#روش_شناسی #صحیفه_پژوهی #اصول_فقه_دعا #اصول_فقه_صحیفه یکی از الزامات #تفسیر_ساختاری #صحیفه_سجادیه این است که حتما نسبت هر دعا در خانواده‌ی دعایی مورد بررسی قرار بگیرد. مثلا دعای 7 و 21 و 22 و 54 همگی به مشکلات و سختی اشاره دارند و در پرتوی مقایسه پی‌درپی میان مضامین آن‌هاست که می‌توان به جایگاه هر کدام پی برد. مگرنه نظرا و عملا ثابت شده که #عناوین موجود، ناکارآمدند. @my_sajjadieh #اصول_فقاهت_صحیفه @aliebrahimpour_ir #عناوین_دعا #عنوان_دعا #اصول_فهم_دعا

#روش_شناسی #صحیفه_پژوهی #اصول_فقه_دعا #اصول_فقه_صحیفه یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد دعای 22 #صحیفه_سجادیه ، «حتی»های مکرر است. یعنی هر فراز این دعا که درخواستی را مطرح می‌کند، با یک یا چند «حتی» به اتمام می‌رسد. هر فراز از این دعا، غیر از آنکه در کنار فرازهای دیگر، ساختار این دعا در راستای غرض و حال و موقعیت خاص را شکل می‌دهند، به‌صورت تک‌تک نیز می‌توانند محور تامل باشند. اهمیت این «حتی»ها در این است که معیار و ضابطه #روشن و #ملموس از اصل مذکور در آن فراز را بیان می‌کنند. مثلا در فراز نهم می‌فرماید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْزُقْنِي خَوْفَ غَمِّ الْوَعِيدِ، وَ شَوْقَ ثَوَابِ الْمَوْعُودِ #حتی أَجِدَ لَذَّةَ مَا أَدْعُوكَ لَهُ، وَ كَأْبَةَ مَا أَسْتَجِيرُ بِكَ مِنْه‏» این عبارت نشان می‌دهد معیار خوف و شوق مطلوب، چشیدن لذت و ترس موردنظر است. یا مثلا در فراز هشتم می‌فرماید: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْزُقْنِي الرَّغْبَةَ فِي الْعَمَلِ لَكَ لِآخِرَتِي #حتی أَعْرِفَ صِدْقَ ذَلِكَ مِنْ قَلْبِي، وَ #حتی يَكُونَ الْغَالِبُ عَلَيَّ الزُّهْدَ فِي دُنْيَايَ، وَ #حتی أَعْمَلَ الْحَسَنَاتِ شَوْقاً، وَ آمَنَ مِنَ السَّيِّئَاتِ فَرَقاً وَ خَوْفاً،» این عبارت هم رغبت عمل برای خدا را با سه معیار دقیق و ملموس، مشخص می‌کند. @my_sajjadieh #اصول_فقاهت_صحیفه @aliebrahimpour_ir #اصول_فهم_دعا

📌 #عناوین_دعا یک بحث مفصلی و دامنه‌داری دارم درباره عناوین دعا ها؛ خصوصا #عنوان_دعا های #صحیفه_سجادیه . اما به‌عنوان یک اصل اساسی، #عنوان و #تیتر و #اسم ، پیشانی هر اثر است. مثل شناسنامه می‌ماند؛ به کل اثر، رنگ می‌دهد و در فهم و تفسیر اثر، -خصوصا #تفسیر_ساختاری - به شدت موثر است. یکی از فصل‌های مهم #روش_شناسی و #اصول_فقاهت_صحیفه ، حتما به نقش و جایگاه عنوان و اسم دعا اختصاص دارد. در متونی که حکیمانه نوشته شده‌اند، اقتضای #حکمت این است که #عنوان ارتباط وثیقی با غرض داشته باشد؛ بنابراین مثلا اگر متن علمی است، باید عنوان کلیدی‌ترین مفهوم باشد یا عبارتی که شیره‌کشیده‌ی محتوا باشد. درباره #فلسفه_عنوان_گذاری و ضوابط آن باید بعدها صحبت کرد. #عنوان_گذاری، کاری فنی و تخصصی است. اگر #متخصص_دعا داشتیم، یکی از کارهای مهمش همین بررسی عناوین دعا و بازطراحی آن‌ها بود. به‌طورکلی عناوین دعاهای موجود در دست ما، می‌توانند در این چند دسته قرار بگیرند: ۱.عناوین مستقیم: مثل #دعای_توسل و #دعای_مجیر ۲.عناوین زمانی که هرچند غلط نیستند، خیلی مطلوب هم نیستند: مثل #مناجات_شعبانیه و #دعای_عرفه ۳.عناوین مطلوب: مثل #دعای_جوشن_کبیر ۴.عناوین افتضاح: مثل #دعای_مشلول ۵.عناوین لغتی که معمولا بی‌ربط اند: مثل #دعای_افتتاح و #دعای_یستشیر ۶.عناوین راوی: مثل #دعای_کمیل و #دعای_علقمه ۷. عناوین صوری و فُرمی: #دعای_عشرات ۸.عناوین غلط : #دعای_علقمه (اتفاقا راوی خودش می‌گوید این دعا را عقمه نگفته!!) البته این لیست را از حیثیت‌های مختلف می‌شود ادامه داد؛ اما آنچه قطعی است: ۱.دعاهایی که عناوین افتضاح دارند، حتما باید تصحیح شوند و در مرحله بعدی، عناوین غلط. آیت‌الله مکارم در #مفاتیح_نوین کوشیده دعای علقمه را به #دعای_صفوان تغییر دهد. ۲.در مرحله بعد باید برای عناوین بی‌معنا ی لغتی، #عناوین زیبا و بجا تولید کنیم و پیشنهاد دهیم. مثلا من برای دعای افتتاح، #دعای_دولت_کریمه را پیشنهاد می‌دهم. اگر یک روز #کتاب_دعا یی چاپ کنم، حتما این دعا را با این عنوان در کنار زیارت عاشورا و دعای توسل قرار می‌دهم و از حالت #زمانی خارجش می‌کنم. ۳.اساسا چالش عناوین زمانی، این است که منحصر به یک زمان خاص می‌شوند. عنوان‌گذاری هوشمندانه می‌تواند دعاهای محبوس در حصرهای زمانی را خارج کند. خصوصا متون ویژه‌ای مثل #مناجات_شعبانیه که ما عوام وقتی در غیر شعبان بخوانیم، حس می‌کنیم قیمه‌ها را داریم می‌ریزیم توی ماست‌ها. @my_sajjadieh #اصول_فقه_دعا #اصول_فقه_صحیفه #اصول_فهم_دعا @aliebrahimpour_ir

#اصول_فقاهت_صحیفه #اصول_فقه_دعا #اصول_فقه_صحیفه ✅ باید جوری فهم ارائه داد تا کلام حجج الهی: ۱.متناقص یکدیگر و ۲.مخالف عقل نشود. 👤 #علامه_شعرانی ، حاشیه دوم ترجمه #دعای_بیست_و_هشت #صحیفه_سجادیه @my_sajjadieh #اصول_فهم_دعا

📌 « اصول فقه دعا / اصول فقه صحیفه » 🌺 برای تفقه و فهم عمیق معارف ادعیه، خصوصا #صحیفه_کامله_سجادیه، نیازمند دانشی هستیم که #قواعد و #اصول و #ابزار های اختصاصی #فقاهت_در_صحیفه را در اختیار صحیفه‌پژوه قرار دهد. همچنانکه دانش #اصول_فقه، ابزار عمومی مورد نیاز فقیه برای استنباط احکام را در اختیار او قرار می‌دهد. ☘️ این ابزار، اصولی هستند که با #جمع_آوری و #تنقیح و #تنظیم آن‌ها، مسیر فهم، هم قابل #ارزیابی و #سنجش می‌شود و هم قابل #تکثیر و #آموزش به دیگران. 🌸 این #روش_شناسی شامل امور گوناگونی می‌شود: 🌱 1.تحلیل مفهومی و #پدیدارشناسی مقام، موقعیت و حال دعا و ملازمات روشی آن 🌱 2.فرآیند ترجمه و فرآوری محتوای دعا در کالبد متن 🌱 3.ملازمات معرفتی و علمی و هستی‌شناختی فعل امر و درخواست و طلب 🌱 4.الگوهای پرکاربرد و شایع بلاغی در متون دعایی 🌱 5.چگونگی شناخت ساختار دعا و استنباط محتوا از آن 🌱 6.ویژگی‌های اختصاصی #صحیفه_سجادیه و ملازمات روش‌شناختی آن در فهم و تفسیر 🌱 7.تدوین تجربه‌های پرتکرار کاربردی در فرآیند فهم و تفسیر صحیفه 🌱 8.چگونگی و روش خاص #استظهار متن صحیفه 🌱 9.روش مطالعه تطبیقی دعاهای صحیفه با سایر ادعیه مأثور 🌱 10.دلالت‌های روش‌شناختی زمینه‌های تاریخی و اجتماعی متون دعایی و صحیفه 🌱 11.سبک‌شناسی دعاها و نسبت‌شناسی محتوا با سبک ادعیه 🌱 12. #عناوین_دعا و نقش آن در فهم و تفسیر دعا 🌱 13.کاربست الگوهای متداول تحلیل و تفسیر متن (مثل تحلیل محتوا، تحلیل مضمون، نظریه زمینه‌ای و...) در ادعیه 🌱 14.جایگاه و نسبت دعا در الگو و نظام معارف و نظام تربیتی اسلام و ملازمات روش‌شناختی آن 🌱 15.قواعد روش‌شناختی بینامتنیت و تناسب ادعیه با قرآن و سایر ادعیه و متون روایی 🌱 16.روش‌های #بین_رشته‌ای (مانند فلسفه، عرفان، زبان‌شناسی و تاریخ) در فهم دعاها 🌱 17.آسیب‌شناسی روش‌های موجود تقلیل‌گرایانه تفسیر ادعیه و ارائهٔ راهکارهای توازن‌بخش 🌱 18.کاربست #هوش_مصنوعی در تفسیر و تحلیل ادعیه 🌱 19.روان‌شناسی دعا و تحلیل رابطه میان حالات روانی و درونی دعاکننده با محتوای دعا و تأثیر این حالات بر روش تفسیر 🌱 20.اصول تربیت محتوایی در دعا و چگونگی سازماندهی هدفمند مضامین و مفاهیم در روند دعا برای ارتقا تدریجی (تدریج، تکرار، توازن و گذار) 🌱 21.قواعد تفسیر #صحیفه_با_صحیفه 🌱 22.معناشناسی الفاظ کلیدی دعا و روش فهم میدان معنایی آن در سطح تک دعا، صحیفه و مجموعه تراث اسلامی و... 🍁 متاسفانه یکی از آسیب‌های امروز #صحیفه_پژوهی، تفسیرهای ذوقی و خطابه‌ای از این منبع مهم است که در نتیجه دوری از #تراث علمی سلف صالح ایجاد شده است. ✨ #احیای_صحیفه سجادیه و صحیفه‌پژوهی و صحیفه‌فهمی عالمانه، درگروی مشی بر اساس ضوابط اصیل مدرسی است. تدوین #اصول_فقه_دعا یا #اصول_فقه_صحیفه ، یکی از مهم‌ترین نیازمندی‌های مسیر #فقه_الدعا یا #فقه_الصحیفه است که ابزارهای موردنیاز را در اختیار صحیفه‌پژوه و حتی صحیفه‌خوان قرار خواهد داد. @aliebrahimpour_ir @my_sajjadieh #اصول_فقاهت_صحیفه #اصول_فهم_دعا

📌 نقش #سوق_کلام و #فحوی_مقام در استظهار ☘ یکی از قواعدی که جناب سیداجل #سیدعلی_خان_مدنی شیرازی برای #فهم_متن استفاده می‌کند، توجه به «سوق الکلام» و «فحوی المقام» است. در حقیقت، بعد از اینکه احتمالات دلالتی گوناگون به نحو ثبوتی مطرح می‌شود، سید در #فرآیند_استظهار، آن احتمالی که مطابق این دو باشد را به عنوان معنای ظاهر بر می‌گزیند. (ن.ک: #ریاض_السالکین ، ج۱: ص۱۴۱) اما این دو به چه معناست؟ ☘ اصطلاحات سوق کلام و فحوای مقام، هرچند در بسیاری از مواقع می‌توانند به‌طور مشابهی مورد استفاده قرار گیرند؛ اما هرکدام معانی خاص خود را دارند و تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند: 💠 ۱. #سوق_کلام : که گاهی از آن با عنوان « #سیاق » یاد می‌شود، به روند یا مسیر کلی گفتار یا سخن اشاره دارد. به عبارت دیگر، به نحوه و جهت‌گیری که جملات و عبارات در یک متن دارند، توجه می‌کند. به‌عبارتی، سوق کلام از ظاهر گفتار و نحوه تنظیم آن به دست می‌آید و نشان می‌دهد گوینده چه چیزی را در همان عبارت مشخص مدنظر دارد. 💠 ۲. #فحوای_مقام : فحوا اساسا به معنای مفهوم، در مقابل منطوق است و به معانی ضمنی و غیرمستقیم اشاره دارد. مقام نیز به موقعیت و شرایط سخن اشاره دارد. بنابراین فحوای مقام به معنای فهم یا درک نیت یا مقصود (معمولا پنهان) از موقعیت خاص کلام است. بنابراین این اصطلاح فراتر از الفاظ مستقیم و صریح جمله، به معانی‌ای اشاره دارد که بر اساس تحلیل زمینه و موقعیت و شرایطی که سخن در آن گفته شده به دست می‌آید، حتی اگر به‌طور مستقیم در متن نیامده باشد. از مهم‌ترین این شرایط و زمینه‌ها، قصد نهفته در کلام است. ☘ بنابراین: ✨ سیاق، مبتنی بر الفاظ و جملات است، ولی فحوی مبتنی بر زمینه و شرایط کلی گفتار. ✨ سیاق رویکرد درون لفظی دارد، ولی فحوی، فراتر از لفظ به موقعیت و فضا توجه می‌کند. ✨ سیاق، به ظاهر کلمات و ترکیب آن‌ها و واژگان قبل و بعدش بستگی دارد، ولی فحوا به عوامل بیرونی مثل حال‌وهوای مخاطب و هدف گوینده و بستر تاریخی و شرایط حاکم بر او. 🔷 تطبیق قاعده: ☘ عبارت «لا تخرجا بهذه الصحیفه من المدینه» در مقدمه صحیفه از قول امام صادق خطاب به محمد و ابراهیم گفته شده. سیدعلی خان دو نظر کلی درباره «تعدیه با "ب"» را مطرح می‌کند که مطابق آن، برخی قائل هستند اگر تعدیه با ب باشد، معنایش مصاحبت و همراهی هم هست؛ ولی اگر با الف باب افعال باشد، همراهی‌ای در میان نیست. برخی هم در مقابل چنین تفکیک معنایی‌ای را قبول ندارند. بعد از بیان این دو نظر، سیدعلی خان می‌فرماید بنابر تفاوت معنا، مصاحبت با صحیفه مدنظر است و این معنا با سیاق و فحوی هم همراهی دارد. ولی چطور؟ 🔻 سوق الکلام: باید قبل و بعد عبارت را بررسی کنیم. وقتی ادامه عبارت را ببینیم، می‌بینیم بعدش حرف از کشته‌شدن محمد و ابراهیم مطرح می‌شود. پس اینجا معنای خروج صحیفه از مدینه، همراه داشتن آن است که بعد از مرگ این‌دو، صحیفه را در خطر می‌اندازد. 🔻 فحوای مقام: حضرت در مقام مراقبت از صحیفه هستند. حضرت روی شهر مدینه تاکید خاصی ندارند. مثلا به‌صورت‌کلی، در ذهن حضرت مشکلی ندارد که یک فرد امین، صحیفه را در صندوقچه بگذارد و به روستایش ببرد. شهر و مکان موضوعیت ندارد. چنانکه خود یحیی بن زید، صحیفه را به همراه داشت و به شهرهای مختلف همراه خودش می‌برد؛ ولی وقتی فهمید که شهید می‌شود، صحیفه را به متوکل بن هارون، امانت داد تا در خطر نیفتد. ترس یحیی هم از این بود که بعد از کشته شدن، صحیفه به‌عنوان غنیمت، به دست بنی‌امیه بیفتد. بنابراین اینجا هم امام صادق، دغدغه‌شان مکان نیست؛ دغدغه‌شان نگه‌داری این اشخاص خاص است که در خطر هستند. لذا این مقام دلالت می‌کند که منظور از عبارت، این است که همراه‌شان از مدینه خارج نکنند و با خودشان به بیرون نبرند. #اصول_فهم_دعا #اصول_فقه_دعا #اصول_فهم_صحیفه #اصول_فقه_صحسفه @aliebrahimpour_ir @my_sajjadieh ۱۴۰۳.۱۱.۱۰