الفقه و الاصول
🔹پروندهای درباره «تمسک به اطلاقات و عمومات در موضوعات مستحدثه» در کانال الفقه و الاصول 👇👇 https://
🔹این پرونده علمی را چند وقت پیش شروع کردم اما متأسفانه، موانعی پیش آمد که امکان نگارش را سلب نمود. دوباره، این مباحث را با توکل بر خداوند متعال از نو پی میگیرم. اما:
🔹این بار، مقالهای را که توسط آقای خادمی کوشا نگاشته شده و مقاله کامل و جامع و قابل استفادهای است، متن پایه برای نقد و ارزیابی قرار میدهم.
مقاله ایشان را هم در کانال بارگذاری میکنم.
👇👇👇
چالشهای بهره گیری از عمومات و مطلقات.pdf
374.5K
نویسنده: محمدعلی خادمی کوشا
✳️ تمسک به اطلاقات و عمومات در موضوعات مستحدثه
✅ شماره سوم
❇️ اشکال دوم: فقدان ظهور نسبت به موضوعات مستحدثه
تقریب اشکال:
میدانیم که ملاک در حجیت ظهور، ظهور عصر تخاطب است و ظهور معنا در عصر کنونی، مشروط به کاشفیت از آن ظهور، حجت است. حتی اگر بنا بر توسعه دایره موضوعٌ له الفاظ هم باشد، خطابات، فاقد ظهور عرفی نسبت به مصادیق جدیدند. زیرا متکلم و مخاطب، در زمان استعمال الفاظ عام و مطلق، هیچ تصوری از مصادیق جدید نداشتند، پس هیچ ظهوری نسبت به مصادیق جدید نمیتوانست تحقق پیدا کند و از این روی، ارادهای که از طریق ظهور قابل کشف باشد به مصادیق جدید تعلق نگرفته است.
پاسخ به اشکال:
بنابر اینکه، معنای موضوعٌ لهی الفاظ عام و مطلق، سعه دارند، تطبیق آن الفاظ بر مصادیق عصر تخاطب و استعمال در دامنه همان مصادیق، مانع از انعقاد ظهور الفاظ نسبت به مصادیق جدید نمی شود، و اصالة الظهور تابع معنای موضوعٌ لهی است و بنابر اصالت حقیقت، معنای موضوعٌ لهی کاشف از اراده متکلم است.
❇️اشکال به پاسخ:
اشکال پیشین همچنان مطرح است که هیچ دلیلی وجود ندارد برای اینکه، وضع الفاظ عام و مطلق، به صورت وضع عام و موضوعٌ له عام بوده باشد بلکه دلیل بر خلاف آن اقامه گردید، اما سلمنا:
1⃣اولاً: ظهور کلام، در «بستر تخاطب» منعقد می شود و ملاک حجیت ظهور در احکام شرعی هم، بستر تخاطب در «عصر صدور» است، پس باید ظهور منعقد شده در بستر تخاطب در عصر صدور را پایه و اساس استظهار قرار داد. و از سوی دیگر، این انعقاد ظهور تکیه بر این قانون دارد که هم متکلم و هم مخاطب، براساس «مکالمات عرفیه» باهمدیگر گفتگو میکنند. حال، این پرسش مطرح می شود که؛ با وجود اینکه، نه در ذهن متکلم و نه در ذهن مخاطب، هیچ تصوری از مصادیق جدید وجود ندارد، چگونه میتوان، ظهور کلامی را به مصادیق جدید توسعه داد؟ آیا این توسعه، ملازم با نادیده گرفتن بسترتخاطب - که ملاک حجیت ظهور است- نمی باشد؟
2⃣ثانیاً: سلمنا که خارج از مقام تخاطب، ظهور منعقد شود، اما واضح است که چنین ظهوری، صرفاً ظهور تصوریه است و ظهور تصوریه خارج از مقام تخاطب، هیچ کاشفیتی از اراده متکلم ندارد. و اینکه می فرمایید: «تصور و تحقق معنا قبل از رتبه استعمال و با الغای خصوصیات فردی مصادیق صورت می گیرد» مربوط به تصور واضع است که معنا را تصور کرده و لفظ را بر آن وضع می کند و غیر از ظهور تصوریه است که برای دیگران، بعد از علم به وضع شکل می گیرد. فلذا استمداد از موضوعٌ له الفاظ عام و مطلق یا همان «رتبه وضع» نمی تواند مشکل را حل نماید.
3⃣ثالثاً: سلمنا که بگوییم، چون معنای موضوعٌ لهی عام است، پس اراده استعمالی هم به آن تعلق گرفته است، و به کمک اصالت تطابق یا اصالت حقیقت بگوییم: آنچه که متکلم استعمال کرده، همان مدلول تصوری است. اما؛ این اصل عقلائی که برمبنای ظاهر حال متکلم بنا شده، در مقابل جزم ما به اینکه، امکان ندارد متکلم و مخاطب عرفی در مقام استعمال، تصوری از مصادیق جدید داشته باشند، پایدار نمی ماند. و اساساً اصالت حقیقت، هیچ ربطی به مسئله و ما نحن فیه ندارد، چرا که شما برای اثبات تعمیم و شمول، نیاز به اصالت عموم دارید نه اصالت حقیقت. و اگر اصرار بر این که باشد که، با تکیه بر اصالت حقیقت، شمول در معنای موضوعٌ لهی را کاشف از اراده متکلم بدانید، پس شما «جمع القیودی» شده اید نه رفض القیودی.
⬅️و در نهایت، بیان صحیح همانی است که شهید صدر(رضوان الله علیه) فرمود:
«و أما عدم شمول الخطاب للأفراد المستجدة بعد عصر الشارع، فذلك لأن مثل هذا الفرد الذي استجدّ من خلال عرف أو ارتكاز عقلائي بعد عصر النص، لا يمكن أن يشمله الخطاب، لأن شموله له فرع إحراز أن يكون الشارع قد لاحظ هذا النظر العرفي الجديد حين استعماله اللفظ. و لا قرينة تدل على ذلك.»
📙قاعده لاضرر و لاضرار، ص ۷۳
@alfigh_alosul
11.mp3
20.03M
🔹عنوان عام: درسگفتار اندیشه سیاسی میرزای نائینی
🔹عنوان خاص:
➖ شرح نزاع «قانون» در عصر مشروطه:
۱- گزارش چالش قانون و تقنین، از منظر مشروعه خواهان
▫جلسه یازدهم: چهارشنبه ۲۱/ ۱۰/ ۱۴۰۱
▫ارائه کننده: حجة الاسلام محمد متقیان تبریزی
▫مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(سلام الله علیه)
@alfigh_alosul
✳️تمسک به اطلاقات و عمومات در موضوعات مستحدثه
✅شماره چهارم
❇️اشکال سوم: عدم احراز مقام بیان نسبت به مصادیق جدید
برای انعقاد اطلاق در مطلقات و مدخول ادات عموم، نیاز به احراز مقام بیان است. احراز مقام بیان نسبت به موضوعات مستحدثه، محل اشکال و تردید است. چون این موضوعات در زمان نزول وحی، مورد ابتلا و شناخت مردم نبودند.
پاسخ به اشکال:
از آنجا که اطلاق به معنای رفض القیود است نه جمع القیود، با وجود صدق عرفی عناوین و عدم ثبوت قید زاید، نیازی به احراز مقام بیان درباره موضوعات و مصادیق جدید نیست.
❇️اشکال به پاسخ:
1⃣اولاً: برای اثبات اطلاق لفظی، ایده رفض القیودی بودن اطلاق، به منزله موضوع سازی برای اجراء مقدمات حکمت است. و نمی توان با تکیه بر اینکه، اطلاق رفض القیود است، اثبات اطلاق نمود. یا به عبارت دیگر، نظریه رفض القیود، صرفاً نافی وضعی بودن اطلاق است، نه آنکه بتنهایی اثبات اطلاق کلامی نماید، بلکه برای اثبات اطلاق، نیاز به اجراء مقدمات حکمت است.
2⃣ثانیاً: حال که اثبات اطلاق مثل «أحل الله البیع» متوقف بر اجراء مقدمات حکمت است، از مهمترین مقدمه که متفقٌ علیه همه اصولیین است، پرسش می شود: آیا شارع در این آیه شریفه در مقام بیان تمام الموضوع حکم خویش است؟ اگر، پاسخ آری باشد، این پرسش مطرح می شود که: آیا شارع در این خطاب، مصادیق عصر نزول را لحاظ کرده یا همه مصادیق را؟ یا به عبارتی، شارع در مقام بیان همه مصادیق موجوده و معدومه در عصر نزول بوده، یا فقط مصادیق موجوده در عصر نزول؟
3⃣ثالثاً: ممکن است، صدق عرفی عنوان «البیع» سعه داشته باشد و شامل مصادیق امروزی هم بشود، اما هیچ ربطی به تحلیل شارع ندارد؛ زیرا، هرچند واژه ای سعه داشته باشد، اما اطلاق، مدلول تصدیقی است که با احراز مقام بیان به دست می آید. به عبارتی، محل بحث درباره خطابات شارع است که آیا از چنان اطلاق و عمومی برخوردار است که شامل مصادیق جدید بشود یا خیر؟ این مسئله، چه ربطی به صدق عرفی عناوین دارد؟
⬅️نهایت اینکه؛ به نظر می رسد، مقام بیان شارع نسبت به مصادیق جدیده را در مثل خطاب «أحل الله البیع» نمی توان احراز نمود. زیرا، مخاطب با احراز مقام بیان، اطلاق را به شارع نسبت میدهد و تصورات مخاطب، محدود به قیود همان عصر نزول است نه بیشتر. و فقط تنها راه این است که، اطلاق را تابع صدق عرفی یا سعه موضوعٌ له بدانیم.
@alfigh_alosul
رونمایی کتاب مکتب، سخنرانی آیت الله طبسی 1.mp3
7.44M
🔹سخنان عبرت آموز استاد نجم الدین طبسی(دام عزه) پیرامون نویسنده کتاب «مکتب در فرآیند تکامل» در همایش رونمایی از کتاب «مکتب در امتداد هدایت»
اللهم اجعل عواقب امورنا خیرا.🤲
@alfigh_alosul
✳️الگوهای علمی حوزه
🔹یکی از ثقات، به نقل از استادسیدجواد شبیری اینگونه نقل میکند:
«بنده، یک روزی، بنا گذاشتم بر اینکه، با والد خود - حضرت آیة الله شبیری زنجانی- در مطالعه همراهی کنم که ببینم کدام یک زودتر از مطالعه برمی خیزیم. ایشان، در همین دوران کهنسالی، ۵ ساعت مداوم در حال مطالعه بود و هیچ خسته نشد، اما بنده خسته شده و بناچار از مطالعه برخاستم»
@alfigh_alosul
☀️روحیه انقلابی آیت الله صافی گلپایگانی(رضوان الله علیه)
🔹امروز یکشنبه ۸/ ۱۱/ ۱۴۰۰ در جلسهای حضور داشتم که جناب حجة الاسلام آقای مهدی ابوطالبی(استاد اندیشه سیاسی اسلامی) نیز تشریف داشتند. ایشان، خاطرهای درباره مرجع انقلابی بصیر، آیت الله صافی گلپایگانی نقل کردند که به نقل از ایشان آن را تقدیم میکنم:
«سال ۱۳۸۸ خدمت آیت الله صافی رسیدیم، ایشان نامهای را که به عنوان «گفتگوی آخوند خراسانی و میرزای نائینی» معروف شده، نشان دادند و به این مضمون فرمودند:
پاسخ این نوشته را بدهید، اینها میخواهند با این نوشتجات، ولایت فقیه و رهبری را بزنند.»
🔹گفتگوی مورد نظر که در حقیقت، نامهای مجعول است، به ادعای آقای اکبر ثبوت، پخش شده است.
@alfigh_alosul
▪️اول من حرق المصاحف
🔹در تاریخ اسلام، دو فعل عظمی اتفاق افتاده که هردو از شاخه بنی امیه بوده؛ یکی إحراق المصاحف، دیگری رفع المصاحف. خبر إحراق مصاحف به دستور خلیفه سوم، از مختصات امامیه نیست بلکه، در گزارشات عامه، از جمله در حدیثی در صحیح بخاری آمده است.(۱)
در منابع امامیه نیز روایتی است که ناقل آن عبدالملک بن أبی ذر بوده و موضوع آن «تزویق المصاحف» است:
حَمْدَوَيْهِ وَ إِبْرَاهِيمُ ابْنَا نُصَيْرٍ، قَالا حَدَّثَنَا أَيُّوبُ بْنُ نُوحٍ، عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى، عَنْ عَاصِمِ بْنِ حُمَيْدٍ الْحَنَّاطِ، عَنْ أَبِي بَصِيرٍ، عَنْ عَمْرِو بْنِ سَعِيدٍ، قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْمَلِكِ بْنُ أَبِي ذَرٍّ الْغِفَارِيِّ، قَالَ: بَعَثَنِي أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ (سلام الله علیه) يَوْمَ مَزَّقَ عُثْمَانُ الْمَصَاحِفَ، فَقَالَ ادْعُ أَبَاكَ! فَجَاءَ أَبِي إِلَيْهِ مُسْرِعاً، فَقَالَ: يَا أَبَا ذَرٍّ أَتَى الْيَوْمَ فِي الْإِسْلَامِ أَمْرٌ عَظِيمٌ، مُزِّقَ كِتَابَ اللَّهِ وَ وُضِعَ فِيهِ الْحَدِيدُ، وَ حَقُّ اللَّهِ أَنْ يُسَلِّطَ الْحَدِيدَ عَلَى مَنْ مَزَّقَ كِتَابَهُ بِالْحَدِيدِ....(۲)
این روایت، در رجال کشی آمده و گویا منبع اصلی آن کتاب عاصم بن حمید الحناط است که در الأصول الستة عشر نیز نقل شده است.(۳) تعبیر روایت، «مُزِّقَ كِتَابَ اللَّهِ وَ وُضِعَ فِيهِ الْحَدِيدُ» است که به این معنا می باشد: کتاب الهی، پاره پاره شد و آتش در آن افتاد. واژه «الحدید» در اینجا کنایه از آتش زدن است.
🔹ریشه همه مصائبی که بر جهان اسلام و مردم عالم وارد می شود از کنارگذاشتن امیرالمؤمنین علی(سلام الله علیه) و إعراض از باب هدایت اوست. یک روز، إعلام بی نیازی از قرآن علی نمودند و به غرض واهی توحید المصاحف، قرآنها را آتش زدند و روز دیگر، قرآنها را بر سر نیزه کرده و امّت را به خطا انداختند.
---------------------------
۱- صحیح بخاری، ج۶ص ۱۸۳
۲- رجال کشی، ص۲۵
۳- الاصول الستة عشر(ط- دارالحدیث)، ص ۱۷۵
@alfigh_alosul
❇️این ذهن عوامانه را از ما نگیر
▫️شهید آیت الله سیدمصطفی خمینی:
یک شب به جای باران و برف، شن می بارید و وضع هوا خیلی بد و آلوده بود. ساعت ۹ حضرت امام برای رفتن به حرم مهیّا شدند. می گوید من از امام یک سؤال پرسیدم و گفتم: امیرالمؤمنین علیه السلام دور و نزدیک دارند؟ ایشان فرمودند نه، ما در محضر امیرالمومنین علیه السلام هستیم و هرکجا باشد، ادب حضور باید مراعات شود. مرحوم آقا مصطفی گفتند: اگر چنین است، این زیارت جامعه را امشب در خانه بخوانید. امام (رضوان الله علیه) تبسّمی کردند و گفتند: این ذهن عوامانه را از ما نگیر. بالاخره با همان شن ها به حرم رفتند؛ در و ضریح را بوسیدند و پیش ضریح نشستند و با آن خلوص خاص، زیارت جامعه خواندند.
📙سیمای فرزانگان، ص۱۸۰
@alfigh_alosul
12.mp3
26.12M
عنوان عام: درسگفتار اندیشه سیاسی میرزای نائینی
🔹عنوان خاص:
➖ شرح نزاع «قانون» در عصر مشروطه:
۱- مقایسه دیدگاه شیخ فضل الله نوری و میرزای نائینی درباره قانون
▫جلسه دوازدهم: چهارشنبه ۲۸/ ۱۰/ ۱۴۰۱
▫ارائه کننده: حجة الاسلام محمد متقیان تبریزی
▫مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(سلام الله علیه)
@alfigh_alosul
May 11