ادامه از فرسته قبلی 👆👆👆 4⃣بلی، در یک صورت میتوان از فروپاشی نظم اجتماعی سخن گفت و آن هم زمانی است که، به مرور زمان غالب مطالبات مردم با حاکمیت اسلامی در تضاد قرار بگیرد. یعنی، همان مردمی که یک زمانی پایگاه شکل گیری حکومت اسلامی بودند، از اهداف و آرمانهای الهی و اسلامی رویگردان شوند که در این صورت، ادامه حکومت مبتلا به موانع ثبوتی و تکوینی میگردد. یعنی، اساساً حکومتی که جای پایی در درون اراده های عمومی نداشته باشد، متزلزل گردیده و فاقد قدرت و عاجز از اقامه دین و اداره حکومت میشود. و روشن است که در این صورت حکومت اسلامی نیز مجاز نخواهد بود با قهر و غلبه به حیات خود ادامه دهد. ◀️به نظر میرسد، برساختن «دوگانه‌های بی بنیاد» در بیان برخی اهل قلم و بیان، ریشه در «نارسی اندیشه سیاسی» ایشان دارد. و آنگونه که بحق و شایسته باشد، به مفهوم «حکومت اسلامی» راه نیافته و یا اینکه، در منازعات سیاسی امکان درک و فهم حقیقت را از دست داده اند. همچنانکه، در وضعیت کنونی جمهوری اسلامی نیز، عموم مردم خواهان اجراء اسلام بوده و احکام اسلامی را زمینه بخش تحقق عدل و قسط اجتماعی میدانند. و اگر تعارضاتی میان مردم با حاکمیت به وجودمی آید، در اعتراض به عدم اجراء عدالت اسلامی، وجود فساد اقتصادی و فرهنگی به دلیل تصمیمات لیبرال مسلک است. و اگر چنانچه، حاکمیت تلاش خود را وقف احیاء حقوق عامه نموده و حق مردم را از مسکن، اقتصاد و معیشت آنچنان که شایسته ایشان است به ایشان اعطاء نماید، هیچ گاه تعارضی به مانند «حجاب» به وجود نمی آید. و مردم فهیم مسلمان ایران نیز در «قانون حجاب» جانب حاکمیت را خواهند گرفت. و اتفاقاً نقطه تعارض و تضاد مردم ایران، با سیستم سرمایه داری و ظلم نهادینه شده در آن است نه با تصمیمات شرعی حکومت اسلامی، و باید تیغ تیز حمله را به سمت عقاید لیبرالی‌ای گرفت که جمهوری اسلامی را میتواند در برابر مردم قرار دهد، نه به جانب اجراء شریعت اسلام. https://eitaa.com/alfigh_alosul

❇️الإسلام یعلو و لایعلی علیه 🔹محقق یزدی، صاحب عروة الوثقی، پنج معنا برای روایت نبوی «الإسلام یعلو و لایعلی علیه» در حاشیه مکاسب مطرح میکند: «قوله: و إنّ الإسلام يعلو إلخ‌. أقول: هذا الخبر يحتمل معان خمسة: أحدها، بيان كون الإسلام أشرف المذاهب و هو خلاف الظاهر جدّا. الثّاني، بيان أنّه يعلو من حيث الحجّة و البرهان. الثّالث، أنّه يعلو بمعنى يغلب على سائر الأديان. الرّابع: أنّه لا ينسخ. الخامس: ما أراده الفقهاء من إرادة بيان الحكم الشّرعي الجعلي بعدم علوّ غيره عليه و إذا جاء الاحتمال بطل الاستدلال فتدبّر‌». 📚حاشية المكاسب (لليزدي)، ج‌1، ص: 31‌ https://eitaa.com/alfigh_alosul

🎙درس خارج فقه زکات- جلسه اول 🔹موضوع: دفع مال زکوی به فقیه 🔹بیان: آیت الله سیدمحمودهاشمی شاهرودی (رضوان الله علیه) 📆تاریخ: 91/09/18 https://eitaa.com/alfigh_alosul

🎙درس خارج فقه زکات- جلسه دوم 🔹موضوع: دفع مال زکوی به فقیه 🔹بیان: آیت الله سیدمحمودهاشمی شاهرودی (رضوان الله علیه) 📆تاریخ: 91/09/19 https://eitaa.com/alfigh_alosul

🎙درس خارج فقه زکات- جلسه سوم 🔹موضوع: دفع مال زکوی به فقیه 🔹بیان: آیت الله سیدمحمودهاشمی شاهرودی (رضوان الله علیه) 📆تاریخ: 91/09/21 https://eitaa.com/alfigh_alosul

🔹یکی از کتابهای فقهی مهمی که میتوان بحث ولایت فقیه و اختیارات آن را پیگیری نمود، کتاب «الزکاة» است. و یکی از مسائلی که در این کتاب مرتبط با این موضوع است، مسئله «دفع مال زکوی به فقیه» است. حضرت آیت الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی (رضوان الله علیه) این مسئله را در درس خارج فقه زکات، در سه جلسه بحث کرده است. https://eitaa.com/alfigh_alosul

❇️مبحث وضع 🔹یکی از مسائل مبحث وضع در علم اصول که البته در سلسله مباحث ادبیات و زبان مطرح میشود، کیفیت پیدایش زبان است که عمدتاً دو نظریه برجسته وجود دارد: نظریه ذاتی زبان، نظریه قراردادی زبان. 🔹در مطالعات فلسفه زبان معلوم میشود که این مسئله و این دو نظریه دیرپا بوده و در دوران باستان نیز طرح میگردید. به عنوان نمونه، در رساله کراتیلوس افلاطون که مناظره ای است درباره منشأ زبان و رابطه واژه و معنای آن، این پرسش مطرح میشود که، آیا این رابطه بر بنیاد نوعی سنخیت طبیعی استوار است یا نتیجه نوعی قرارداد و توافق است؟ در این دوگانه، ارسطو جانب قرارداد را گرفت، اپیکور موضعی بینابین برگزید و رواقیان نیز به سمت نظریه طبیعی بودن رابطه لفظ و معنا رفتند. https://eitaa.com/alfigh_alosul

❇️قدر طلبگی را بدانیم 🔹مستندی با موضوع سیره علمی آقای محمدجعفرجعفری لنگرودی از شبکه مستند سیما پخش شد. در این مستند، شخصی با عنوان «حقوقدان و رئیس پژوهشکده حقوق و قانون» از وزانت آثار علمی مرحوم لنگرودی سخن میگفت. در بخشی از توضیحات، به پایان نامه دکتری ایشان که بعدها کتابی با این عنوان شد؛ «تأثیر اراده در حقوق مدنی» اشاره کرده و اینگونه گفت: «در این کتاب، به آراء فقها ارجاع داده شده مانند میرزای نائینی. من معتقدم که اگر کسی این متنها را بخواند و بفهمد شایسته دکتری است». 🔹این توصیف از وزانت آثار مرحوم لنگرودی بخاطر اینکه از متون فقهی و اصولی فقهایی استفاده کرده است که، کتابهای مورد مراجعه دائمی و روزمره طلاب سطح و خارج است، هم حکایت از بزرگی و عظمت این آثار دارد و هم نشان از آن دارد که، حیات علمی «طلبگی» دارای چه منابع سرشار و غنی ای است که از آن غفلت میشود و قدر آن دانسته نمیشود. این وضعیت فقط در متون فقهی و در بخش فقه معاملات یا فقه سیاسی نیست، بلکه اصولیین امامیه در تحقیقات اصولی به مرزهایی از دانش رسیده اند که فلاسفه زبان و صاحب نظران هرمنوتیک و اندیشمندان حوزه حکم و قانون هنوز به آن افق نیاندیشیده اند. 👈👈تکلیف ما است که با این سرمایه هایی که در اختیار حوزه علمیه قرار گرفته است، تحقیقات اصولی و فقهی را به پیش برده و به همین داشته ها اکتفا نکنیم و گرهی از کارها بگشاییم. و اینکه.... خود را به کمتر از رضایت امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نفروخته و در پی دنیای دیگران (دکتری و...) نباشیم. https://eitaa.com/alfigh_alosul

✅بنده به همان میثاق طلبگی هستم..... https://eitaa.com/alfigh_alosul

✅تأملی در پاسخ استفتاء ✍️صالح رحمتی 🔹اشاره درباره مسئله «تعطیلی روز شنبه» و استفتائی که از آیت الله جوادی آملی انجام گردیده است، نکات چندی قابل طرح است که تقدیم میشود. در این یادداشت، به عناوینی که میتوانند خلاف شرع بودن «تعطیلی روز شنبه» را اثبات نماید، استدلال میشود. ✅تشبّه به یهود اولین عنوانی که به ذهن میرسد و در کتب فقهی نیز موضوع احکام قرار گرفته است، عنوان «تشبّه به یهود» است. ابتدائاً به اخباری اشاره میشود که، در منابع معتبر روایی با مضمون «نهی از تشبّه به یهود و مجوس» و «نهی از تزیّی به زی جاهلیت و یهود» وارد شده است: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ اكْنُسُوا أَفْنِيَتَكُمْ وَ لَا تَشَبَّهُوا بِالْيَهُودِ. (المحاسن، ج2 ص 624/ الکافی، ج6 ص 531) وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ حُفُّوا الشَّوَارِبَ وَ أَعْفُوا اللِّحَى وَ لَا تَشَبَّهُوا بِالْيَهُودِ. (الفقیه، ج1 ص 130) قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ حُفُّوا الشَّوَارِبَ وَ أَعْفُوا اللِّحَى وَ لَا تَتَشَبَّهُوا بِالْمَجُوسِ. (معانی الأخبار، ص291) قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ غَيِّرُوا الشَّيْبَ وَ لَا تَتَشَبَّهُوا بِالْيَهُودِ وَ النَّصَارَى. (الخصال، ج2 ص498 / نهج البلاغه ص 471) وَ رَوَى صَفْوَانُ عَنْ يَزِيدَ بْنِ خَلِيفَةَ قَالَ‏ رَآنِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع أَطُوفُ حَوْلَ الْكَعْبَةِ وَ عَلَيَّ بُرْطُلَةٌ فَقَالَ بَعْدَ ذَلِكَ تَطُوفُ حَوْلَ الْكَعْبَةِ وَ عَلَيْك‏ بُرْطُلَةٌ لَا تَلْبَسْهَا حَوْلَ الْكَعْبَةِ فَإِنَّهَا مِنْ زِيِ‏ الْيَهُود. (الفقیه، ج2 ص 411/ تهذیب الاحکام، ج5 ص 134) عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَا يَنْبَغِي أَنْ تَتَوَشَّحَ بِإِزَارٍ فَوْقَ الْقَمِيصِ وَ أَنْتَ تُصَلِّي وَ لَا تَتَّزِرْ بِإِزَارٍ فَوْقَ الْقَمِيصِ إِذَا أَنْتَ صَلَّيْتَ فَإِنَّهُ مِنْ زِيِ‏ الْجَاهِلِيَّةِ. (الکافی، ج3 ص 395) با وجود روایات متعدد در نهی از تزیّی و تشبّه به کفار و یهود، نیازی به بررسی سندی آنها نیست و همین مقدار روشن میسازد که، عدم تشبّه و عدم تزیّی به زی آنها - به عنوان مناط اصلی حکم- مورد اهتمام اولیاء دین بوده است. لازم به ذکر است که برخی از این اخبار نبوی در منابع روایی عامه نیز نقل شده است. ادامه در فرسته بعدی 👇👇👇

⁉️آیا تشبّه، عنوان قصدی است؟ 🔹ممکن است، برخی اینگونه اشکال کنند که همانطور که در پاسخ استفتاء نیز آمده است، عنوان «تشبّه» عنوانی قصدی است و اگر کسی قصد تشبّه نداشته باشد، صدق تشبّه نکرده و مرتکب حرام نشده است. 🔹پاسخ این است که؛ اساساً در ظهور عناوین افعال، با مراجعه به عرف میتوان قصدیت و عدم قصدیت را نتیجه گرفت. درباره عنوان «تشبّه» نیز که نتیجه آن «شبیه شدن» است، حصول چنین نتیجه ای متوقف بر قصد عنوان نیست. شاهد بر این مطلب اینکه، این عنوان فقط در خصوص انسانها که صاحب اختیار و قصد هستند به کار نمیرود، بلکه درباره اشیاء نیز استعمال میشود، درحالیکه، هیچ امکان قصد در آنها وجود ندارد. مانند مثالی که فراوان در کتب لغت ذیل ماده «شبه» بیان میشود: «و في الحديث: فإن اللبن يَتَشَبَّهُ.» معنای این عبارت این است: همانا شیر، شبیه چیزی میشود. همین استعمال نشان میدهد که، ماده «شبه» در باب «تفعّل» که معنای غالبی آن اثرپذیری است، به معنای «شبیه شدن» استعمال میشود که، متقوم به قصد نیست. ضمن اینکه، اختیاری بودن فعلی که نهی به آن تعلق گرفته است، ملازم با قصدیت آن هم نیست. ممکن است کسی فعلی را به اختیار خود انجام دهد اما قصد نداشته باشد که آن فعل را به عنوان خاصی مانند «تشبّه» انجام دهد. مانند اینکه، مردی لباس زنان را بپوشد بدون آنکه قصد تشبّه داشته باشد، اما ظهور عرفی این فعل آن است که او شبیه زنان شده است. نهی از تشبّه، به چنین فعلی هم تعلق میگیرد؛ زیرا اختیاری بودن انجام این فعل کفایت میکند برای تعلق نهی به آن، و نیازی به اخذ قصد در ذات متعلق نیست. 🔹و در همین مبحثی که شیخ انصاری ذیل روایت «لعن الله المتشبهین» گشوده است محقق خوئی جمع بندی خود را از عدم اعتبار قصدیت در مفهوم «تشبّه» چنین بیان میکند: «و قد علم مما تقدم أيضا أنه لا وجه لاعتبار القصد في مفهوم التشبه و صدقه، بل المناط في صدقه وقوع وجه الشبه في الخارج مع العلم و الالتفات، كاعتبار وقوع المعان عليه في صدق الإعانة، على أنه قد أطلق التشبه في الاخبار، على جر الثوب و التخنث و المساحقة مع أنه لا يصدر شي‌ء منها بقصد التشبه، و دعوى أن التشبه من التفعل الذي لا يتحقق إلا بالقصد دعوى جزافية، لصدقه بدون القصد كثيرا». (مصباح الفقاهة، ج1 ص 210) ادامه در فرسته بعدی 👇👇👇

✅اصل برتری اسلام بر کفر 🔹امروزه کشور اسلامی ایران در دنیا به عنوان «مرکز اسلامی» شهرت یافته است که تمام تلاش حاکمان آن، تحقق دین اسلام در متن و بطن زندگی مردم است. در چنین وضعیتی، هر برنامه، تصمیم و اقدام و عملی به عنوان «اسلامیت» شناخته شده و تبدیل به «شعار» میشود و تمایز میان این کشور و ملت و حاکمیت با سایر ملل که بیرون از فرهنگ اسلامی هستند در همین شعائر برجستگی ویژه ای پیدا میکند. این هویت یابی ایرانیان مسلمان و تمایز آنان از کشورهای غیر اسلامی در حیطه «فرهنگ» از اهمیت دوچندان برخوردار است؛ زیرا عرصه فرهنگ، عرصه نمادها و شعائر است. 🔹با این وصف، هر نماد و شعاری که در درون کشور اسلامی ساخته و پرداخته میشود، حامل معنا و مفهومی است که در همین فرهنگ به آن اشراب شده است، و اگر نماد و شعاری بیرون از مرزهای فرهنگی به داخل آن آید، به دلیل وجود آن تمایز آشکار و واضح میان هویت ایرانی با سایر هویت ها، به سهولت میتوان چنین عملی را «تبعیت» فرهنگی ایرانیان از بیگانگان خواند. و همین تبعیت است که، دست برتر کفر بر اسلام را فراهم میسازد، درحالیکه باید از سوی حاکمان مسلمان «اصل برتری اسلام بر کفر» مراعات و ملاحظه گردد. 🔹خداوند متعال در آیات سه گانه ای، از «اظهار دین حق بر همه ادیان» به عنوان هدف رسالت سخن گفته است: «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ» شیخ طوسی در المبسوط، مقصود از آیه شریفه را تغلیب از طریق حجج و ادله میداند. (المبسوط ج2 ص 13). اظهار و غلبه از طریق حجت و برهان، یعنی اظهار و غلبه فکری و فرهنگی بر سایر ادیان. هرچند، نمیتوان ظهور آیه شریفه را منحصر در همین اظهار و غلبه فرهنگی دانست، اما پرواضح است که، غالب شدن دین اسلام از جهت فرهنگی بر سایر ادیان نمیتوان تخصیص بردارد و در حوزه و بخش خاصی استثناء بگیرد و تابعیت و مغلوبیت مسلمانان از یهود و نصارا را به دنبال خود داشته باشد. 🔹یا روایت نبوی مشهور «الاسلام یعلو و لایعلی علیه» که آن را شیخ صدوق در الفقیه آورده(الفقیه، ج4 ص 334) و سایر فقها نیز آن را تلقی به قبول کرده و به آن استناد کرده و فتوا داده اند. به عنوان نمونه، یکی از فتاوای مشهور میان فقها با استناد به این قاعده آن است که، نباید بناء خانه ذمی بالاتر از خانه مسلمان باشد. (الرسائل التسع محقق حلی، ص 245) صاحب مستمسک، علوّ در این روایت نبوی را به معنای «ظهور» در آیه شریفه «لیظهره علی الدین کله» میداند. (مستمسک العروة الوثقی، ج14 ص 482) 📛ممکن است اینگونه به ذهن برسد که «تعطیلی روز شنبه» موجب علو و برتری یهود بر مسلمان نمیشود، اما چنین نیست. چرا که، علوّ و برتری در هر موضوعی به تناسب با آن معنا میشود. و از آنجا که، تعطیلی روز شنبه از موضوعات فرهنگی است، در اذهان عامه حکایت از «تبعیت از یهود» پیدا میکند. به عنوان نمونه تاریخی میتوان به قضیه تغییر قبله در صدر اسلام اشاره کرد. در ذیل آیه شریفه « قَدْ نَرى‏ تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّماءِ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضاها» در تفسیر قمی چنین آمده است: «أَنَّ الْيَهُودَ كَانُوا يُعَيِّرُونَ بِرَسُولِ اللَّهِ وَ يَقُولُونَ أَنْتَ تَابِعٌ لَنَا تُصَلِّي إِلَى قِبْلَتِنَا- فَاغْتَمَّ مِنْ ذَلِكَ رَسُولُ اللَّهِ ص غَمّاً شَدِيدا». (تفسیر القمی، ج1 ص 63) همانطور که از این عبارت معلوم است، یهودیان به پیامبر اکرم طعنه میزدند که او تابع قبله یهودیان است و رسول الله (صلی الله علیه و آله) از این قضیه غم و اندوه شدیدی داشت. مفهوم «تابعیت» به خوبی در چنین مواقفی قابل تطبیق است، چرا که بالاصاله و الاولی، قبله بیت المقدس برای یهودیان بوده و وقتی مسلمانان قبله خود را به جانب بیت المقدس قرار میدهند، نشان از برتری یهود بر مسلمین و تبعیت مسلمین از ایشان دارد. درباره تعطیلی رسمی هفتگی نیز این واقعیت در اذهان عموم مردم مرتکز است که، تعطیلی مسلمانان روز جمعه است و تعطیلی یهود روز شنبه. و وقتی که روز شنبه به عنوان تعطیلی رسمی انتخاب میشود، نوعی تبعیت از یهود را در اذهان جلوه گر میسازد. https://eitaa.com/alfigh_alosul

❇️مقبوله عمربن حنظله 🔹جناب سیدجعفرمرتضی العاملی (رضوان الله علیه) تحقیقاتی پیرامون مقبوله عمربن حنظله انجام داده است که، متأسفانه فقط در برخی سایتها و با پرداخت پولی به دست می آید. 🔹این مقالات را به نیت انتشار علم و گشودن باب تحقیقات و پژوهشهای نوین پیرامون مسائل بنیادین اندیشه اسلامی در اختیار عزیزان قرار میدهم. https://eitaa.com/alfigh_alosul/2199

📚ولایة الفقیه فی صحیحة عمربن حنظلة و غیرها ✍نویسنده: آیت الله سیدجعفر مرتضی العاملی 1⃣شماره اول https://eitaa.com/alfigh_alosul

📚ولایة الفقیه فی صحیحة عمربن حنظلة و غیرها ✍نویسنده: آیت الله سیدجعفر مرتضی العاملی 2⃣شماره دوم https://eitaa.com/alfigh_alosul

📚ولایة الفقیه فی صحیحة عمربن حنظلة و غیرها ✍نویسنده: آیت الله سیدجعفر مرتضی العاملی 3⃣شماره سوم https://eitaa.com/alfigh_alosul

❇️عقد الذمة 🔹علامه حلی در قواعد الأحکام ذیل بحث از شرایط «عقدالذمة» میگوید، شایسته است که امام در این عقد به اهل ذمه اینگونه شرط کند که، آنها باید در چهار چیز از مسلمین متمایز باشند: «و ينبغي للإمام ان يشرط في العقد التميز عن المسلمين بأمور أربعة: في اللباس و الشعر و الركوب و الكنى.» 📚قواعد الأحكام في معرفة الحلال و الحرام، ج‌1، ص: 482‌ https://eitaa.com/alfigh_alosul

🔹عکس فوق، مربوط به تابلویی است نصب شده در پایگاه مقاومت بسیج شهید مدنی. در میانه عکس، تصویر شهید آیت الله مدنی است و بر گرداگرد ایشان تصاویر شهدای این پایگاه مقاومت. به دستور فرمانده پایگاه، جای دو تصویر خالی گذاشته شده بود تا سرنوشت یاران خمینی پیش چشم بسیجیان پایگاه باشد تا خود را به دنیای دنی و پست ارزان نفروشند و بدانند که خریدارشان خداست. 🔹فرمانده این پایگاه در سالیان متمادی و در دوران اوج فعالیتها و شکوفایی آن، حاج صالح رحمتی بود و است؛ برادر بزرگتر شهید دکتر مالک رحمتی، استاندار فقید آذربایجان شرقی. شهید مالک رحمتی دوران نوجوانی خود را در این پایگاه گذرانید و تبدیل به عنصری فکری- فرهنگی شد به گونه ای که مشارٌبالبنان بوده و مایه فخر و افتخار. وقتی به دانشگاه امام صادق (سلام الله علیه) راه یافت، از همان ابتدای ورود، مرحوم آیت الله مهدوی کنی او را گزینش کرده و روی او حساب ویژه ای باز کرد. بعد از اتمام تحصیل، در سنگرهای مختلفی حضور داشت و تمام تلاشش، سربازی برای نظام مقدس اسلامی بود. به خاطر سلوک بسیجی و متعهدانه و مخلصانه ای که داشت، هماره به رفاقت و دوستی با او افتخار میکردم. و امروز، که عنوان مقدس «شهید» را نصیب خود ساخت، امیدوارم دعاگوی ما باشد و شفیع و دستگیر ما. رحمه الله و حشره مع اولیائه الصالحین. https://eitaa.com/alfigh_alosul

❇️تفسیر صوم وصال 🔹و اختلف في تفسير صوم الوصال، فقال الشيخان: هو أن يجعل عشاءه سحوره، و قال ابن إدريس: هو أن يصوم يومين من غير أن يفطر بينهما ليلا، و قال: و فسّره شيخنا أبو جعفر الطوسي في‌ نهايته بغير هذا فقال: و هو أن يجعل عشاءه سحوره، قال: و الأوّل هو الأظهر و الأصحّ، و اليه ذهب في اقتصاده. 📚مجموعة فتاوى ابن بابويه، ص: 77‌ https://eitaa.com/alfigh_alosul

❇️تأملی پیرامون دیدگاه فقهی آیت الله خامنه ای اشاره بیانات متعددی از آیت الله خامنه ای (مدظله العالی) پیرامون نقش مردم در حکومت اسلامی - هم در دوران ریاست جمهوری و هم در دوران رهبری- وجود دارد، که میتواند نگرش ایشان را ذیل یکی از دو نظریه «انتصاب» یا «انتخاب» تبیین نماید. البته، پرواضح است که، هیچ ضرورتی ندارد که، هر دیدگاه فقهی الزاماً در یکی از این دو نظریه جانمایی شود، لیکن به دلیل غلبه این ادبیات در حوزه فقه سیاسی، دیدگاه فقهی آیت الله خامنه ای نیز در نسبت با این دو نظریه سنجیده میشود. از این رو، در این یادداشت مختصر، با عطف توجه به پیام اخیر ایشان به مناسبت آغاز به کار ششمین مجلس خبرگان رهبری، دقتی ویژه در بخشی از عبارات ایشان صورت میگیرد تا موقعیت و وضعیت آن نسبت به دو نظریه مذکور روشن گردد. 1️⃣فارق لبّی نظریه «انتصاب» و «انتخاب» پیش از طرح بحث از فارق جوهری میان این دو نظریه، این تذکر باید داده شود که، بحث پیش روی در فضای «فقه سیاسی» بسته میشود و از ادبیات فقهی استفاده میکند که متفاوت از ادبیات دانش سیاسی خواهد بود. بر اساس این ادبیات، وجه مفارق میان دو نظریه را باید ذیل «مشروعیتِ فقهی» جستجو نمود. نظریه «انتصاب» بر آن است که، هرگونه مشروعیتِ فقهی اتصاف «فقیه جامع الشرائط» به عنوان «حاکم» متوقف بر «جعل» از ناحیه شارع مقدس است. یعنی، کسی که حائز شرایط میشود و به عنوان «فقیه جامع الشرائط» معنون میگردد، نیاز به جعل و اذن از ناحیه امام معصوم (سلام الله علیه) دارد تا مأذون در اصل «ولایت و حاکمیت» گردد. و به لسان «حق و تکلیف»، تنها کسی که حق دارد «حق حاکمیت» را به فقیه اعطاء نماید، شارع مقدس است. این مرحله، مرحله اتصاف فقیه به عنوان «حاکم» است که موضوع حکم تکلیفی «وجوب اقامه حکومت اسلامی» میباشد. اما در مقابل، نظریه «انتخاب» دغدغه آن را دارد که، مشروعیت منصب و جایگاه حاکمیتی از طریق «رأی» مردم به دست آید و فقیه جامع الشرائط، اگر مُنتخَب مردم نباشد مشروعیت اتصاف به عنوان حاکم را ندارد، چه برسد به اینکه مشروعیت در «اعمال ولایت» پیدا کند. بنابراین، فارق لبی و جوهری میان این دو نظریه در این است که، چه کسی فقیه جامع الشرائط را متلبس به عنوان «حاکم» میگرداند؛ آیا شارع این حق را دارد یا مردم چنین حقی دارند؟ نظریه انتصاب میگوید؛ فقط شارع حق دارد که با جعل خود، فقیه را متلبس به این عنوان گرداند و نظریه انتخاب هم میگوید؛ فقط مردم حق دارند. 2️⃣تبیین دیدگاه آیت الله خامنه ای همانطور که گذشت، آیت الله خامنه ای (مدظله العالی) بیانات متعددی دارد که میتواند مبیّن دیدگاه ایشان باشد. با این وجود، در پیام اخیری که به مناسبت آغاز به کار مجلس خبرگان صادر شد، صراحت و وضوح خاصی در عبارات این پیام وجود داشت: «مجلس خبرگان، مظهر مردم‌سالاری اسلامی است. گزینش رهبر بر طبق معیارهای اسلامی بر عهده‌ی این مجلس است که خود، منتخب و برگزیده‌ی مردم است. معیارها، اسلامی است و گزینش، مردمی؛ این روشن‌ترین نشانه و معرّف جمهوری اسلامی ایران است» براساس تبیینی که در خصوص دو نظریه انتصاب و انتخاب گفته شد، این پرسش مطرح میشود که عبارت «معیارها اسلامی است و گزینش مردمی»، این دیدگاه را ذیل کدام از این دو نظریه قرار میدهد؛ آیا انتخاب است چون از گزینش مردمی سخن رفته است یا اینکه انتصابی است؟ به نظر میرسد، با نظر به اینکه معیارهای گزینش رهبری از سوی شارع مقدس داده میشود و انتخاب مردم نیز محدود به آن گزینه هایی است که حائز شرایط رهبری باشند، در این صورت میتوان این دیدگاه را ذیل نظریه «انتصاب» جانمایی کرد. با این بیان، آن فقیهِ حاکم به لحاظ مشروعیت در منصب، از آنجا که حائز شرائط شرعی شده است پس مجعول از ناحیه شارع بوده و مشروعیت اصل ولایت را از شارع میگیرد، اما با این تفاوت که به «نصب عنوانی» منصوب گردیده است. اما تصدی منصب ولایت، متوقف بر انتخاب مردم است و این غیر از مشروعیت منصب است. در این دیدگاه، اساساً مشروعیت اینکه چه کسی عنواناً باید در این منصب قرار بگیرد با شارع مقدس است و اینکه چه کسی معنوناً متصدی منصب گردد با مردم است. به عبارتی، بیان معاییر حاکم حکومت اسلامی از سوی شارع مقدس، در حقیقت اعطاء مشروعیت از ناحیه اوست در خصوص کسی که معاییر مورد نظر او را دارد. و اگر، فردی آنها را نداشت، از سوی شارع مقدس اذن در حکومت داری ندارد. و این همان نظریه انتصاب است. ⁉️با این بیان، ممکن است این اشکال به ذهن برسد که، چه تفاوتی میان نظریه آیت الله خامنه ای و آیت الله منتظری در «دراسات فی ولایة الفقیه» وجود دارد، که در ادامه توضیح آن خواهد آمد. ادامه در فرسته بعدی 👇👇👇

ادامه از فرسته قبلی 👆👆👆 3️⃣تفاوت میان دیدگاه آیت الله خامنه ای و صاحب دراسات دیدگاه صاحب دراسات ذیل نظریه «انتخاب» جانمایی میشود. زیرا، ایشان منتقد نظریه «انتصاب» بوده و ادله ای برای اثبات نظریه انتخاب بیان میکند. او در آغاز تبیین دیدگاه خود ابتدا شرائط شرعی حاکم اسلامی را تبیین نموده و به «فقیه جامع الشرائط» میرسد و سپس در مرحله بعدی، با بیان اینکه، نظریه «انتصاب» مبتلا به موانع ثبوتی است و ادله اثباتی آن هم مُکفی نیست به سمت نظریه «انتخاب» میرود. تفاوت اساسی دیدگاه ایشان با دیدگاه آیت الله خامنه ای در این است که، صاحب دراسات قائل به «منع ثبوتی» انتصاب فقیه از ناحیه امام معصوم (سلام الله علیه) است. و این منع ثبوتی مهمترین پشتوانه استدلالی او در نقد ادله اثباتی مانند (فجعلته علیکم حاکماً) میباشد. با نظر به همین منع ثبوتی، هرچند حاکم حکومت اسلامی را منحصر در «فقیه» میداند، لیکن هرگونه نصب فقیه به عنوان حاکم و اعطاء مشروعیت به او در منصب حکومت را مبتلا به مانع ثبوتی دانسته و به عبارتی دستان شارع را در جعل منصب بسته میداند. و چون راه های دیگر مانند «قهر و غلبه» نیز معقول و مشروع نیست، پس باید تصدی منصب ولایت از سوی فقیه در فرآیند «انتخاب» صورت بگیرد. اما با توجه به این نکته که، این انتخاب هم مشروعیت منصب را اعطاء میکند و هم تصدی منصب را. از این رو، تفاوت اساسی که با دیدگاه آیت الله خامنه ای پیدا میکند در این است که، آیت الله خامنه ای قائل به احراز شرائط شرعی در خصوص حاکم بوده که به معنای جعل منصب و اعطاء مشروعیت از ناحیه شارع است، اما صاحب دراسات تصریح میکند که، شارع ثبوتاً نمیتواند اعطاء مشروعیت کند و باید از طریق انتخاب یک فقیه از میان فقهاء جامع الشرائط، به او مشروعیت در حاکمیت بخشید. https://eitaa.com/alfigh_alosul

🔰گروه فقه سیاسی مرکز پژوهشی فقه و اجتهاد فاضل با همکاری دبیرخانه همایش‌های تحول حوزه علمیه بر مبنای مکتب امام خمینی (ره) برگزار می‌کند: ▪️نشست علمی با عنوان: «امام خمینی (ره) و نظریه الاسلام هو الحکومة» ▫️ ارائه دهنده: آیت الله سیدمحمدمهدی میرباقری ▫️دبیر علمی: حجت الاسلام محمد متقیان تبریزی ⏰ زمان: #شنبه ۱۲ خردادماه ساعت ۱۳. 🕌 مکان: مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم‌السلام، طبقه دوم، سالن امام خمینی (ره) https://eitaa.com/alfigh_alosul

نشست علمی با عنوان: «امام خمینی (ره) و نظریه الاسلام هو الحکومة» ▫️ارائه دهنده: آیت الله سیدمحمدمهدی میرباقری ▫️دبیر علمی: حجت الاسلام محمد متقیان تبریزی ⏰ زمان:شنبه ۱۲ خردادماه ساعت ۱۳. 🕌 مکان: مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم‌السلام، طبقه دوم، سالن امام خمینی (ره) https://eitaa.com/alfigh_alosul