🟢ابونصر فارابی؛ معلم بزرگ حکمت و فلسفه اسلامی
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
روز ۳۰ آبان به عنوان روز بزرگداشت ابونصر #فارابی (۲۵۹- ۳۳۹ق) بزرگترین فیلسوف سیاسی مسلمان، نامگذاری شده است. زندگینامه شفاف و روشنی از فارابی در اختیار نیست. نه خود به نگارش زندگینامه خویش پرداخته است و نه شاگردانش. ابنخَلِّکان (۶۰۸-۶۸۱ق) در وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان، (یعنی سه قرن بعد از فارابی) شرح حال نسبتاً مفصلی از او نوشته است. هر چند در اعتبار و سند مطالب او اختلاف است.
فارابی بدون تردید زبان فارسی و عربی را به خوبی مسلط بود. اما در درستی سخن ابن خلکان که فارابی به ۷۰ زبان مسلط بوده است! شک جدی وجود دارد.
اهل قریه وسیج در نزدیک فاراب ترکستان به دنیا آمد. ظاهراً اصالتاً ترک بوده است. پدرش شغل سپهسالاری داشته است. خود او هم مدتی به شغل قضاوت پرداخته است.
از میان علوم رایج تقریباً در همه آنها دستی داشت. اما ظاهراً اطلاعات چندانی از طبابت نداشت.
در جوانی به بغداد سفر کرد. که مرکز علم و فرهنگ بود. به مطالعه عمیق منطق پرداخت. مدت بیست سال در بغداد بود بعد به حلب رفت و در خدمت حمدانیان، سیفالدوله حمدانی، مشغول تحقیق و تدریس شد و تا پایان عمر در شام ماند و در همانجا (دمشق) هم از دنیا رفت. جایگاه والایی در دربار سیفالدوله حمدانی داشت. همین مسأله یکی از شواهدی است که برای شیعه دوازده امامی بودن فارابی اقامه کردهاند. چون حمدانیان شیعه دوازده امامی بودند.
البته شواهد دیگری هم در تأیید شیعه بودن او اقامه کردهاند مثلا:
1.عادل و عالم بودن را شرط امامت و خلافت میداند. در حالی که هیچ یک از فرق اهل سنت چنین شرایطی را برای خلیفه و حاکم قائل نیستند.
2.نصب امام را بر خداوند واجب میداند در حالی که اهل سنت آن را وظیفه امت میدانند
3.معتقد است رئیس مدینه، چه ریاست کند و چه نکند، رئیس است. قبول یا عدم قبول امت، تأثیری در حق و شأن ریاست او ندارد.
درمقابل برخی از محققان مثل دکتر رضا #داوری، میگویند هر چند فارابی سنی نبوده است، اما شیعه هم نبوده است! زیرا اگر قول به عدل و علم خلیفه و رئیس دوم مدینه برای انتساب کسی به تشیع کافی باشد، افلاطون را هم باید شیعه بدانیم، زیرا او نیز در کتاب مرد سیاسی، چنین اوصافی را لازمه مقام رئیس دوم میداند.
اما آموزههای دوم و سوم یعنی اعتقاد به وجوب نصب امام بر خداوند و اعتقاد به مشروعیت ریاست رئيس مدینه حتی اگر مقبولیت نداشته باشد از شاخصههای الهیات سیاسی شیعی است و افلاطون چنین باورهایی نداشته است.
یک زندگی عمیقاً ساده و زاهدانه داشت. تا جایی که بعضی گفتهاند جامه صوفیان میپوشید. تألیفات بسیار زیادی داشت. برخی تعداد آنها را ۷۰، برخی ۱۲۰ و برخی ۱۸۷ رساله و کتاب دانستهاند! آثار او در موضوعات منطق، فلسفه، طبیعیات، ریاضیات، علم اخلاق و سیاست بود. کتاب الموسیقی الکبیر او، بدون تردید مهمترین کتاب درباره موسیقی کل دوران قرون وسطای مسیحی و دوران اولیه اسلامی است. حتی هانری کربن میگوید همان روح موسیقایی افلاطون که معتقد به نوعی توازن و تعادل بود، موجب شد میان آراء افلاطون و ارسطو وفق دهد و کتاب الجمع بین رأی الحکیمین را بنویسید! و حتی راز تلاش او در ایجاد توافق میان دین و فلسفه هم ریشه در همین روحیه او دارد.
میتوان سه ویژگی «دقت»، «صراحت» و «ایجاز» را از ویژگیهای سبک نگارش او به شمار آورد. و این بدان دلیل بود که معتقد بود مباحث فلسفی نباید در اختیار عامه مردم قرار گیرد. زیرا از فهم آنها عاجزند و ممکن است اسباب انحرافشان را فراهم کند.
#فلسفه
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢«زماندانی» و «جریانشناسی» شرط لازم «دانشمندی»
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🟡آگاهی از جریانهای سیاسی و اجتماعی و فرهنگی از مهمترین نیازمندیهای عالمان و دانشمندان است. شرط لازم نجات از «کژرفتاری ناخواسته» و «کجاندیشی ناآگاهانه» و منحرف نکردن شاگردان و مخاطبان، «زماندانی» و «جریانشناسی» است. به فرموده #امام_صادق علیه السلام:
«الْعَالِمُ بِزَمَانِهِ لَا تَهْجُمُ عَلَيْهِ اللَّوَابِس؛ كسى كه به اوضاع زمانش آگاه باشد شبهات بر او هجوم نيارد»
🔸رهبر معظم انقلاب در این باره میفرماید:
«امروز شما اگر عالم هم باشید، بسیار با تقوا هم باشید، اما زمانتان را نشناسید، آن وقت آسیبپذیر و لغزشپذیر و کمفایده خواهید بود؛ ... ما کسانی را دیدیم که عالم هم بودند، بیدین هم نبودند، اما در دورانی که میتوانستند برای اسلام و مسلمین مفید واقع بشوند، مفید واقع نشدند؛ بعضاً حتّی خدشهها و ضررهایی هم وارد کردند!»
🔻البته شناخت درست جریانهای علمی و سیاسی و اقتصادی و فرهنگی نیز کار دشواری است. نیاز به مجاهدت علمی و عملی دارد؛ باید کوشید تا از لایههای پیچیده تبلیغاتی و رسانهای و تحلیلهای سوگیرانه عبور کرد و به حقیقت دست یافت؛ و این کاری بس دشوار است.
#دانشگاه
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢بازگشت به سنت «روایتخوانی»
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
قبلاً در سنت حوزه مرسوم بود که طلبهها یک ساعاتی روایتخوانی داشتند، استادی میآمد روایات را میخواند، ترجمه میکرد بعضاً تجزیه و ترکیب میکرد و خیلی تأثیرگذار بود و این رویه باید دامنهدار و مستمر باشد و طلبهها باید محفلهای روایتخوانی داشته باشند و انس دائمی با روایات و جوامع روایی لازم است.
مرحوم #علامه_مصباح میفرمود برخی از اساتید اخلاق گذشته کارشان فقط خواندن روایت و ترجمه آن بود و با صوتی حزین و دلنشین آن روایات را میخواندند و برای انتقال معانی به مخاطبان «فقط» ترجمه روایت را بیان میکردند.
ایشان میفرمود آنها گویا روایات در جانشان نفوذ کرده بود و این آموزهها جزء جانشان شده بود و میخواندند و ترجمه میکردند و اشک میریختند و حال خوشی هم در مردم ایجاد میکردند.
#حوزه_علمیه
#روایت
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🔸ببینید چه دریایی از «معرفت» و «معنویت» و «حماسه» در اشعار این پهلوان خردسال وجود دارد.
🔻ای کاش ارزشهای حاکم بر «ورزش زورخانه» به دیگر ورزشها نیز سرایت میکرد.
🔻ای کاش، مدیران ورزشی ما، نقش «فرهنگسازی» و «سبکسازی» ورزش را میفهمیدند!
#ورزش
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢اخلاق مدیریت
🔸پرهیز از به کارگیری بیادبان
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــ
یکی از شرایط مهم کارگزاری در نظام اسلامی و معیارهای گزینش مدیران و مسئولان، داشتن «ادب الهی» و «حیاء حضور» در برابر خدای متعال است.
در روایتی از #پیامبر_اکرم(ص) چنین نقل شده است که فرمودند:
«إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ لَا نَسْتَخْدِمُ مَنْ لَا يَتَأَدَّبُ مَعَ اللَّهِ وَ لَا يَسْتَحِي مِنْهُ فِي خَلْوَتِهِ؛ ما خاندانی هستیم که کسی را که ادب محضر الهی را نگه نمیدارد و در خلوت خود از او حیا نمیکند، به کار نمیگیریم.»
از خدا جوییم توفیق ادب
بیادب محروم گشت از لطف رب
بیادب تنها نه خود را داشت بد
بلک آتش در همه آفاق زد
ــــــــــ
هر چه بر تو آید از ظلمات و غم
آن ز بیباکی و گستاخیست هم
هر که بیباکی کند در راه دوست
رهزن مردان شد و نامرد اوست
از ادب پرنور گشتهست این فلک
وز ادب معصوم و پاک آمد ملک
بد ز گستاخی کسوف آفتاب
شد عزازیلی ز جرات رد باب
ـــــــــــــــــــــــــــــ
معنای مصرع آخر: «ابلیس به سبب گستاخی و بیادبی، از درگاه الهی رانده شد»
#ادب
#اخلاق_مدیریت
#مدیریت
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢«خرابات» در «عرفان شعری» عارفان مسلمان
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
یکی از اصطلاحات رمزی و نمادی در ادبیات فارسی، به ویژه ادبیات عرفانی، واژه «خرابات» است.
عارفان شاعری همچون #سنائی غزنوی، #عطار نیشابوری و #حافظ شیرازی این واژه را از معنای اصلی خود تجرید کرده و مفهومی متعالی و بلند و عارفانه به آن دادهاند.
خرابات در اصل به معنای روسپیخانه، شرابخانه، عیاشخانه، قمارخانه و محل هرزگی بوده است. اما در ادبیات عرفانی ما از سنائی به بعد به معنای مکانی مقدس و معنوی به کار گرفته شد.
در قرن پنجم، برای نخستین بار سنائی و #غزالی این واژه را در معنایی عرفانی استعمال کردند. غزالی در کتاب کیمیای سعادت میگوید عارفان و صوفیان فهم دیگری از واژه خرابات دارند:
«ایشان از این خرابات، خرابى صفات بشریت فهم کنند که اصول دین، آن است که این صفات که آبادان است خراب شود، تا آنکه ناپیداست در گوهر آدمى، پیدا آید و آبادان شود»
سنايی غزنوی در غزلی چنین میگوید:
هر که در کوی خرابات مرا بار دهد
به کمال و کرمش جان من اقرار دهد
بار در کوی خرابات مرا هیچ کسی
ندهد ور دهد آن یار وفادار دهد
در خرابات بود یار من و من شب و روز
به سر کوی همی گردم تا بار دهد
ای خوشا کوی خرابات که پیوسته در او
مر مرا دوست همی وعدهی دیدار دهد
عطار نیشابوری نیز در دیوان اشعار خود خرابات را بعضاً به معنای «مقام توحید» به کار برده است:
عزم خرابات بیفنا نتوان کرد
دست به یک درد بیصفا نتوان کرد
چون نه وجودست نه عدم به خرابات
لاجرم این یک از آن جدا نتوان کرد
شاه مباش و گدا مباش که آنجا
هیچ نشان شه و گدا نتوان کرد
گم شدن و بیخودیست راه خرابات
توشه این راه جز فنا نتوان کرد
شیخ محمود شبستری نیز در در تعریف خراباتی:
خراباتی شدن از خود رهایی است
خودی کفر است گر خود پارسایی است
نشانی دادهاندت از خرابات
که التوحید اسقاط الاضافات
خرابات از جهان بیمثالی است
مقام عاشقان لاابالی است
خرابات آشیان مرغ جان است
خرابات آستان لامکان است
خراباتی خراب اندر خراب است
که در صحرای او عالم سراب است
خراباتی است بی حد و نهایت
نه آغازش کسی دیده نه غایت
از نگاه خواجه حافظ شیرازی نیز خرابات مقامی بس متعالی است که یکی از شرایط ورود به آن «ادب» است:
قدم منه به خرابات جز به شرط ادب
که سالکان درش محرمان پادشهاند
ــــــــــــــــــ
دوش رفتم به در میکده خواب آلوده
خرقه تر دامن و سجاده شراب آلوده
آمد افسوس کنان مغبچه باده فروش
گفت بیدار شو ای ره رو خواب آلوده
شستشویی کن و آن گه به خرابات خرام
تا نگردد ز تو این دیر خراب آلوده
البته بعضاً با ظرافتی بینظیر، واژه خرابات را همزمان در هر دو معنای لغوی و عرفانی آن به کار گرفته است! فی المثل حافظ میگوید:
در خرابات مغان نور خدا میبینم
وین عجب بین که چه نوری زِ کجا میبینم
ــــــــــــــــــــــــ
گر ز مسجد به خرابات شدم خرده مگیر
مجلس وعظ دراز است و زمان خواهد شد
#عرفان
#خرابات
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🟢گرفتاری اصلی
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔻قصد دفاع از همه عملکرد دستگاههای نظارتی را ندارم؛ طبیعتاً هیچ «دستگاهی» معصوم نیست.
🔻اما قیاس موجود در سخنان جناب ضرغامی، قیاسی مع الفارق و مغالطهای مضحک است.
🔹هیچ یک از دستگاههای نظارتی ما برای خیرخواهان و هدایتگران و دلسوزان جامعه پرونده درست نکرده و نمیکنند!
🔸برخلاف جناب ضرغامی، معتقدم گرفتاری حوزه فرهنگ و فرهنگسازی چیزی نیست که ایشان میگوید، بلکه گرفتاری اصلی و معضل اصلی فرهنگی در جامعه ما، این است که بعضاً شاهد بوده و هستیم که فرهنگ و فرهنگسازی در اختیار عدهای نادان قرار گرفته است که متأسفانه به غلط سالهاست بر صدر نشسته و بدون داشتن فهمی درست از دین و آموزههای دینی و بدون داشتن درکی روشن از فرهنگ و فرهنگسازی، سکان بزرگترین مراکز فرهنگی و فرهنگسازی کشور را در اختیار گرفتهاند! و مع الاسف، بدون داشتن کمترین درکی از سیره تبلیغی و هدایتگری پیامبران به تحریف سبک و سیره تبلیغی پیامبری همچون ابراهیم خلیل، شهسوار توحید و خداپرستی، میپردازند! گرفتاری اصلی ما مسؤولانیاند که به جای پاسخگویی نسبت به عملکرد فرهنگی خود، دائماً در حال حاشیهسازی برای مدافعان حریم فرهنگ و اخلاق جامعه هستند.
#فرهنگ
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢فاطمه زهرا(س) الگوی عبادت و بندگی
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
یکی از ویژگیهای بارز #حضرت_زهرا سلام الله علیها کیفیت و کمیت عبادتش بود.
کيفيت عبادت او به گونهای بود که وجود مقدس #پيامبر_اکرم(ص) در اين باره فرمودند: «مَتَى قَامَتْ فِي مِحْرَابِهَا بَيْنَ يَدَيْ رَبِّهَا جَلَّ جَلَالُهُ زَهَرَ نُورُهَا لِمَلَائِكَةِ السَّمَاءِ كَمَا يَزْهَرُ نُورُ الْكَوَاكِبِ لِأَهْلِ الْأَرْضِ؛ هر گاه در محراب خود در برابر پروردگارش جل جلاله میایستد، نورش برای فرشتگان آسمان میدرخشد؛ همانگونه که نور ستارگان برای زمینیان میدرخشد.»
درباره کیفیت #نماز خواندن آن حضرت چنین وارد شده است که در نمازش از ترس خدا نفسنفس میزد:
وَ كَانَتْ سَيِّدَتُنَا فَاطِمَةُ ع تَنْهَجُ فِي صَلَاتِهَا مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ تَعَالَى.
او در طول عمر کوتاهی که داشت، هر فرصتی که مییافت به عبادت الهی مشغول میشد. تا جایی که حسن بصری که خود از زاهدان هفتگانه قرون اولیه اسلامی معرفی شده است در وصف حضرت زهرا میگوید: «مَا كَانَ فِي هَذِهِ الْأُمَّةِ أَعْبَدُ مِنْ فَاطِمَةَ كَانَتْ تَقُومُ حَتَّى تَوَرَّمَ قَدَمَاهَا؛ در امت اسلامی عابدتر از فاطمه وجود نداشته است؛ آنقدر برای عبادت میایستاد که دوپایش ورم میکرد.»
#عبادت
#فاطمه
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢توصیه مهم پیامبر اکرم(ص) به فاطمه زهرا(س)
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
#پیامبر_اکرم(ص) در سفارشی به حضرت #فاطمه_زهرا(س) فرمود:
«یا فاطِمَةُ إعمَلِی لِنَفسِک فَإنِّی لا أُغنِی عَنکِ مِنَ اللهِ شَیئا»
فاطمه جان!
به فکر خودت باش؛
به امید من نباش؛
زیرا، من نمیتوانم پیش خدا تو را از چیزی بینیاز کنم.
این توصیه بسیار مهم، ترجمان همان آیه قرآن است که میفرماید:
الْيَوْمَ تُجْزى كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ لا ظُلْمَ الْيَوْمَ إِنَّ اللَّهَ سَريعُ الْحِساب (غافر، ۱۷)
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢اخلاق مدیریت
🔸تبعات اخروی ریاست
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔹در حدیثی از وجود مقدس #پیامبر_اکرم(ص) چنین نقد شده است:
لَا يُؤْمَرُ رَجُلٌ عَلَى عَشَرَةٍ فَمَا فَوْقَهُمْ إِلَّا جِيءَ بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَغْلُولَةً يَدُهُ إِلَى عُنُقِهِ، فَإِنْ كَانَ مُحْسِناً فُكَّ عَنْهُ، وَ إِنْ كَانَ مُسِيئاً زِيدَ غِلًّا إِلَى غِلِّهِ؛
هیچ کس نیست که بر ده نفر یا بیشتر ریاست و امارت داشته باشد مگر اینکه او را روز قیامت در حالی میآورند که دستش به گردنش بسته است؛ پس اگر چنانچه آدم درستکاری بود و تقصیری متوجه او نبود، او را رها میکنند و اگر چنانچه بدکا رو گناهکار بود، غل و زنجیرش افزایش پیدا میکند»
🔻رهبر حکیم و فرزانه انقلاب در شرح این حدیث میفرمایند:
«این حدیث دربارهی بنده و امثال بنده است؛ ... این آدمِ رئیس را که اینقدر در دنیا محترم است و رئیس است و مدیر است، چنین آدمی را در روز قیامت وقتی که میآورند، دست او را به گردنش بستهاند؛ یعنی دستبسته او را وارد محشر میکنند، آن هم به این شکل که دستش به گردنش بسته است. نفْس این مسئولیّت و آمریّت و ریاست، یک تبعاتی دارد که ایجاب میکند این را. در آن حوزهی مأموریّت که ما آنجا رئیسیم، مدیریم، یک کارهای هستیم، بعضی از کارها انجام میگیرد که ما میتوانستیم مانع آن بشویم و نشدیم؛ حالا یا غفلت کردیم [وارد] نشدیم، یا از روی تنبلی وارد نشدیم؛ این کار خلاف، زیر نظر ما و در پُست نگهبانی ما انجام گرفت -پُست نگهبانی ما است دیگر- یا بعضی از کارها باید انجام میگرفت در حوزهی مأموریّت ما که انجام نگرفت؛ یا بهخاطر اینکه ما نفهمیدیم، دقّت نکردیم، تعقیب نکردیم، مشورت نکردیم، پرسوجو نکردیم و ندانستیم، یا نه، دانستیم، تنبلی کردیم، امروز و فردا کردیم، [گفتیم] حالا انشاءاللّه بعداً، فردا، و ضایع شد، فوت شد. .... » (۲۷/ ۹/ ۱۳۹۷ ابتدای درس خارج)
#مدیریت
#اخلاق_مدیریت
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢علوم انسانی و موضوعشناسی استنباط حکم اسلامی
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
لزوم گنجاندن #علوم_انسانی در برنامه درسی حوزههای علمیه؛ مطالبهای که بعد از ۳۱ سال هنوز هم به درستی اجابت نشده است! و البته هر چه میگذرد خسارتهای بیتوجهی به آن را در حوزههای علمیه بیشتر حس میکنیم.
رهبر حکیم و فرزانه انقلاب اسلامی، حضرت امام خامنهای، در پیامی که به مناسبت تشکیل شورای سیاستگذاری حوزههای علمیه در تاریخ ۲۴ آبان ۱۳۷۱ صادر کردند از جامعه محترم مدرسین میخواهند که در برنامههای درسی حوزههای علمیه، در کنار توجه ویژهای که به فقه، تفسیر، حدیث، فلسفه، کلام، رجال و امثال آن میکند، لازم است توجهی ویژه نیز به «علوم انسانی» داشته باشند:
«مجموعهاى از علوم انسانى و غيره، كه داراى تأثير در استنباط و تنقيح موضوعات فقهىاند، بايد مورد عنايت قرار گيرند و فقيه اين دوران، با همهى ابزارهاى استنباط صحيح، كه از آن جمله، تشخيص درست موضوعات است، مجهز گردد. بديهى است كه شناخت درست موضوع، در تصحيح شناخت حكم الهى، داراى تأثيرى تمام است.»
#حوزه_علمیه
#اجتهاد
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢سادهسازی و عمومیسازی اندیشههای فلسفی
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔶یکی از ویژگیهای خوب اندیشمندان غربی «سادهسازی» اندیشههای انتزاعی و «عمومیسازی» افکار فلسفی است. هنر «امتدادبخشی» به بنیانهای فکری خود را دارند. حتی معماری و طراحیهای مدها و مدلها را نیز بر اساس بنیانهای فلسفی و معرفتشناختی خود انجام میدهند. در کنار کتابهای فلسفی پیچیده، کتابهایی مثل «لذات فلسفه» و «دنیای سوفی» و امثال آن را نیز مینویسند. یعنی کتابهایی که با ادبیاتی شیوا و شیرین و با ساختاری جالب و جذاب لباللباب افکار فلسفی اندیشمندان بزرگ را به خوانندگان غیرتخصصی منتقل میکنند.
🔹رهبر حکیم و فرزانه انقلاب در دیدار اعضای محترم مجمع عالی حکمت اسلامی فرمودند:
«یک کار دیگری هم که به نظر من جایش خالی است، نوشتههائی دربارهی فلسفهی تطبیقی است؛ شبیه آن کاری که ویل دورانت در «لذات فلسفه » کرده، که لابد ملاحظه کردهاید. «لذات فلسفه» یک کتابی است که با ادبیات خیلی شیوا و شیرینی نوشته شده و مرحوم دکتر عباس زریاب هم ترجمهی خیلی خوبی کرده؛ انصافاً خیلی خوشقلم ترجمه کرده. این کتاب، مباحثه و مناظرهی بین فلاسفهی قدیم و جدید غرب است در یک مسئلهی خاصی؛ مثل اینکه اینها یک جلسهای تشکیل دادهاند و دارند با هم بحث میکنند؛ هگل یک چیزی میگوید، بعد کانت جواب او را میدهد، بعد دکارت حرف خودش را میزند؛ همینطور دانهدانه اینها شروع میکنند با همدیگر بحث کردن. اگر یک چنین کار شیرین و شیوائی انجام بگیرد، چقدر خوب است.»
🔻تا جایی که بنده اطلاع دارم مع الاسف نه از سوی مجمع عالی حکمت و نه به صورت خودجوش، از سوی محققان فلسفه اسلامی تاکنون اقدامی برای عملی شدن این خواسته به حق صورت نگرفته است!
#فلسفه
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢قاعده حد وسط از نگاه مولوی
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
#مولوی در دفتر دوم مثنوی در ضمن بیان حکایتی، به زیبایی، ناکارآمدی و نادرستی معیار حدوسط را برای تعیین مصداق فضیلت تشریح میکند.
داستان از این قرار است که عدهای از صوفیان پیش شیخ خانقاه از صوفی دیگری شکایت بردند که سه خصلت بد و ناشایست دارد:
در سخن بسيارگو همچون جرس
در خورش افزون خورد از بيست كس
ور بخسبد هست چون اصحاب كهف
صوفيان كردند پيش شيخ، زَحف
[=سر و صدا و اعتراض]
شیخ که این عیوب و رذایل را شنید، درویش و صوفی مزبور را فراخواند و به او گفت شایسته صوفی آن است که از «پرگویی» و «پرخوری» و «پرخوابی» بپرهیزد و در این امور اندازه نگه داشته و «حد وسط» را مراعات کند؛ چرا که معیار فضیلت، رعایت حد وسط است و در روایت نیز بر این مسأله تأکید شده است که: «خَيْرُ الْأُمُورِ أَوْسَاطُهَا»
شيخ رو آورد سوى آن فقير
كه ز هر حالى كه هست اوساط گير
و سپس در آسیبها و آفات جسمی و بدنی «زیادهروی» نیز قدری سخن گفت که:
گر يكى خلطى فزون شد از عرض
در تن مردم پديد آيد مرض
آن صوفی در پاسخ شیخ گفت که حد وسط، معیاری نسبی است:
گفت راه اوسط ار چه حكمت است
ليك اوسط نيز هم با نسبت است
وسط هر چیزی را باید با خودش سنجید. آبِ جو نسبت به شتر ممکن است کم باشد؛ اما برای یک موش، همچون اقیانوس است. اگر کسی اشتهای ده قرص نان را دارد حال اگر شش قرص بخورد، حد وسط را مراعات کرده است؛ اما برای کسی که اشتهای پنجاه قرص نان دارد، خوردن شش قرص نان، تفریط است و نه حدوسط است.
آب جو نسبت به اشتر هست كم
ليك باشد موش را آن همچو يم
هر كه را باشد وظيفه چار نان
دو خورد يا سه خورد هست اوسط آن
ور خورد هر چار دور از اوسط است
او اسير حرص مانند بط است
هر که او را اشتها ده نان بود
شش خورد میدان که اوسط آن بود
چون مرا پنجاه نان هست اشتهی
مر تو را شش گِرده، هم دستیم؟ نی
اشکال دیگر معیار حد وسط آن است که درباره امور متناهی قابل طرح است یعنی اموری که ابتدا و انتهایی دارند؛ اما در موضوعات و مسائل نامتناهی حدوسط بیمعناست.
اول و آخر بباید تا در آن
در تصور گنجد اوسط یا میان
بینهایت چون ندارد دو طرف
کی بود او را میانه منصرف
#اعتدال
#اخلاق
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢در بیان ارزش مداومت و ملازمت بر ذکر لااله الا الله
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
در پارهای از منابع روایی حدیثی از وجود مقدس پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که فرموده باشند: «افضل الذکر» یا «افضل الکلام، لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ»
نجم الدین #رازی در کتاب ارزشمند مرصاد العباد در شرح این روایت میگوید «نسیان» مرکب از «نفی و اثبات» است «نفی حق و اثبات اغیار»؛ و کلمه «لااله الا الله» نیز مشتمل بر «نفی و اثبات» است. و ترکیب مضر را با ترکیب مفید میتوان دفع کرد. همانطور که شربت سکنجبین که ترکیبی از «سرکه نفی» و «شکر اثبات» است و میتواند «ماده صفرای نسیان» را ریشه کن کند. با نفی موجود در ذکر لا اله الا الله، یعنی «لا اله» «نفی ما سوای حق میکند» و با اثبات موجود در آن یعنی «الا الله»، اثبات حضرت عزت میکند.
نجم الدین رازی میگوید مداومت و ملازمت بر ذکر لااله الا الله موجب میشود که «به تدريج تعلّقات روح از ما سواى حق بمقراض لا إله منقطع شود، و جمال سلطان الّا اللّه از پس تتق عزّت متجلّى گردد، و بر حكم وعده «فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ» از لباس حرف و صوت مجرّد شود، و در تجلّى نور عظمت الوهيّت خاصيّت «كُلُّ شَيْءٍ هالِكٌ إِلَّا وَجْهَهُ» آشكارا گردد.»
#ذکر
#عرفان
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🖊احمدحسین شریفی
چقدر زیباست!
✔️آیا این معماری و مهندسی خارقالعاده، توسط پرندگان، امری صرفا غریزی و بدون هوشمندی و عقلانیت است؟!
✔️آیا میتوان گفت «عقل» از اختصاصات آدمیان است؟ و حیوانات و پرندگان هیچ بهرهای از عقل ندارند؟
✔️آیا میتوان گفت که تدبیر و آیندهنگری از ویژگیهای آدمیان است و پرندگان و حیوانات از این ویژگی بیبهرهاند؟
#عقل
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢رابطه قرآن و انسانیت
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
«الرَّحْمنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ خَلَقَ الْإِنْسانَ عَلَّمَهُ الْبَيانَ» (الرحمان، ۱-۴)
آیات ابتدایی سوره الرحمن حاوی ظرایف بسیار عمیقی است که مورد توجه پارهای از مفسران و قرآنپژوهان نیز قرار گرفته است.
از جمله آنکه ابتدا مسأله «تعليم قرآن» سپس «آفرينش انسان» و بعد از آن «تعليم بيان» را ذکر میکند.
نکته جالب و ظرافت موجود در این آیات آن است که اينها را با «واو» به هم عطف نکرده است.
در حالی که حالت متعارف اين است که گفته شود: «خداوند انسان را آفريد و بيان را به او تعليم داد و قرآن را به او آموخت.»
زيرا آفرينش انسان از نگاه ما، مقدم بر آموزش بيان؛ و آموزش بيان مقدم بر آموزش قرآن است.
اما چون از نگاه قرآن انسان انسان نخواهد بود مگر آنکه معتقد به قرآن و دين باشد، به همين دليل، با آموزش قرآن شروع کرد و سپس آفرينش انسان را ذکر کرد برای اينکه به ما بفهماند که با تعليم قرآن است که انسان حقيقتاً انسان میشود. و بعد از تعليم قرآن فرمود که «او را بيان آموخت» برای اينکه به ما بفهماند که بيان مختص به انسان بعد از شناخت قرآن محقق میشود.
#انسان
#فصل_ممیز
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢«دینداری» و «انسانیت»
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
دیدگاههای مختلفی درباره هویت انسانی و انسانیت انسان بیان شده است.
#راغب_اصفهانی(م۵۰۲ق)، قرآنپژوه بزرگ قرن پنجم هجری با استناد به قرآن، برای نخستین بار معیار انسانیت را «دینداری» دانستند. وی در کتاب ارزشمند تفصيل النشأتين و تحصيل السعادتين، در فصلي با عنوان «انّ مَن لم يتخصص بالشرع و عبادة الله فليس بانسان» آشکارا مدعای خود را بیان میکند.*
راغب در تبیین مدعای خود میگوید:
درست است که انسانیت انسان به «عقل» است اما مهمترین نشانه برخورداری از عقل، «دینداری و ایمان» است. به همین دلیل قرآن کریم، کافران و دینستیزان را «بیعقل» و حتی «فاقد ابزارهای حسی درک و شعور» میداند و میگوید:
«وَ مَثَلُ الَّذينَ كَفَرُوا كَمَثَلِ الَّذي يَنْعِقُ بِما لا يَسْمَعُ إِلاَّ دُعاءً وَ نِداءً صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لا يَعْقِلُون» (بقره، ۱۷۱)
و در آیات دیگری، کافران و بیخردان را به عنوان بدترین جنبندگان معرفی میکند میفرماید:
«إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذينَ لا يَعْقِلُون» (انفال، ۲۲)
و «إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الَّذينَ كَفَرُوا فَهُمْ لا يُؤْمِنُون» (انفال، ۵۵)
راغب پس از بيان اين نکات، ميگويد:
هر چيزی که برای کاری آفريده شده باشد، تا زمانی که آن کار از او صادر نشود، در حکم معدوم است؛ به همين دليل، فراوان میبينيم که اگر چيزی، کارش را ناقص انجام دهد، نام آن چيز از او سلب میشود، فیالمثل، به اسبی که انتظار لازم را برآورده نکند، میگويند «اين اسب نيست» يا به کسی که از چشم و گوش خود به درستی استفاده نکند، میگويند «چشم و گوش ندارد». بر اين اساس، انسان در حقيقت کسی است که در راستای هدف اصلی آفرينش يعنی عبادت خداوند، حرکت کند:
«وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ»؛
يا در آيهای ديگر میفرمايد:
«وَ ما أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ».
بنابراين، انسان به ميزانی که در مسیر رضایت الهی و عبودیت باشد، از انسانيت برخوردار میشود. کسی که حق عبادت را به جای آورد، در انسانيت خود به کمال رسيده است و کسی که عبادت را رها کند، از انسانيت منسلخ شده و به حيوان يا بدتر از حيوان تبديل شده است. همانطور که خدای متعال در وصف کافران میفرمايد «إِنْ هُمْ إِلاَّ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبيلا» (فرقان، ۴۴)
ـــــــــــــــــــــ
*البته عين سخنان راغب را #سيدحيدر_آملی (م۷۸۷ق) نيز در کتاب جامع الاسرار و منبع الانوار نقل کرده (هر چند بدون ذکر منبع) و پذيرفته است.
در دوران معاصر نیز حضرت آیتالله #جوادی_آملی نیز دقیقاً همین دیدگاه راغب را پذیرفته و فصل ممیز انسان را «تأله» میداند.
#انسان
#فصل_ممیز
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢زیست خیالی!
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
جلالالدین #مولوی در توصیف معیارهای «دوستی و دشمنی» و «فخر و ننگِ» برخی از افراد میگوید:
بر خیالی صلحشان و جنگشان
وز خیالی فخرشان و ننگشان
گاهی مشاهده میشود که برخی از افراد (حتی افراد به ظاهر تحصیلکرده و باسواد) یک «زیست توهمی» دارند. خوشایندها و بدآیندهای آنان همگی بر اساس معیارهای وهمی و خیالی است. نه دلیل و معیار دوستی و حمایت کردنشان معلوم است و نه دلیل و معیار دشمنی و مخالفت کردنشان!
با توهم و تخیلی، حامی میشوند
و با همان توهم و تخیل نیز خلافخوانی میکنند!
بیچارهتر و بدبختتر از اینان کسی است که به حمایتها یا مخالفتهای چنین افرادی دلخوش یا دلآزرده شود!
#سبک_زندگی
#اخلاق
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢پژوهش و مرجعیت زبان فارسی
🖊احمدحسین شریفی
یکی از مطالبات بیست ساله رهبر معظم انقلاب اسلامی از مراکز علمی کشور (دانشگاهها، پژوهشگاهها و حوزههای علمیه) این بوده است که
«باید به آن جا برسیم که اگر در اکناف عالم یک پژوهشگر، یک دانشمند، بخواهد به فلان نظریهی علمی یا نظریهی فلسفی دست پیدا کند، ناچار باشد زبان فارسی را یاد بگیرد.» (۱۴/۰۲/۱۳۸۴)
تحقق این خواسته حکیمانه، نیازمند «زمینهسازیهای سختافزاری» از یک طرف و «اصلاحات نرمافزاری» و «تحولات بینشی و گرایشی» در کنشگران عرصه علم و پژوهش از طرف دیگر است.
در حوزه زمینهسازیهای سختافزاری در چند سال اخیر اقداماتی از سوی وزارت علوم در مسیر تحقق این آرمان انجام گرفته است؛ اما تا رسیدن به مقصود راهی بس پرپیچ و خم و سنگلاخی در پیش داریم.
در عین حال، سوگمندانه باید گفت که در زمینه نرمافزاری و تحولات بینشی و گرایشی در کنشگران عرصه پژوهش و باورمندسازی پژوهشگران و استادان به شدنی بودن این مسأله و اهمیت و ضرورت اقدام در جهت تحقق آن کار چندانی صورت نگرفته است.
بلکه باید گفت در برخی از مراکز پژوهشی مثل اغلب مراکز حوزوی (علیرغم توانایی بالای پژوهشی و علمی خود) هیچ فعالیت روشن و برنامهی قابل اجرایی برای تحقق این خواسته حضرت ولایت مشاهده نمیشود.
#حوزه_علمیه
#پژوهش
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🔹از چوپانی تا قرار گرفتن در فهرست پژوهشگران پر استناد یک دهم درصد برتر دنیا.
از همت بلند بدین مرتبت رسید
هرگز به مرتبت نرسد مردم دنی
🔸دکتر احمد حسینیبندهقرائی دانش آموخته رشته شیمی تجزیه دانشگاه سمنان از معدود دانشمندان پراستناد ایرانی و تنها کسی در دنیا است که اولین بار در دوره دانشجویی خود توانست در فهرست پژوهشگران پر استناد یک دهم درصد برتر دنیا قرارگیرد.
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🔸 آزادی و انسانیت لیبرالیستی!
🔹️بازجویی مجلس نمایندگان آمریکا از روسای سه دانشگاه «هاروارد»، «پنسیلوانیا» و «امآیتی» به جرم اعتراضات دانشجویان و اساتید به جنایات اسرائیل در غزه!
🔹️در روزهای اخیر عدهای از دانشجویان این سه دانشگاه با صدور بیانیه و تجمع و سخنرانی به کشتار کودکان و نسلکشی فلسطینیها توسط صهیونیستها اعتراضاتی کردهاند. مجلس نمایندگان آمریکا علیه رؤسای این سه دانشگاه بزرگ جلسه استماع گذاشته است!
🔻بیچارهتر از خود لیبرالها، مدافعان وطنی غرباند که گمان میکنند چیزی به نام انسانیت و اخلاق در چارچوب فکر لیبرالیسم یافت میشود!
#دانشگاه
#غزه
#غرب
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢«پشتکار پژوهشی» از صاحب جواهر تا زیگموند فروید
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔸با مطالعه در زندگی صاحبنظران و پژوهشگران برجسته و تاریخساز متوجه میشویم که اغلب آنان کسانی بودند که زندگی خود را وقف تحقیق و پژوهش و حل مسأله کرده بودند.
🔻فيالمثل، #صاحب_جواهر، يعني شيخ محمدحسن نجفي، (1200-1266ق) از بزرگترين فقهيان شيعه که تحولي عظيم در فقه شيعه ايجاد کرد، قريب به سي و دو سال، از سن 25 سالگي تا اواخر عمر پربرکت خود، به صورت شبانهروزي و بيوقفه فعاليت علمي کرد. تا جايي که حتي بر بالين جنازة فرزند خود، عليرغم داغ سنگيني که از مرگ پسر خود بر سينه داشت، دست از نوشتن نکشيد.
🔻زيگموند #فرويد، صرفنظر از صحت و سقم نظرياتش، عليرغم آنکه در خانوادهاي شلوغ بود (هشت فرزند در خانواده آنان وجود داشت) از همان زمان کودکي، اتاقي کوچک براي مطالعه داشت که بيشتر اوقات خود را در آن به مطالعه ميپرداخت. او حتي بعضاً غذاي خود را در آن اتاق صرف ميکرد تا فرصتي را براي مطالعه از دست ندهد. او افزون بر آلماني و عبري، به لاتين، يوناني، فرانسوي و انگليسي نيز مسلط بود. و عليرغم آنکه در بزرگسالي به دردهاي فراواني مبتلا بود، و در 16 سال پاياني عمرش 33 بار به دليل سرطان دهان تحت عمل جراحي قرار گرفته بود و حتي بخشهايي از سقف دهان و آروارة بالايي او برداشته شده بود، و در بيشتر اوقات دردي مداوم همراه او بود، اما هرگز از تحقيق و تلاش علمي دست نکشيد.
#پژوهش
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢«سختکوشی» و «نوآوری»
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
از مهمترین ویژگیهای شخصیتی پژوهشگران برتر و نظریهپردازان، «سختکوشی و پرکاری» است. پژوهشگران برتر کسانیاند که
در کار خود هرگز احساس خستگی و ملالت نمیکنند.
خود را ذوب در تحقیق و پژوهش میکنند.
زندگی خود را به گونهای سامان میدهند که حتیالامکان امور مزاحم با تحصیل و تحقیق را کنار بگذارند.
همّ و غم خود را مصروف فهم حقیقت و انتشار آن میکنند.
فی المثل، ريموند کَتِل (1905- )، روانشناس مشهور انگليسي و سازنده تست شخصیت معروف به «تست کتل»، تا ديروقت مشغول پژوهش و تحقيق در محل کار خود بود. او «از سال 1945 تا زمان حيات خود به طور مداوم کار کرد. اغلب اوقات خود را در آزمایشگاه به سرمیبرد. هيچگاه به مرخصي نرفت! بيش از 400 مقاله و 35 کتاب منتشر کرد.» او چنان غرق در کارهاي آموزشی و پژوهشي خود بود که به شوخي ميگفت «به آساني ميتواند شبها اتومبيل خود را پيدا کند، زيرا معمولاً آخرين اتومبيل باقي مانده در محوطة پارکينگ بود.»
#کتل
#پژوهش
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢اجتهاد و دانش رجال
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مرحوم #فاضل_تونی، م۱۰۷۱ق، از فقیهان و متکلمان و اصولیان قرن یازدهم، در کتاب الوافیة فی اصول الفقه، درباره اهمیت و جایگاه دانش رجال در اجتهاد دینی میفرماید:
«اجتهاد بدون تمسک به احادیث، تصور ندارد؛ و از طرفی به هر حدیثی هم نمیتوان عمل کرد؛ زیرا بسیاری از راویان به دروغگویی شهره بودهاند. بنابراین تردیدی نیست که روایات دروغ در میان روایات منقول از اهل بیت وجود دارد. گاهی برای تمییز روایات درست از نادرست، راهی جز مراجعه به احوال راویان نداریم. بنابراین آگاهی از دانش رجال و شناخت احوال و اوصاف راویان از پیشنیازهای اجتهاد است.»
#حوزه_علمیه
#رجال
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢ذکری به دوام
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
در جهانبینی قرآنی،
اولاً، جهان آفرینش، هوشمند و آگاه است؛
ثانیاً، برخوردار از آگاهی توحیدی و الهی است.
قرآن کریم تصریح میکند که همه آفریدهها، همواره به ذکر و تسبیح و تقدیس خدای متعال مشغولاند؛ و لحظهای از این حالت بازنمیایستند: «تُسَبِّحُ لَهُ السَّماواتُ السَّبْعُ وَ الْأَرْضُ وَ مَنْ فيهِنَّ وَ إِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ».
آوای موزون و مستمری که به صورتی هماهنگ از همه ذرات هستی بلند است، آهنگ دلنشین «سبحان الله» است.
هر چند ما آدمیان خاکی با گوشهای ناشنوا و قلبهای غبارگرفته توانایی درک این آهنگ را نداریم:«وَ لكِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبيحَهُمْ».
انسانهایی که خود را با این جریان هماهنگ هستی، هماهنگ نکنند، به مثابه کسانی میمانند که میخواهند برخلاف جریان خروشان آب، شنا کنند! معلوم است که نه تنها در درد و رنجی دائمیاند که هرگز نمیتوانند به هدف برسند؛ قرآن میفرمایید چنین کسانی در این دنیا همواره در تنگنایند و در آخرت نیز نابینا محشور میشوند: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْري فَإِنَّ لَهُ مَعيشَةً ضَنْكاً وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمى» (طه، ۱۲۴) افزون بر این، از نظر معنوی و درونی یک روح شیطانی دارند؛ همواره افکار انحرافی و بد و شیطانی دارند: «وَ مَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرين» (زخرف، ۳۶)
در مقابل کسانی که میکوشند خود را هماهنگ با جریان کلی و اصلی هستی کنند، یعنی موحدان و ذاکران و تسبیحگران، هم در این دنیا از روحی هماهنگ و حیاتی سرشار از رضایت و خوشی و آرامش برخوردارند: «الَّذينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوب» (رعد، ۲۶) و هم در آخرت از پاداشی بزرگ بهرهمند میشوند. به تعبیر قرآن «إِنَّ الْمُسْلِمينَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ ... وَ الذَّاكِرينَ اللَّهَ كَثيراً وَ الذَّاكِراتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظيما» (احزاب، ۳۵)
#تسبیح
#ذکر
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹