❇️نکته ای درباره «اصل مثبت» 🔹غالب اصولیین معاصر، اصل مثبت را حجت نمیدانند و اصلی ترین دلیل ایشان، فقدان دلالت شمولی دلیل استصحاب است که شامل آثار شرعی مترتب بر لوازم عقلی یا عادی بشود. 🔹اما به نظر میرسد، با توجه به اینکه، هیچ منع ثبوتی از شمول «جعل شارع» نسبت به آثار شرعی مترتب وجود ندارد، فلذا، این امکان فراهم است که شارع اثباتاً نیز این شمول را تأیید کند. حال، با مراجعه به ظهور اطلاقی کلام میتوان «اثبات» را نیز موافق با «ثبوت» یافت. 🔹محقق ایروانی در حاشیه بر کفایه پیرامون ظهور اطلاقی دلیل استصحاب چنین مینویسد: «انّ عدم نقض اليقين بقول مطلق و من كلّ جهة يقتضي ترتيب جميع ما للمتيقن من الآثار بالأعم ممّا كان مترتبا عليه بلا واسطة أو معها، و مجرد انّ المتيقن لحاظ آثار نفسه بلا واسطة لا يمنع من انعقاد الإطلاق، لأنّه متيقن خارجي لا خطابي». 📚نهاية النهاية في شرح الكفاية، ج‏2، ص: 205 https://eitaa.com/alfigh_alosul

❇️روایات ناهیه از اذلال نفس در کتاب الجهاد 🔹روایات متعددی وارد شده دال بر اینکه، مؤمن اجازه ندارد نفس خود را ذلیل سازد. به عنوان نمونه این روایت که از امام صادق سلام الله علیه است: «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فَوَّضَ إِلَى الْمُؤْمِنِ كُلَّ شَيْ‏ءٍ إِلَّا إِذْلَالَ نَفْسِهِ» 📚الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏5، ص: 63 جناب کلینی، این روایات را در کافی شریف نقل کرده و نکته قابل توجه این است که، او این روایات را در «کتاب الجهاد» آورده، نه در «کتاب الایمان و الکفر» و عنوان باب هم چنین است: «بَابُ كَرَاهَةِ التَّعَرُّضِ لِمَا لَا يُطِيق‏». https://eitaa.com/alfigh_alosul

📛دوگانه‌هایی بی بنیاد اشاره برخی از نویسندگان و پژوهندگان عرصه فقه سیاسی، به تناسب وضعیت سیاسی کشور، دوگانه‌هایی را طرح کرده و تعارضی را تصویر نموده و حکم به تقدم یک طرف به طرف دیگر میدهند. پیشتر، درباره دوگانه موهومی «حق امام یا حق مردم» در اینجا نوشته بودم و در این یادداشت میخواهم درباره دوگانه دیگری بنویسم که، آقای سیدضیاء مرتضوی بیان کرده و میان «نظام اجتماعی» از «نظام سیاسی» تفکیک کرده و در مقام تعارض حفظ نظام اجتماعی را مقدم بر حفظ نظام سیاسی میداند. نتیجه ای که ایشان گرفته، متبلا به نقصی است که در نوع نگاه به رابطه حاکمیت اسلامی با مردم وجود دارد که در ادامه توضیح داده میشود. ✅رابطه تقومی میان حاکمیت و مردم 1⃣در اندیشه سیاسی اسلامی، با تأکید بر فقه امامیه، نظم سیاسی حاکم بر جامعه از درون پایگاه اجتماعی برمیخیزد و قوام می یابد. درست در نقطه مقابل با اندیشه «قهر و غلبه»، نظم سیاسی اسلامی دارای ریشه اجتماعی بوده و از پشتیبانی مردمی برخوردار است و این مردم هستند که «نظم سیاسی ولائی» را که مشروعیتش الهی است، پذیرا بوده و آن را محقّق ساخته و قدرت لازم برای فعلیت یابی آن را فراهم میسازند. و در مقابل، حاکمیت نیز زمینه های تحقق مطالبات مشروع و دینی مردم مسلمان را فراهم ساخته، بسترهای ارتقاء ظرفیتهای معنوی و عقلانی آنان را مهیا نموده و تلاش در شکوفایی «قوه اختیار» ایشان میکند. و به عبارت دیگر، در نظام سیاسی ولایی - چه با حضور امام معصوم (سلام الله علیه) و چه با حضور فقیه- است که، مجال واسعی برای گسترش دامنه اختیارات آحاد مردم فراهم گردیده و امکان رشد عقلانیت آنها به وجود می آید. 2⃣اما در برابر این اندیشه، آقای سیدضیاء مرتضوی و همفکران ایشان، در تصویر رابطه میان حاکمیت با مردم، همیشه در مقام تعارض نشسته و تلاش در تقدم جانب مردم بر حاکمیت دارند. در حالیکه، تصویر «تعارض» در نظم سیاسی برخاسته از «قدرتِ استیلائی» اصالت داشته و در میانه رابطه حاکمیت با مردم مطرح میشود، ولی در نظم سیاسی اسلامی چنین نبوده و تضاد خواسته حاکمیت با مطالبه مردم به مثابه «استثناء» است که حکم ویژه خود را دارد و در ادامه نیز درباره آن گفته خواهد شد. در نظام ولایت فقیه، تمام تلاش فقیهِ حاکم بر این است که، امر «اداره» در پیوند میان «قدرت اجتماعی» و «قدرت سیاسی» صورت بسته شود، نه با تکیه بر «قدرتِ سیاسی» صرف. و در بستر چنین رابطه ای مطالبات مردم مسلمان سازگار و همراه با اهداف حاکمیت اسلامی خواهد بود نه در تضاد با آن. 3⃣علیرغم رابطه «تقوّمی» میان نهاد حاکمیت با مردم، ممکن است در برخی موارد نادر، تعارض و تضادّی میان این دو بخش به وجود آید که در این صورت، راه حل ها متفاوت میگردد. راه حل آقای مرتضوی و همفکران ایشان- که اساساً رابطه حاکمیت و مردم را در تضادّ و تعارض تفسیر میکنند- اینگونه خواهد بود که برای اینکه نظام اجتماعی فروپاشی نشود، باید نظام سیاسی از خواسته خود - هرچند بحق و مشروع هم باشد- کوتاه آمده و نظام اجتماعی را حفظ نماید. اما راه حل مبتنی بر اندیشه سیاسی ولائی در چند مرحله مطرح میشود: اول؛ حاکمیت در چنین موقعیتی تمام تلاش خود را مصروف تنویر افکار عمومی و تبیین علل و عوامل تصمیمات خود میکند. اگر در مرحله تبیین، همسویی و همراهی مردم با تصمیم حاکمیت صورت بگیرد که فبها و اما اگر چنین نشد؛ دوم؛ حاکمیت در مقام کسر و انکسار قرار گرفته و میان آنچه که مردم مطالبه آن را دارند با آنچه که او میخواهد محقّق شود، نسبت سنجی میکند. اگر آن مقصود حاکمیت که اجراء شریعت اسلام باشد به گونه ای است که با تعطیلی موقت آن ضربه ای به شریعت وارد نشده و حاکمیت اسلامی مخدوش نگردیده و مفاسد دیگری مترتب نمیشود، موقتاً جانب مطالبه مردم را گرفته و تلاش در خروج از موقعیت «تعارض و تضادّ» میکند تا بتواند در موقعیتهای دیگری با استفاده از ظرفیتهای دینی مردم، امکان اجراء شریعت در همان موضوع مورد منازعه را فراهم سازد. سوم: اما اگر، تعطیلی حکم شارع به گونه ای باشد که مقدمه تعطیلی سایر احکام بوده و مفاسد عظیمی لازم می آید، باید بر این اجراء شریعت پای فشرد و از آن کوتاه نیامد. و احتمال واهی «فروپاشی اجتماعی» در این نوع رابطه تنگاتنگ میان مردم و حاکمیت اسلامی، احتمالی ضئیله و حقیر خواهد بود که تأثیری در استنتاج نخواهد داشت. ادامه در فرسته بعدی 👇👇👇

ادامه از فرسته قبلی 👆👆👆 4⃣بلی، در یک صورت میتوان از فروپاشی نظم اجتماعی سخن گفت و آن هم زمانی است که، به مرور زمان غالب مطالبات مردم با حاکمیت اسلامی در تضاد قرار بگیرد. یعنی، همان مردمی که یک زمانی پایگاه شکل گیری حکومت اسلامی بودند، از اهداف و آرمانهای الهی و اسلامی رویگردان شوند که در این صورت، ادامه حکومت مبتلا به موانع ثبوتی و تکوینی میگردد. یعنی، اساساً حکومتی که جای پایی در درون اراده های عمومی نداشته باشد، متزلزل گردیده و فاقد قدرت و عاجز از اقامه دین و اداره حکومت میشود. و روشن است که در این صورت حکومت اسلامی نیز مجاز نخواهد بود با قهر و غلبه به حیات خود ادامه دهد. ◀️به نظر میرسد، برساختن «دوگانه‌های بی بنیاد» در بیان برخی اهل قلم و بیان، ریشه در «نارسی اندیشه سیاسی» ایشان دارد. و آنگونه که بحق و شایسته باشد، به مفهوم «حکومت اسلامی» راه نیافته و یا اینکه، در منازعات سیاسی امکان درک و فهم حقیقت را از دست داده اند. همچنانکه، در وضعیت کنونی جمهوری اسلامی نیز، عموم مردم خواهان اجراء اسلام بوده و احکام اسلامی را زمینه بخش تحقق عدل و قسط اجتماعی میدانند. و اگر تعارضاتی میان مردم با حاکمیت به وجودمی آید، در اعتراض به عدم اجراء عدالت اسلامی، وجود فساد اقتصادی و فرهنگی به دلیل تصمیمات لیبرال مسلک است. و اگر چنانچه، حاکمیت تلاش خود را وقف احیاء حقوق عامه نموده و حق مردم را از مسکن، اقتصاد و معیشت آنچنان که شایسته ایشان است به ایشان اعطاء نماید، هیچ گاه تعارضی به مانند «حجاب» به وجود نمی آید. و مردم فهیم مسلمان ایران نیز در «قانون حجاب» جانب حاکمیت را خواهند گرفت. و اتفاقاً نقطه تعارض و تضاد مردم ایران، با سیستم سرمایه داری و ظلم نهادینه شده در آن است نه با تصمیمات شرعی حکومت اسلامی، و باید تیغ تیز حمله را به سمت عقاید لیبرالی‌ای گرفت که جمهوری اسلامی را میتواند در برابر مردم قرار دهد، نه به جانب اجراء شریعت اسلام. https://eitaa.com/alfigh_alosul

❇️الإسلام یعلو و لایعلی علیه 🔹محقق یزدی، صاحب عروة الوثقی، پنج معنا برای روایت نبوی «الإسلام یعلو و لایعلی علیه» در حاشیه مکاسب مطرح میکند: «قوله: و إنّ الإسلام يعلو إلخ‌. أقول: هذا الخبر يحتمل معان خمسة: أحدها، بيان كون الإسلام أشرف المذاهب و هو خلاف الظاهر جدّا. الثّاني، بيان أنّه يعلو من حيث الحجّة و البرهان. الثّالث، أنّه يعلو بمعنى يغلب على سائر الأديان. الرّابع: أنّه لا ينسخ. الخامس: ما أراده الفقهاء من إرادة بيان الحكم الشّرعي الجعلي بعدم علوّ غيره عليه و إذا جاء الاحتمال بطل الاستدلال فتدبّر‌». 📚حاشية المكاسب (لليزدي)، ج‌1، ص: 31‌ https://eitaa.com/alfigh_alosul

🎙درس خارج فقه زکات- جلسه اول 🔹موضوع: دفع مال زکوی به فقیه 🔹بیان: آیت الله سیدمحمودهاشمی شاهرودی (رضوان الله علیه) 📆تاریخ: 91/09/18 https://eitaa.com/alfigh_alosul

🎙درس خارج فقه زکات- جلسه دوم 🔹موضوع: دفع مال زکوی به فقیه 🔹بیان: آیت الله سیدمحمودهاشمی شاهرودی (رضوان الله علیه) 📆تاریخ: 91/09/19 https://eitaa.com/alfigh_alosul

🎙درس خارج فقه زکات- جلسه سوم 🔹موضوع: دفع مال زکوی به فقیه 🔹بیان: آیت الله سیدمحمودهاشمی شاهرودی (رضوان الله علیه) 📆تاریخ: 91/09/21 https://eitaa.com/alfigh_alosul

🔹یکی از کتابهای فقهی مهمی که میتوان بحث ولایت فقیه و اختیارات آن را پیگیری نمود، کتاب «الزکاة» است. و یکی از مسائلی که در این کتاب مرتبط با این موضوع است، مسئله «دفع مال زکوی به فقیه» است. حضرت آیت الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی (رضوان الله علیه) این مسئله را در درس خارج فقه زکات، در سه جلسه بحث کرده است. https://eitaa.com/alfigh_alosul

❇️مبحث وضع 🔹یکی از مسائل مبحث وضع در علم اصول که البته در سلسله مباحث ادبیات و زبان مطرح میشود، کیفیت پیدایش زبان است که عمدتاً دو نظریه برجسته وجود دارد: نظریه ذاتی زبان، نظریه قراردادی زبان. 🔹در مطالعات فلسفه زبان معلوم میشود که این مسئله و این دو نظریه دیرپا بوده و در دوران باستان نیز طرح میگردید. به عنوان نمونه، در رساله کراتیلوس افلاطون که مناظره ای است درباره منشأ زبان و رابطه واژه و معنای آن، این پرسش مطرح میشود که، آیا این رابطه بر بنیاد نوعی سنخیت طبیعی استوار است یا نتیجه نوعی قرارداد و توافق است؟ در این دوگانه، ارسطو جانب قرارداد را گرفت، اپیکور موضعی بینابین برگزید و رواقیان نیز به سمت نظریه طبیعی بودن رابطه لفظ و معنا رفتند. https://eitaa.com/alfigh_alosul

❇️قدر طلبگی را بدانیم 🔹مستندی با موضوع سیره علمی آقای محمدجعفرجعفری لنگرودی از شبکه مستند سیما پخش شد. در این مستند، شخصی با عنوان «حقوقدان و رئیس پژوهشکده حقوق و قانون» از وزانت آثار علمی مرحوم لنگرودی سخن میگفت. در بخشی از توضیحات، به پایان نامه دکتری ایشان که بعدها کتابی با این عنوان شد؛ «تأثیر اراده در حقوق مدنی» اشاره کرده و اینگونه گفت: «در این کتاب، به آراء فقها ارجاع داده شده مانند میرزای نائینی. من معتقدم که اگر کسی این متنها را بخواند و بفهمد شایسته دکتری است». 🔹این توصیف از وزانت آثار مرحوم لنگرودی بخاطر اینکه از متون فقهی و اصولی فقهایی استفاده کرده است که، کتابهای مورد مراجعه دائمی و روزمره طلاب سطح و خارج است، هم حکایت از بزرگی و عظمت این آثار دارد و هم نشان از آن دارد که، حیات علمی «طلبگی» دارای چه منابع سرشار و غنی ای است که از آن غفلت میشود و قدر آن دانسته نمیشود. این وضعیت فقط در متون فقهی و در بخش فقه معاملات یا فقه سیاسی نیست، بلکه اصولیین امامیه در تحقیقات اصولی به مرزهایی از دانش رسیده اند که فلاسفه زبان و صاحب نظران هرمنوتیک و اندیشمندان حوزه حکم و قانون هنوز به آن افق نیاندیشیده اند. 👈👈تکلیف ما است که با این سرمایه هایی که در اختیار حوزه علمیه قرار گرفته است، تحقیقات اصولی و فقهی را به پیش برده و به همین داشته ها اکتفا نکنیم و گرهی از کارها بگشاییم. و اینکه.... خود را به کمتر از رضایت امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نفروخته و در پی دنیای دیگران (دکتری و...) نباشیم. https://eitaa.com/alfigh_alosul

✅بنده به همان میثاق طلبگی هستم..... https://eitaa.com/alfigh_alosul