آیا کتاب «تحف العقول» معتبر است؟ مؤلف کتاب تحف العقول، ابو محمد حسن بن علی بن حسین بن شعبه حرانی حلبی، از محدثان شیعه است. برای این‌که جایگاه حقیقی این کتاب مشخص شود، با توجه به ملاک‌های مختلف مانند جایگاه مؤلف، سند و متن مورد بررسی قرار می‌گیرد. اعتبار و جایگاه کتاب تحف العقول الف. جایگاه مؤلف کتاب تحف العقول توسط ابو محمد حسن بن علی بن حسین بن شعبه حرانی حلبی، از محدثان شیعه تألیف گردیده است. تاریخ دقیق تولد و وفات مؤلف کتاب تحف العقـول مشخص نیست اما ازآنجاکه وی از محمـد بـن همام اسـکافی (متـوفی ۳۳۶ ق) روایات زیادی نقل کرده است باید گفت او در قرن چهارم هجری قمری می‌زیسته است. در منابع متقدم رجالی مانند رجال نجاشی و فهرست شیخ طوسی از ابن شعبه حرانی و کتاب وی، نام برده نشده است، اما شیخ حُرّ عاملی از عالمان قرن یازده هجری قمری در کتاب امل الآمال درباره ابن شعبه می‌نویسد: «الشیخ أبو محمد الحسن بن علی بن شعبه فاضل محدّث جلیل؛ ابو محمد، حسن بن علـی بن شعبه، دانشمندی با فضل و حدیث‌شناسی بزرگ است.» ایشان همچنین کتاب تحف العقول را از کتاب‌های مشهور شیعه شمرده است. علامه مجلسی هم درباره ابن شعبه و کتاب تحف العقول می‌گوید: «نظم و ترتیب آن، دلالت بر بلندی مرتبه مؤلّفش می‌کند.»از عالمان معاصر نیز آیت‌الله شیخ محمد فاضـل لنکرانی ابن شعبه حرانی را از محدثان جلیل‌القدر شیعه دانسته و کتاب وی را از کتب حدیثی معتبر و کم‌نظیر در تاریخ معرفی نمود. ب. اعتبار سندی سند، ازجمله معیارهای سنجش اعتبار روایات یک کتاب است. هرچه اعتبار سندی احادیث یک کتاب بیشتر باشد، ارزش آن روایات بیشتر می‌گردد. روایات کتاب تحف العقول سند ندارد ازاین‌رو در مورد اعتبار آن‌ها، بین علما اختلاف شده است. برخی عالمان مانند امام خمینی و آیت‌الله خـویی، روایات تحف العقول را به دلیل نداشتن سند، ضعیف دانسته‌اند. اما عده‌ای دیگر از عالمان، به احادیث این کتاب اعتماد کرده‌اند. به‌عنوان نمونه شیخ مرتضی انصاری در اول کتاب مکاسب خود، حدیث طولانی درباره کسب‌وکار از کتاب تحف العقول نقل نموده و بسیاری از احکام معاملات را از آن استنباط کرده است. علامه مجلسی درباره این کتاب می‌نویسد: «اکثـر مطالـب آن، در مـواعظ و اصول ثابت‌شده‌ای است که در آن‌ها نیازی به ذکر سند نیست.» آیت‌الله جوادی آملی ازجمله عالمانی است که جایگاه سند را در اعتبار حدیث، چندان مهم نمی‌داند. ایشان معتقد است از هر راهی که اطمینان به صدور روایت از امام معصوم علیه‌السلام حاصل شود، کفایت می‌کند؛ خواه به عدالت راوی باشد یا وثاقت وی؛ به علو متن باشد یا عمل کردن فقها به آن یا هر راه دیگری. به‌عنوان نمونه، ایشان درباره زیارت جامعه کبیره گفته‌اند: «متن زیارت به‌گونه‌ای است که هر منصفی صدور این معارف را از غیر معصوم محال عادی می‌داند؛ افزون بر آن‌که خطوط کلی آن را با خطوط کلی معارف قرآن، هماهنگ می‌بیند و این چیزی است که ما را از بحث سندی آن بی‌نیاز می‌کند.» ج. اعتبار متن و محتوا یکی دیگر از ملاک‌های بررسی اعتبار حدیث، متن و محتوای روایت است. عدم مخالفت متن حدیث با قرآن کریم، احادیث و سنت قطعی معصومان علیهم‌السلام، مقتضیات عقلی، واقعیات تاریخی و قطعیات علمی، بر اعتبار آن می‌افزاید. بیشتر روایت تحف العقول با این ملاک‌ها هم‌خوانی دارند. از سوی دیگر، روایاتی که علائم جعل در آن باشد، در این کتاب یافت نشد؛ بنابراین، مهم‌ترین ملاک اعتبار احادیث کتاب تحف العقول، قوت متن و محتوا و کمی آسیب‌های آن است. د. عمل مشهور یکی دیگر از معیارهایی که می‌توان به‌واسطه آن بر اعتبار کتاب تحف العقول افزود، عمل مشهور عالمان شیعه به این کتاب است. آیت‌الله بروجردی معتقـد است: «اگر روایتی صحیح السند نباشد، ولی مشهور به آن عمل کرده باشند، ما باید به آن روایت عمل کنیم.»کتاب تحف العقول، در طول تاریخ مورد عمل عالمان بوده است. نتیجه با توجه به مطالبی که گفته شد، این نتیجه حاصل می‌شود که شخصیت ابن شعبه حرانی و کتاب تحف العقول در آثار قدما، شناخته‌شده نیست، ولی علمای متأخر و معاصر شخصیت و کتاب او را ستوده‌اند، اما این برای شناخت جایگاه مؤلف، کافی نیست. ازنظر سند نیز روایات این کتاب، ضعیف است اما قوت متن و محتوای احادیث این کتاب، جبران ضعف سند می‌کند. در جمع‌بندی می‌توان گفت احادیثی که از این کتاب در مصادر دیگر وجود داشته و همچنین با مؤیدات متنی مانند قرآن و سنت قطعیه تعارض نداشته باشند، قابل پذیرش است.

عارفے گفت: اۍ جوان #قرآن بخوان قبل ازآنڪہ برایت قرآن بخوانند. #نماز بخوان قبل ازآنڪہ برایت نماز بخوانند. از #تجربہ دیگران استفادہ ڪن قبل ازآنڪہ تجربه دیگران شوۍ. #تلنگرانه🎈 بعضیا فکر میکنن حجاب فقط واسه خانوماست🧕 حجاب فقط چادره... آقایون رها و آزادن🙆‍♂ درحالی که این طور نیست آقایون هم باید واسه چشماشون حجاب قائل بشن👀🚫 ✅خانوما با چادر حجاب دارن که هرکسی نگاهشون نکنه... ✅آقایونم با پلک هاشون حجاب دارن که هرکسی رو نگاه نکنن... درسته کار دوتاشونم سخته ولی خب جهاد همینه... بی خود نیست که پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند جهاد با نفس #جهاد.اکبر هست. ⭕️راستی یه حجاب مشترک هم هست... اونم حجاب دِله🛡❤️🛡 اگه دل رو رهاش کنی وابسته هرچیزی میشه... زن و مرد هم نداره

❌️ یک تروریست حرامی، حرم خانم رقیه جان سلام الله علیها را تهدید می کند. ✍ولله العلی العظیم قسم غلطی بکنند جوی خون راه می اندازیم...

✅ پرسش و پاسخ از آیت الله خوشوقت 🔹 درباره تقوا (شماره 47) س: آیا اگر کسی که مریض است، ذکر «یا شافی» بگوید و یا اگر مشکل دارد، ذکر «یا فتّاح» بگوید، خوب است؟ ج: شما اگر مشکل دارید و از روی نفهمی «یا قابض» هم بگویید، خدا درست می کند. خدا با اشتباه شما کار نمی کند. با علم خودش کار می کند. او می فهمد که این شخص بیمار است و باید بگوید: «یا شافی»، اما بلد نیست و مثلاً به اشتباه می گوید: «یا مُمیت». او کار خودش را می کند. س: آیا نباید لفظ خاص را بگوید؟ ج: در جایی که شما اشتباه می کنی هم ذکر خداست. ✅ ادامه دارد ... 📚 منبع: آثار بندگی، آیت الله خوشوقت

✅ شیعیان چگونه به امام علی (ع) اقتدا کنند؟ 🌺 امام خمینی (ره): شيعه بايد اين طورى باشد؛ مشايعت كند على را. البته قدرت نداريم ما مثل او. هيچ كس قدرت ندارد؛ اما به زهد، به #تقوا، به رسيدگى به مظلومها، به رسيدگى به فقرا، مشايعت كنيم از او. 📚 صحيفه امام، ج‏8، ص: 15 ✍️ شرح: #تقوا یعنی انجام #واجبات و ترک #حرامها در زندگی فردی و اجتماعی. شیعیان باید از طریق انجام #واجبات و ترک #حرامها به امام علی اقتدا کنند.

🔹 از علی آموز ... ✅ چه کسانی در زندگی پیروزند؟ 🌷 امام علی (ع): کسی که موفق به اطاعت از دستورات #واجب و #حرامِ خدا شود، در زندگی به پیروزی رسیده است. 📖 نالَ الْفَوْزَ مَنْ وُفِّقَ لِلطَّاعَةِ. 📖 تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص: 183

✅ چه کسی نزد ولی فقیه عزیزتر است؟ 🌷 امام خامنه ای: هركس پايبندتر به مبانى، پايبندتر به #تقوا و پايبندتر به فكر درست و ايمان باشد، براى ما عزيزتر است- در اين ترديدى نيست . (10/ 08/ 1383) ✍️ شرح: #تقوا یعنی انجام #واجبات و ترک #حرامها در زندگی فردی و اجتماعی پند 162

✅ داستان کوتاه (شماره 242) 🌷 قصه کافر ثروتمند و مسلمان فقیر 🔹 بر اساس آیات 32 تا 44 سوره کهف 🔻 قصه از آنجا شروع می شود که خدا به پیامبرش می گوید: محمد! برای کافران، دو مردی را مثال بزن که به یکی از آنها دو باغ انگور داده بودیم و دور تا دور آن باغها را با درختان خرما احاطه کرده بودیم و بینشان هم مزرعه‌ای بزرگ قرار داده بودیم. هر دو باغ، میوه‌اش را کامل می داد و چیزی از آن کم نمی کرد. ضمن اینکه بین آن دو باغ، نهری پر آب هم جاری کرده بودیم. ضمناً برای صاحب باغ هم درآمد خوبی داشت. به همین دلیل در گفتگو با آن رفیقش بدون آنکه آن ثروت و مکنت را نعمت ما بداند، با فخرفروشی می گفت: «فلانی! من، هم ثروتم بیشتر از توست و هم نفراتم قوی‌تر.» بعد با همین عقیده ی باطل که در واقع ظلم به خودش بود، وارد باغش شد و با نگاهی به آن، با خودش گفت: «گمان نمی کنم این باغ هیچ وقت از بین برود و فکر نمی کنم اصلاً قیامتی بر پا شود که باغ مرا نابود کند و پس از آن دوباره ما را زنده کنند. ضمن اینکه حتی اگر قیامتی هم باشد و من به سوی خدا برگردانده شوم، قطعاً پیش خدا جایگاهی بهتر از این خواهم یافت.» رفیقش در میان گفتگو با او، در پاسخ به ادّعاهایش گفت: «واقعاً قدرت کسی را که تو را از خاک، و پس از آن از نطفه آفریده و سپس تو را مردی کامل کرده، قبول نداری؟ با اینکه تمام وجودت را او آفریده، آیا قبول نداری که بتواند قیامتی بر پا کند و هر دو باغت را نابود کرده و دوباره زنده‌ ات کند و به حسابت برسد؟ اما مولای من فقط خداست و من احدی را شریک اربابی مولایم نمی دانم و مطیع کسی غیر از او نمی شوم. ثانیاً چرا وقتی وارد باغت شدی، نگفتی هر چه خدا خواسته، همان شده و هیچ نیرویی جز به اراده خدا نیست؟ اگر واقعاً مرا کم‌ ثروت‌ تر و کم‌ اولادتر از خودت می بینی و این را به خودت نسبت می دهی، پس امیدوارم مولایم بهتر از باغ تو به من بدهد و بر سر باغت آفتی از آسمان بفرستد که تبدیل به زمینی خشک و لَم‌ یَزرَع شود یا سطح آب چاه آن، طوری پایین برود که هرگز نتوانی به آن برسی.» سرانجام محصول باغ آن مشرک را آفتی الهی فراگرفت. به همین دلیل به خاطر هزینه‌ای که خرج آن باغ کرده بود و حالا باغ بر داربستهایش فروریخته و از بین رفته بود، شروع کرد به حسرت خوردن و دست روی دست زدن و ناله زدن که: «ای کاش مشرک نمی شدم و در اطاعت از خدا کسی را شریک او نمی کردم.» ضمن اینکه او نفراتی هم نداشت که در مقابل خدا کمکش کنند. خودش هم نمی توانست این عذاب را از خودش دور کند. در اینجا و در چنین شرایطی است که ثابت می شود مدیریت و فرماندهی جهان هستی فقط در دست خدایی است که همیشه هست. در ضمن خدا به کسانی که فرماندهی انحصاری‌اش را بپذیرند، بهتر از دیگران پاداش می دهد و عاقبت اطاعت از او بهتر از سرانجام تبعیت از دیگران است.

✅ پرسش و پاسخ از آیت الله خوشوقت 🔹 درباره تقوا (شماره 48) س: آیا برای جلوگیری از لغزش نفس در موارد مختلف ذکری وجود دارد؟ ج: #گناه نکن. #گناه نکردن با تصمیم و اراده است، نه با ذکرگفتن. خیلی ها ذکر می گویند، اما در حال ذکر، مشغول #گناهند؛ مثلاً پول دارد و طلبکار بالای سرش ایستاده است و می گوید: «بدهی ات را بده»، اما او نمی دهد؛ بلکه ذکر می گوید و نماز می خواند. خدا می فرماید: «برو پول طلبکار را بده! حتی اگر در حال نماز باشی و طلبکار درخواست کند و پول در جیبت باشد، واجب است فوراً دست در جیبت کنی و بدهی اش را بدهی و اگر در جیبت نیست، باید نماز را بشکنی و به خانه بروی و پول بیاوری. اگر پول در خانه نیست و در بانک است، به طلبکار چک بده تا برود آن را نقد کند. خلاصه اینکه باید فورًا طلبش را بدهی.» خدا می گوید: «حق او بر حق من مقدم است.» آن وقت تو می نشینی و ذکر می گویی و قرآن می خوانی؟! ✅ ادامه دارد ... 📚 منبع: آثار بندگی، آیت الله خوشوقت

✅ چه کسانی نه باید بترسند و نه باید غصه بخورند؟ 🌷 سخن خدا در قرآن: قطعاً کسانی که می گویند: «مولای ما فقط خداست» و تا آخر عمر با اطاعت از دستورات #واجب و #حرامِ خدا عملاً روی این حرفشان می ایستند و منحرف نمی شوند، طبعاً نه باید از چیزی بترسند و نه غصه‌ای به خود راه دهند.* چنین کسانی اهل بهشتند و تا ابد در آن ماندگار. این پاداش به خاطر عمل مستمرشان به دستورات #واجب و #حرامِ خداست. 📖إنَّ الَّذينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ * أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ خالِدينَ فيها جَزاءً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ (احقاف، 13 و 14) آیه شماره 395

✅ ترین ها از زبان پیامبر اکرم (ص): 1️⃣ عابدترین مردم کسی است که #واجبات را انجام دهد 2️⃣ باسخاوت ترین مردم کسی است که #واجبات مالی اش را انجام دهد 3️⃣ زاهدترین مردم کسی است که از #حرامها دوری کند 4️⃣ باتقواترین مردم کسی است که حق را بگوید چه به نفعش باشد و چه به ضررش 5️⃣ شجاع ترین مردم کسی است که بر هوسهای #حرام نفسش غلبه کند. 6️⃣ بخیل ترین مردم کسی است که در انجام #واجبات، بخل ورزد. 7️⃣ کم حرمت ترین مردم کسی است که اهل #گناه باشد. 8️⃣ محترم ترین مردم کسی است که #باتقواتر از دیگران باشد. 9️⃣ سخت کوش ترین مردم کسی است که #گناهان را ترک کند. 📖 متن عربی: 1️⃣ أعْبَدُ اَلنَّاسِ مَنْ أَقَامَ اَلْفَرَائِضَ 2️⃣ أسْخَى اَلنَّاسِ مَنْ أَدَّى زَكَاةَ مَالِهِ 3️⃣ أزْهَدُ اَلنَّاسِ مَنِ اِجْتَنَبَ اَلْحَرَامَ 4️⃣ أتْقَى اَلنَّاسِ مَنْ قَالَ اَلْحَقَّ فِيمَا لَهُ وَ عَلَيْهِ 5️⃣ أشْجَعُ اَلنَّاسِ مَنْ غَلَبَ هَوَاهُ - 6️⃣ أبْخَلُ اَلنَّاسِ مَنْ بَخِلَ بِمَا اِفْتَرَضَ اَللَّهُ تَعَالَى عَلَيْهِ 7️⃣ أقَلُّ اَلنَّاسِ حُرْمَةً اَلْفَاسِقُ 8️⃣ أكْرَمُ اَلنَّاسِ أَتْقَاهُمْ 9️⃣ أشَدُّ اَلنَّاسِ اِجْتِهَاداً مَنْ تَرَكَ اَلذُّنُوبَ 📚 معاني الأخبار , جلد۱ , صفحه۱۹۵