و العصمة و الأمر و القهر له وحده لا شريك له»، در آن دید قیامتی است كه ديگر شك و ترديدى بر دلى راه نيافته، و دیگر هیچ وساوسی درون قلب ها وسوسه نمی‌اندازد، و همه عیناً به معاينه قلبی درك مى‏كنند كه خدا حق مبين است و مشاهده مى‏كنند كه تمام قدرتها براى او و ملك و عصمت و امر و قهر، تنها شايسته اوست و شريكى براى او نيست. ⚡️آیا فقط در آن روز خداوند متعال «حق مبین» است یا «أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ الْمُبينُ» امروز و همیشه نیز هست؟! قطعا امروز هم هست. چنانچه نقل شده که شخصی با شنیدن آیه «فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ» از دنیا رفت. به این دلیل که برایش بسیار سخت بود که خداوند متعال، برای نشان دادن برحق بودنش به آسمان ها و زمین قسم خورده است. آیا آسمان ها و زمین آشکارتر از خداوند هستند که قسم خورده تا ما بفهمیم خداوند بر حق است؟! یعنی به ظهوری قسم خورده تا بگوید حق است. این نوع شناساندن، از دور به نزدیک آمدن است و چقدر باید مردم دور باشند. 🔸سقوط روابط استقلالی میان اشیاء، و شهود سبب قاهر ظهور نور خداوند در همه اشیاء « و تسقط الأسباب عما كان يتوهم لها من الاستقلال في نشأة الدنيا و ينقطع البين و تزول روابط التأثير التي بين الأشياء» و آن استقلالى كه در دنيا براى اسباب پنداشته مى‏شد از بين رفته و روابط تاثيرى كه ميان اشياء بود زايل مى‏گردد. اسباب فرو می ریزند و این فرو ریختن در درون است. تمام اشارات قبل از قیامت که اشراط الساعة – نشانه های قیامت – هستند، اشراط وجودی ما برای قیام ساعت هستند. 👇👇👇