رهبری مدرس بود، چرا که بررسی اسناد، نمایانگر این است که در این زمان روابط دربار پهلوی با آلسعود کاملاً دوستانه بوده است.
با افتتاح دورهی ششم قانونگذاری و بهرغم مشکلات داخلی موجود، همچنان مدرس و اطرافیانش، پیگیر موضوعِ حرمین شریفین بودند.
البته برخلاف روند انتخابات مجالس اول تا پنجم که سیاستمداران مستقل در شهرها رقابت کرده و متنفّذان روستایی افراد تحت فرمان خود را… به صفوف رأیگیری میآوردند، در انتخابات مجلس ششم شخص شاه نتایج انتخابات و بنابراین، ترکیب مجلس را تعیین کرد. این روند تا مجلس سیزدهم ادامه داشت. بنابراین، مجلس، نهتنها دیگر نهاد مفید و مؤثری نبود، بلکه نهادی بیخاصیت بود و بهصورت لباس آراستهای درآمده بود که بدن عریان حکومت نظامی را میپوشانید (آبراهامیان، ۱۳۸۹، ص۱۷۱). بدیهی است که از مجلسی اینچنین فرمایشی که بیشتر نمایندگان آن از فیلتر دربار گذشته بودند، نمیشد توقع موضعگیریهای منطقی مبتنی بر حفظ ارزشهای دینی و مذهبی داشت.
با اینهمه مرحوم مدرس پیشنهاد گفتوگو با نمایندگان کشورهای مسلمان را برای انعقاد کنفرانس بینالمللی میدهد تا در آن، آیندهی سیاسی حجاز مشخص شود. همچنین پیشنهادی با قید دو فوریت تقدیم مجلس میکند. این پیشنهاد در واقع، قانونی کردن کمیسیون دفاع حرمین شریفین بود، لکن پیشنهاد او با عکسالعمل شدید رئیسالوزرا و بعضی از نمایندگان روبهرو شد. سرانجام بر اثر تعقیب مذاکرات قبل از دستور و پافشاری اعضای کمیسیون، پیشنهاد بهبهانی با امضای۲۲ تن، از جمله مدرس، بهعنوان ماده واحده در مجلس مطرح شد. این در حالی بود که بعضی نمایندگان به سبب اینکه تردید داشتند که آیا کمیسیون توانایی انجام اقدامی عملی را دارد یا نه، مخالف مطرح کردن ماده واحده در مجلس بودند (محقق، ۱۳۷۹، ص۳۲ـ۳۳).
اسناد و مدارک ناقص موجود، حکایت از آن دارد که این ماده واحده به تصویب رسید، اما ظاهراً فشار زیادی بر این جناح مجلس وارد آمد، بهطوری که تقریباً یک ماه پس از این، مدرس در تاریخ ۷/۸/۱۳۰۵ش در راه مدرسه سپهسالار (شهید مطهری) ترور شد و اگرچه از این توطئه جان سالم به در برد (همان، ص۳۳)، اما دستکم نتوانست در آن جلسه مجلس حضور یابد. متأسفانه فقدان اسناد و مدارک سبب شده تا پس از این واقعه، دیگر اطلاعی از نتیجه اقدامات کمیسیون و فعالیتهای مدرس در اختیار نداشته باشیم. (۶)
ممنوعیت سفر به حجاز
ممنوعیت سفر به حجاز موضوعی بود که بعد از رسیدن اخبار و گزارشهای واصله از عربستان و نگرانیهای کشورهای مختلف مطرح گردید و موجب شد تا مفتی مصر، مسلمانان را از رفتن به مکه منع کند و دولت انگلیس نیز اجازه رفتن به حج را به مسلمانان هند ندهد و دولت ایران هم در پی فشار نیروهای مذهبی به رهبری مرحوم آیتالله مدرس طی مصوبهای در جلسه یازدهم اسفند ۱۳۰۴ش خود رسمأ اعلام کند:
«مقتضی است به اطلاع عامه برسانید که دولت از امنیت و آسایش حجاج در حج نگران است و توصیه میکند که امسال از حج خودداری نمایند» (محقق، ۱۳۷۹، ص۶۶).
این مسئله که عبدالعزیز در همان آغاز (تصرف کامل حجاز در شوال ۱۳۴۴ق / دی ۱۳۰۴ش) با آن روبهرو شد، برای او بسیار مهم بود، زیرا علاوه بر اینکه حج یکی از منابع اصلی درآمد حجاز بهشمار میآمد، ممنوعیت سفر حج به مشروعیّت حکّام جدید شبهجزیره در جهان اسلام خدشه وارد میکرد، به همین علت حکام جدید کوشیدند که نظر مثبت کشورهای اسلامی را برای رفع ممنوعیت سفر حج بهدست آورند. برای مثال، باید به نامهی نمایندهی ابنسعود به کنسول ایران در سوریه اشاره کرد که در آن کوشش شده تا نظر مثبت دولت ایران جلب شود:
مقصود این است که دولت معظمه ایران و رعایای آن از هر محل و مکانی که در این سال درصدد ادای مراسم حج برآیند اطلاع به هم رسانند که سلطان متبوع فوقالعاده مایل و مشتاق میباشند که موجبات رفاهیت و راحتی رعایای دولت ایران را فراهم ساخته و مسافرت آنان را در حجاز تأمین کند (همان، ص۲۱).
همچنین در ۲۰ بهمن ۱۳۰۴ش نامهای از ملک عبدالعزیز به جنرال قونسولگری ایران در جدّه ارسال و در آن اعلام شد که در حجاز امنیت کامل وجود دارد و مردم در اقامه مناسک اسلامی و زیارت مسجد رسول الله (ص) آزادند و اینکه هدف دشمنان وی از تبلیغات و انتشار شایعات به تعطیلی کشاندن شعائر اسلامی است (همان).
دیدار «ملک عبدالعزیز آل سعود» با «فرانکلین روزولت» در کشتی «یواساس کوئینسی» (USS QUINCY) در «دریاچه تلخ بزرگ» (Great Bitter Lake) مصر، در ۱۴ فوریه ۱۹۴۵
در تاریخ ۲۰جمادیالثانی ۱۳۴۴ق پس از آنکه دولت سعودی رسماً تشکیل میشود، ابلاغیهای به این شرح صادر میکند:
بسم الله الرحمن الرحیم
ابلاغیه پادشاهی به حکومتهای متحابه
به فضل و عنایت پروردگار، اهل حجاز اجتماع و به پادشاهی ما در حجاز، بر طبق کتابالله و سنت حضرت رسول (ص) و خلفای راشدین و تأسیس حکومت موروثی که امور حجاز با اهل حجاز باشد، بیعت
کردند و به امید خداوند و توکل بر ذات اقدسش، قبول بیعت نمودیم و استمداد و استعانت از ذات خداوند تبارک و تعالی داریم. پس لقب ما «جلالة ملک الحجاز و سلطان نجد و ملحقاتها» میباشد و برای امنیت و راحتی و گشایش و سعادت و خوشی ساکنین این بلاد و عموم حجاج و زائرین، نهایت کوشش داریم و عنقریب آنچه منظور عالم اسلامی است به عمل آید و از جریان امور حجاز خشنود شوند و از خداوند مسألت مینمایم که مرا در انجام این امر معاونت فرمایند.
و إنّه ولی التوفیق
ملک الحجاز و سلطان نجد و ملحقاتها (همان، ص۵۵-۵۶).
این اقدام عبدالعزیز به این علت بود که کشورهای اسلامی را در مقابل عمل انجامشده قرار دهد و آنان را به برقراری ارتباط با سعودی ناگزیر کند و ظاهراً تلاشهای شخصی و حمایتهای پنهان و آشکار بهعملآمده از وی جواب میدهد و به نتیجه میرسد، زیرا متأسفانه از این پس نهتنها هیچگونه حرکت جدّی در جهان اسلام برای وادار کردن سعودیان در پذیرش ترمیم قبور و حفظ آثار تخریبشده صورت نپذیرفت، بلکه بهتدریج بهصورت بسیار مرموزانه شرایط عزیمت زائران ایرانی از حدوداً ۱۳۰۵ش به بعد فراهم و در نتیجه، شاهد تشرف زائران ایرانی به حج میباشیم و بهرغم اظهارات ملک عبدالعزیز در خصوص وجود شرایط مساعد برای حجّاج، متأسفانه فشار دولت سعودی بر شیعیان افزایش مییابد، به شکلی که در شب هفتم محرم ۱۳۴۷ق مدیر شرطه سعودی با تعدادی سرباز به محل برگزاری عزاداری شیعیان ایران حمله و اسباب و وسایل آنجا را غارت میکند و سیدی از سادات حجاج، به نام حاجی سیدمحمدباقر را با کمال اهانت به زندان میبرد. و سختگیری بر حجاج ایرانی روزبهروز بیشتر میشود.
در گزارش کنسولگری ایران در جدّه به تاریخ ۲۸ محرم ۱۳۴۷ق چنین آمده است:
مأمورین حکومت حجاز در مدینه منوره و در مکه مکرمه با حجاج ایرانی بسیار سختگیری کردند و نمیگذاشتند که حجاج به آزادی، خودشان زیارت حضرت پیغمبر (ص) و زیارت ائمه اطهار (ع) در بقیع به عمل بیاورند و وعدههایی که حکومت داده بود، ابداً موقع اجرا نگذاشت، بلکه به خلاف پیشتر، خیلی سختگیری مینماید. متروکات امواتِ حجاجِ ایرانی را که همه را در مکه معظمه به واسطه مأمورین بیتالمال ضبط کردهاند، تاکنون به جنرال قنسولگری نفرستادهاند… لهذا از برای تأمین حقوق و شؤون مذهبی رعایای دولت علیّه ایران در قطعه حجاز، بهتر آن است که مانند سال گذشته، بلکه بهطور اشدّ، دولت علیه ایران اوامر مؤکده صادر فرمایند که هیچکس از ایران به حجاز نیاید و قدغن سخت مقرر فرماید تا وقتی که مسائل مختلففیه بهطور احسن و اکمل تسویه شود و تأمینات کافیه، به جهت حفظ حقوق و شؤون مذهبی رعایای دولت علیّه ایران در حجاز تحت یک قاعده صحیح گرفته شود. به جهت استحضار خاطر اجل عالی به عرض رسید (همان، ص۶۹).
حسین پیرنظر کاردار ایران در مصر در گزارش خود به وزارت امور خارجه در تاریخ دوم بهمن ماه سال ۱۳۰۷ش صریحاً به این موضوع اشاره کرده و اظهار داشته است:
اگر دولت ایران برای یکی دو سال دیگر، رفتن به حج را منع میکرد، حتماً حکومت حجاز حاضر به قبول شرایط پیشنهادی ایران میشد و درنتیجه، هم برای زائران ایرانی رفع مزاحمت میگردید و هم نسبت به تعمیر قبور و خرابیهای بهعملآمده امتیازاتی به دست میآمد (همان، ص۷۳).
آغاز روابط دیپلماتیک (روند خروج آل سعود از انزوای سیاسی)
در این هنگام و بهرغم برخوردهای وحشیانه وهابیان با شیعیان و خصوصأ حجاج ایرانی عناصر بهائی ـ ماسونی مسلّط بر دستگاه سیاسی ایران برای ایجاد روابط دیپلماتیک و نزدیک با حکومت وهابی حجاز بسیار تلاش کردند.
نقطهی عطف در روابط سیاسی ایران و عربستان امضای معاهده مودّت بین ایران و مملکت حجاز و نجد و ملحقات آن بود که در شهریور ۱۳۰۸ش / ۱۹۲۹م در تهران منعقد شد و در فروردین ۱۳۰۹ش حبیبالله هویدا بهعنوان نمایندهی ایران و با سمت کاردار، وارد جدّه شد و با استقبال مقامات کشوری و لشگری روبهرو شد. تأسیس سفارت و همچنین تعیین هویدا به عنوان کاردار، موجبات خشنودی ملک عبدالعزیز را فراهم کرد. روز بعد از تسلیم استوارنامه، کفیل وزارت خارجه به سفارت میآید و اظهار میدارد:
هیچوقت اعلی حضرت را تا این حد شاد و مسرور ندیده بودم که امروزه از ملاقات شما و وصول نامه همایون شاهنشاهی اظهار شادی و سرور علنی فرمودند و پس از رفتن شما اعلیحضرت ماها را جمیعاً احضار کردند و فرمودند که نماینده ایران عینالملک با ما بسیار محبت و دوستی دارد و در تأسیس روابط ودادیه بین ما و ایران و ازاله سوءتفاهم جدیّت و خدمت کرده است، لهذا میل دارم که همگی شماها جدّ و جهد نمائید همیشه او را راضی و خرسند نگاه دارید که اسباب تکدّر خاطر و دلتنگی از طرف شماها برای او حاصل نشود، تمام مطالب و تقاضاهای او را به فوریّت انجام دهید تا معلوم و ثابت شود که از خدمات و محبتهای او تقدیر میشود (همان، ص۸۴).
حبیبالله عین
الملک هویدا، وزیر مختار ایران در عربستان (نفر وسط با لباس سفید) به همراه امیرعباس (ایستاده سمت چپ)، خانم عینالملک (مادر امیرعباس)، فریدون هویدا (نوجوان کلاه به سر) و جمع دیگری از مقامات سفارت ایران در عربستان، مهر ۱۳۱۰.
اینکه چه سوءتفاهمی بین حکومت جدیدالتأسیس آلسعود با ایران وجود داشته که هویدا در رفع آن جدیّت و خدمت کرده است، جای سؤال دارد و پاسخ آن یقیناً بازمیگردد به اعزام هویدا بهعنوان یکی از دو نماینده ایران برای بررسی وضعیت حجاز و خرابیهای حاصل از حمله وهابیها، از جمله تخریب اماکن متبرکه و مزار ائمّهی مظلوم بقیع (ع) و اینکه گزارشهای وی اساس تصمیمگیری ایران در قبال مسئله بوده است. حال چنانچه سوءتفاهم یادشده به مسئله تخریب اماکن مقدسه مسلمانان و اهانت به قبور متبرکه ائمه (ع) اشاره داشته باشد، نشاندهندهی نقش پنهانی و جدیّت هویدا برای نادیده گرفتن این مسئله و توجه نکردن جدّی به آن از سوی مقامات ایرانی میباشد. همچنین جالبتوجه و حائز اهمیت است که ملک عبدالعزیز نیز کاملاً در جریان این جدیّت و خدمت هویدا بوده و قصد آن داشته است که بهگونهای پاسخگوی محبّتهای وی باشد.
در جایی دیگر هویدا میگوید:
در وقت پذیرایی خیلی محبت و مهربانی اظهار داشتند و فرمودند مسافرت شما خیلی طول و اشتیاق ما زیاد شد، الحمدلله صحّت شما از سال قبل خیلی بهتر است، بلکه جوان شدهاید و چون قدری صحّتم منحرف شده و مشغول معالجه بودم نتوانستم زودتر تا جدّه بیایم، ما شما را از خودمان میدانیم شما نیز خود را مثل سایر نمایندگان اجانب ندانید؛ هیچوقت لزوم به تحیل اجازه نیست هر وقت که میل دارید بدون هیچ ملاحظه به دیدن ما بیائید، چه در مکه و چه در اینجا ما همیشه آماده ملاقات شما هستیم (همان، ص۸۸).
موضوع بهرسمیّت شناختن رژیم آلسعود و ایجاد روابط دیپلماتیک بین حکومتهای دولت ایران و آن رژیم، انعکاس وسیعی در سطح منطقه داشت. برای مثال، روزنامه الوطن چاپ بغداد، در تاریخ ۲۰ ربیعالاول ۱۳۴۸ق در زمینهی بهرسمیت شناختن دولت حجاز توسط ایران و همچنین نمایندهی ایران، حبیبالله خان عینالملک مینویسد:
دولت ایران حکومت جدیدی را که عبدالعزیز آلسعود در حجاز و نجد تأسیس نموده به رسمیّت شناخت و اعلیحضرت رضاشاه پهلوی در این باب تلگرافی به مکه مخابره فرموده است. در واقع، بعد از مقدماتی که فراهم شده و بعد از مسافرت میسیون حجاز به طهران که حامل نامه پادشاه جزیرةالعرب برای وارث تاج و تخت اکاسره بود و برای همین مقصود به طهران رفت، انتظار میرفت دولت ایران حکومت حجاز و نجد را بشناسد و اکنون که این مقصود به حصول پیوست انتظار میرود معاهده مودت بین مملکتین نیز منعقد گشته و تبادل نمایندگان سیاسی بین طرفین بر طبق قوانین جاریه بینالمللی بهعمل آید.
البته لازم نیست بگویم مکه مرکز این مذاکرات خواهد بود و نماینده ایران به آنجا خواهد رفت و احتمال قوی آقای حبیباللهخان عینالملک قونسول ایران در سوریه و فلسطین که در ماه ژوئن گذشته حامل نامه اعلیحضرت پادشاه ایران برای ملک عبدالعزیز بود، مقدمات این شناخت را فراهم کرد، برای این منظور تعیین خواهد شد، زیرا مشارالیه کاملاً به این قضایا آگاه است و علاوه بر اینکه زبان مملکت را بهخوبی میداند محل اعتماد ملک عبدالعزیز و رجال حکومت حجاز است و شخصاً نزد آنها محترم است و بدیهی است که تعیین او به این سمت مسئله را بهطور دلخواه حل و تسویه مینماید و در بعضی مقامات گفته میشود که پس از ایجاد روابط رسمی و حصول توافق نظر برای تبادل نمایندگی مشارالیه (عینالملک) تنها نماینده دولت ایران در حجاز خواهد بود (همان، ص ۷۵ـ۷۶).
حبیبالله هویدا در دوران خدمتش در حجاز نیز همچون شام و فلسطین با انگلیسیها سر و سرّ داشت و بهرغم اقامت در سرزمینی که قلب جهان اسلام شمرده میشد، طبق معمول و روال همیشگیاش به تبلیغات بهاییگری خود ادامه میداد. فعالیتهای بهاییگری قنسول ایران موجد بروز آثار سوئی شد و در نتیجه، وزارت امور خارجه ایران ناگزیر وی را به تهران احضار کرد.
هویدا تا سال ۱۳۵۳ق بهعنوان نمایندهی ایران در حجاز مشغول به کار بوده و ملک عبدالعزیز در پایان مأموریتش رسماً از او تشکر و قدردانی کرد.
میرزا حبیباللهخان عینالملک در طول دوران خدمتش در جدّه موفق شد که فشارهای وارده از سوی نیروهای مذهبی را برای بازسازی اماکن تخریبشده توسط وهابیان را خنثی کرده و ارتباطات دیپلماتیک و دوستانهای بین دربار پهلوی و ابنسعود بهوجود آورد، بهگونهای که کلیّهی تلاشها در جهت بازسازی و تعمیر قبور بقیع کاملاً بیاثر باقی ماند.
بدیهی است که اگر عملکرد جریان قوی و قدرتمند هوادار آلسعود در دستگاه اداری ـ سیاسی پهلوی نبود، مساعی علما، نمایندگان مجلس و نیروهای مذهبی که در آن مقطع زمانی عزمی راسخ برای برخورد با این جریان انحرافی داشتند به بار مینشست و با ب
هرهگیری از افکار عمومی مسلمانان جهان، این رژیم انحرافی را در همان ابتدای تشکیل وضعیت ضعف و ناتوانی با چالشی بزرگ روبهرو میکردند و آن مقطع مهم زمانی متأسفانه به بزرگتربن فرصتسوزی ممکن در برخورد با عناصر متحجر فرقه وهابیت تبدیل نمیشد.
نتیجهگیری
در این نوشتار، مشخص شد که چگونه جریان قوی بهایی ـ ماسونی حاکم بر دستگاه حکومت پهلوی موفق شد موج اعتراضات قوی و اثرگذار ایجادشده علیه آلسعود را کنترل کرده و با مدیریت زمان و اتلاف وقت که سرانجام بهپایان یافتن عمر مجلس [مستقل] پنجم و تشکیل مجلس [دستنشانده] ششم و در نتیجه خالی شدن مجلس از نیروهای مستقل و مذهبی ضد آلسعود منجر شد، شرایط را برای اجرای اهداف خود مهیا سازد و موفق شد که طی یک پروسه زمانبندیشدهی دقیق و حسابشده، در مرحله اول موضوع کمیسیون دفاع از حرمین شریفین که توسط آیتالله مدرس مطرح شده بود و این ظرفیت را داشت که نیروهای مذهبی داخلی و خارجی را علیه وهابیان متحد و متشکّل سازد، به فراموشی سپرده شود و در مرحله بعد، موضوع تحریم حج که در صورت ادامه یافتن علاوه بر ایجاد بحران مشروعیّت برای زمامداران حجاز از لحاظ اقتصادی نیز ضربه سنگینی برای حکومت تازهتأسیس آلسعود بود، از دستور کار خارج شود و پس از کسب این امتیازات در مرحله آخر موفق شود که برخلاف تمایل جامعه مذهبی ایران که شدیداً مخالف حکومت وهابی حاکم بر سرزمین حجاز بودند، دولت ایران رسماً دولت آلسعود را بهرسمیّت شناخته و روابط دیپلماتیک و مناسبات دوستانه با آن برقرار کند. بهعبارت دیگر، دولت آلسعود در خاتمهی این پروسه موفق شد با حمایتهای پنهان و آشکار جریان یادشده، بدون پرداخت هرگونه هزینهای در برابر جنایاتش به تمامی اهدافش نایل شود.
به هرحال، واقعهی هشتم شوال از جهات مختلفی حائز اهمیت و قابل بررسی است که یکی از محورهای مهم آن نقش مرموز و پنهان جریان بهائیت در آن است.
نویسنده: دکتر علیاکبر زاور
پینوشتها:
۱. ابن تیمیه (۶۶۱-۷۲۸ ه.ق) تقی الدین احمد بن عبدالحریم حرانی متکلم و فقیه مشهور حنبلی که در حران متولد شد و در دمشق فوت کرد یکی از سلفیه یا بنیادگرایان مشهور و شاید جنجالیترین چهره آن جماعت است.
۲. بر اساس گزارشات تاریخی وهابیون در سال ۱۲۱۶ ه.ق به رهبری امیر سعود با لشگری بسیار، متشکل از مردم نجد و عشایر جنوب و حجاز و تهامه و دیگر نقاط، به قصد عراق حرکت کرد. وی در ماه ذیقعده به شهر نزدیک شد و آنجا را محاصره کرد. سپاهش برج و باروی شهر را خراب کرده، به زور وارد آن شدند و بیشتر مردم را، که در کوچه و بازار و خانهها بودند، به قتل رساندند. (محمد صادق نجمی، تاریخ حرم ائمه بقیع (ع) و آثار دیگر در مدینه منوره، ص۳۹.). کربلا پس از این حادثه به وضعی در آمد که شعرا برای آن مرثیه میگفتند.
۳. از افراد سرشناس بهائی – ماسونی به صورت نمونه متوان به علیقلیخان نبیلالدوله، از سران بهائیت امریکا نام برد او در جوانی، منشی و مترجم عباس افندی در حیفا بود و سپس حسب الامر او به عنوان دستیار و مترجم میرزا ابوالفضل گلپایگانی (نویسنده و مبلغ طراز اول بهائی) به امریکا رفته همپای نفوذ در سفارتخانه ایران در واشنگتن موفق گردید در سازمان فراماسونی آمریکا مقام «ژنرال ماسونی» و درجه ۳۳ فراماسونی را کسب نماید که عالیترین نشان ماسونی میباشد، وی همچنین دارای جایگاه مهمی در تشکیلات فرقه بهائیت بود. همسر آمریکایی وی (فلورنس) نیز لیدر زنان بهائی آمریکا بود. (سیدرضا هاشمی، «نبیل الدوله»، فصلنامه تاریخ معاصر، شماره ۴۹، ص۱۱۵)
۴. البته بهائیت جهانی همواره این تصور را داشته است که ایران همان ارض موعودی است که باید نصیب بهائیان شود و لذا بهائیانی که تابعیت ایرانی داشتند برای تصاحب مشاغل سیاسی معمولاً منعی نداشتند. فردوست در خصوص افراد بهائی شاغل در حکومت پهلوی میگوید: «بهائیهایی که من دیدهام واقعاً احساس ایرانیّت نداشتند و این کاملاً محسوس بود و طبعاً این افراد جاسوسهای بالفطره بودند» (حسین فردوست، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، ج۱، ص۳۷۵).
۵. محمد رشید رضا (۱۲۸۲-۱۳۵۴ق) : محمد رشید بن علی رضا بن محمد قلمونی، اصالتی بغدادی و نسبی حسینی دارد، صاحب مجله المنار و یکی از رجال اصلاحطلب اسلامی، و از نویسندگان، عالمان به حدیث و ادب و تاریخ و تفسیر است. در واقع میتوان گفت که وی نامدارترین شخصیت نهضت موسوم به سلفیت یا اصلگرایی است. (علیاصغر حلبی، تاریخ نهضتهای دینی – سیاسی معاصر، ص۸۱) مرحوم مطهری او را بیش از آنکه تحت تأثیر افکار سیدجمال و عبده بداند، تحت تأثیر اندیشههای ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب دانسته و بیش از آنکه مبلغ اصلاح محسوب نماید، مبلغ وهابیگری قلمداد میکند. (مرتضی مطهری، بررسی اجمالی نهضتهای اسلامی در صد سال اخیر، ص۴۰).
۶. در ادامه رضاخان در طی برگزاری انتخابات مجلس هفتم، با مداخله آشکار در انتخابات و حذف آرای مرحوم مدرس
به وی، اجازه راهیابی به مجلس را نداد و سپس در ۱۳۰۷ش به دستور وی مدرس دستگیر و تبعید و سرانجام در دهم آذر ماه سال یکهزار و سیصد و شانزده هجری شمسی به شهادت رسید [ روز شهادت وی روز مجلس نامیده میشود].
منابع
ابراهامیان، یرواند (۱۳۸۹)، ایران بین دو انقلاب، چ هفدهم، تهران، نی.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن (۱۳۸۹)، روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه، چ هفتم، تهران، امیرکبیر.
افراسیابی، بهرام (۱۳۷۴)، تاریخ جامع بهائیت، چ پنجم، تهران، سخن.
باقی، عبدالعلی (۱۳۷۰)، مدرّس مجاهدی شکستناپذیر، تهران، تفکر.
حلبی، علیاصغر (۱۳۹۰)، تاریخ نهضتهای دینی _ سیاسی معاصر، چ چهارم، تهران، زوّار.
خنجی، محمدعلی، بررسی انتقادی چند شعار بهائیت، تاریخ معاصر (بهار ۱۳۸۸)،، ش ۴۹.
رضوانی، علیاصغر (۱۳۸۷)، شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، چ پنجم، تهران، مشعر.
فردوست، حسین (۱۳۷۱)، ظهور وسقوط سلطنت پهلوی، چ پنجم، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.
فقیهی، علیاصغر، تاریخ و عقاید وهابیان، کتابفروشی سید عبدالحسین کتابچی، بی جا، بی نا.
قاضی عسکر، سیدعلی (۱۳۷۸)، تخریب و بازسازی بقیع به روایت اسناد، چ چهارم، تهران، مشعر.
کسروی، احمد (۱۳۹۰)، تاریخ مشروطه ایران، چاپ ۲۴، تهران، امیرکبیر.
محقق، علی (۱۳۷۹)، اسناد روابط ایران و عربستان سعودی، تهران، وزارت امور خارجه.
مطهری، مرتضی (۱۳۸۹)، بررسی اجمالی نهضتهای اسلامی در صد سال اخیر، چ چهلم، تهران، صدرا.
مکی، حسین (۱۳۵۸)، مدرّس قهرمان آزادی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
موجانی، سیدعلی، مدرّس و کمیسیون دفاع حرمین شریفین (۱۳۷۵)، تاریخ روابط خارجی، ش ۹، ص ۲۵-۳۵.
نجمی، محمدصادق (۱۳۹۰)، تاریخ حرم ائمه بقیع (ع) و آثار دیگر در مدینه منوره، چ نهم، تهران، مشعر.
ولایتی، علیاکبر (۱۳۷۶)، ایران و مسئله فلسطین – بر اساس اسناد وزارت امور خارجه، تهران، دفتر نشرفرهنگ اسلامی.
هاشمی، سیدرضا، نبیلالدوله، تاریخ معاصر (۱۳۸۸)، ش ۴۹،
هدایت شده از سربازان گمنام
🔻آنها میفهمند چه بلایی سرشان آمده!
رحیم انصاری:
🔹️آن موشکها و پهپادهایی که در آسمان سوریه و عراق و اردن و فلسطین رهگیری شدند اتفاقا همانهایی بودند که باید رهگیری میشدند تا عدهای دیگر به راحتی و با دقت هرچه تمام تر در مراکز نظامی مورد نظر به اهداف خود اصابت کنند.
🔹️به حرف های آمریکا و اسرائیلی که برای التیام درد خود و برای اینکه مجبور نباشند مجدد به ایران حملهای داشته باشند، حرف از کم اثر بودن عملیات جمهوری اسلامی میزنند توجه نکنید؛ اینها میفهمند چه بلایی سرشان آمده، فقط میخواهند آنهایی که نمیفهمند را بفریبند و از آثار به فنا رفتن حیثیتشان بکاهند!
🔹️آخر شوخی هم نیست؛ اینکه کشوری چون ایران موشکها و پهپادهایی را از رینگ پدافندی اسرائیلِ اتمیِ دارای همه تجهیزات پیشرفته ی لازم، بعلاوه سه ابرقدرت اتمی دیگر (آمریکا، انگلیس و فرانسه) و نیز هفت کشور دست نشانده در منطقه عبور میدهد و درست به همان جایی اصابت میکند که از پیش طراحی کرده است یک اتفاق بزرگ و باور نکردنی است.
☫به جمع سربازان گمنام بپیوندید👇
https://eitaa.com/joinchat/3617980416C11748e2114
هدایت شده از سربازان گمنام
5.86M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
🎥توصیف خلبان اسرائیلی از ماموریت رهگیری پهپادهای ایرانی: مانند «تاپ گان» در «جنگ ستارگان» بود
🔹یکی از خلبانان نیروی هوایی اسرائیل که در ماموریت سرنگونی صدها پهپاد و موشک شلیک شده از سوی ایران به خاک اسرائیل مشارکت داشته، این تجربه را پیچیدهترین ماموریتی توصیف میکند که تا کنون داشته است. او میگوید که این تجربه چیزی شبیه حضور «تاپ گان» در «جنگ ستارگان» بوده است.
☫به جمع سربازان گمنام بپیوندید👇
https://eitaa.com/joinchat/3617980416C11748e2114
هدایت شده از ایران بیدار🇮🇷
سلاحهای که ایران در حمله خود استفاده نکرد
┄┅═☫ همیشه با ایران بیدار باشید ☫═┅┄
@iranin_bidar
هدایت شده از ایران بیدار🇮🇷
🔺️بایدن تحریم نفتی ایران را تشدید نمیکند
رویترز:
🔸دولت بایدن تمایلی به تشدید تحریمها علیه صادرات نفت ایران ندارد و دلیل آن نگرانی نسبت به بالا رفتن قیمت نفت و عصبانی کردن چین به عنوان بزرگترین خریدار نفت ایران است.
🔸اسکات مدل، رئیس گروه راپیدان انرژی عقیده دارد حتی اگر لایحه تشدید تحریم تصویب شود، دولت بایدن تلاش معناداری برای اجرای تحریمهای فعلی یا اعمال تحریمهای جدید جهت محدود کردن صادرات نفت ایران نخواهد کرد.
🔸راپیدان تخمین میزند صادرات نفت ایران بدون محاسبه میعانات گازی به ۱.۶ تا ۱.۸ میلیون بشکه در روز رسیده باشد که نزدیک به ۲ میلیون بشکه صادر شده قبل از اعمال تحریمهاست.
┄┅═☫ همیشه با ایران بیدار باشید ☫═┅┄
@iranin_bidar
هدایت شده از ایران بیدار🇮🇷
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🔘سرویس های اطلاعاتی آمریکا بهدنبال جاسوسی از کاربران تلگرام بودند
🔹پاول دورف، مالک تلگرام در مصاحبه خود به این موضوع اشاره کرد که آخرین باری که در آمریکا حضور داشت، یک مهندس تلگرام او را همراهی میکرد. در این میان سرویس های اطلاعاتی آمریکا میخواستند به طور مخفیانه و بدون اطلاع او، این مهندس را استخدام کنند. طبق ادعای دورف، سازمان های اطلاعاتی آمریکا بهدنبال ایجاد در پشتی در تلگرام برای جاسوسی از کاربران بودند.
┄┅═☫ همیشه با ایران بیدار باشید ☫═┅┄
@iranin_bidar
هدایت شده از سربازان گمنام
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🎥 تولدت مبارک حضرت آقا سیدخراسانی ماعمرت باعزت وبابرکت وپایدار وسایه سرتون برسرهمه مسلمین جهان مستدام ان شاء الله
🔹طبق فرمايش رهبر انقلاب، تاریخ صحیح تولد ایشان ۲۹ فروردین ۱۳۱۸ است.
☫به جمع سربازان گمنام بپیوندید👇
https://eitaa.com/joinchat/3617980416C11748e2114
هدایت شده از اندیشکده مطالعات یهود
✡️ همگامی بهائیت با وهابیت در تخریب قبور ائمه بقیع (۲)
1️⃣ هیئت ایرانی متشکل از آقایان: غفارخان جلالالسلطنه وزیرمختار ایران در مصر و #حبیباللهخان_هویدا در تاریخ ١٣٠۴/۶/٢۴ق وارد جدّه شدند. عبدالعزیز به گرمی از این هیئت پذیرایی کرد و بر اساس گزارش هویدا، پادشاه سعودی اظهار تمایل زیادی به نزدیکی با ایران از خود نشان داد.
2️⃣ عینالملک در گزارش مأموریتش، برای کسب اطلاع از میزان خرابیها، همواره تلاش جدّی مینموده تا این حادثه مهم را بسیار کمرنگ جلوه داده، #وهابیان را بهنوعی، تبرئه کند. در گزارش وی چنین آمده است:
3️⃣ بالای مناره، قبه مطهّر صعود کردیم ... فقط پنج گلوله تفنگ به قبّه مطهر اصابت نموده و اندکی سوراخ کرده است و ابداً خرابی وارد نیامده است! اولاً: نمیشود حتم کرد که این گلولهها از طرف #وهابیها بوده است!! ثانیاً: بر فرض اینکه از طرف آنها بوده باشد، واضح است عمدی نبوده است!! و در اثنای تیراندازی به همدیگر خطاءً به قبّه مطهر اصابت کرده است!! ... همچنین آثار چهار پنج گلوله بر قبّه اهلبیت (ع) بود...
4️⃣ هویدا در گزارش دیگری مجدداً تلاش کرده #ابنسعود را از اتهام تخریب قبور تبرئه کند. در مجموع از بررسی وقایع بعدی میتوان استنباط کرد که گزارش تهیهشده توسط هیئت اعزامی، نقش مهمی در مواضع دیپلماتیک بعدی دولت ایران در خصوصِ دولت تازهتأسیس #آلسعود داشته و برای آن حکومت بسیار مثبت و به تعبیری زمینهساز موفقیتهای بعدی بوده است.
5️⃣ بهدنبال امضای معاهده مودّت و آغاز روابط سیاسی ایران و عربستان، در فروردین ۱۳۰۹ش #حبیبالله_هویدا بهعنوان نمایندهٔ ایران و با سمت کاردار، وارد جدّه شد و با استقبال مقامات کشوری و لشگری روبهرو شد. تأسیس سفارت و همچنین تعیین هویدا به عنوان کاردار، موجبات خشنودی ملک عبدالعزیز را فراهم کرد.
6️⃣ علت خوشنودی #ملک_عبدالعزیز یقیناً بازمیگردد به اعزام هویدا بهعنوان یکی از دو نمایندهٔ ایران برای بررسی وضعیت حجاز و خرابیهای حاصل از حملهٔ وهابیها، از جمله تخریب اماکن متبرکه و مزار ائمّهٔ مظلوم #بقیع (ع) و اینکه گزارشهای وی اساس تصمیمگیری ایران در قبال مسئله بوده است. درنتیجه، نقش پنهانی هویدا از عوامل اصلی عدم توجه جدّی مقامات ایرانی به جنایت بقیع میباشد.
✍️ نویسنده: دکتر علیاکبر زاور
✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter