. مسجد، نشان زیست مسلمانی شهر ✍نجمه صالحی مَسجِد یک ساختمان مذهبی برای نیایش و محل گردهمایی مسلمانان است. اولین تعریف "مسجد" که با جستجوی ساده در گوگل می‌توان به آن دست یافت؛ اما واقعا امروزه گردهمایی مسلمانان در مسجد محقق می‌شود؟ چند درصد از مراسم‌های مذهبی و مناسبتی در مسجد برگزار می‌شود؟ آیا مسجد مانند گذشته محل کسب دانش و فهم عمیق مفاهیم و آموزه‌های اسلامی هست یا...؟ گزارش‌های زیادی در مورد کارکردهای مسجد در تاریخ ثبت شده است. از زمان پیامبر صلی الله علیه و آله و تأسیس مسجد قبا و مسجد النبی این سنت مسجد سازی در میان مسلمانان باب شد. هر دولت‌‌ِمسلمانی که در هر نقطه جهان تشکیل حکومت می‌داد در ساخت مسجد و توجه به کاربری‌های آن اهتمام داشت مثلا در شهر فاس پایتخت دولت ادریسیان شیعی در مغرب افریقا، گفته‌اند مسجد فاس از همان ابتدا به صورت مرکز علم و مطالعه و تحقیق درآمد. علتش وجود کتابخانه‌ای بود که بر اساس کتیبه‌ای که به‌دست آمده بنیان گزارش آن را ساخت. وجود این کتابخانه باعث شد که مسجد به مرور زمان به دانشگاهی تبدیل شود که از کهن‌ترین دانشگاه‌های جهان اسلام است؛ زیرا این مسجد حدود 115 سال پیش از الازهر ساخته شد.* ساخت مسجد الازهر در سال 360بود. مسجد دیگری که در این دوران در توابع شهر فاس ساخته شد، توسط بانویی مسلمان بود. ساخت مسجد جامع قرویین، توسط فاطمه دختر محمد بن عبدالله فهری! این بنا، اولین مسجد ساخته‌شده توسط یک زن مسلمان است و بعد‌ها به یک جامعه تغییر کاربری داد و از اولین جامعه‌ها(دانشگاه‌ها) محسوب می‌شود.* به عبارتی مساجد، نشانه‌هایی از زیست مسلمانان و الگوی یک شهر اسلامی بوده‌اند و اگر به اهمیت آن پی برده شود چه بسا بازگشت به دوران اوج فعالیت‌های آن دور از ذهن نباشد! و چه بسا یکی از عوامل موفقیت در تسریع رسیدن به تمدن نوین اسلامی! ☆مسجد معجزه دوم عصاره هستی☆ *مونس، حسین‌، تاریخ و تمدن مغرب، ج۱،ص۳۶۳، حمیدرضا شیخی‌، تهران، سمت 1384. *سعدون‌، نصرالله، دوله الادارسه فی العصر الذهبی‌،ص۵۸، بیروت‌، دارالنهضه العربیه، 1408. #مسجد #مسجد_تمدن_ساز #مسجد_جامعه_پرداز #مجله_افکار_بانوان_حوزوی @AFKAREHOWZAVI