🔊#رسائل| باید رسائل شیخ اعظم به همراه مکاسب به خوبی مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد/متاسفانه امروز اصول دچار مشکل «انتزاعی» بودن شده است یعنی چگونگی انطباق قواعد اصولی بر متن فقه کمتر مورد توجه قرار میگیرد/ مساله نیاز به «سبک شناسی اجتهاد اعلام»/ طلبه میتواند با استادی که مسلط بر این مساله باشد این نیاز را در رسائل برای خود تأمین کند 🎙استاد علی فرحانی 📚بیانات 12/2/1402 #رسائل #مکاسب #المرسلات #استاد_علی_فرحانی 🌐المرسلات، از مقدمات تا اجتهاد https://eitaa.com/joinchat/912326691Cd7b7696c9b

📝#مکاسب| مبنای شیخ اعظم در حجیت سندی روایات / طریق سماع و وجاده در نقل احادیث / شهرت قدماء در نگاه شیخ اعظم و محقق خوئی 📌مبتنی بر تدریس مکاسب استاد علی فرحانی ◽️مبنای شیخ تراکم ظنون است لذا برای توثیق به صدور روایت نیازمند به قرائنی است که نتیجه آن اطمینان به صدور روایت باشد. ◽یکی از این قرائنی که موجب توثیق صدور روایت میشود، شهرت قدمائی است. ◽ملاکی که از قدیم در فقه بوده است این است که اقدمین، حدیث عن #وجادة نقل نمی کرده اند. وجاده از ماده وَجَد یعنی پیدا کردن حدیث در کتاب ولو سندش هم مکتوب باشد. ◽️شاهد تاریخی این مطلب این است که شیخ القمیین، احمد بن محمد بن خالد برقی (صاحب محاسن) را به خاطر اینکه وجاده نقل میکرد از قم اخراج کرد. ◽️لذا در آن دوره طریق نقل حدیث طریق سُماع بوده است یعنی روایت را از استاد درس می گرفتند که اعراب و اعجام روایت را معلوم کند(1) و قرائن اطراف روایت در زمان معصوم را معلوم کند(2) لذا هر اصلی را چندین سال در نزد استاد تعلیم می دیده اند ◽️نتیجه اش این است که هر کسی که ثقه(1) و مسلط بر فقه و حدیث(2) باشد روایتی را که از طریق سماع نقل میکند حجت است فارغ از اینکه روات خود این راوی ثقه باشند یا نباشند چون ممکن است راوی ثقه نباشد اما فی المورد قرینه بر صدق روایت وجود داشته باشد که متعلم از طریق سماع، صدق روایت را احراز کرده است. ◽️مضاف بر اینکه ناقل روایت هم که چندین سال طبق همان طریقه سماع در خدمت استاد بوده است اگر استاد او را اهل نقل حدیث نداند به او اجازه ورود در این مسیر و نقل حدیث را نمیدهد پس نسبت به او هم می توان اطمینان حاصل کرد. ◽️با این نگاه اگر شیخ صدوق بفرماید که کل «من لا یحضره الفقیه» را از طریق سماع دریافت کردم و اقرار کند که «هو حجة بینی و بین ربی» تمام روایات این کتاب از قوت خاصی برخوردار میشوند. جالب اینکه شیخ صدوق با اینکه روایات معانی الاخبار را هم از طریق سماع نقل میکند اما چنین شهادتی نسبت به روایات آن کتاب نمیدهد کما اینکه برخی بزرگان و از جمله #حضرت_امام رضوان الله علیه قائل اند که تقریبا کل روایات من لایحضره الفقیه حجت اند. ◽️مضاف به اینکه اگر فقهاء عند الفتوا هم به این روایات فتوا داده اند این تراکم ظنون قوی تر میشود کما اینکه ممکن است این روایت در طبقات مختلف فقهاء (نه یک طبقه خاص) مفتی بها شده است و نیز اگر فقهاء روایتی را در کتاب فقهی (نه کتاب حدیثی) خود نقل کنند میتواند دال بر قوت آن روایت باشد. ◽️در این فضا اگر فقیهی همچون ابن ادریس با اینکه خبر واحد (یعنی خبر ظنی) را حجت نمی داند اما به برخی اخبار آحاد عمل کند نشان از این است که چون ابن ادریس به اصول اربعمائه «از طریق سماع» دسترسی داشته است این خبر واحد خاص برای او محفوف به قرائن قطعیه بوده است همین مطلب برای احراز حجیت سندی آن خبر کفایت میکند. ◽️از این رو است که شیخ اعظم در مسائل فقهی، به عبارات فقهاء عنایت خاصی داشته و بعد از فحص در عبارات و کتب آنها است، به آن روایتی که کثیر الدوران در عبارات آنها است اطمینان میکنند. ◽️اما همانطور که از عبارات فقهی محقق خوئی (مصباح الفقاهه. جلد ۳۶ مجموعه آثار) هویدا است چون چنین نگاهی به فقه ندارند یعنی با تراکم کار نمی کنند بلکه یک نگاه قالبی و صفر و یکی به روایات دارند به محض اینکه راوی در کتب رجالی جرح شده یا توثیق نشده باشد روایت را ضعیف تلقی میکنند. ◽️ایشان با همین نگاه، شهرت را هم حجت ندانسته و فهم مجتهد را کاملا در فقه حر می دانند. ◽️به عبارت دیگر سوال جدی که نسبت به نگاه قالبی به فقه وجود دارد این است که ما در فقه توثیق یا جرح روات را از ائمه رجال (نجاشی و شیخ طوسی و‌ مرحوم کشی) میگیریم و مبتنی بر آن است که سند روایتی را ضعیف یا قوی تلقی میکنیم ◽️این در حالی است که ائمه رجال از زمان معصومین فاصله قابل توجهی دارند لذا لزوما اخباری که در مورد وثاقت یا عدم وثاقت روات میدهند، خبر #عن_حس نیستند. این یعنی در مقام احراز وثاقت یا عدم وثاقت یک راوی خاص به فهم ائمه رجال اتکاء میکنیم. ◽️حال نکته در این است که چه طور ما فهم آنها را در شرح حال یک راوی جزئی قبول میکنیم اما فهم آنها نسبت به حجیت یا عدم حجیت روایت را آن هم در مقام فتوا که از اهمیت و حساسیت بسیار بالاتری برخوردار است، قبول نمیکنیم؟؟! ◽️لذا است که از محقق بروجردی منقول است که حدود 400 مساله در فقه شیعه وجود دارد که هیچ دلیلی جز شهرت ندارند. ◽️به همین خاطر مرحوم شیخ اعظم در رسائل، ذیل مبحث «اجماع منقول» نشان میدهند که مبتنی بر مبنای مستحکم #تراکم_ظنون عنصر شهرت و اجماع #قدماء فقه، اهمیت بسیار زیاد و‌ تقش تعیین کننده ای پیدا میکند. ◽البته مبتنی بر نظام تراکم ظنون، آنچه در علم اصول حجت میشود در فقه صرفا در حد جزء الدلیل است نه تمام الدلیل لذا در فقه، فتوای فقیه نتیجه تراکم و تجمیعی از حجج و قرائن است. ◽به همین خاطر شهرت هم در نگاه شیخ جزء الدلیل است به نحوی که اگر احراز کند که شهرت و اجماع منقول ناشی از دلیلی بوده که به قدماء رسیده و به ما نرسیده است از آن به عنوان یک قرینه مهم و قوی استفاده‌ میکند اما اگر احراز کند که این شهرت و‌ اجماع منقول ناشی از صرف اجتهاد قدماء بوده و دلیل دیگری نداشته، آن را کنار میگذارد. ◽از این رو است که شیخ اعظم گاها روایت صحیح السند و قوی الدلاله را به خاطر شهرت فقهاء کنار گذاشته و از طرفی گاها شهرت محققه را کنار گذاشته و به روایت أخذ میکنند کما اینکه در باب معاطات به همین شکل عمل کردند. لهذا این رویکرد نه تنها تناقض نیست بلکه مبتنی بر یک سیستم و نظام دقیق است. ✍احسان چینی پرداز (@Ehsan1244) #فقه #مکاسب #المرسلات #استاد_علی_فرحانی @almorsalaat

🔊#فقه| معانی سه گانه «معاوضه» در فقه و حقوق/ مراد از صلح در فقه و‌ جریان آن در معاوضات مالی و غیر مالی/ عقود سه گانه در فقه/ عقود لازم بالذات و‌ جائز بالذات و عقودی که طبع اولی آنها لزوم یا جواز است/ بررسی ایقاعات از این منظر 🎙استاد علی فرحانی 📚مکاسب. جلد سوم. سال 94 #فقه #مکاسب #المرسلات #استاد_علی_فرحانی 🌐المرسلات، از مقدمات تا اجتهاد https://eitaa.com/joinchat/912326691Cd7b7696c9b

♨️ #تدریس #فقه: کتاب #مکاسب شیخ اعظم انصاری 🎙استاد علی فرحانی 🌀یکی از تدریس های #بسیار_پر_محتوا_و_عمیق استاد علی فرحانی تدریس جلد سوم مکاسب ایشان در موسسه دارالهدی، در سال تحصیلی 94-95 است که استاد در این جلسات، از ابتدای کتاب البیع تا انتهای قاعده «ما یضمن» را در طول 140جلسه، تدریس کردند. ⬇️لینک دانلود صوت جلسات👇 http://www.ostadfarhani.ir/morsalat/vfm/?dir=uploads/Ostad/Fiqh/Al-Makaseb/Al-Bey-Darolhoda-1394 🌀چند ویژگی مهم این تدریس: ❇️ تبیین شاکله فقه معاملات و ادله عامه حاکم بر آن 🌀استاد در این جلسات، شاکله کلی فقه معاملات و ادله عامه حاکم بر آن را تبیین کرده و ضمن تشریح نگاه فقهاء به کتب معاملات و تفاوت آن با عبادات، در هر مبحث کیفیت استنباط را به حمل شایع تبیین میکنند. ❇️ادله عامه معاملات از جنبه جارحه و جانحه 🌀استاد توضیح‌ میدهند که دو نگاه کلی به باب معاملات وجود دارد یک نگاه که یگانه ملاک اصلی معاملات را جنبه جانحه یعنی قصد و رضایت نفسانی متعاقدین میداند و یک نگاه هم علاوه بر جنبه جانحه برای جنبه جارحه یعنی کیفیت ابراز این قصد جوانحی نیز اهمیت بسیار زیادی قائل است. 🌀استاد از این جهت بین ادله عامه معاملات تفکیک کرده و ثمره این دو نگاه را در مباحث مختلف تبیین میکنند و نشان میدهند که شیخ اعظم و سائر بزرگان فقه کدام یک از این دو نگاه را به ادله عامه معاملات دارند. ❇️امضائی بودن یا توقیفی بودن ادله عامه معاملات 🌀استاد ضمن توضیح مفصل امضائی بودن یا توقیفی‌ بودن ادله و تبیین تفاوت این دو، در هر مبحثی نشان میدهند که شیخ اعظم و سائر فقهاء ادله را امضائی دیده اند یا توقیفی و به همین مناسبت در هر یک از مباحث، ثمرات امضائی نگریستن یا توقیفی دانستن ادله را تبیین میکنند. ❇️کیفیت تمسک به ادله عامه معاملات برای تصحیح معاملات و عقود جدیده 🌀استاد از این منظر ضمن تفکیک امضائی بودن و توقیفی بودن دلیل، بین امضاء و تقریر معصوم نیز تفکیک کرده و ضمن اشاره به تفکیک بین رفض القیود و جمع القیود بودن اطلاق، توضیح میدهند که یکی از اشکالاتی که ناظر به تمسک به این ادله برای تصحیح شرعی عقود مستحدثه وجود دارد این است که عنوان و لفظ مأخوذ در این ادله باید قابلیت شمول نسبت به عقد جدید را داشته باشد، که البته برخی تلاش کرده اند به این سوال پاسخ دهند. ❇️دسته بندی قواعد فقهیه و تبیین سندی و دلالی آنها 🌀استاد معظم در این جلسات، تمام عقود و‌ نیز تمام قواعد فقهیه را دسته بندی کرده و به توضیح مفصل #سندی و #دلالی کثیری از قواعد فقهی می پردازند: 1- اوفوا بالعقود 2- احل الله البیع 3- الناس مسلطون علی اموالهم 4- انما یحرم الکلام و یحلل الکلام 5- لایحل مال امرء الا عن طیب نفسه 6- الا أن تکون تجارة عن تراض 7- ان العقود تابعة للقصود 8- المومنون عند شروطهم 9- علی الید ما أخذت حتی توودی 10- درک المال من مالکه 11- التلف قبل القبض من مال بائعه 12- ما یضمن بصحیحه یضمن بفاسده 13- الخراج بالضمان 14- «الأمین لا یضمن» و تفاوت آن با «المستأمن لایضمن» 15-ماهیت «اصاله اللزوم» در معاملات و تقریر آن از منظر شیخ اعظم ❇️تبیین سبک تراکم ظنون شیخ اعظم 🌀استاد در این جلسات مفصلا از سبک #تراکم_ظنون شیخ اعظم بحث کرده و تفاوت آن را با #نگاه_قالبی برخی متاخرین همچون #محقق_خوئی مقایسه میکنند و به همین مناسبت جایگاه شهرت را در نظام استنباطی شبخ تبیین میکنند و نیز نقش بسیار قابل توجه فقهاء خصوصا #علامه_حلی و #شهید_ثانی و #محقق_کرکی را بر نظرات شیخ اعظم توضیح میدهند و با همین توضیح بسیاری از غوامض مکاسب را مرتفع و بسیاری از اشکالاتی که به شیخ اعظم گرفته شده است را جواب میدهند‌. ❇️سنجش فقه اسلام با علم حقوق در غرب 🌀استاد ذیل کثیری از مباحث به مناسبت عبارات شیخ تفاوت مبادی فقه شیعه و مبادی علم حقوق فعلی غرب را توضیح داده و ضمن تبیین برتری فقه شیعه نسبت به علم حقوق، نشان میدهند برخی از مطالبی را که تازگی حقوقدانان غربی به آن اعتراف کرده اند از قدیم الایام در فقه شیعه وجود داشته است ❇️تمرکز بر متن کتاب و شرح دقیق مقصود شیخ 🌀یکی از ویژگی های اساسی تدریس استاد که در این جلسات هم به وضوح متبلور است، تفسیر دقیق مرام نویسنده آنهم مبتنی بر تک تک کلمات خود آن نویسنده است. لذا است که استاد ضمن تقریر تفسیر مختارشان از عبارات شیخ و تبیین چگونگی استخراج این تفسیر از متن ایشان، به تفسیر شروح و محشین از جمله #مصباح_الفقاهه محقق خوئی و #ارشاد_الطالب آیت الله تبریزی و‌ #هدی_الطالب مرحوم‌ مروج و ... اشاره کرده و صحت و سقم این تفسیرها را هم نشان میدهند. ❇️مکاسب، متن تولید‌ است 🌀همانطور که بارها استاد معظم میفرمایند مکاسب مرحوم شیخ، متن تولید نظریه است. ایشان همین مطلب را به حمل شایع در این تدریس نشان داده و‌ در هر بحثی، منشأ نظریاتی که توسط فقهاء بعدی تولید شده است را در عبارات شیخ اعظم نشان میدهند ❇️کیفیت بالا و انسجام اصوات 🌀دو ویژگی تحسین برانگیز این مجموعه صوتی این است که هم جلسات بدون افتادگی، ضبط شده و انسجام مباحث حفظ شده است و هم کیفیت اصوات بسیاربالا است لذا تمام مطالب استاد و حتی سوالات سائلین هم به راحتی قابل استماع است. #فقه #مکاسب #المرسلات #استاد_علی_فرحانی 🌐المرسلات، از مقدمات تا اجتهاد https://eitaa.com/joinchat/912326691Cd7b7696c9b

🔊#فقه| جایگاه بسیار مهم محقق کرکی و علامه حلی و شهید ثانی در نظام اجتهادی شیخ اعظم/ نظام حجج شیخ مبتنی بر تراکم ظنون است نه اینکه قالبی باشد/ شیخ در نظام خود، مخالفتهای زیادی با صاحب جواهر دارد/ برخی از بزرگان، متأثر از صاحب جواهر اند 🎙استاد علی فرحانی 📚مکاسب. جلد سوم. سال 94 #فقه #مکاسب #المرسلات #استاد_علی_فرحانی 🌐المرسلات، از مقدمات تا اجتهاد https://eitaa.com/joinchat/912326691Cd7b7696c9b

🔊#فقه| توضیح فقهی «به ارث رسیدن دیه میت»/ ظاهر ادله موافق با این است که با مرگ میت، ذمه او تا زمانی مشخص زنده است و مالک میشود(بدون نیاز به ملکیت تقدیری)/ نظریه ذمه از قدیم در فقه شیعه و فتاوی اهل سنت بوده است/ اروپا در قرن ۱۷_۱۸ متوجه به نظریه ذمه شد. 🎙استاد علی فرحانی 📚مکاسب. جلد سوم. موسسه دارالهدی. سال 94. #فقه #مکاسب #المرسلات #استاد_علی_فرحانی 🌐المرسلات، از مقدمات تا اجتهاد https://eitaa.com/joinchat/912326691Cd7b7696c9b

🔊#فقه| یکی از مسائل مشکل در مکاسب، تعیین حجیت یا عدم حجیت قاعده اقدام در نظام اجتهادی شیخ اعظم است/ شیخ در موارد متعددی از این قاعده استفاده میکند با اینکه چندین بار در مکاسب این قاعده را محکوم به بی دلیلی میداند/ نمونه این مساله در قاعده مستنبطه «ما یضمن» است که شیخ اعظم از طرفی قاعده اقدام را بعلاوه قاعده «علی الید ما أخذت حتی توؤدی» و نیز قاعده احترام، دلیل بر ما یضمن قرار میدهد از طرفی تصریح میکنند «لم نحصله الی الآن» 🎙استاد علی فرحانی 📚گزیده مکاسب جلد سوم. موسسه دارالهدی. سال 95 #فقه #مکاسب #المرسلات #استاد_علی_فرحانی 🌐المرسلات، از مقدمات تا اجتهاد https://eitaa.com/joinchat/912326691Cd7b7696c9b

🎙#فقه| اشاره ای به موضوع شناسی فقهی حیض و رحم‌ بانوان/ علت اینکه در برخی از روایات، سن بلوغ بانوان، «سیزده» سالگی معرفی شده است 🎙استاد علی فرحانی 📚گزیده تدریس مکاسب. جلد ششم. موسسه امام باقر علیه السلام. سال 1402 #فقه #مکاسب #المرسلات #استاد_علی_فرحانی 🌐المرسلات، از مقدمات تا اجتهاد https://eitaa.com/joinchat/912326691Cd7b7696c9b

🔊#فقه| فقاهت تمدنی با قصر نظر بر «حجیت تعذیری» ممکن نیست! 🎙استاد علی فرحانی 📌توضیح بیشتر این مطلب را در اینجا ببینید👇 https://eitaa.com/almorsalaat/6864 📚تدریس مکاسب (فقه 6). موسسه امام باقر علیه السلام. سال 1401 #فقه #مکاسب #المرسلات #استاد_علی_فرحانی 🌐المرسلات، از مقدمات تا اجتهاد https://eitaa.com/joinchat/912326691Cd7b7696c9b

🔊#فقه| تفاوت معنای فلسفی اختیار بر اساس اقسام فواعل و معنای عرفی اختیار/ ریشه اشکال مرحوم آخوند در باب اختیار 🎙استاد علی فرحانی 📚 گزیده تدریس خیارات مکاسب/ موسسه امام باقر علیه السلام/ سال 1394 #فقه #مکاسب #فلسفه #المرسلات #استاد_علی_فرحانی 🌐المرسلات، از مقدمات تا اجتهاد https://eitaa.com/joinchat/912326691Cd7b7696c9b

. #اطلاعیه #فقه #مکاسب 💢با سلام 💢به اطلاع مخاطبین ارجمند میرساند که لینک تدریس مکاسب استاد (از ابتدای «القول فی ماهیة العیب» تا انتهای «جلد ششم») که در سال 1401-1402 در موسسه امام باقر علیه السلام تدریس فرمودند، در ضمن مجموعه دروس فقه استاد اضافه شد 💢با توجه به اینکه استاد تاکید بسیاری بر اهمیت جلد ششم مکاسب دارند (https://eitaa.com/almorsalaat/6538) توصیه میکنیم مخاطبین عزیز حتما از این جلسات به خوبی استفاده کنند. 📌با المرسلات در ارتباط باشید👇 @admin_morsalat #فقه #المرسلات #استاد_علی_فرحانی 🌐المرسلات، از مقدمات تا اجتهاد https://eitaa.com/joinchat/912326691Cd7b7696c9b

🔊#فقه| دو نگاه کلی از منظر جنبه جانحه و جارحه به فقه معاملات/ این مساله همچون اصاله الوجودی برای فقه معاملات است و تمام معاملات را تحت الشعاع قرار میدهد/ به همین خاطر، برخی شرط فاسد را مفسد عقد میدانند و برخی نیز مفسد نمی دانند/ همین مساله در تفسیر شیخ اعظم از قاعده «ما یضمن بصحیحه یضمن بفاسده» موثر است 🎙استاد علی فرحانی 📚گزیده تدریس مکاسب. جلد سوم. موسسه دارالهدی. سال 94. #فقه #مکاسب #المرسلات #استاد_علی_فرحانی 🌐المرسلات، از مقدمات تا اجتهاد https://eitaa.com/joinchat/912326691Cd7b7696c9b