♨️ملاحظاتی بر تصویرپردازی تلویزیون ایران از "امام سید علی خامنه‌ای" 1) بازنمایی تصویر رهبر انقلاب اسلامی از تلویزیون ایران، یکی از حساسترین مأموریتهای رسانهای در تراز ملی و جهانی است. اصولاً بازنمایی رسانه ای شخصیتهایی دارای فرهمندی و شکوه فوق العاده هستند از ساز و کارهای پیچیدهای برخوردار است و سیاستهای ویژهای را میطلبد. مدیریت اصولی و متناسب تصویر رهبر در تلویزیون باید به مثابه مقولهای که در نسبت مستقیمی با ورزیدگی رسانهای حداکثری و بصیرت فرهنگی عمیق قرار دارد درک شود. در اختیار داشتن انحصار ضبط و پخش تصاویر حضرت آیت الله خامنهای، یکی از مزیتهای ویژه تلویزیون ایران است. در سپهر رسانهای امروز دنیا، هیچ رسانهای بسان تلویزیون ایران از امکانات تصویری برای بازنمای مقتدرترین رهبر سیاسی و محبوبترین رهبر مذهبی جهان برخوردار نیست. سالهاست که انبوه رسانههای برجسته و معتبر بینالمللی در حسرت یک دقیقه تصویربرداری اختصاصی از رهبر ایران به انتظار نشستهاند و این در حالیست که تلویزیون ایران با بهرهبرداری همه جانبه از این مزیت فوقالعاده در طول بیش از دو دهه رهبری معظم له، شکوه نشانهشناختی بیبدیلی را برای خودرقم زده است. بهغیر از دقایق اولیه روزهای انتخابات و هنگام به صندوق انداخته شدن رأي رهبری، رسانه های بینالمللی هیچ فرصت دیگری برای تصویربرداری از رهبر انقلاب اسلامی ندارند. این مزیت انحصاری نباید به عاملی در توقف پویایی مدام و یا تضعیف مهارتهای بازنمایی تلویزیونی بیانجامد. خلا های نشانه ای و معنایی ناشی از پویایی اندک و یا برآمده از مهارتهای کهنه شده تلویزیون ایران می تواند به یکی از عوامل تحریک رسانه های رقیب برای پر کردن آن خلاها تبدیل شود. ابعادی از مستند تلویزیون بی بی سی فارسی در باب شخصیت سیاسی - اجتماعی- فرهنگی- خانوادگی- مذهبی رهبر معظم انقلاب اسلامی - که به اتکای اندک تصاویر پراکنده و بازنمایی سوگیرانه و در بخشهایی واژگون از معظم له برساخته شد - در این راستا قابل تحلیل است.

2) مرور بیش از دو دهه آرشیو تولیدات صدا و سیما درباره رهبری معظم انقلاب، سیطره نوعی فرآیند نسبتاً یکنواخت را بر تصویرپردازی تلویزیونی از ایشان نشان می دهد. اغلب بینندگان تلویزیون ایران با نظام رمزگانی این بازنماییهای بسیط آشنا هستند. آنها انگارههای تلویزیونی نسبتاً ثابت و دست نخورده ای را از رهبر خویش در ذهن دارند؛ آنجا که در حسینیه امام خمینی(ره) سخن میگوید /آنجا که به سفر استانی میرود/ آنجا که با مسئولین حکومتی و دولتی دیدار رسمی دارد/ آنجا که در جمع شاعران حضور یافته است/ آنجا که به دیدار خانواده شهدا رفته است/ آنجا که در حال کوهپیمایی و ورزش است/ آنجا که به بازدید نمایشگاهی مشغول است/ آنجا که از صف نظامیان سان میبیند و یا به تماشای رژه آنها ایستاده است/ آنجا که در مجلس روضه اهلبیت(ع) آرام و حزین نشسته است/ آنجا که پشت تریبون نماز جمعه قرار گرفته است/ آنجا که در حال اقامه نماز جمعه و جماعت است/ آنجا که غبار از ضریح و قبر مطهر حضرت رضا(ع) میروبد/ آنجا که با دوربینهای پیشرفته مراحل مانور نظامی سپاه و ارتش را رصد میکند/ آنجا که به عیادت علماء ربانی رفته است/ آنجا که در کنار دانشجویان افطار میکند/ آنجا که نمایشگاه کتاب را از نظر میگذراند و ... این تصاویر و مواردی دیگر چارچوبهای نسبتاً ثابت، آشنا و صمیمی از تصویر رهبر است که به صورتی مستمر و بتدریج از نظر مخاطبان تلویزیون ایران میگذرد. پس از گذشت بیش از دو دهه از رهبری معظم له و بهوجود آمدن اقتضائات و شرایط جدید و نیز به دلیل پنهان ماندن برخی وجوه شخصیتی بسیار مهم و فاخر معظم له در میان انبوهی از بازنماییهای یکنواخت و بسیط سالهای گذشته، تأمل در برخی ملاحظات آسیبشناسانه از روندهای سابق ضروری بهنظر میرسد. ادامه نوشتار پیش رو به توضیح چند ملاحظه و پیشنهاد مهم اختصاص دارد.

3) ابعاد علمی و فقهی شخصیت رهبری انقلاب اسلامی در تصویرپردازی دو دهه گذشته تلویزیون ایران کاملاً مغفول و مهجور مانده است. پخش حتی یکی از جلسات پر مغز درس خارج فقه معظم له - که به جهت شیوایی در بیان و اتقان در استدلال از جلسات درس کمنظیر حوزه علمیه شیعه است- آثار بسیار روشنگرانهای در شناسایی عمق دانش و بینش فقهی ایشان به بار خواهد آورد؛ پیامدهای بینالمللی این اتفاق مهم در شناخت عینی تر و بدون واسطه علما و شخصیتهای برجسته جهان اسلام از احاطه علمی جانشین امام خمینی(ره) غیر قابل چشمپوشی است.

4) پنهان ماندن ابعاد فرهنگی و فرهیختگی پر دامنه معظمله یکی از پیامدهای بازنمایی یکنواخت سالهای گذشته است. در این حوزه عمدتاً به پخش جلسات شعرخوانی رمضانیه در محضر رهبری و پخش محدود بازدید چند ساعته ایشان از نمایشگاه کتاب قناعت شده است و این در حالیست که ظرفیت تصویر پردازیهایی از ایندست بسیار بیش از وضعیت کنونی است. پخش تصاویری از حضور شوق انگیز رهبری در کتابخانه شخصی خود که یکی از غنیترین و پر استفاده ترین کتابخانههای شخصی کشور به شمار میرود/ پخش تصاویری از قرائت قرآن با صوت شیوا و شیرین، پخش تصاویری از نگارش با حوصله ایشان/ باز پخش بسیاری از تصاویر در آرشیو خوابیده رهبری بههنگام بازدید از ابنیه تاریخی، سخنرانی در همایشهای علمی در زمان ریاست جمهوری، همنشینیهای ویژه با برخی فرهیختگان و ادبا و ... به میزان قابل توجهی در آشنایی علاقمندان به ابعاد فرهنگی شخصیت معظمله مؤثر است. مشاهده تصویر رهبری در حین تماشای فیلم های سینمایی برگزیده که از روی پرده سینمای کوچک و اختصاصی دفتر رهبری صورت می پذیرد از همه چشمگیرتر است.

5) ابعادی از وجوه معنوی و روحانی رهبر انقلاب اسلامی- که اتفاقا از جذابترین و بینظیرترین مؤلفههای وجودی معظم له است- همچنان از منظر نگاههای تشنه موالیان دور نگه داشته شده است. تجربه تصویری دعای کمیل / دعای توسل/ مناجات شعبانیه/ دعاهای کتاب صحیفه سجادیه و ... به محوریت آیت الله خامنهای ، تجربه تصویری مناجاتها یا نمازهای رهبری در مسجد جمکران، تجربه تصویری حداقل یکی از زیارتهای شبانه رهبری از امامزادههای شهر تهران و مواردی از این دست، فرصتهای گرانسنگی را از همداستانی و همراهی با رهبر در دعا و ذکر و حضور بدست خواهد داد.

6) فرآیند تبدیل کردن بیانات و سخنرانیهای رهبری به خبر تلویزیونی دچار اختلالات جدی است. در حالیکه کارکرد اصلی "خبر" و "بخش خبری" تلویزیون، برجسته سازی مهم ترین محتواها از میان انبوه مطالب ابراز شده از سوی یک شخصیت است، در تنظیم اخبار سخنرانیهای رهبری، بدلیل انعکاس تقریباً همه آن در قالب یک خبر طولانی، امر مهم برجسته سازی به محاق میرود. در این شرایط مرز میان پخش "خبر سخنرانی رهبری" و پخش "اصل سخنرانی رهبری" بسیار کمرنگ میشود. سنت دیرین انعکاس همه مضامین بیان شده از سوی رهبری در قالب یک خبر واحد در کنار استفاده مکرر از یک یا چند کلیشه ثابت خبر رسانی، بهعلاوه ضعف وافر در نوآوریهای حرفهای و هنری و خصوصا عدم پرداخت به حواشی جذاب خبر، به توجه حداکثری تماشاگران پای گیرنده آسیب میزند. به نظر میرسد که سبک اطلاع رسانی از بیانات رهبری احتیاج مبرمی به بازنگری و بازسازی فرهنگی- رسانهای دارد.

7) تلویزیون ایران از فرصتهای بیشمار و جذاب فراهم شده بهواسطه حضور متنوع مردم و جوانان در سخنرانیهای رهبری بهره برداری نمیکند. نمایش تلویزیونی مخاطبان سخنان رهبری در حسینیه امام خمینی و فضاهای خارج از آن، عمدتاً در چارچوب چند کلیشه ثابت صورت میپذیرد. مخاطبان رهبری یا در حال قیام و استقبال پر شور/ یا در حال قیام و وداع پر شور/ یا در حال شنونده نشسته / و یا در حال گفتن تکبیر در حمایت از فرمایشات رهبری هستند و این در حالی است که ظرفیت های بازنمایی از عواطف و دیدگاههای مردمی بسیار بیش از این است. مثلا؛ کمتر مشاهده شده زمینههای پیش از سخنرانی یا دیدگاههای بعد از سخنرانی مخاطبین رهبری به تصویر کشیده شود. به تصویر درآوردن برداشتهای مردمی و خصوصا برداشتهای جوانان خانم و آقا از مضامین سخنان رهبری میتواند فرآیند بازنمایی سخنرانیها را کاملتر گرداند. به تصویر کشیدن دیدگاهها و رفتارهای متنوع حاضرین در حسینیه امام خمینی(ره) در قبال بیانات رهبری، برای دیگر مخاطبین ایشان از طرق دیگری از محتوای بیانات مطلع شده اند نیز قابل توسعه است.

8) باز پخش برخی جلسات اجرای صیغه عقد زوجهای جوان از سوی رهبری و نیز نصایح پدرانه به عروسها و دامادهای جوان پیش از جاری شدن صیغه عقد/ تصاویری از حضور پنهان از نظر رهبری در خیابانهای تهران برای رصد عینی و واقعی از زندگی مردم و قیمتهای کالاها و مواردی از ایندست از تصاویر جذاب و چشمگیر تلویزیونی محسوب خواهند شد. 9) انعکاس دیدگاههای شوق برانگیز جوانان انقلابی جهان اسلام/ علمای برجسته شیعه و سنی/ روشنفکران و اندیشمندان شرق و غرب/ مردم آفریقا، اروپا، آمریکای لاتین، ایالات متحده، شرق دور، خاورمیانه و بسیاری از کانونهای عدالتطلبی و آزادیخواهی در خصوص شخصیت رهبری انقلاب ایران و متقابلاً انعکاس عمق کینه و دشمنی سران استکبار نسبت به جایگاه ایشان، ظرفیتهای عظیمی از تصویرپردازی تلویزیونی، بدیع و باشکوه است؛ افسوس که پس از گذشت سالها این ظرفیتها همچنان بلا استفاده باقی مانده است.

🔻این، آن جمله‌ای بود که راجع به مجلس خبرگان خواستم عرض کنم؛ مجلس خبرگان، برای انتخاب رهبر، آماده باشد. 🔹 ۱۷ آبان ۱۴۰۳ | رهبر انقلاب در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری: 👈 نقش منحصربه‌فرد مجلس خبرگان، در گزینش رهبری است و برای این نقش، باید آماده باشد؛ نظام اسلامی و انقلاب اسلامی وابسته‌ی به شخص نیست؛ مأموریتهایی دارند که باید انجام بدهند، لکن نظام به آنها وابسته نیست و می‌تواند به راه خودش ادامه بدهد، ولو آن شخصِ معیّن در میان آنها نباشد؛ این را خدای متعال نسبت به پیغمبر اعظم، به مهم‌ترین و بزرگ‌ترین شخصیّت عالم وجود بیان کرده و به مردم هشدار می‎دهد؛ پیغمبر هم از میان اینها برداشته بشود، حتی در شرایطی که هنوز نظام اسلامی‌ای‌ که قوامی هم به خودش نگرفته، خدای متعال قبول نمی‌کند که مردم برگردند؛ 👈 طبعاً این اهمیت، وظیفه‌ی بزرگی را هم بر دوش مجلس خبرگان می‌گذارد؛ در قانون اساسی شرایطی برای رهبری ذکر شده که خب معلوم است؛ یکی از مهم‌ترینِ این شرایط عبارت است از اعتقاد قلبی راسخ به مسیر انقلاب و هدف انقلاب؛ این اعتقاد باید وجود داشته باشد؛ آمادگی برای حرکتِ مستمرّ بدون خستگیِ بی‌وقفه‌ی در این راه باید در کسی باشد تا شایسته‌ی این مسئولیّت باشد؛ باید اینها را در افراد تشخیص داد و انتخاب کرد؛ این، آن جمله‌ای بود که راجع به مجلس خبرگان خواستم عرض کنم.

🔰 سوخت نیروگاه‌ها چرا تأمین نشد؟ ضرورت پاسخگویی وزرای نفت و نیرو 🔸در حالی که اتفاق بی‌سابقه قطع برق در پاییز مردم را با مشکل مواجه کرده، وزرای نیرو و نفت به عنوان مسئولان مستقیم این وضعیت، سکوت کرده‌اند و درباره علت اصلی تأمین نشدن ذخایر سوخت نیروگاه‌ها توضیح نمی‌دهند. 🔸از سوی مسئولان دولتی، این‌طور ادعا شد که سلامت مردم از تولید برق با مازوت و آلودگی هوای ناشی از آن مهم‌تر است؛ بنابراین سه نیروگاه تولید برق با مازوت دست از کار می‌کشند و درعوض خاموشی‌های روزانه دو ساعته در کل کشور اجرائی می‌شود. 🔸«مالک شریعتی» عضو کمیسیون انرژی مجلس هم ضمن اشاره به «قطعی برق»، گفت: اعلام جدول خاموشی به بهانه حذف مازوت و کاهش آلودگی آدرس غلطی است که دولت می‌دهد. 🔻او توضیح داد: اگر مازوت هم می‌سوزاندند باز ما خاموشی داشتیم. علتش این است که تکالیف درخصوص ذخیره‌سازی، تکالیف افزایش راندمان نیروگاه‌ها و تکالیف درخصوص کیفی‌سازی سوخت پالایشگاه‌ها انجام نشده است. 🔸عضو کمیسیون انرژی عنوان کرد: حذف مازوت و قطعی برق باعث ایجاد مشکلات برای مردم است. این‌که ما یک مشکل را با مشکل دیگر جایگزین کنیم راه‌حل مناسب نیست.

🔰 هاآرتص: حجم نفوذ اطلاعاتی ایران در اسرائیل، نگران‌کننده است 🔸روزنامه صهیونیستی ‌هاآرتص، در گزارشی عنوان کرد که مهاجمان اطلاعاتی و سایبری ایران هویت یک دانشمند هسته‌ای اسرائیل و چند همکار او را فاش کرده‌اند. آن‌ها همچنین ایمیل‌های خصوصی مقامات ارشد اسرائیل، از جمله یک مدیرکل سابق وزارت دفاع را منتشر کرده‌اند. هاآرتص می‌نویسد: 🔻گروهی که به نظر می‌رسد با دستگاه اطلاعاتی ایران ارتباط دارد، اطلاعات شخصی یک دانشمند هسته‌ای که در مرکز تحقیقات هسته‌ای «سورک» کار می‌کرد را افشا کرده است. این گروه عکس‌هایی را منتشر کرده که ادعا می‌شود در سورک گرفته شده و همچنین تصاویری از نام‌های سایر دانشمندان هسته‌ای که در پروژه شتاب‌دهنده ذرات این مرکز دخیل بوده‌اند، ارائه داده است. 🔻همزمان، هکرها ادعا کرده‌اند که به حساب شخصی یک مدیرکل سابق وزارت دفاع اسرائیل نفوذ کرده و عکس‌ها و اسناد شخصی او را منتشر کرده‌اند. 🔸اداره ملی سایبری از اظهار نظر خودداری کرده و سؤالات را به دفتر نخست‌وزیری ارجاع داده است. سرویس امنیتی «شاباک» اسرائیل نیز پاسخی ارائه نکرده است. 🔻به همراه افشای هویت دانشمند هسته‌ای، هکرهای ایرانی عکس‌ها و اسناد شخصی ادعایی را که از نفوذ به حساب‌های چندین مقام ارشد اسرائیلی به دست آورده‌اند منتشر کرده‌اند. 🔸هاآرتص همچنین نوشت: از اکتبر گذشته، اسرائیل با افزایش بی‌سابقه حملات سایبری در سطوح مختلف روبه‌رو شده است. در ماه‌های اخیر، داده‌های به سرقت رفته از وزارت دادگستری، وزارت دفاع، مراکز تحقیقات هسته‌ای، مؤسسه بیمه ملی و دیگر نهادهای دولتی اسرائیل به طور گسترده توزیع شده است.

🔰 بازندگان و تحقیر‌شدگانِ پیروزیِ ترامپ ✍جعفر_بلوری 🔸دونالد ترامپِ ۷۸ ساله در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا پیروز شد. برخلاف دور قبل که پیروزی ترامپ خیلی‌ها را غافلگیر کرد، پیش‌بینی پیروزی او این بار کار زیاد سختی نبود. او به کمک «میلیاردرها»ی آمریکایی و یهودی و برخی شعار‌ها و وعده‌های عامه‌پسند و بهره‌برداری از اشتباهات هریس و تیمش توانست، رقیب دموکرات خود را که حمایت نخبگان سیاسی و علمی را داشت، شکست دهد! و بدین ترتیب نقش «پول» در انتخابات آمریکا، یک بار دیگر به اثبات رسید! پیروزی ترامپ در شصتمین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، بازندگان و برندگانی در داخل و خارج این کشور از جمله در ایران خودمان داشت که بررسی آن، موضوع این یادداشت است. 🔸بعد از دموکرات‌ها و «کاملا هریس»، «شاید» بزرگ‌ترین بازنده انتخابات آمریکا، «ولودیمیر زلنسکی»، رئیس‌جمهور اوکراین باشد. زلنسکی حدود سه سال پیش و پس از اقدامات غرب برای گسترش ناتو به سمت مرزهای روسیه، وارد جنگی خانمان‌سوز شد. اوکراین سرزمین‌های زیادی را در این مدت از دست داده و تلفات و خسارات بسیار سنگینی را هم متحمل شده است. یکی از شعارهای مهم ترامپ در دوران مبارزات انتخاباتی، قطع کمک‌های مالی و تسلیحاتی به اوکراین بوده است و طی یکی دو روز گذشته نیز، زمزمه‌های «رها کردن اوکراین» زیاد به گوش رسیده است. 🔸جمع‌بندی جملات بالا این می‌شود که، زلنسکی با تشویق‌ها و تحریک‌های آمریکا درگیر جنگ با روسیه شد و با وجود کمک ۲۰۰ میلیارد دلاری آمریکا و اروپا به این کشور (مالی و تسلیحاتی) و حضور مستشاران ناتو در کیف، هیچ‌یک از وعده‌های غرب از جمله این وعده که «با کمک تسلیحاتی، اطلاعاتی و اقتصادی و تحریم سنگین روسیه نمی‌گذاریم روسیه پیروز شود» تحقق پیدا نکرد و همین روزهاست که ناتو و آمریکا، زلنسکی و کشورش را با هم، جلوی پوتین و ماشین غول‌‌پیکر جنگیِ روسیه به حال خود رها کند! 🔸چنین شرایطی در‌باره کره جنوبی، ژاپن و تایوان نیز صدق می‌کند با این تفاوت که، ترامپ احتمالا با دریافت «باج»، حمایت از این کشورها در مقابل کره شمالی و چین را ادامه خواهد داد اما اوکراین، چیزی برای پرداختن به عنوان «باج» ندارد چرا که خود به کمک‌های مالی و تسلیحاتی غرب وابسته است! پیش‌بینی‌ها درباره سرنوشت اوکراین در دوره ترامپ نیز غالبا به این سوی رفته است که، با قطع یا کاهش جدی حمایت‌ها و کمک‌های غرب به اوکراین، زلنسکی مجبور خواهد شد با دست‌های خالی و در ضعیف‌ترین حالت ممکن، پشت میز مذاکره با پوتین بنشیند و برای این که الباقی سرزمینش را از دست ندهد، از خیر تمام سرزمین‌هایی که از دست داده، بگذرد! اوکراین - با اعتمادش به غرب- این‌گونه عبرت شد. 🔸اما بعد از «جمهوری‌خواهان» و «ترامپ»، «شاید» بزرگ‌ترین برنده پیروزیِ ترامپ در انتخابات آمریکا، پوتین و روسیه باشد. آغاز جنگ غزه، و معطوف شدن توجه و تمرکز غرب روی این جنگ و رژیم صهیونیستی، خواه‌ناخواه کمک بسیار بزرگی به روسیه کرد. قطعا اگر جنگِ محور مقاومت با رژیم صهیونیستی نبود، غربی‌ها «اوکراین» را به این شکل افتضاح رها نمی‌کردند. بنابر دلایل متعدد که پیش از این در همین ستون درباره‌اش نوشته‌ایم، اوکراین برای غرب در مقابل اسرائیل، اهمیت زیادی ندارد. به هر تقدیر شروع جنگ غزه و لبنان، کمک زیادی به روسیه در جنگ اوکراین کرد. حالا تصور کنید، با آمدن ترامپ، اوکراین تمام حمایت‌های مالی و تسلیحاتی‌اش را از دست داده و به قول پسر ارشد ترامپ «پول تو جیبی زلنسکی قطع می‌شود.» در این صورت اوکراین حتما لقمه راحتی برای بلعیدن خواهد شد. تردید نداشته باشید، طی همین روزها، روسیه بر حملاتش علیه اوکراین جهت تصرف سرزمین‌های بیشتر اضافه خواهد کرد. دیروز خبرگزاری‌ها به نقل از سی ان ان نوشتند، مقام آمریکایی به این شبکه تلویزیونی گفته است، 50 هزار نیروی تازه نفس روسی و کره‌ای، آماده حمله بزرگ به اوکراین می‌شوند! پیروزی روسیه بر اوکراین مقدمه تحولات بزرگ‌تری در غرب و حتی دنیا خواهد بود که در این باره نیز پیش از این بارها نوشته‌ایم. مگر اینکه در این بین، پوتین و ترامپ به توافقی دست یابند که در این صورت نیز، چیزی از خسارت‌های اوکراین کم نخواهد شد. 🔸همان‌طور که بالا توضیح دادیم، اوکراین و زلنسکی «بازنده بد، تحقیر شده» و شاید «بزرگ‌ترین بازنده» نتایج انتخابات آمریکا هستند. اما این نتیجه، یک بازنده تحقیر شده دیگر هم دارد و آن، بخشی از آن جریانی است که در ایران خود را «اصلاح‌طلب» می‌نامند. چگونه؟! بخوانید: 🔻بخشی از مدعیان اصلاح‌طلبی در ایران- نه همه آنها- پیش از این بارها علیه ترامپ و جمهوری‌خواهان آمریکا موضع گرفته و آنها را «تندرو» معرفی کرده بودند. هدف واقعی و اصلی حمله این طیف به ترامپ و جمهوی‌خواهان هم، نه تندرو بودن آنها که، تایید کردن دموکرات‌ها بود.