اندیشه تمدنی
مرزبان حماسه جاوید، آسمانی شد...😭
🔻نامه دکتر شریعتی (#شوریده_ای_از_خاکستان) به علامه محمدرضا حکیمی (#مرزبان_حماسه_جاوید):
«برادرم، مرد آگاهی و ایمان، اخلاص و تقوی، آزادی و ادب، دانش و دین، محمد رضا حکیمی. در این فصل بد که هر خبری میرسد شوم است و هرچه روی میدهد فاجعه و «هر دم از نو غمی آید به مبارکبادم»، نام شما بر این دو «یادنامه» برای من یادآور آن آرزوی دیرینه و شیرین بود، که همچون صدها هزار آرزوی دیگری که طوقی کرده بودم و بر گردن فردا بسته بودم در این ترکتاز زمانه گسست و به یغما رفت و آن آرزو در یک کلمه، بازگشت شما به میدان بود، میدانی که اینچنین خالی ماندهاست و در پیرامون، نسلی عاشق و تشنه نگران ایستاده و چشم انتظار تا مگر در برابر این «غوغا»، رویاروری این دنکیشوتها و شومنهای شبه هنری و شبه سیاسی و شبه مذهبی و این همه خیمهشب بازیها که در مسجد و میخانه برپاست و کارگردانِ همه یکی است، سواری بیرون آید، شمشیر علی در دست و زبان علی در کام، دلی گدازان از عشق، سری بیدار از حکمت... اما رنج دیگرم این است که بسیاری از کارهای اصلیام به همان علتِ همیشه، زندانی زمانه شده و به نابودی تهدید میشود، آنچه هم از من نشر یافته، به دلیل نبودن امکانات و کم بودن فرصت، خام و عجولانه و پرغلط و بد چاپ شدهاست و تمامی آن را نه به عنوان کارهای علمی-تحقیقی، که فریادهایی از سر درد، نشانههایی از یک راه، تکانهایی برای بیداری، ارایه طریق، طرحهایی کلی از یک مکتب، یک دعوت، جهات و ایدهها و بالأخره نوعی بسیج فکری و روحی در جامعه باید تلقی کرد و آن هم در شرایطی تبعیدی، فشار، توطئه، فرصت گذرا و حالتی که هر لحظه اش انتظار فاجعه ای میرفت. آنها همه باید تجدید نظر شود، از نظر علمی غنی شود و خورشت بخورد، غلطگیری معنوی و لفظی و چاپی شود. اینک، من، همه اینها را که ثمره عمر من و عشق من است و تمام هستیام و همه اندوختهام و میراثم را با این وصیت شرعی، یکجا به دست شما میسپارم و با آنها هر کاری که میخواهی بکن. فقط بپذیر تا سرنوشت سختی را که در پیش دارم بتوانم با فراغت دل بپذیرم و مطمئن باشم که خصومتها و خباثتها در محو یا مسخ ایمان و آثار من کاری از پیش نخواهند برد و ودیعه ام را بهدست کسی میسپارم که از خودم شایستهتر است. لطف خدا و سوز علی تو را در این سکوت سیاه، به سخن آورد که دارد همه چیز از دست میرود، ملت ما مسخ میشود و غدیر ما میخشکد، برجهای بلند افتخار در هجوم این غوغا و غارتْ بی دفاع ماندهاست. بغض هزارها درد، مجال سخنم نمیدهد و سرپرستی و تربیت همه این عزیزتر از کودکانم را به تو میسپارم و تو را به خدا و…خود در انتظار هرچه خدا بخواهد».
فلسفه فقه حکومتی، از موضوعات بنیادی و مهم در راستای تبیین و ترویج گفتمان فقه حکومتی به شمار می رود. کتاب حاضر درصدد است تا مبادی و مبانی فلسفه فقه حکومتی را مورد کاوش قرار دهد.
فصل اول: مفاهیم و کلیات
فصل دوم: مبادی فقه حکومتی
فصل سوم: مبانی فقه حکومتی
فصل چهارم: روش شناسی فقه حکومتی
فصل پنجم: شاخص ها و پیامدهای فقه حکومتی
گفتارهایی در وحدت اسلامی- عباسعلی مشکانی سبزواری.pdf
1.72M
💠 گفتارهایی در وحدت اسلامی
🔻این پژوهش در صدد تبیین گفتمان وحدت اسلامی بوده و برخی از شبهات و مسائل مورد پرسش در زمینه وحدت و تفرقه مسلمین را به بحث نشسته است؛ بحثهایی از قبیل:
1. چیستی #وحدت_اسلامی و نقش آن در #فرایند_تکاملی_انقلاب_اسلامی
2. چیستی #امت_اسلامی و نقش آن در فرایند تکاملی انقلاب اسلامی
3. #تبری؛ حقیقت و طریقت (تبیین مسئله تبری، #لعن و مسائل پیرامونی ان)
4. #ابولولو از حقیقت تا توهم (بررسی شخصیت ابولولو و نقش او در #قتل_خلیفه ثانی و نسبت او با امیرالمومنین و شیعه)
5. افسانه #رفع_القلم (بررسی تفصیلی پیرامون روایت مربوط به رقع القلم و جشن های کذای #نهم_ربیع و ..)
🔻 مقالات این مجموعه در سال های دهه 80 و 90 در روزنامه ها و مجلات علمی مختلف منتشر شده و در همایش بین المللی تکفیر با عنوان «رهزنان اتحاد» به عنوان پژووهش برتر مورد تقدیر قرار گرفته است.
فایل این مجموعه را به امید آنکه، تاثیری در پیش برد اهداف انقلاب اسلامی داشته باشد، به دوستان انقلابی و برادران ایمانی تقدیم می کنم. 🌹
🔹 فقیهی از کرانه کویر
اینک بر کرانه کویر می رسیم...
تا به نظاره یکی از رویندگان قهرمان، صبور و بی باک آن بنشینیم؛
تا به تماشای یکی از قله های رفیع فرهنگ، جهان بینی و ایدئولوژی تشیع بپردازیم؛
تا به شناخت یکی از نمونه های والای جهاد فکری ـ سیاسی و حرکت های دینی دست یابیم؛
بر کرانه کویر می رسیم تا در برابر فروغ دامن گستر خورشیدِ فروزانی که در پهن دشت ها و کرانه های وسیع کویر «سربداران» خراسان روی نمایانده درخشیدن گرفته و به همه سوی نور پراکنده، قرار گیریم.
یادکردی از زندگی، احوال، اقدامات، افکار و آرای:
فقیه عارف، مفسر و کلامی، عالم شیعی و مرزبان قله ای افراشته از قله های بلند اندیشه های اعتقادی،
مردی از سلاله پیامبر از نسلِ علی و فاطمه،
از سادات بزرگوار موسوی،
از خاندان متصف با علم و تقوا و مکرم به شرف سیادت،
از کرانه کویر سربدارانِ خراسان شیعی منش، سبزوار،
از مدرسه عالمان بزرگ اسلام، نجف اشرف و از صف فروغ یافتگان و صاحب رسالتان،
یعنی فقیه الهی و عارف صمدانی، #سید_عبدالاعلی_موسوی_سبزواری (رحمت الله علیه):
«فقیهی از کرانه کویر».
▪️(منبع: مقدمه کتاب فقیهی از کرانه کویر، اثر عباسعلی مشکانی سبزواری)
نظام ها و نظام گرایی در اندیشه اجتماعی آیت الله سید عبدالاعلی سبزواری.pdf
326.1K
#معرفی_مقاله
🔻 نظام ها و نظام گرایی در اندیشه اجتماعی #آیت_الله_سید_عبدالاعلی_موسوی_سبزواری(ره)
✔️نویسندگان: #عبدالحسین_مشکانی_سبزواری
🌐 منبع: دوفصلنامه #اندیشه_تمدنی_اسلام سال اول بهار و تابستان 1395 شماره 2
🔹چکیده:
یکی از کلید واژه هایی که در تفسیر مواهب الرحمان آیت الله سید عبدالاعلی سبزواری به کار رفته، نظام است. با توجه به رویکرد وی در باره حاکمیت اسلامی، این نظام ها معنای ویژه می یابند. وی که کل هستی را درون نظام احسن می بیند برای امور عبادی نیز نظام هایی به تصویر می کشد. نظام احسن، نظام تکوین و تشریع، نظام المجتمع، نظام المعاد و المعاش، نظام الاسره، نظام التربیه و نظام العبودیه مواردی است که وی بدان ها پرداخته و بیشتر درباره ابتنای قوام اجتماعی و نظام معاش و معاد بر آنها تأکید کرده است.
🔸واژگان کلیدی:
سید عبدالاعلی موسوی سبزواری، اندیشه اجتماعی، اندیشه سیاسی، نظام المجتمع، نظام المعاش و المعاد، نظام الاسره
#معرفی_علمای_سبزوار
✅آیت الله سید حسین علوی سبزواری(ره)
آیت الله سید حسین علوی سبزواری معروف به حاجی بزرگ و حاج میرزا حسین (۱۲۶۸ قمری – ۱۳۱۲ شمسی)، فقیه، فیلسوف، عارف، محدث، شاعر و مدرس برجسته حوزه علمیه در تهران و سبزوار است.
پدرش میرزا حسن آزاد منجیری از سادات علوی و از حکماء و فقهاء خراسان بود. میرزا حسین حکمت و فلسفه را نزد حاج ملا هادی سبزواری تلمذ کرد و سپس به عراق رفت و در درس میرزای شیرازی شرکت کرد.
🔹 زندگی
او در سال ۱۲۳۰ قمری در روستای آزاد منجیر سبزوار به دنیا آمد. پدرش از سادات علوی و از حکما و فقها خراسان بود.
در هفده سالگی با اجازه حاجی سبزواری در مجلس درس آن حکیم، حاضر شد. کتاب اسفار اربعه را نزد ایشان به اتمام رساند. سپس به عراق رفت و در درس فاضل اردکانی و میرزای شیرازی حاضر شد. سپس بنا به درخواست سید ابراهیم شریعتمدار(عهده دار ریاست عامه سبزوار) و اهالی سبزوار به سبزوار برگشت و کرسی درس خویش را آغاز کرد. پس از سید ابراهیم شریعتمدار، وی عهده دار ریاست عامه سبزوار شد.
🔸تدریس
پس از وفات میرزا ابوالحسن جلوه، در مدرسه سپهسالار به تدریس ریاضی و حکمت پرداخت.. در سبزوار نیز به تدریس حکمت و فلسفه و فقه و علوم دینی می پرداخت.
🔹بازگشت به سبزوار
میرزا ابراهیم شریعتمدار سبزواری درخواست بازگشت میرزا حسین علوی سبزواری به سبزوار را از جانب اهالی سبزوار به اطلاع میرزای شیرازی رساند، و او در پاسخ در نامهای نوشت: «از فرستادن حضرت معظم له به ایران بنا به تقاضای جنابعالی و سایر مؤمنین چاره نیست، لذا با نهایت دشواری و سختی از مفارقت ایشان، وسائل حرکت جناب معظم له را فراهم نمودم و بحمدالله المتعال، جامع کمالات علمیه و عملیه در نهایت تقوا و ثقه عدل جلیل نبیل، ذو قوه قدسیه و سلیقه مستقیمه و ملکه را سخه، مجتهد مطلق جائز الحکم، نافذالامر ان شاء الله تعالی در آنچه مینویسند اگر جایی افاده تازه و تحقیقی داشته باشند، به جهت حقیر بفرستند تا من و رفقا مستفیض شویم».
✔️استادان: • حاج ملا هادی سبزواری • میرزای شیرازی •فاضل اردکانی •ملا محمد سبزواری(فرزند حکیم سبزواری
🔸شاگردان:
•امین الشریعه سبزواری
•میرزا علی اکبر نوقانی
•میرزا حسین فقیه سبزواری
•سید حسن سیادتی سبزواری
•سید عبدالله برهان موسوی سبزواری
•شاهزاده محمد هاشم میرزا مشهور به شیخ الرییس افسر
•محمدابراهیم مدرس اسراری سبزواری
•میرزا آقا فاضل هاشمی سبزواری
•محمدباقر قاضی جوینی
•حاج میرزا محمد (سعیدیان)
•محمدحسین دولت آبادی
•سید جعفرنظام العلما سبزواری
•سید علی اکبر عزآبادی یزدی
🌐 آثار:
➖تفسیر: تفسیر آیه الخلافه
➖فقه: رساله فی الطهاره •رساله فی الصوم •رساله فی اللباس المشکوک •رساله فی النذر
➖حکمت: • ارجوزه در فلسفه و حکمت متعالیه، که به نظم است؛ •رساله فی الامور العامه من علم الحکمه العقلیه
➖اصول فقه: •حاشیه بر حجیت ظن شیخ انصاری؛ •حاشیه بر اصاله البرائه شیخ انصاری
➖منشات: • احکام و مکتوبات شرعی و عرفی و نامه های خصوصی و اخوانیات
💠 دریافت و دادن اجازه اجتهاد
از میرزای شیرازی دارای اجازه اجتهاد است.
به میرزا حسین فقیه سبزواری و سید شهاب الدین مرعشی نجفی و سید حسن سیادتی سبزواری اجازه اجتهاد داده است.
◾️ درگذشت:
عاقبت در بیست و یک شوال ۱۳۵۲ قمری مطابق با ۱۳۱۲ شمسی، در سن ۸۴ بدرود زندگی گفت. محل دفنش در آرامگاه حاج ملا هادی سبزواری است.
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
#معرفی_علمای_سبزوار
✅ آیت الله عباسعلی اسلامی سبزواری
✔️ از تاسیس جمعیت پیروان قرآن تا تاسیس مدارس جامعه تعلیمات اسلامی
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
#معرفی_علمای_سبزوار
✅ آیت الله میرزا حسین فقیه سبزواری
✔️ از سامرا تا سبزوار
اندیشه تمدنی
#معرفی_علمای_سبزوار ✅ آیت الله میرزا حسین فقیه سبزواری ✔️ از سامرا تا سبزوار
#معرفی_علمای_سبزوار
✅ میرزا حسین فقیه سبزواری:
فقیه و مرجع تقلید نیمه اول قرن چهاردهم هجری شمسی ساکن مشهد، صاحب رساله عملیّه، حافظ و مفسّر قرآن، خطیب، محدّث، از مؤسسان و احیاگران حوزه علمیه خراسان؛ که نزدیک به چهل سال، کلیددار ضریح علی بن موسی الرضا نیز بود.
🔹تبار و نسب و پدر:
میرزا حسین فقیه سبزواری، پسر میرزا موسی فقیه سبزواری) ۱۳۳۶–۱۲۶۵ قمری - سبزوار( و از سادات حسینی است. نسب میرزا حسین با ۳۹ واسطه به حسین اصغر فرزند علی بن الحسین امام چهارم شیعیان ختم میشود . میرزا موسی فقیه سبزواری، از فقیهان و مجتهدان اواخر دوره سلسله قاجار در سبزوار است.
🔹تولد: میرزا حسین، ۱۳ فروردین ۱۲۷۱ برابر با سوم رمضان ۱۳۰۹ در سامرّا به دنیا آمد.
🔹تحصیلات و استادان:
میرزا حسین فقیه سبزواری بخشی از دروس مقدماتی و ابتدایی را در سامرا و بخشی دیگر را در طول چهار سال در نجف آموخت. تا ۱۷ سالگی تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در سبزوار به پایان رساند و برای تحصیل علوم سطح حوزه، سال ۱۲۸۷ عازم مشهد شد. در محضر عبدالجواد ادیب نیشابوری، حسن برسی و سید محمدباقر مدرس، علوم ادبی و فقه و اصول دوره سطح حوزه را طی چهار سال آموخت و فروردین ۱۲۹۱ به سبزوار بازگشت.
تیر ۱۲۹۲ ازدواج کرد و ضمن تدریس در حوزه علمیه سبزوار فلسفه آموخت و دوره عالی فقه و اصول را نزد میرزا حسین علوی سبزواری از شاگردان ملا هادی سبزواری و میرزای شیرازی، شاگردی کرد.. وی برای تکمیل تحصیلات عازم نجف شد. در طول ده سال اقامت در نجف، در حلقههای درس خارج فقه و اصول سید ابوالحسن اصفهانی، میرزا محمدحسین نایینی، آقا ضیاءالدین عراقی، سید محمد فیروزآبادی و اساتید دیگر حضور یافت و از سوی علمای برجسته نجف به «فقیه سبزواری» اشتهار یافت و توانست از همه استادان خود اجازه اجتهاد دریافت کند.
🔹بازگشت به ایران:
در سال ۱۳۴۷ ه.ق در ۳۸ سالگی به درخواست مردم سبزوار به ایران بازگشت و در مشهد ساکن شد و به تدریس فقه و اصول و فلسفه و نیز اقامه نماز جماعت روی آورد و خدمات اجتماعی و عمرانی کمنظیری انجام داد.
🔹آثار
آثارعلمی فقیه سبزواری تقریرات درس اصول میرزای نایینی و رساله «قضاء فوائت»، تقریرات درس خارج فقه سید ابوالحسن اصفهانی است. «هدایة الانام»رساله عملیه بنا بر فتواهای فقیه سبزواری و مناسک حج، هردو منتشر شدهاست.
🔹خدمات و فعالیتهای اجتماعی
احداث شبستانهای شرقی مسجد جامع سبزوار
احداث مدرسه علمیّه محمدیّه در سبزوار
احداث مدرسه علمیّه در کویته پاکستان
تأسیس کوی طلاب
دوهزار و پانصد قطعه زمین سیصد متری از اراضی آستان قدس را گرفته و با تشریفات خاصی به طلاب علوم دینی واگذار نمود.
او همچنین مدرسه باغ رضوان را به سال ۱۳۳۰ش در دو طبقه ساخت و تکیه سیدها را احداث کرد. درمانگاه رازی را تکمیل کرد و ۱۲۰ باب منزل در خیابان نخریسی و ۲۵ باب در خیابان خواجه ربیع برای سیلزدگان بنا نهاد.
🔹اساتید:
• سید حسن صدر (مشهور به محدث کاظمینی)
• عبدالجواد ادیب نیشابوری (مشهور به ادیب اول)
• میرزا حسین نوری (مشهور به محدث نوری)
• میرزا حسین علوی مجتهد سبزواری (مشهور به حاجی بزرگ)
• محمدکاظم خراسانی (مشهور به آخوند خراسانی)
• افتخار الحکماء طالقانی (شاگرد حاج ملا هادی سبزواری)
• میرزا محمدحسین نایینی (مشهور به میرزای نایینی)
• سید ابوالحسن اصفهانی
• ضیاءالدین عراقی (مشهور به آقا ضیاء عراقی)
• سید محمدکاظم طباطبایی یزدی (صاحب العروه الوثقی)
🔹شاگردان:
• محمدتقی شریعتی
• سید شهاب الدین مرعشی نجفی
• مهدی الهی قمشه ای
• سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
• محمدابراهیم آیتی بیرجندی
• عباس واعظ طبسی
• سید علی حجت هاشمی خراسانی
• سید علینقی امین
• سید اسماعیل بلخی
• سید محمود مجتهدی سیستانی
• محمدرضا شفیعی کدکنی
• محمدرضا نوغانی
• مرتضی اشرفی شاهرودی
• احمد روحانی[نیازمند منبع]
• سیدصادق فقیه سبزواری
🔹درگذشت: میرزا حسین فقیه سبزواری ۱۵ بهمن ۱۳۴۵ درگذشت. روزنامه خراسان. و روزنامه شرق گزارشی از این رویداد منتشر کردند. پیکر او د. برابر وصیت کنار محراب مدرس باغ رضوان که خود در آن تدریس مینمود، دفن شد. قبر ایشان امروزه با فاصله نه چندان دور از آرامگاه شیخ امین الدین طبرسی در فضای سبز که بر بقایای باغ رضون احداث شدهاست. محمدتقی آملی، فقیه و فیلسوف شیعه، بنا به وصیت خودش در مقبره میرزا حسین فقیه سبزواری به خاک سپرده شدهاست. رحمه الله علیه
Amrika_Kator_Sobhehonar.ir_.mp3
9.98M
#آمریکاتور با صدای پویا بابایی- بسیار زیبا
#مرگ_بر_آمریکا👊👊
هدایت شده از معاونت پژوهش مرکز فقهی ائمّه اطهار(علیهم السلام)
#چکیده_ مقاله _پژوهشی
#مجله_فقه_و_اجتهاد
#معاونت_پژوهش_مرکز_فقهی_ائمه_اطهار_علیهم_السلام
🔰چکیده مقاله مبنای فقهی نظریة اخیر امام خمینی در زمینه غنا و موسیقی (در پرتو رویکرد حکومتی به فقه)
✅تغییر فتوای امام خمینی از عدم جواز مطلق موسیقی پیش از انقلاب به فتوای جواز و حلیت موسیقی پس تشکیل حکومت جمهوری اسلامی، با تحلیلهای گوناگونی میشود. برخی با گنجاندن مسئله در پرتو عناوین ثانوی و حکم حکومتی کوشیدهاند مسئله را تبیین کنند. مقاله حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و با مراجعه به منابع کتابخانهای، مبتنی بر رویکرد حکومتی به فقه و با توجه به تاثیر نوع حکومت بر احکام و موضوعات، این مهم را به عنوان یک «تغییر فتوا» در سطح «حکم اوّلی» تبیین و تحلیل فقهی میکند. برایناساس آنچه پس از انقلاب از سوی حضرت امام; مطرح شده، حکم اولی مسئلة غنا و موسیقی مبنی بر جواز و حلیت است که مبتنی بر انگاره ایشان در زمینه «تغییر احکام در پرتو تغییر نظام حاکم بر موضوع» قابل تحلیل و تبیین فقهی است.
✍️نویسنده: عباسعلی مشکانی، عضو گروه فقه سیاسی مرکز فقهی ائمة اطهار
🆔https://eitaa.com/pajuheshmarkazfeqhi
🔹طلیعهای بر «مرجعیت» و «نظام افتای» طراز انقلاب اسلامی
✔️ عباسعلی مشکانی سبزواری
▪️«پیشنهاد مىکنم… دادستان کل کشور و دو نفر از قضات عالىرتبه که سوابق حوزوى داشته باشند تشریف بیاورند تا آن چهار مسأله مهم درباره مهریه در محیط عالمانه و دور از عصبانیت حل و فصل شود و چنانچه آن چهار مسأله روشن شد، ان شاء الله به کار بسته شود و اگر بعضى از قوانین موجود با متون اسلامى سازگار نبود، از طریق مجلس شوراى اسلامى اصلاح شود».
➖فراز فوق بخشی از نامه “مدبرانه” مرجع عالیقدر تشیع،حضرت آیتالله مکارم شیرازی(حفظه الله) به رئیس قوه قضائیه است. دعوت فوق از سوی مرجع عالیقدر، اقدامی بس مبارک و راهبردی است و نظام اسلامی بایستی “قدر و قیمت” عظیم این گوهر پیشنهادی را با بینشی عمیق بشناسد و با آغوشی گرم پذیرای آن باشد.
➖حضور فعال و تاثیرگذار “نهاد مرجعیت” در حکومتی که با محوریت فقه شیعی و کارگزاری فقیه عادل تشکیل شده، از ضروریات بدیهی و نیازمندیهای بنیادین نظام اسلامی به شمار میرود. حضرت آیتالله مکارم شیرازی(حفظه الله) با این پیشنهاد خود “سنتی حسنه” در زمینه یاری “ولی امر” در راستای اداره حکومت دینی و جامعه اسلامی را بنیان نهادهاند، که میتواند نصب العین دیگر مراجع عظام تقلید نیز قرار گرفته، ایشان را در جهت تقویت نظام اسلامی و رفع نقائص آن، دعوت به حضوری فعالتر و بیشتر از پیش نماید.
🔻لزوم ایجاد تحول در ارتباطات دوجانبه مراجع تقلید و نظام اسلامی
➖پیرو این پیشنهاد مدبرانه مرجع عالیقدر، در این یادداشت تلاش میشود از انحای گوناگون حضور فعال و تاثیرگذار نهاد مرجعیت در نسبت با نظام اسلامی سخن گفته و نوع مطلوب مناسبات نهاد مرجعیت با نظام اسلامی به تصویر کشیده شود.
➖یکی از مهمترین اقدامات در سطح مراجع و مجتهدین، ایجاد تحول در جایگاه مراجع عظام تقلید در اداره جامعه و ارتباط آنان با نظام اسلامی و نیز ایجاد تحول در نقش نظام اسلامی در ساماندهی پژوهشها و فتاوای مراجع معظم برای اداره جامعه است. وجوه این تحول دوسویه به قرار ذیل است:
▪️الف) مراجع تقلید با بهرهگیری از مشاوره فقهاء تحت عنوان هیئتهای فتوا میتوانند در کنار نظام اسلامی به فرصتی کارآمد تبدیل گردند. زیرا هر یک از کارگزاران نظام اسلامی (اگر مجتهد نباشند) منطقاً پیرو یکی از مراجع تقلیدند؛ لذا باید ارتباطی موثر با مرجع خویش داشته باشند و مراجع نیز باید کارآمدی و کارآیی نظام اسلامی را با استفاده از تاثیر فتاوای خویش در جامعه پیروان از طریق ایجاد یک نظام فقه حکومتی افزونتر کنند و از این فرصت طلایی برای پیشبرد اهداف اسلام استفاده کنند و از تفسیر قدیمی استقلال حوزههای علمی (جدایی از حکومت) به تفسیری جدید (همکاری با حکومت در عین برخورداری از هویت علمی مستقل) روی آورند. از طرف دیگر، اختلاف فتاوای مراجع میتواند با استفاده از حکم حکومتی رهبری در جهت منافع عامه مسلمین به وفاقی مستحکم تبدیل گردد.
▪️ب) با ایجاد نظام فقه حکومتی، رسالههای عملیه مراجع عظام تقلید، در سطح صدور فتوا، مکلف اولیه احکام را حکومت اسلامی شناسایی، و فتاوای مراجع معظم ناظر به عمل حکومت تبیین گردد و افراد و اشخاص حقیقی در منظر فقهی فتاوا به عنوان شهروندان حکومت اسلامی و مکلف ثانویه مورد توجه قرار گیرند.
▪️ج) همچنین مراجع عظام و زمامداران نظام اسلامی باید توجه عمیق خود را نسبت به لزوم تعمیقبخشی اطلاعات پیروان فقه و شهروندان و کارگزاران نظام اسلامی نه تنها نسبت به چیستی احکام الهی، بلکه نسبت به اهداف شارع مقدس از جعل احکام و چگونگی تحقق این اهداف از طریق اجرای احکام الهی معطوف کنند.
▪️د) ارکان نظام اسلامی میتوانند با چرخشی صحیح به سمت مراجع و با قادر ساختن آنان نسبت به آگاهی ایشان نسبت به بازخورد فتاوای صادره از طرف آنان و استفاده از همفکری و همکاری آنان در تدوین سیاستها و راهبردهای نظام اسلامی، از نفوذ آنان برای کاهش و حل مشکلات استفاده کنند.