تبیین آیات (قرآن) - ویکی فقه
https://fa.wikifeqh.ir/%D8%AA%D8%A8%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%A2%DB%8C%D8%A7%D8%AA_(%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86)
اولین تبیین گر نیز خداوند متعال است. قرآن کریم «تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْ» بوده و تمام آیات و سوره های قرآن تبیین است و در ۶۰۰ آیه در خصوص جهاد مطلب وجود دارد؛ جهاد یعنی تلاشی با تمام
3 … تقوا سلاح اصلی در جهاد اکبر
4 3 … … ۱. تقوا در امور فردی
4 3 …… … تقوا در سبک زندگی
5 3 …… … بهترین راه برای باتقوا شدن
7 3 …… … اقسام گناهان از جهت آثار
1 4 … … ۲ تقوا در امور اجتماعی
6
تبیین با نور قرآن )جلد اول(
2 4 …… … تقوا، مانعِ مکر و فریب در سیاست
3 4 …… … تقوای امام خمینی؟ره؟
5 4 …… … تقوای مقام معظم رهبری؟دب؟
6 4 …… … تقوای جمهوری اسلامی
9 4 … … راه های به دست آوردن تقوا
0 5 …… … از جعفر کوچولو تا شیخ الاسلام
هذا كِتابٌ أَنْزَلْناهُ مُبارَكٌ فَاتَّبِعُوهُ وَ اتَّقُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ «
أَ
«این قرآن کتاب مبارکی است که ما آن را فرو فرستاده ایم، پس از آن پیروی
کنید و از مخالفت با آن بپرهیزید تا مورد رحمت خداوند قرار گیرید »
(نزلناعلیک الکتاب تبیانا لکل شیء )نحل 89
«و ما این کتاب را بر تو نازل کردیم که تبیین کننده همه چیز است »
و هدف خود را «تبیین برای امت ها » مطرح م یکند:
ناَّ ل
«ما آیات را براى شما تبیین کردیم اگر بیندیشید
اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يُحْيِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآياتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُو
فرمان جهاد تبیین » را صادر کرده
و آن را «فریضه ای قطعی و فوری » نامیده اند. ایشان می فرمایند:
«امروز یک سیا تس قطعیِ رسان ههای معاند جمهوری اسلامی و معاند اسلام
این است که واقعیّتها را تحریف کنند، و مشغولند؛ دائم دارند کار تحویل
میدهند در تحریف واقعیّتها و درو غپردازی؛ … از پیشرفتها، از نقاط مثبت،
نقاط قوّت، مطلقاً نشان های در این مجموع هی امپراتوری رسان های غرب شما
مشاهده نم یکنید؛ کتمان حقایق. متقابلاً اگر یک نقط هضعفی وجود دارد -که
البتّه وجود دارد؛ هیچ کشوری و هیچ نظامی بدون نقط هضعف نیست- یک
نقط هضعف کوچک را صد برابر بزرگ میکنند و نشان میدهند؛ این یک کار
عجیبی ا تس که امروز انجام میگیرد. به همین ج ته ا تس که «جهاد تبیین »
یک فریضه ا تس. «جهاد تبیین » یک فریض هی قطعی و یک فریض هی فوری
ا تس و هر کسی که میتواند]باید اقدام کند[... 1»
حال که قرآن کتاب تبیین است، و جهاد تبیین نیز فریضه ای قطعی و فوری؛
بسیار مناسب است که مباحث تبیینی از قرآن برای مردم بیان شود
ضرورت جهاد تبیین
امروزه یکی از مهمترین ابزار دشمن ابزار تغییر واقعیت هاست. به این صورت که اقدامات بزرگ جمهوری اسلامی را کوچک، و ضعف های کوچک را بزرگ نشان می دهد. لذا رهبر معظم انقلاب؟دب؟ نیز فرمودند:
«به نظر من مه مترین چالش کشور ما یک چالش ذهنی است 1» .
برای مقابله با این اقدام دشمن امروز جهاد تبیین لازم است. جهاد به معنی این است که ببینیم دشمن از کجا پیشروی می کند و ما نیز در همان جهت به مقابله با او برخیزیم.
در این جنگ شناختی باید دید که دشمن برای تغییر و انحراف
ذهن ما چه چیزی را هدف قرار داده است.
امروز دشمن آرمان ها و اصول بنیادین و همچنین اقدامات آشکار نظام را تحریف میکند؛ دوران سراسر ضعف پهلوی را بزک م یکند؛ دستاور دها رو کوچک نشان میدهد و در صدد القای این مطلب است که ریشه مشکلات کشور ب هخاطر گفتمان انقلاب اسلامی و ایستادگی در مقابل آمریکا و استکبارستیزی و به خاطر عدم ارتباط با آمریکا است. رفع این گر ههای ذهنی و پاسخ به این تحری فها، نیاز
علا هم امینی؟ره؟ شنید عده ای می گویند: «حدیث غدیری که تا به حال برای
ما نقل شده ا تس، سندیت ندارد. » علا هم امینی؟ره؟ عمرش را صرف نوشتن
کتاب «الغدیر » کرد، تا پس از آن کسی نتواند چنین حرفی بزند.
در واقع ارزش کار علا هم از دو ج ته ا تس:
تبیین مسئله غدیر و اتقان سازی روایی و نقلی این اتفاق بزرگ
توجه کردن به افکار مردم زمان خود و برطرف کردن گره ذهنی آن ها
تبیین مسائلی که به گرهٔ ذهنی مردم تبدیل شده است، تا این حد اهمیت دارد
که شخصی مثل علامه امینی؟ره؟ همه زندگی خود را صرف این کار می کند.
نمونه دیگری از جهاد تبیینی علما، با تألیف آثاری درخور توجه، در رد و
پاسخگویی ادعاها و شبهات، پاسخگویی سه عالم بزرگ، مرحوم آقا بزرگ
تهرانی؟ره؟ و سید حسن صدر؟ره؟ و محمد حسین کاشف الغطاء؟ره؟ به
ادعای جرجی زیدان است.
جرجی زیدان در کتاب « تاریخ آداب اللغة العربیة » سخنی بدین مضمون گفته
ا تس که : « شیعه طایف های بود کوچک و آثار قابل اعتنایی نداشت و اکنون
شیع های در دنیا وجود ندارد. » بعد از اذعان این ادعا توسط زیدان، هس تن
از علما در صدد رفع این ادعا برآمدند و قرار گذاشتند هر یک در باب معرفی
شیعه کاری را بر عهده گیرند؛ علا هم سید حسن صدر درباره حرکت علمی شیعه
و نشان دادن هسم آنان در تأسیس و تکمیل علوم اسلامی تحقیق کرد که ثمرۀ
کار ایشان کتاب « تأسیس الشیعة لفنون الاسلام » شد. علا هم شیخ محمد حسین
کاشف الغطاء کتاب « تاریخ آداب اللغه » جرجی زیدان را نقد کرد و بر هر چهارجلد
آن نقدی جامع و علمی نوشت، شیخ آقا بزرگ متعهد شد هفرستی برای تألیفات
شیعه بنویسد و کتاب « الذریعة الی تصانیف الشیعة » را فراهم آورد.]ایشان
مجموعه 25 جلدی که در آن بیش از 53 هزار کتاب تالیفی و ترجمه از علمای
شیعه در موضوع های گوناگون معرفی شده ا تس، تالیف کردند.[
مهمترین آن لوازم جهاد اکبر و مقابله با نفس است. جهادی که با
نیت رضای خدا انجام می شود، اگر با رعایت دستورات خداوند متعال همراه نباشد اعتباری ندارد.
رعایت تقوا و ناظر دانستن خدا اصل ضروری و اولیه هر اقدامی دینی از جمله جهاد است.
انسان نمی تواند پا روی ارزش های دینی و الهی بگذارد و مدعی جهاد
فی سبیل الله نیز باشد. در جهاد نظامی نیز اگر انسان پا روی قوانین الهی بگذارد
و تقوا را رعایت نکند ارزشی ندارد.
تقوا یعنی برای رسیدن به اهداف خود از نردبان حرام بالا نرویم. در جهاد
تبیین نیز تقوا یعنی مراقب باشیم در دام دروغ، تهمت، غیبت و سایر محرمات
نیفتیم.
تقوا طرح دین برای آبادی جامعه و آزادی بشر است. خداوند متعال در قرآن
کریم نیز نتیجه و سود را در نهایت به نفع متقین می داند:
تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا ۚ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ.
1 . قصص، 83 .
)آرى،( اين سراى آخرت را )تنها( براى كسانى قرار م ىدهيم كه اراده
برترى جو ىي در زمين و فساد را ندارند؛ و عاقبت و نیتجه به نفع متقین است.
تقوا یعنی مراقبت، و این مراقبت بدون جهاد ممکن نیست. اگر جهاد نظامی، جهاد اصغر است، اگر جهاد سیاسی جهاد کبیر است، جهاد با نفس، جهاد اکبر است.
گروهی از جنگ بر می گشتند، پیامبر؟صل؟ به آنان فرمودند:
«مرحبا بقوم قضوا الجهاد الاصغر و بقی علیهم الجهاد الاکبر»
مرحبا به گروهی که جهاد اصغر را انجام دادند و تکلیف جهاد اکبر همچنان
بر دوش آن هاست. آنان گفتند: «یا رسول الله، جهاد اکبر چیست؟ » فرمود:
«جهاد با نفس
آیت الله بهجت دربارۀ مطالعه کتاب «جهاد با نفس » میفرمود:
«هر روز یک حدیث از کتاب جهاد النفس وسائل الشیعه را مطالعه کنید و سعی
نمایید به آن عمل کنید. بعد از یک سال خواهید دید که حتماً عوض شد هاید؛
مانند دارویی که انسان مصرف کند و بعد از مدتی احساس بهبودی م یکند. 2»
وسائل الشیعه کتابی فقهی است. شیخ حر عاملی روایات فقهی را در آن جمع
کرده، اما ایشان به باب جهاد که میرسد، سلیقه ای عالی را به خرج م یدهد و جهاد با نفس را هم می آورد. روایات این باب، ترجمه شده است و در کتابی با نام «جهاد با نفس » موجود است.
نکته مهم و جالب توجه این است که وقتی ایشان روایات جهاد نظامی را مطرح می فرماید، 307 روایت در 72 باب می آورند اما برای جهاد با نفس 918 روایت در 101 باب آمده است؛ که این نشان از اهمیت جهاد با نفس می باشد.
تقوا یعنی اگر کار پنهان شخص آشکار شد، از خدا و مردم خجالت نکشد.
آیت الله مجتهدی تهرانی؟ره؟ میفرمودند:
«تقوا یعنی اگر یک هفته مخفیانه از همۀ کار های ما فیلم گرفتند و گفتند اعمال
هفتۀ گذشت هات در تلویزیون پخش شده، ناراحت نشویم.
۱. تقوا در امور فردی
🔻اولین مصداق تقوا در امور فردی این است که انسان در زندگی روزمره خود تقوا داشته باشد و در تمام امور شخصی مانند ازدوج، کار، معاشرت، سبک زندگی و ... همواره متذکر این نکته باشد که خداوند حکیم ناظر بر اعمال اوست.
👈تقوا در سبک زندگی
انسان مؤمن تنها در موارد خاص باتقوا نیست، بلکه در همه زندگی تقوا را رعایت میکند؛ مثلا اینکه انسان فقط ظاهر اسلام را در مراسم عروسی رعایت کند، دلیلی بر متقی بودن او نیست.
👈درست است که عروسی نباید مکان گناه باشد و در آن حرامی صورت نگیرد، ولی آیا در انتخاب #جهیزیه، مهریه و سبک و زندگی و تجم لگرایی نیز رضایت خداوند کریم مورد توجه قرار گرفته است؟
👈چه بسا مواردی که عروس و داماد هر دو از خانواده های مقید به آداب شرعی باشند، ولی در هنگام ازدواج، با توجیهات بسیار، امور حرام را در زندگی خود وارد می کنند!
👈چه بسا تنها ملاک یک خانواده در ازدواج، مدرک تحصیلی وتوانایی مالی داماد باشد و هیچ توجهی به دین و ایمان شخص نداشته باشند!
👈آیا این روش و منشی بود که اهل بیت؟علیهم؟ توصیه کرده اند؟ از پیامبر خدا؟صلی الله نقل شده است:
👈 «هر که با زنی برای مال او ازدواج کند، خداوند او را به مال وی واگذار م یکند و هر که با او برای زیبایی او ازدواج نماید، در او چیزی را که خوشایند او نیست، خواهد دید و هر که با وی برای دین او ازدواج کند، خداوند تمامی این مزایا را برای او جمع می کند 1.
در گذشته پدر و مادر به دختر خود می گفتند: «دخترم! با لباس سفید می روی و با لباس سفید هم برمی گرد ی؛
👈 یعنی با لباس عروس رفتی و با لباس سفیدِ کفن برمی گرد ی! » اکنون برای برخی از والدین، ازدواج به مثابه یک #تجارت است
👈و به دخترانشان م یگویند: «#مهریه ات را بالا بگیر، زیرا به احتمال زیاد طلاق
خواهی گرفت.
سعی کن در این جریان، تجارت پرسودی کنی! »
حال اگر تقوا حاکم بر روح و جان یک زندگی باشد، #ملاک ازدواج فرزند، ایمان و دین و اخلاق داماد خواهد بود، نه اینکه آیا داماد به دانشگاه رفته است؟
آیا خانه از خودش دارد؟ آیا می تواند دخترمان را به سفر خارجی ببرد؟ و ... .
📌بهترین راه برای باتقوا شدن
اگر کسی بخواهد در زندگی خود تقوا داشته باشد و به خیل متقین بپیوندد، از کجا باید شروع کند؟ امیرالمؤمین؟ع؟ یکی از بهترین و به نوعی کامل ترین منظومه از ویژگی های افراد متقی را در کتاب نهج البلاغه معرفی کرده اند.
👈خطبه 193 نهج البلاغه که به خطبه متقین و یا همام معروف است، ویژگی های متقین را شرح می دهد.
«یکی از دوستان و شیعیان امیرمؤمنان؟ع؟ به نام هَمَّام، از ایشان خواست پرهیزگاران را توصیف کند. او از امیرالمؤمنین؟ع؟ در خواست کرد که پرهیزگاران را آن گونه توصیف کند که او بتواند تصور دقیق و صحیحی از آ نها داشته باشد.
👈امام؟ع؟ که در مرحله اول نمی خواست چنین توصیفی داشته باشد، به همام فرمود: «ای همّام، از خدا بترس و نیکوکار باش؛ همان طور که در قرآن کریم آمده است:
همانا خدا با کسانی است که پرهیزگار و نیکوکارند 1؛» اما همام از این پاسخ قانع نشد و به امام؟ع؟ اصرار کرد که پرهیزگاران را برایش توصیف کند.
امام؟ع؟ که اصرار همام را دید، این خطبه را ایراد فرمود. برخی عنوان کرده اندکه حضرت در این خطبه حدود ۱۰۵ صفت از پرهیزگاران را بیان کرده اند.
2 همام از شنیدن این اوصاف تاب نیاورد و هنوز سخن امام؟ع؟ به انتها نرسیده بود که ناله ای زد و بی هوش شد و در همان بی هوشی از دنیا رفت .»
بخشی از خطبه متقین )خطبه 193 نهج البلاغه( به این شرح م یباشد:
أفَالْمُتَّقُونَ فِيهَا هُمْ أَهْلُ الْفَضَائِلِ؛ مَنْطِقُهُمُ الصَّوَابُ وَ مَلْبَسُهُمُ الِاقْتِصَادُ وَ مَشْيُهُمُ التَّوَاضُعُ؛ غَضُّوا أَبْصَارَهُمْ عَمَّا حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ، وَ وَقَفُوا أَسْمَاعَهُمْ عَلَى الْعِلْمِ النَّافِعِ لَهُمْ؛ نُزِّلَتْ أَنْفُسُهُمْ مِنْهُمْ فِي الْبَلَاءِ، كَالَّتِي نُزِّلَتْ فِي الرَّخَاءِ؛ وَ لَوْ لَا الْأَجَلُ الَّذِي كَتَبَ اللَّهُ
پرهیزکاران در این دنیا صاحب فضایل هستند. گفتارشان راست، لباسشان میان هروى و راه رفتنشان، تواضع و فروتنى است. چشمان خویش را از آنچه خداوند بر آنان حرام کرده، فرو نهاده اند و گو شهاى خود را وقف شنیدن علم و دانشى کرد هاند که براى آنان سودمند است. حال آنان در ب ال همچون حالشان در آسایش و رفاه است ... .»
اوصافی که مولا علی؟ع؟ برای پارسایان بیان فرمود ه اند، نقطه #👈اوج کمال برای اشخاص است،
👈اما گام نخست برای خودسازی و تهذیب نفس چیست؟
حضرت آیت الله بهجت؟ره؟ در جواب این سؤال که «تصمیم به سیر و سلوک دارم، چه کنم »؟ میگوید: «ترک معصیت برای تمام عمر کافی و وافی است، اگرچه هزارسال باشد 1.» در این مرحله باید واجبات الهی را به انداز های که علم داریم،
انجام داده و محرمات الهی را نیز ب هاندازه علم مان ترک کنیم. این مسئله باعث می شود خداوند #علوم جدیدی به ما عطا کند و به این وسیله، در سیر و سلوک خود رشد پیدا کنیم.
👈امام صادق؟ع؟ فرمود:
إنّ الرَّجُلَ يُذنِبُ الذنبَ فَيُحرَمُ صلاةَ الليلِ ، و إنّ العَمَلَ السَـيِّءَ أسرَعُ في صاحِبِهِ مِنَ السِّكِّينِ في اللَّحمِ .
امام صادق عليه السلام : همانا انسان گناهى مى كند و به سبب آن از نماز شب محروم مى شود . سرعت تأثير كار بد در آدمى از سرعت تأثير كارد در گوشت بيشتر است .
)سرعت اثرگذاشتنِ گناه در انسان از سرعت اثرگذاریِ کارد در گوشت بیشتر است
2
👈اینکه فردی گناهی مرتکب شود، تنها اثرات اخروی برای او در پی ندارد، بلکه بخشی از عذاب او عق بماندن از مسیر رشد بندگی است. برای شیطان، واست
ماندن انسان از مسیر رشد و کمال کم از گمراهی او ندارد. شیطان طمع نابودی انسان را دارد. کسانی که امروز از فاسدترین افراد روزگار هستند، روزی از یک گناه کوچک شروع کردند. آنان تخم مر غدزدانی بودند که شیطان با خدعه و فریب، آنها را امروز به شتردزدان عصر تبدیل نموده است.
❌اقسام گناهان از جهت آثار
در حدیثی از حضرت علی؟ع؟ وارد شده است:
الإمامُ عليٌّ عليه السلام : وَ اللّه ِ ، ما نَزَع َاللّه ُ مِن قَومٍ نَعماءَ إلاّ بِذُنوبٍ اِجتَرَحوها ، فَاربِطوها بِالشُّكرِ ، و قَيِّدوها بِالطّاعَةِ
امام على عليه السلام : به خدا سوگند! خداى از هيچ گروهى ، نعمت ها را نمى ستاند ، مگر به سبب گناهانى كه مرتكب مى شوند . پس با شكرگزارى ، نعمت ها را به چنگ آوريد و با فرمان بردن از خدا ، آن ها را نگاه داريد
گناهان از جهت نحوۀ اثری که بر جای می گذارند، باهم تفاوت دارند. شاید به همین دلیل است که پیشوای پارسایان، امیرالمؤمنان علی؟ع؟ در دعای کمیل به این مسئله نظر داشته و می فرمایند:
اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تَهْتِكُ الْعِصَمَ
اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُنْزِلُ النِّقَمَ