https://virasty.com/Ahmad_olyaei/1710532514847264344 @ahmad_olyaei

رمضان و یادداشت های عدالت در قرآن(۳) «نابرابری‌ها و تفاوت اولیه» 🔸عدالت اجتماعی اساسا از زمانی پا به میدان می گذارد که انسان در کنار انسان دیده می شود و تقابل ها آغاز می گردد. نیاز به عدالت اجتماعی یک مفهوم انتزاعی و حاصل انگاره های ذهنی نیست چرا که نابرابری واقعی را قرآن در آیاتی مانند ۲۲سوره روم نیز بیان می کند: «وَمِن ءَايَتِهِ خَلقُ ٱلسَّمَوَتِ وَٱلأَرضِ وَٱختِلَفُ أَلسِنَتِكُم وَأَلوَنِكُم». آیه ۷۱ سوره نحل به مراتب صراحت بیشتری در این مسأله دارد: «وَاللَّهُ فَضَّلَ بَعْضَكُمْ عَلَى بَعْضٍ فِي الرِّزْقِ». 🔹لذا بسیاری از نابرابری ها در جامعه ناگزیر است. این تفاوت های قرآنی با تفاوت هایی مانند نظام کاست که در آیین هندورمدل قدرتمند آن مشاهده می شود، بسیار فرق دارد. نظام کاستی (Caste) نظام طبقه بندی اجتماعی است که میان انسان ها تولید طبقه می کند و اجازه جابجایی نیز نمی دهد. در این نظام که در آیین هندو برآمده از نگاه های دینی ست، ممکن است شما در طبقه کارگر به عنوان پست ترین طبقه قرار بگیرید و حتی بی طبقه و در نتیجه نجس تلقی شوید. 🔸اما در نگاه اسلامی و قرآنی، اساسا تفاوت های اولیه فارغ از اهداف دیگر، نظام اجتماعی بسته تولید نمی کند بلکه این تفاوت در رفتارها، شاکله ها، فرهنگ ها و ... یکی از حکمت های الهی است که پویایی اجتماعی را به همراه دارد. فواید این تفاوت ها تا حدی است که به فرمایش امام علی علیه السلام این اختلاف ها مانع هلاکت انسان ها می شود؛ «لا يَزالُ النّاسُ بِخَيْرٍ ما تَفاوَتُوا فَاِذَا اسْتَوَوا هَلَكوا» . @ahmad_olyaei

«پدر و مادری که خفتند و عدالتی که باید بیدار شود» ▪️پدر و مادری برای درمان کودک یکساله خود راهی تهران می شوند؛ احتمالا به خاطر امکانات پزشکی و پزشک بهتر که در تهران هست و در بسیاری از شهرستان ها نیست. کودک بستری ست و والدین شب را در ماشین می گذرانند، سرد است و پیک‌نیک روشن می کنند اما صبح را نمی‌بینند. گاز آن ها را می کشد. 🔸این خبری ست که از حادثه چند روز پیش خبر می دهد اما فقط یک خبر از صفحه حوادث نیست بلکه از عدالت اجتماعی می گوید. 🔹اصل ۲۹ قانون اساسی به عدالت در حوزه سلامت اشاره دارد اما همچنان ده ها بی عدالتی در نظام سلامت قابل تأمل است؛ به عنوان مثالی که با این خبر مرتبط است، حدود ۵۰ درصد از متخصصان ما در پنج کلانشهر یعنی در تهران، شیراز، اصفهان، تبریز و مشهد ساکن هستند. 🔸از طرفی در منشور حقوق بیمار هر چند به صراحت به مسأله همراهان اشاره نشده اما کرامت بیمار و تهیه امکانات رفاهی قید شده است که می توان از آن در اهمیت توجه به همراهان بیمار بهره جست. با این حال خلأ قانونی در این زمینه کاملا محسوس است. البته شهرداری تهران تعدادی همراه‌سرا آماده کرده اما فارغ ازین که کافی نیست و احتمالا رزرو آن بسیار سخت است، هنوز مشخص نیست افزایش و تصدی آن ها وظیفه وزارت بهداشت است یا شهرداری! 🔹این یک حادثه است که ممکن است خطای فردی والدین عامل اصلی آن باشد اما اصل ماجرا یعنی توزیع ناعادلانه پزشک و فقدان رویه عادلانه برخورد با بیماران و همراهان شهرستانی را پاک نمی کند. 🔸شاید آن کودک یکساله اگر بداند دیگر پدر و مادری ندارد، ترجیح دهد که هیچگاه بهبود نیابد و شاید همه اقوام آن خانواده اکنون به این می اندیشند که اگر کودک را در شهرستان از دست می دادند، حداقل والدین زنده بودند و این افکار، ادراک عدالت اجتماعی را به چالش خواهد کشید و فرآیند شکل گیری ادراک عدالت اجتماعی معطل کشف حقیقت و یافتن مقصر نمی ماند! @ahmad_olyaei

رمضان و یادداشت های عدالت در قرآن(۴) «اقامه جمعی عدالت» 🔹تفاوت های اولیه میان انسان ها از جنس تبعیض منفی نیست و قرارست نظام اجتماعی که مملو از تفاوت هاست، بستری برای آزمایش انسان باشد؛ «وَهُوَ الَّذِي جَعَلَكُمْ خَلَائِفَ الْأَرْضِ وَرَفَعَ بَعْضَكُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ لِيَبْلُوَكُمْ فِي مَا آتَاكُمْ» (انعام، ۱۶۵). انسان باید آزموده شود که چه مقدار جبران کننده نداشته های انسان دیگر است. 🔸بنظر می رسد اساسا قرآن نگاه اجتماعی به انسان دارد و انسان را در بستر جامعه تفسیر می کند، می شناسد و برایش حکم صادر می کند. گویی زمان تولد این تفاوت ها در جامعه و تولد عدالت اجتماعی دقیقا یک زمان است چراکه قرارست انسان در کنار انسان عدالت اجتماعی را بسط دهد آنجا که می گوید: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» (حدید، ۲۵). در اینجا انسان به تنهایی اقامه قسط نمی کند بلکه «ناس» با همه معنای جمعی اش این مهم را بر عهده دارد. لذا تفاوت ها به ساخت مفهوم جمعی ناس که اقامه کننده عدالت اند کمک می کند. 🔹و این گویی با اصالت جامعه در قرآن نیز همخوانی دارد. شهید مطهری معتقد است با توجه به آیاتی که در آن ها جامعه و امت مخاطب قرار گرفته (بقره: ۱۳۴ و ۱۴۱) ، آیاتی که برای امت ها فاعلیت و اراده تغییر سرنوشت قائلند (رعد: ۱۱) و آیاتی که برای جوامع صفاتی مانند «اجل»(اعراف: ۳۴)، «سرنوشت»(جاثیه: ۲۸)، «شعور و طرز تفکر» (انعام: ۱۰۸)؛، «طاعت و معصیت» (یونس: ۴۷) که لازمه آن تشخص و وجود حقیقی داشتن جامعه است، ترسیم می کنند، می توان به این نتیجه رسید که جامعه یک اصالت و یک وجود حقیقی دارد. @ahmad_olyaei

https://virasty.com/Ahmad_olyaei/1710771589795013427 @ahmad_olyaei

رمضان و یادداشت های عدالت در قرآن (۵) «درآمدی بر نظریه تکمیل در حل مسأله عدالت» 🔹همه می دانیم عدالت اجتماعی با عدالت فردی متفاوت است. عدالت اجتماعی یک وجه جمعی دارد با این توضیح که سه رکنِ الف) انسان ها در یک جمع شکل گرفته، ب) خیرات اجتماعی با همان وجه جمعی و تکثراتش و ج) تنازعاتی که بر سر آن خیرات و مواهب اجتماعی رخ می دهد که آن تنازعات نیز متکثر بوده و خاصیت جمع بودگی دارد، ارکان مسأله عدالت اجتماعی هستند. همین وجه جمعی بودن مسأله عدالت، می طلبد که نگاه حلی در مسأله عدالت نیز یک روح جمعی داشته باشد. این را شاید بتوان «تکمیل» نامید. تکمیل قطعات یک پازل که گویی هر عضو جامه به مثابه یک قطعه وقتی در کنار هم قرار می گیرند، عدالت اجتماعی را بهبود می بخشند. 🔸بنظر می رسد این نگاه، قابل برداشت از قرآن کریم باشد. آیه ۱۳ سوره حجرات می فرماید: «یا أَیهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا». یا در آیه ۱۱۸ سوره هود می خوانیم: «وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ النَّاسَ أُمَّةً وَاحِدَةً ، وَلَا يَزَالُونَ مُخْتَلِفِينَ». همچنین تفاوت شاکله ها در آیه «قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ فَرَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ أَهْدَى سَبِيلًا» (اسراء، آیه۸۴) نیز اشاره به تفاوت هایی دارد که قرار است در کنار یکدیگر، کاری جمعی انجام دهند و خلأ‌های هم را پر کنند. همین نگاه را می توان در مسأله زوجیت ملاحظه کرد. @ahmad_olyaei

📣 پس از پایان فصل اول درسگفتار عدالت اجتماعی با ارائه استاد احمد واعظی، اکنون صوت های این درسگفتار در دسترس قرار گرفته است؛ جلسه اول؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei01 جلسه دوم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei02 جلسه سوم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei03 جلسه چهارم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei04 جلسه پنجم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei05 جلسه ششم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei06 جلسه هفتم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei07 جلسه هشتم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei08 جلسه نهم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei09 جلسه دهم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei10 جلسه یازدهم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei11 جلسه دوازدهم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei12 جلسه سیزدهم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei13 جلسه چهاردهم؛ http://dte.bz/Edalat_Ejtemaei14 ✍ این درسگفتار در چهارده جلسه به همت گروه مطالعات عدالت اجتماعیِ پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پاییز و زمستان ۱۴۰۲ برگزار شد. ان‌شاءالله فصل دوم بزودی برگزار خواهد شد. 🟩با تشکر از؛ 🔸مرکز همکاری های علمی و بین الملل پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی 🔸روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فرهنگ 🔸اداره پژوهش پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی 🔸و تشکر ویژه از حجت الاسلام و المسلمین استاد احمد واعظی https://eitaa.com/edalateejtemaei @ahmad_olyaei

#معرفی_مقاله #حضرت_خدیجه_سلام_الله_علیها ✍ این چند مقاله، از جدیدترین مقالات علمی پژوهشی منتشر شده در باب حضرت خدیجه علیها السلام است. (لینک دانلود قرار داده شد) 🔹نگاهی به زندگی نامه معنوی حضرت خدیجه https://ensani.ir/fa/article/download/531478 🔹شیوه همسرداری حضرت خدیجه در سه حوزه فرهنگی، روان‌شناختی و رفتاری https://ensani.ir/fa/article/download/546121 🔹واکاوی معنا شناختی "وفاداری" به مثابه یک فضیلت اخلاقی با مطالعه موردی در زندگانی ام المومنین خدیجه کبری علیها سلام https://ensani.ir/fa/article/download/515115 🔹بررسی و تبیین نقش سیاسی حضرت خدیجه (علیها سلام) در گسترش اسلام(مقاله علمی وزارت علوم) https://ensani.ir/fa/article/download/485702 🔹بررسی مقاله «عایشه»در دائره المعارف قرآن الیور لیمن (پیرامون ازدواج های پیامبر با حضرت خدیجه و عایشه) https://ensani.ir/fa/article/download/512956 🔹قطره ای از دریای فضایل حضرت خدیجه (علیها السلام)(مقاله ترویجی حوزه) https://ensani.ir/fa/article/download/453686 @ahmad_olyaei

رمضان و یادداشت‌های عدالت در قرآن (۶) «حرکت جمعی و تمدنی بسط عدالت» 🔹بیان شد که عدالت اجتماعی در قرآن در یک زمینه ی جمعی معنا پیدا می کند و انسان ها در کنار یکدیگر اقامه عدالت (حدید؛ ۲۵) می کنند. 🔸این نگاه به عدالت اجتماعی از قرآن با رویکرد تمدنی نیز سازگار است. کلان نگری، انسان اجتماعی و ساخت جمعی جامعه، بخش هایی از رویکرد تمدنی هستند که در بسط عدالت اجتماعی نیز فهم می شوند. می توان اینگونه گفت که بسط جمعی عدالت در جامعه ذیل نظریه تکمیل (تکمیل تفاوت های یکدیگر یا تکمیل تفاوت انسانی توسط انسان دیگر) به احیای تمدن قرآنی کمک می کند. 🔹شاید بتوان از آیه ۱۰۴ سوره آل عمران (وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ) با تأکیدی که بر حرکت امت _نه فرد_ به سمت خیر دارد، برای فهم آن حرکت جمعی بهره برد. همچنین آیه «وَ تَعَاوَنُواْ عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوَى»(مائده؛ ۲). 🔸اساسا عدالت اجتماعی یک فرایند و تغییر است از وضعیتی که در آن ظلم وجود دارد به سمت وضعیتی که قرار است در آن ظلم به حداقل و صفر برسد. با این نگاه اگر به آیه «إِنَّ اللهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ»(رعد؛ ۱۱) بنگریم باز هم حرکت «قوم» لازم است برای تغییر. @ahmad_olyaei

https://virasty.com/Ahmad_olyaei/1711792907864856876 @ahmad_olyaei

یاداشت های تبلیغی رمضان در مینسک(۱)؛ معرفی بلاروس 🔹مینسک پایتخت بلاروس است. کشوری در اروپای شرقی با طبیعتی زیبا و سرسبز‌. بلاروس با کشورهای روسیه، اوکراین، لهستان، لیتوانی و لتونی هم‌مرز است و مردم به زبان روسی صحبت می کنند. البته زبان بلاروسی با روسی تفاوت هایی دارد اما زبان نسل جدید و سیستم اداری اینجا دیگر، روسی ست. بلاروس در پی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، استقلال خود را به‌عنوان جمهوری بلاروس در ۱۹۹۱ اعلام کرد. 🔸درپی مناقشات مرزی روسیه با اوکراین، لوکاشنکو رئیس جمهور بلاروس قویا حمایت خود از روسیه را اعلام کرد و همین امر باعث آغاز تحریم ها درین کشور شد. 🔹جمعیت کشور بلاروس حدود ده میلیون نفر است یعنی شاید کمتر از تهران. این کشور بسیار پرآب و باتلاقی ست و حدود یازده هزار دریاچه دارد. 🔸بیشتر مذهبی‌ها به کلیسای ارتدوکس شرقی پایبند هستند و کلیسای کاتولیک نیز در نواحی غربی (۷ درصد کل جمعیت) پیروانی دارد. پیروان این کلیسا پیشوای اصلی خود را اسقف اعظم قسطنطنیه (استانبول) - و نه یک پاپ - می‌دانند، اگر چه عملاً بسیاری از کلیساهای آن (مانند کلیسای ارتدکس روسیه و کلیسای ارتدکس یونان) به‌صورت مستقل توسط اسقف و پدران خود هدایت می‌شوند. 🔹جنبه‌های خاص فرهنگ بلاروس به دلیل روسی شدن آن، در طول زمان از دست رفته‌است. @ahmad_olyaei