فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
#آموزش_احکام
✅ وضو
🔹 حضرت آیتالله خامنهای:
- شستن صورت و دستها بار اول واجب، بار دوم جایز و بار سوم و بیشتر غیر مشروع (حرام) است. ملاک برای تعیین هر بار، قصد انسان است، پس اگر به قصد بار اولِ شستن چند مرتبه آب بریزد اشکال ندارد.
🔹 حضرت آیتالله مکارم شیرازی:
- مسأله ۲۶۸ رساله: براى وضو، شستن صورت و دستها مرتبه اوّل واجب است و احتیاط واجب، ترک مرتبه دوم است و امّا سوم و بیشتر حرام است. منظور از مرتبه اوّل آن است که تمام عضو را بشوید خواه با یک مشت آب باشد یا چندین مشت، وقتى که تمام شد یک مرتبه حساب مى شود.
🔹 حضرت آیتالله سیستانی:
- مسأله ۲۴۷ رساله: در وضو شستن صورت و دستها مرتبه اوّل واجب، و مرتبه دوّم مستحب، و مرتبه سوّم و بیشتر از آن حرام میباشد، و شستن مرتبه اوّل وقتی تمام میشود که به قصد وضو آن مقدار آب به صورت یا دست بریزد که آب تمام آن را فرا بگیرد و دیگر جایی برای احتیاط باقی نماند، پس اگر به قصد شستن مرتبه اوّل مثلاً ده مرتبه آب به صورت بریزد تا اینکه آب همه آن را فرا بگیرد اشکال ندارد، و تا وقتی که قصد وضو و شستن صورت مثلاً نکند شستن اوّل محقق نمیشود، پس میتواند چند مرتبه همه صورت را بشوید و در آخرین مرتبه که آب میریزد قصد شستن وضویی نماید، ولی اعتبار قصد در شستن دوّم خالی از اشکال نیست، و احتیاط لازم آن است که بیش از یک مرتبه بعد از مرتبه اوّل صورت و یا دستها را نشوید اگرچه به قصد وضو هم نباشد.
🆔 @almiqat
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
#آموزش_احکام
✅ گفتن اذکار نماز در حال حرکت
🔹 حضرت آیتالله خامنهای:
- واجب است تمام ذکرهای واجب و مستحب در حال استقرار و آرامش بدن خوانده شود و در صورتی که بخواهد کمی جلو یا عقب برود یا بدن را کمی به طرف راست و چپ حرکت دهد، باید ذکری را که به خواندن آن مشغول است در حال این حرکت قطع کند. بلی گفتن ذکر به قصد ذکر مطلق در حال حرکت اشکال ندارد.
🔹 حضرت آیتالله مکارم شیرازی:
- استفتائات کلیات واجبات نماز: پرسش: اگر به نیت ذکر مطلق در حال حرکت ذکر بگوید چه حکمی دارد؟ پاسخ :هرگاه در حال حركت بدن ذكر بگويد مثلًا موقع رفتن به ركوع يا در حال رفتن به سجده تكبير آن را بگويد نمازش صحیح است ولی کار خلافی کرده است مگر آن که قصدش مطلق ذكر باشد، يعنى نه آن تكبير مخصوصى كه مثلًا قبل از سجده در حال ايستادن گفته مىشود، بلكه از آنجا كه ذكر خدا در هر جاى نماز خوب است تكبير مىگويد.
🔹 حضرت آیتالله سیستانی:
- مسأله ۹۵۲ رساله: اگر در حال حرکت بدن ذکر مستحبّی بگوید، مثلاً موقع رفتن به رکوع یا رفتن به سجده تکبیر بگوید، چنانچه آن را به قصد ذکری که در نماز دستور دادهاند بگوید، آن ذکر صحیح نیست ولی نمازش صحیح است و «بَحَوْلِ الله وَقُوَّتِهِ اَقُومُ وَاَقْعُدُ» را باید در حال برخاستن بگوید.
🆔 @almiqat
#آموزش_احکام
✅ طریقه خواندن نماز آیات
🔹 حضرت آیتالله خامنهای:
- به چند صورت میتوان خواند، از جمله: بعد از نیت و تکبیرةالاحرام، حمد و یک آیه (البته احتساب بسمالله به عنوان یک آیه، صحیح نیست) از سورهای را قرائت کرده و رکوع کند، سپس سر از رکوع بردارد، و آیه دیگری از آن سوره را بخواند و به رکوع رود، و بعد سر از رکوع برداشته و آیه دیگری از همان سوره را قرائت نماید، و همینطور تا رکوع پنجم ادامه دهد تا سورهای که پیش از هر رکوع، یک آیه از آن را قرائت کرده، قبل از رکوع آخر تمام شود. سپس رکوع پنجم را بهجا آورد و به سجده رود، و پس از اتمام دو سجده، برای رکعت دوم قیام نماید و حمد و آیهای از یک سوره را بخواند و به رکوع برود، و همینطور مانند رکعت اول ادامه دهد تا تشهد بخواند و سلام دهد؛ و چنانچه بخواهد برای هر رکوعی به یک آیه از سورهای اکتفا کند، نباید سوره حمد را بیش از یک مرتبه در اول آن رکعت بخواند.
- خواندن نماز آیات به جماعت اشکال ندارد، بلکه مستحب است به جماعت خوانده شود.
- مواردی که در نماز یومیه واجب یا مستحب است، در نماز آیات هم همان حکم را دارد، ولی در نماز آیات به جای اذان و اقامه، سه مرتبه به امید درک ثواب گفته می شود: «اَلصَّلاة».
🔹 حضرت آیتالله مکارم شیرازی:
- مسأله ۱۲۹۹ رساله: به دو صورت میتوان خواند، از جمله: بعد از نیّت و تکبیر و خواندن حمد، آیههاى یک سوره را پنج قسمت کند و یک قسمت از آن را بخواند و به رکوع رود، بعد سر بردارد و قسمت دوم از همان سوره را (بدون حمد) بخواند و به رکوع رود و همینطور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام نماید و بعد به رکوع رود و رکعت دوم را هم به همین صورت به جا آورد، مثلاً سوره «قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ» را به ترتیب زیر تقسیم کند: قبل از رکوع اوّل: «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» بگوید و به رکوع رود بعد بایستد و بگوید: «قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ» باز به رکوع رود و سربردارد و بگوید: «اَللّهُ الصَّمَدُ»، باز به رکوع رود و سر بردارد و بگوید: «لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ» و به رکوع رود و سر بردارد و بگوید: «وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوَاً اَحَدٌ»، بعد به رکوع رود و بعد از سر برداشتن دو سجده کند و رکعت دوم را نیز مانند رکعت اوّل به جا آورد و در آخر تشهّد بخواند و سلام گوید.
- مسأله ۱۳۰۱ رساله: تمام کارهایى که در نماز روزانه واجب و مستحبّ است در نماز آیات هم واجب و مستحبّ است، فقط در نماز آیات اذان و اقامه نیست و به جاى آن سه مرتبه به امید ثواب «الصَّلاة» مىگوید.
- نماز آیات را مىتوان به جماعت خواند، که در این صورت حمد و سورهها را تنها امام جماعت مىخواند.
🔹 حضرت آیتالله سیستانی:
- مسأله ۱۴۸۷ رساله: در نماز آیات ممکن است انسان بعد از نیت و تکبیر و خواندن حمد، آیههای یک سوره را پنج قسمت کند، و یک آیه یا بیشتر از آن را بخواند بلکه کمتر از یک آیه را نیز میتواند بخواند ولی باید ـ بنا بر احتیاط ـ جمله تامّه باشد، و از اوّل سوره شروع کند و به گفتن «بسم الله» اکتفا نکند، و سپس به رکوع رود و سر بردارد، و بدون اینکه حمد بخواند، قسمت دوّم از همان سوره را بخواند و به رکوع رود، و همینطور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام نماید؛ مثلاً در سوره فلق، اوّل «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ * قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ» بگوید و به رکوع رود، بعد بایستد و بگوید: «مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ» دوباره به رکوع رود، و بعد از رکوع بایستد و بگوید: «وَمِنْ شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ» باز به رکوع رود و بایستد و بگوید: «وَمِنْ شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِی الْعُقَدِ» و برود به رکوع باز هم سر بردارد و بگوید: «وَمِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ» و بعد از آن به رکوع پنجم رود و بعد از سر برداشتن، دو سجده کند، و رکعت دوّم را هم مثل رکعت اوّل بهجا آورد، و بعد از سجده دوّم تشهّد بخواند و نماز را سلام دهد. و نیز جایز است که به کمتر از پنج قسمت تقسیم نماید، لکن هر وقت سوره را تمام کرد لازم است حمد را قبل از رکوع بعدی بخواند.
- مسأله ۱۴۸۹ رساله: چیزهایی که در نمازهای یومیه واجب و مستحب است، در نماز آیات هم واجب و مستحب میباشد، ولی نماز آیات اذان و اقامه ندارد و اگر با جماعت خوانده میشود بهتر است رجاءً بهجای اذان و اقامه سه مرتبه بگویند «الصلاة» و در غیر جماعت گفتن سه مرتبه «الصلاة» وارد نشده است. شایان ذکر است مشروعیت جماعت در نماز آیات در غیر گرفتن ماه و خورشید ثابت نیست.
🆔 @almiqat
#آموزش_احکام
✅ حق المارّه
🔹 حضرت آیتالله خامنهای:
استفتائات بهمن ماه ۱۳۹۹: پرسش: حق المارّه چیست؟ شرایط آن را بیان کنید. / پاسخ: کسی که در حال عبور به درختی میوهدار برسد، با شرایط زیر میتواند از میوه آن بخورد: ۱) بنابر احتیاط واجب یقین به عدم رضایت مالک نداشته باشد. ۲) بهطور اتفاقی از آنجا عبور کند نه با قصد خوردن میوه. ۳) ضرر و آسیب به درخت نزند و میوهها را تلف نکند. ۴) میوه را همانجا بخورد و با خود نبرد. ۵) وارد ملک ـ مانند باغ ـ نشود.
🔹 حضرت آیتالله مکارم شیرازی:
استفتائات: پرسش: اگر باغی در مسیر راه باشد، آیا ما میتوانیم از میوههای آن به قدر نیاز برای خوردن استفاده کنیم؟ / پاسخ: ۱) اگر باغ محصور باشد (حفاظ داشته باشد) وارد شدن و خوردن میوه آن بدون اجازه صاحبش حرام است. ۲) اگر باغ محصور نباشد یا شاخههایش بیرون آمده باشد، جایز است هنگام عبور از کنار باغها از میوه آن به مقدار حاجت (نه بردن) بخورد، به شرط آن که به قصد این کار حرکت نکرده باشد و موجب افساد نگردد و احتیاط آن است که در صورت یقین به عدم رضایت مالک خوددارى کند.
🔹 حضرت آیتالله سیستانی:
مسأله ۱۴۱۷ رساله: اگر انسان از کنار درخت یا زراعتی عبور کند، با چند شرط میتواند در همان مکان از میوه یا محصول آن بخورد، هرچند خوردن آن ضروری نباشد یا از همان ابتدا به قصد خوردن میوه یا محصولات دیگر از آن مسیر آمده باشد: ۱) به باغ، زمین زراعی، درختان و شاخههای آنها، میوهها و غیر آن، آسیب و خسارت وارد نکند. ۲) بنابر احتیاط لازم، باغ یا زراعت، دیوار یا حصار و مانند آن نداشته باشد. ۳) بنابر احتیاط لازم، گمان به نارضایتی مالک نداشته باشد. ۴) بنابر احتیاط لازم، مالک آن، فرد محجور مثل بچّه نابالغ یا دیوانه نباشد. (البتّه در مواردی که فرد احتمال دهد که مالک آن محجور مانند بچّۀ نابالغ و مجنون است، چنانچه احتمال مذکور مرجوح (مثلاً ۳۰ درصد) باشد، اثری بر آن مترتّب نمیشود.)
شایان ذکر است، انسان حقّ ندارد میوه یا محصول را با خود ببرد که در این صورت، مقداری را که به همراه خود برده حرام، ولی آنچه را خورده است حلال میباشد.
مسأله ۱۴۱۸ رساله: درخت میوهاى که شاخۀ آن از دیوار باغ یا منزل بیرون آمده، اگر انسان نداند صاحبش راضى است یا نه، نمىتواند از میوۀ آن بخورد، هرچند میوه در بیرون منزل یا باغ روى زمین ریخته باشد؛ مگر آنکه نشانه و قرینهای باشد بر اینکه صاحبش از میوههای ریخته شده اعراض کرده یا رضایت وی از راه معتبر دیگری احراز گردد.
🆔 @almiqat
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
#آموزش_احکام
✅ قسم خوردن
🔹 حضرت آیتالله خامنهای:
اگر کسی حنث قسم کند (قسم خود را بشکند)، باید یا ده فقیر را اطعام کند یا آنان را لباس پوشاند و در صورتی که مقدور نباشد، سه روز پیاپی روزه بگیرد.
🔹 حضرت آیتالله مکارم شیرازی:
مسأله ۲۳۰۲ رساله: هرگاه عمداً با قسم خود مخالفت کند باید کفّاره دهد. یعنی ده فقیر را سیر کند، یا بر آنها لباس بپوشاند، یا یک بنده را آزاد نماید (و در زمان ما که بنده آزاد کردن موضوعیّت ندارد میان دو چیز دیگر مخیّر است) و اگر توانایى بر اینها نداشته باشد باید سه روز روزه بگیرد.
🔹 حضرت آیتالله سیستانی:
مسأله ۲۶۸۷ رساله: اگر قسَم بخورد که کاری را انجام دهد یا ترک کند، مثلاً قسَم بخورد که روزه بگیرد، یا دود استعمال نکند، چنانچه عمداً مخالفت کند گناه کرده است و باید کفاره بدهد، یعنی: یک بنده آزاد کند، یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند، و اگر اینها را نتواند انجام دهد، باید سه روز پیدرپی روزه بگیرد.
🆔 @almiqat
#آموزش_احکام
✅ مالی که پیدا میکنیم
توجه۱: مالی که در حرم مکه پیدا شود، احکامش با آنچه ذیلا ذکر میشود، اندکی تفاوت دارد.
توجه۲: حضرت آیتالله سیستانی درباره مفهوم «درهم» در مسأله ۱۴۲۶ رساله خود توضیح دادهاند که منظور از «درهم» سکه نقرهای است که بنابر نظر مشهور، وزن آن معادل ۱۲.۶ نخود سکه نقره (نقره مسکوک) است و این مقدار حدوداً معادل ۲.۴۱۹ گرم میباشد و ملاک همان وزن نقره است. آیات عظام مکارم شیرازی (مسأله ۲۱۹۴ رساله) و خامنهای (مسأله ۲۵۶۵ رساله امام خمینی(ره)) نیز درهم شرعی یا معیار را معادل ۱۲.۶ نخود نقره مسکوک در نظر گرفتهاند.
توجه۳: به جهت اینکه فتاوای حضرت آیتالله خامنهای مطابق با فتاوای امام خمینی(ره) میباشد (مگر آنکه معظمله فتوای دیگری داشته باشند که در سایت مخصوص خود منتشر نموده باشند)، لذا بهجز موارد اختلافی، فتوای ایشان همان فتوای امام راحل بوده و میتوان به رساله امام خمینی(ره) مراجعه نمود.
🔹 حضرت آیتالله خامنهای:
مسأله ۲۵۶۴ رساله امام خمینی(ره): مالی که انسان پیدا میکند، اگر نشانهای نداشته باشد که بهواسطه آن صاحبش معلوم شود، احتیاط واجب آن است که از طرف صاحبش صدقه بدهد.
مسأله ۲۵۶۵ رساله امام خمینی(ره): اگر مالی پیدا کند که نشانه دارد و قیمت آن از ۱۲.۶ نخود نقره سکه دار کمتر است، چنانچه صاحب آن معلوم باشد و انسان نداند راضی است یا نه، نمیتواند بدون اجازه او بردارد، و اگر صاحب آن معلوم نباشد میتواند به قصد این که ملک خودش شود بردارد و در این صورت اگر تلف شود نباید عوض آن را بدهد، بلکه اگر قصد ملک شدن هم نکرده و بدون تقصیر او تلف شود، دادن عوض بر او واجب نیست.
مسأله ۲۵۶۶ رساله امام خمینی(ره): هرگاه چیزی که پیدا کرده نشانهای دارد که بهواسطه آن میتواند صاحبش را پیدا کند، اگرچه صاحب آن کافری باشد که در امان مسلمانان است، در صورتی که قیمت آن چیز به ۱۲.۶ نخود نقره سکه دار برسد باید اعلان کند و چنانچه از روزی که آن را پیدا کرده تا یک هفته هر روزی و بعد تا یک سال هفتهای یک مرتبه در محل اجتماع مردم اعلان کند کافی است.
🔹 حضرت آیتالله مکارم شیرازی:
مسأله ۲۱۹۳ رساله: مال گمشدهاى را كه انسان پيدا مىكند اگر نشانهاى ندارد كه با آن صاحبش معلوم شود (مانند يك اسكناس هزار تومانى) احتياط واجب آن است كه از طرف صاحبش آن را صدقه دهد و اگر خود او مستحق است مىتواند بردارد. اگر مال مهمى باشد احتياط آن است كه از حاكم شرع اجازه بگيرد.
مسأله ۲۱۹۴ رساله: هرگاه مالى را که پيدا کرده نشانه دارد ولى قيمت آن کمتر از يک درهم است، چنانچه صاحب آن معلوم باشد نمىتواند بدون رضايت او آن را بردارد و اگر صاحب آن معلوم نباشد مىتواند بردارد و تملّک کند و از آن استفاده نمايد و در صورت تلف شدن لازم نيست عوض آن را بدهد، بلکه اگر قصد تملّک هم نکرده باشد و بدون تقصير او تلف شود دادن عوض آن واجب نيست.
مسأله ۲۱۹۶ رساله: هرگاه مالى را که پيدا کرده نشانه دارد و قيمتش به اندازه يک درهم يا بيشتر است، بايد آن را تا يک سال اعلام کند (چنانچه از روزى که پيدا کرده تا يک هفته هر روز اعلام کند، بعد هفتهاى يک بار تا آخر سال در محل اجتماع مردم کافى است) چه آن مال متعلّق به مسلمانى باشد يا کافرى که در امان مسلمانان است اعلام کردن واجب است.
🔹 حضرت آیتالله سیستانی:
مسأله ۲۵۸۲ رساله: مال گم شده اگر حیوان نباشد و انسان آن را پیدا کند و نشانهای نداشته باشد که بهواسطه آن صاحبش معلوم شود، چه قیمت آن کمتر از یک درهم باشد چه نباشد، میتواند آن را برای خود بردارد، ولی احتیاط مستحب آن است که آن را از طرف صاحبش به فقرا صدقه بدهد، و از این قبیل است پولی که علامت ندارد. ولی اگر مقدار و خصوصیت زمان و مکان علامتی برای پول باشد، باید آن را اعلان کند همچنان که در مسأله بعدی خواهد آمد.
مسأله ۲۵۸۳ رساله: هرگاه چیزی را که پیدا کرده نشانهای دارد که بهواسطه آن میتواند صاحبش را پیدا کند، اگرچه بداند صاحب آن کافری است که اموالش محترم است، در صورتی که قیمت آن چیز به مقدار یک درهم برسد، باید از روزی که آن را پیدا کرده تا یک سال در محل اجتماع مردم اعلان کند، و اگر قیمت آن از یک درهم کمتر باشد احتیاط واجب آن است که آن را از طرف صاحبش صدقه بدهد و هر وقت صاحبش پیدا شد، چنانچه به صدقه دادن راضی نشود، عوض آن را به او بدهد.
🆔 @almiqat
#آموزش_احکام
✅ خمس و سال خمسی
🔹 حضرت آیتالله سیستانی:
مسأله ۵۶۳ رساله: فرد شاغل مانند تاجر، کاسب، صنعتگر، کارمند، کشاورز، معلّم، کارگر، پس از گذشت یک سال از «شروع به کسب و کار»، سال خمسی وی فرا میرسد و باید خمس آنچه را که از مخارج سالش زیاد میآید بپردازد، هرچند درآمد روز گذشته باشد؛ به این معنا که سر سال، باید خمس هر مالی را که موجود بوده و در مؤونه (هزینهها و مخارج) صرف نشده بپردازد. بنابراین، ابتدای سال خمسی برای شاغلین، «اولین روز شروع کسب و کار» است و افراد شاغل نمیتوانند برای هر منفعت و سود کسبشان، سال جداگانهای در نظر بگیرند؛ البتّه کسانی که چند شغل دارند، حکم مربوط به آنان در مسألۀ «۵۶۵» ذکر میشود.
استفتاء از معظمله:
پرسش: من کاسبم سالهاست کار میکنم ولی تابه حال خمسام را حساب نکردم. سال خمسی من کی است؟ چه چیزهایی باید هر سال حساب کنم؟ خمس سالهای قبل که تابه حال پرداخت نکردم چی؟ اگر یادم نباشد که مازاد سرمایه من در سالهای قبل چه مقدار بوده چه کار کنم؟ آیا بر وسایل شخصی (غیر از سرمایه کار) مانند ماشین، فرش، لباس، یا خانه شخصی که میخریم خمس تعلق میگیرد؟
پاسخ: اولین روز شروع به کار، سر سال شما است و هر سال در آن روز باید خمس آنچه را باقى مانده است بپردازید، چه پول نقد باشد و چه مواد مصرفى، مانند آذوقهاى که باقى مانده و همچنین اثاث و لباس و مانند آن، اگر در سال اول خرید از آن استفاده نشده باشد. و نسبت به سالهاى گذشته که خمس ندادهاید باید همین محاسبه را انجام دهید چـون آنچه سر سال بـاقى مىمانده و بدون پرداخت خمس مصرف نمودهاید خمس آن در ذمه شما باقى است. و اگر مقدار خمسى که به ذمه است مشکوک بود، نسبت به مقدار معلوم باید بپردازید هر چند تدریجا و نسبت به مقدار مشکوک بنا بر احتیاط واجب باید با وکیل مرجع مصالحه کنید. به این صورت که اگر احتمال وجوب خمس در مبلغى ۵۰% باشد نصف خمس آن مبلغ را بپردازید. و اما خانه و اثاث و ماشین و سایر وسایل زندگى را اگر با درآمد سال خریده و استفاده نمودهاید خمس ندارد.
🆔 @almiqat
#آموزش_احکام
✅ دروغ گفتن
🔹 حضرت آیتالله خامنهای:
برگرفته از دروس بیستویکم و بیستودوم از جلد دوم رسالهی آموزشی احکام و مسائل شرعی:
- کذب، عدم مطابقت خبر با واقع است.
- شوخی کذب و دروغ دو صورت دارد:
۱) گاهی خبری خلاف واقع میدهد و مقصودش از آن خبر این است که افراد را بخنداند؛ مثلاً به کسی میگویند: «شما امروز ناهار منزل فلانی مهمان هستید» و مخاطب آنجا میرود و میبیند خبری نیست. عدهای که این صحنه را میبینند یا بعد از مراجعه آن فرد متوجه میشوند، میخندند. در این اِخبار، هزلی وجود ندارد، بلکه خبر خلاف واقعی داده میشود. لکن مقصود این است که مخاطب، این خبر را جدّی بگیرد و به دنبال آن برود. این مسلّماً حرام است...
۲) در نوع دوّم از انواع هزل، خبر کذبی داده نمیشود، بلکه خود کذب، شوخی و هزل است؛ مثل لطیفه و اصطلاحا جوکهایی که بین مردم متداول است؛ مثلاً از زبان حیوان یا از زبان شاگرد و استاد یا پدر و پسر چیزی را نقل میکنند که خلاف واقع هم است؛ این نوع از هزل حرام نیست.
🔹 حضرت آیتالله مکارم شیرازی:
- برگرفته از استفتائات جدید، ج۲، سؤالات ۷۴۵ تا ۷۴۷: هر سخنى را که انسان بر خلاف واقع بگوید، دروغ است و از گناهان کبیره محسوب مىشود. / در مورد اصلاح ذاتالبین، یا نجات دادن جان مسلمان، یا امور مهمّه دیگر، دروغ گفتن جایز و گاهى واجب مىشود. / در صورتى که از طریق توریه امکان خلاصى از دروغ باشد، احتیاط واجب آن است که از این راه استفاده کنند.
- استفتائات جدید، ج۳، سؤال۴۹۰: امروزه از افراد زیادى دروغ مىشنویم، و هنگامى که نهى از منکر مىکنیم مىگویند: «شوخى کردیم!» یا مىگویند: «دروغ مصلحتى است!» لطفاً بفرمایید دروغى که به شوخى باشد چه حکمى دارد؟ و دروغ مصلحتى چیست؟
جواب: در صورتى که مخاطب بفهمد قصد جدّى ندارد و شوخى مىکند، دروغ محسوب نمىشود، و دروغ مصلحتى آن است که دروغ، مصلحت مهمترى از راست گفتن داشته باشد; مانند دروغ گفتن براى اصلاح ذاتالبین.
🔹 حضرت آیتالله سیستانی:
پرسش و پاسخ سایت رسمی معظمله با موضوع «دروغ»:
پرسش: لطفا احکام دروغ گفتن را بهطور مفصل توضیح دهید، کجاها دروغ گفتن جایز است و کجاها جایز نیست؟
پاسخ: دروغ حرام است ومقصود از آن سخنی است که بر خلاف واقع باشد اگر بهصورت جدی گفته شود یا بهصورت شوخی ولی شوخی بودن آن معلوم نباشد. و به احتیاط واجب باید از دروغ به شوخی که شوخی بودن آن معلوم است اجتناب گردد. ولی جایز است سخنی را به شوخی بگوید که بهصورت ظاهر، خبر باشد ولی او قصد اخبار و حکایت از واقعیتی را نداشته باشد.
و همچنین جایز است توریه کند یعنی سخنی را بگوید که ظاهر آن معنایی را میرساند که خلاف قصد او است و معنایی را که قصد کرده دروغ نیست، هر چند خلاف ظاهر باشد. و همچنین جایز است دروغ در مورد دفع ضرر از خود یا از مؤمنی دیگر بلکه قسم خوردن بر آن نیز جایز است. و جایز است دروغ در مورد اصلاح بین مؤمنین ولی به احتیاط واجب در این دو مورد، تا توریه ممکن است دروغ نگوید.
و از موارد دروغ، وعده دادن با اراده خلاف آن است، و این کار حرام است. و بنا بر احتیاط واجب مرد به همسر خود نیز نباید وعده خلاف دهد. و اگر انسان به کسی وعدهای داد به احتیاط واجب باید به آن عمل کند مگر اینکه در ضمن وعده دادن انشاءالله بگوید و آن را مقید به اراده خداوند و امثال آن کند.
🆔 @almiqat