#آموزش_شعرو_صنایع_شعری
قصیده: شعری است بر يك وزن و با مطلع مصرّع ( یعنی هر دو مصرع بیت اول دارای قافیه هستند ) که قافیه آن در مصرع اول بیت اول و تمامی مصرع های ابیات بعدی باید رعایت شده و آورده شود و آوردن ردیف هم همچون دیگر قالب های شعری اختیاری است.
در قصیده معمولا یک قصد معین، یعنی، یک موضوع واحد همچون ستايش يا نكوهش، تهنيت يا تعزيت، شكر يا شكايت، فخر يا حماسه، پند و حكمت يا مسائل اجتماعي و اخلاقي و عرفاني ، محور سخن قرار می گیرد و از این جهت با غزل تفاوت دارد،
البته تفاوت قطعی غزل با قصیده در ابیات آن هاست، زیرا غزل بین ۵ تا ۱۵ بیت است، اما قصیده، حد اقل شانزده بیت است و حد اکثر آن آزاد است و تا بیش از ۲۲۰ در قصاید خاقانی دیده میشود
كمي يا زيادي بيت های قصايد بستگي دارد به اهميت موضوع ، قدرت و قوت طبع شاعر و نوع قافيه و اوزان شعري . از همين روست كه در ديوان شاعران قصيده سرا به قصيده هاي كمتر از بيست بيت يا متجاوز از ۱۷۰ يا ۲۰۰ بيت برمیخوريم. اما امروزه بهترین راه شناخت قصیده نسبت به غزل ، شمارۀ ابیات آن است که اگر از 16 بگذرد ، قصیده است. ضمنا در بارۀ شماره ی ابیات قصیده ، نظریات دیگری نیز وجود دارد که ما از ذکر آن صرف نظر میکنیم،
✅ ادامه این بحث در فایل بعدی
👇👇👇👇👇👇👇👇👇
لینک کانال در ایتا
https://eitaa.com/astanevesal
لینک کانال در روبیکا
https://rubika.ir/astanevesal
آدرس اینترنتی سایت آستان وصال ( جامع ترین سایت علوم مداحی کشور )
https://www.astanevesal.ir/
#آموزش_شعرو_صنایع_شعری
كمي يا زيادي بيت های قصايد بستگي دارد به اهميت موضوع ، قدرت و قوت طبع شاعر و نوع قافيه و اوزان شعري . از همين روست كه در ديوان شاعران قصيده سرا به قصيده هاي كمتر از بيست بيت يا متجاوز از ۱۷۰ يا ۲۰۰ بيت برمیخوريم. اما امروزه بهترین راه شناخت قصیده نسبت به غزل ، شمارۀ ابیات آن است که اگر از 16 بگذرد ، قصیده است. ضمنا در بارۀ شماره ی ابیات قصیده ، نظریات دیگری نیز وجود دارد که ما از ذکر آن صرف نظر میکنیم،
نمودار د قرار گرفتن قافیه در شعر قصیده :
*---------------------- *----------------------
*----------------------- ----------------------
*----------------------- ----------------------
*----------------------- ----------------------
*----------------------- ----------------------
❇️ سرایندگان قصیده : در قرون مختلف شعرای مختلفی در این قالب شعر سروده اند اما معروفترین آنها در این قرون به ترتیب عبارتند از : قرن۴ رودکی ، قرن ۵ ناصر خسرو ، قرن ۶ انوری ابیوردی ، خاقانی شروانی، سید حسن غزنوی و سنایی غزنوی، قرن ۷ سعدی ، دورۀ معاصر؛ ملک الشعرا ، محمد تقی بهار
بخش های مختلف قصیده : هر قصیده دارای چهار بخش زیر است:
1️⃣ تغزل : مقدمه قصیده است که معمولا با مضامینی چون عشق، یاد جوانی و وصف طبیعت همراه است
2️⃣ تخلص: به ابیاتی گفته میشود که رابط میان مقدمه با متن اصلی قصیده هستند.
3️⃣ متن اصلی: مقصود اصلی شاعر با محتوایی چون مدح ،رثا، پند و اندرز، عرفان ، حکمت و...
4️⃣ شریطه: معمولا شاعر بعد از بحث اصلی مورد نظرش، دعای جاودانگی ممدوح در پایان قصیده است.
❇️ تعریف مطلع و مقطع: بیت اول قصیده را مطلع و بیت آخر قصیده را مقطع گویند.
نمودار قافيه ها و بخش های مختلف یک قصیده :
------------- ------------ * مطلع
------------- ------------ *تغزل و تشبیت شعر
------------- ------------ * ت
------------- ------------ * ت
------------- ------------ * تخلص (گریز شاعر)
------------- ------------ *تــنـۀ اصـلـی شـعـر
------------- ------------ * تغزل و تشبیت شعر
------------- ------------ * ت
------------- ------------ * ت
------------- ------------ * شریطه تشبیت شعر
------------- ------------ * مقطع ( تخلص شاعر)
**********************
در زیر دو قصیده برای آشنایی بیشتر شما تقدیم می گردد.
#حضرت_زهرا_سلاماللهُعَلَیها_مدح_ومناجات
ای بهـشت جـاودان، ای مـلیکـۀ جهان
ای گـل محـمدی، ای بـهـار بـیخـزان
بضعـة النـبـوتی، حُجَـةٌ عـلی الحُـجَـج
اسـم آسـمـانـیات، سُبـحـۀ فـرشتـگـان
طاهـره، مـطـهـره، عـالـمـه، مـعـلـمـه
وافیه، سماویه، حُرّه، حانـیه، حَـصان
ای حبـیبـۀ خـدا، ای عزیز مـصطـفی
لایق تو کیست کیست؟ جز امیرمؤمنان
هم بهشت مصطفیست، آن نگاه غرق مهر
هم بهشت مرتضیست، آن نگاه مهربان
وصلههای چادرت، رشتۀ نجات خلق
بـوریـای خـانـهات، سـرپــنـاه آسـمـان
ای سحابِ رحمت و مغفرت دعای تو
سجدههای روشنت، چلچراغ عرشیان
ای قـنوت مستجاب، آفـتاب در حجاب
هر طرف نشانهایست، از تو ماه بینشان
ای نـمـاز نـا تـمـام، ای قـیـام مـسـتـدام
خـطـبۀ تو با شکـوه، نـدبـۀ تو بیامان
ای رضایت خـدا، بـسته بر رضایـتت
وصف قهر و مهر تو، وصف دوزخ و جنان
آستـان رحـمتـت، نـور، روشـنـا، امـیـد
وسعت سخـاوتت، بیکـران و بیکران
از نسیم مهر تو، گل به گل شکفته است
لحظه لحظه آن به آن، غنچه غنچه باغ جان
پُر شده مشام شهـر، از شمـیم یـاس تو
از بهشت خانهات، عطر « تنفقوا» وزان
دست خـالـی آمده، سـائـلی غـریبوار
آن یتـیم بیقـرار، این اسیـر نیـمـهجان
در بهار لطف تو، « یطعمونَ» داده گل
روزۀ سه روزهات، بینیاز از آب و نان
نور و قدر و هل أتی، فجر و کوثر و ضحی
لحـظه لحـظۀ تو را، آیـه آیه تـرجـمان
بیتهای ما کجا؟ قدر و هـل أتی کجا؟
برتر از گـمان ما، ساحت تو همچـنان
در مدیح تو هنوز، واژههـا چه ابتـرند
ای فراتر از سخن، ای رساتر از بیان
********* شاعر: یوسف رحیمی ********
✅ ادامه این بحث در فایل بعدی
👇👇👇👇👇👇👇👇👇
لینک کانال در ایتا
https://eitaa.com/astanevesal
لینک کانال در روبیکا
https://rubika.ir/astanevesal
آدرس اینترنتی سایت آستان وصال ( جامع ترین سایت علوم مداحی کشور )
https://www.astanevesal.ir/
#آموزش_شعرو_صنایع_شعری
قصیده ای از مرحوم فواد کرمانی در خصوص خطبه امام در روز عاشورا و وقایع آن روز:
#سیدالشهدا_علیهالسلام_وداع_امام
عَلَم از لا مکان چون در مکان زد سبط پیغمبر
حسین آن نورِ یزدان، سرِّ سبحان، جلوأ اکبر
جـمال کُـنـت کـنـزاً آشـکـارا شـد ز مـخـفـیا
شـه احببت ان اَعـرف، نـقـاب افکند از منظر
شنیـدم صبح عاشورا کـه آن مِهـرِ جهان آرا
روان شد بی کس و تنها، به رزم فـرقۀ کافر
گـرفت آن نقطۀ تـوحیـد جا در مرکز میدان
چو پرگارش به گرد آمد، سپاه از ایمن و ایسر
به ارشاد آن کلام الله نـاطق، در حدیث آمد
به آواز جَـلی فرمود: که ای قوم ستم گـستر
اگر دانـیـد من نسـل کـیم، دانـیـد اصـلـم را
که هـم ارثِ جلالت از پـدر دارم هـم از مادر
ریاض ارض بطحایـم، بهار گـلشن یثـرب
نـهـال بـاغ زهرایـم ، گلِ بـستان پـیـغـمـبـر
بود ختم رُسُل جدّم، که پا بر عرش اعلا زد
بـود دست خدا بـابـم ، کزو بگرفت انـگشتر
به دیــوان بـقــا شـیــرازۀ اوراق امکـانم
زجـمـع آفــریـنـش فَردم و ایجـاد را دفـتـر
دو گیتـی را منم آمر، فَـلَک بر دور من دائر
مَلَک از خدمتم فاخر، جهان را حضرتم مَفخَر
قـلوب اهـلِ بینش را منـم مطلب، منـم مقصد
سـرای آفـریـنش را، مـنم زینـت، منم زیـور
ز چهرم مِهر نورانی، سر اندر مِهرِ من فانی
کـنـم از نـور پیشـانـی، جمـال صبـح را انور
فنا را چون شدم سالک، بقا را آمدم مالک
دو عالم غیـر من هـالک، منم وجه الله اکـبر
دو گیتی عبد ومن شاهم ، خدا بخشیده این جاهم
حسینم، صبغـة اللهم ، نه رنگ احـمر و اصفر
حقیقت کعبۀ دلهـا، طـوافِ کـوی من بـاشد
که در حولش بود طائف، منا و مکّه و مشعر
شمـا آخَـر مسلمانـیـد، می دانیـد مهـمـانـم!
ره آب از چه بر من بسته اید ای بی حیا کافر
خدا را گـر مسلمانـیـد و من آخَـر مسلمانم!
دریغ از آب مهمان را، ندارد هـیچ بد گوهر
نگشت این گفته ها نافذ، برآن کفارسنگین دل
نشد این پندها راسـخ، بر آن جمـعـیّـت منکـر
بسان حلقه از هر گوشه بگرفته گردش را
به دان تنگی که صرصررا نبود از هیچ سو معبر
یکی رمحش به پهلو زد، یکی شمشیر بر بازو
یکی زد بر دلش پیکان، یکی بر سینه اش خنجر
نبـودی غـیـر تـسـلـیـمـاً لأمـر الله گـفـتـارش
در آن ساعت که میزد تیرها بر پیکـرش نشتر
رضا وصبر وسلمی از وجودش درشهود آمد
که گـاه امـتحـان ظاهر نشد از هـیچ پـیـغمبر
تحمّل کرد در عـالم، چنان کوه بلائی را
کـه از یـک پاره اش گردید پشت اولیا چنـبر
اگربرقی به جستی زین بلا البـرزِامکان را
چنان بر خویش لرزیدی که طفل ازغرّش تندر
خلیل حق اگر مجروح دیدی حلق اصغر را
پسر بگـذاشتی خـود را نهادی کارد بر حَنجر
بجـای ماه با نـاخن، نبی بشکـافتـی دل را
بدیدی منشق از شمشیر، اگر فرق علی اکبر
شنیدی این مصیبت را، گراز روح القدس، یسی
گزیدی بطن مریم را، نـزادی هرگز از مادر
اگر رشحی از این طوفان،گرفتی نوح را برجان
ز بیـم انداختی خـود را ، بـه قَعر لُجة اخضر
نسیـمی گر وزیدی بر سلیـمان زین مصیبت ها
چنان بگریختی از وی، که خیل پشّه از صرصر
گر این بارامانت را فلک بردوش می کردی
چنان پشتش خم آوردی، که سودی روی بر اَغبَر
از این بحر بلا گر قطره ای می ریخت بر موسی
نهان می شـد در آب نـیـل یا در اشکم اژدر
اگر ایّـوب را بودی خبر از حال سجادش
نمیخواندی دگر خود را، ز قوم صابرین اصبر
گر این خونین کواکب،آمدی درخواب یوسف را
بخـفـتی تا ابد از خوف این تعبـیر در بستر
گراین بحرقضا یک لطمه می افکند یونس را
ز خوف اندر دل ماهی، نهان می گشت تا محشر
زبام ای طاس کیهان، طشت زرّینت نگون گردد
سر از سرّ خدا برداشتی، هشتی به طشت زر
جهانا این چه عدوان است،رویت نیلگون گردد
جمال الله را سیلی زنـی، بـر چهرۀ دخـتر
خیام آل عـصمت را به باد سـوخـتن دادی
چرا نگرفـته آتش در تو ای خرگاه نه چادر
ز داس ماه نو ای آسمان دستت قـلم گردد
که بدرودی گـلستان نـبی را لاله و عـبهر
چنین بوده است کردار جهان پیوسته با نیکان
« فوادا» گر به نیکان عشق داری از جهان بگذر
*** شاعر: فتح الله قدسی (فواد) ****
✅ ادامه این بحث در فایل بعدی
👇👇👇👇👇👇👇👇👇
لینک کانال در ایتا
https://eitaa.com/astanevesal
لینک کانال در روبیکا
https://rubika.ir/astanevesal
آدرس اینترنتی سایت آستان وصال ( جامع ترین سایت علوم مداحی کشور )
https://www.astanevesal.ir/
#آموزش_شعرو_صنایع_شعری
قصيده از حيث مضمون و محتوا، از آغاز تا امروز ، دستخوش دگر گوني هايي شده است كه میتوان به اجمال آن را چنين بيان كرد :
1️⃣ در روزگار سامانيان اغلب، مدح و ستايش در حد اعتدال و مبالغه هاي شاعرانه بود.
2️⃣ در دوران غزنويان و سلجوقيان، مدح و ستايش سلاطين ووزارا و امرا در قصايد با تملق و چاپلوسي به حد غلو، و افراط در طرح تقاضا به حد سوال و تكدي همراه بود.
3️⃣ ناصر خسرو ، با ايجاد تحول و انقلاب در مضمون قصيده ، آن را در خدمت توجيه و تبيين مباني اعتقادي آيين اسماعيليان در آورد .
4️⃣ سنايي قالب قصيده را به مضامين ديني و عرفاني و زهديات و قلندريات تخصيص داد و شيوهي او به وسيله عطار ، شمس مغربي ، اوحدي ، خواجو ، جامي و ديگران دنبال شد ؛
5️⃣ سعدي و به تبع او سيف فرغاني قصيده را بيشتر در استخدام طرح مسائل اخلاقي و اجتماعي در آوردند.
6️⃣ از دوران مشروطيت به اين سو ، قصيده بيشتر در خدمت مسائل سياسي و اجتماعي و ميهني و ملي و ستايش آزادي قرار گرفت و در تهييج عواطف و احساسات و تنوير افكار جامعه ي كتابخوان نقش بسزايي داشت . شاخص ترين قصايد از اين نوع را میتوان در ديوان ملك الشعر اي بهار سراغ گرفت .
7️⃣ امروز از قصیده به عنوان یکی از اصلی ترین قالب های شعری در مدح اهل بیت و یا بیان وقایع زندگی آن بزرگواران استفاده میشود
❇️ حسن مطلع و حسن ختام : اگر شاعر بيت نخست مطلع غزل و قصيده خود را زيبا و دلپسند بياورد ، از آن به حسن مطلع تعبيـر میشود به طوري كه شنونـده براي شنيدن باقي سخـن تشـويق میگردد . همچنین اگر شاعر بيت آخر شعرش را ( معمولاً قصيده يا غزل ) به نحوي شيوا و دلنشين بياورد كه به عنوان حسن ختام در روح شنونده و خواننده اثر نيك و خوش باقي بگذارد ، از آن به حسن مقطع یا حسن ختام تعبير میشود
✅ لطفا شما هم مبلغ و منتشر کننده این کانال خوب و پر محتوا بوده و در ثواب آن سهیم شوید
👇👇👇👇👇👇👇👇👇
لینک کانال در ایتا
https://eitaa.com/astanevesal
لینک کانال در روبیکا
https://rubika.ir/astanevesal
آدرس اینترنتی سایت آستان وصال ( جامع ترین سایت علوم مداحی کشور )
https://www.astanevesal.ir/
🌹🌹 یا ربَّ الحُسَین بِحَقِّ الحُسَین اِشفِ صَدرِ الحُسَین بِظُهورِ الحُجَّة 🌹🌹
#آموزش_شعرو_صنایع_شعری
در جلسات و بخش های قبلی با شش قالب شعری مفردات، دوبیتی، رباعی، مثنوی، قصیده و غزل از قالب های شعر کلاسیک آشنا شدیم در این بخش به معرفی قالب شعری قطعه می پردازیم
قطعه : «قِطعه» در لغت بهمعنی پاره و تکهای از هر چیزی است. طبق آنچه در دکتر منصور رستگار فسایی در کتاب «انواع شعر فارسی» نقل کردهاند، ایرانیان جمع آن، یعنی «قطع» را میگفتهاند و به همین دلیل، امروزه برخی به آن «قَطعه» میگویند. در اصطلاح ادبی، قطعه به شعری موزون گفته میشود که داری قافیۀ مشترک در مصرع های دوم است و غالبا در موضوع های اخلاقی؛ پندیات سروده می شود. شعر قطعه داری بیت مصرع مردف نیست یعنی اینکه مصرع اول بیت اول شعر دارای قافیه نیست و فقط رعایت قافیه در مصرع های دوم الزام دارد به همین دلیل بعضی شعر قطعه را غزل بی سر مینامند.
❇️ اما ویژگیهای قالب قطعه چیست؟ از ویژگیهای جالب قالب قطعه این است که شاعر محدود به ویژگیهای قالبهایی مانند غزل و قصیده نمیماند، در طرف مقابل، ملزم به رعایت نظم و کوتاهی در کلام میشود. اگر شاعر بخواهد در قالب قطعه مقصودش را در مؤثرترین شکل خود بیان کند، از زبان محدود غزل و ادیبانه قصیده دور میشود و به زبان محاوره نزدیک. چنین است که میتوان گفت زبان اکثر قطعههای زبان فارسی محاورهای است. بهترین راه بررسی این موضوع، مقایسه زبان مقطعات و قصاید یک شاعر است
اما در مورد تعداد ابیات قطعه در منابع مختلف، تعداد ابیات مختلفی بیان شده است. در کتاب فنون بلاغت و صناعات ادبی جلالالدین همایی، چنین بیان شده که .......
#آموزش_شعرو_صنایع_شعری
❇️ اما در مورد تعداد ابیات قطعه در منابع مختلف، تعداد ابیات مختلفی بیان شده است. در کتاب فنون بلاغت و صناعات ادبی جلالالدین همایی، چنین بیان شده که قطعه شعری است با حداقل دو بیت و حداکثر شانزده بیت که البته گاهی، در صورت ضرورت، تا چهل بیت نیز میرسد
❇️ موضوع شعر قطعه: شاعران در قالب قطعه معمولاً به بیان موضوعات تعلیمی و اخلاقی میپردازند و در این قالب به مناظره، نامهنگاری و شکایت و خواسته و از این دست موضوعات میپردازند. از دیگر موضوعات قالب قطعه در شعر فارسی میتوان به این موارد اشاره کرد: تهیدید و تقاضا، موضوعات شخصی، موضوعات ادبی، مفاهیم عرفانی، مقام مادر، ستایش زن، فقر، مفاهیم اجتماعی، مفاهیم سیاسی-انتقادی، مفاهیم اخلاقی و پند و اندرز، لغز، اخوانیات، اشتیاق اما امروزه در اشعار آئینی و مذهبی نیز از این قالب شعری به خوبی بهره می برند که ما در پایان بحث نمونه هایی را تقدیم شما خواهیم کرد.
بنابر آنچه گفته شد، قطعه تدارای تفاوت های با قالب های غزل و قصیده به شرح زیر است.
1️⃣ از نظر قافیه: در تعریف قطعه گفته شد که هم قافیه بودن مصراع اول با آخر ابیات، شرط لازم و ضروری نیست، بنابراین در اکثر موارد، به آسانی می توان اختلاف قطعه را با قصیده و غزل تشخیص داد؛ زیرا بیش از هشتاد درصد قطعه ها، مَطلع غیر مُصَرَّع دارند.
2️⃣ از نظر محتوا و مضمون: در قطعه بیشتر مضمامین اخلاقی، اجتماعی، انتقادی و سیاسی به چشم میخورد، در صورتی که در قصیده، اغلب مضمامین وصفی، مدحی و رثایی و در غزل، اکثر مفاهیم عشق و عاشقی دیده میشود هر چند امروزه کمتر به این تقسیم بندی ها و مرز بندی ها توجه میشود
3️⃣ از نظر شیوۀ بیان: معمولاْ برای بیان مفاهیم قطعه، بیشتر از حکایت و تمثیل و محاوره استفاده میشود، اما تقریباً هیچ گاه برای بیان مفاهیم قصیده و غزل، از این گونه قالب ها بهره گیری نمی شود.
❇️ قدیمی ترین شاعر ایرانی قطعه سرا محمد بن وصیف سگزی (سیستانی) است. وی در قرن سوم هجری، معاصر با یعقوب لیث و امیر اسماعیل سامانی میزیسته، که نخستین شعر او در مدح یعقوب لیث است که در اواسط قرن سوم، از عربی به فارسی برگردانیده شد.
نمودار د قرار گرفتن قافیه در شعر قطعه:
#---------------- ----------------
#---------------- ----------------
#---------------- ----------------
#---------------- ----------------
#---------------- ----------------
در زیر سه نمونه شعر در قالب قطعه تقدیم میگردد
#حضرت_زهرا_سلاماللهُعَلَیها_شب_وروز_شهادت
جانمازت را ملائک بوسه باران میکنند
ای که از عطرِ خدایی روز و شب آکندهای
دلشکسته، باز بر همسایهها کردی دعا
با همین چـشمان نیـمهباز هم بخشندهای
روشناییِ بخش چشمان علی هستی هنوز
گرچه ابری گشته رویت بهر من تابندهای
چشم بر من دوختی، حرفی بزن، دلواپسم
لااقـل پـلـکی بـزن تا که بـدانم زنـدهای
شاعر : حامد آقایی
#حضرت_مهدی_عجلاللهُتعالیفرجه_مناجات_ایام_فاطمیه
بازهـم معـصیـتم من را ز آقـایم گـرفت
بازهم تنها شدم خیلی دلم را غـم گرفت
هر زمانی دور ماندم از هوای روضهها
زندگیام را سراسر غصه و ماتم گرفت
بهـر دیـدار جـمال یـار بیهـمّـت شـدیـم
یوسف زهرا دلش از عالم و آدم گرفت
وای بر آنکه سرِ این سفره نان خورده ولی
با غریبه رفت و آن را مونس و همدم گرفت
راه ظلمت رفـتم و در بین راه آقا رسید
داشتم گم میشدم دست مرا محکم گرفت
خوش بر احوال گدایی که دم جان دادنش
یک نفس ذکر حسین بن علی را دم گرفت
از همان روزی که آمد مادرم در روضهها
با دلی محزون به دستانش دو تا پرچم گرفت
پـرچـمِ نـام حـسیـن و پـرچـمِ نـام حـسن
آه با نام حسن جـان گـونههایم نم گرفت
زخمیِ یک کوچه بود و ناله میزد زیر لب
مادرم را ضربهای سیلی از این عالم گرفت
شاعر : روح الله پیدایی
#حضرت_زهرا_سلاماللهُعَلَیها_مصائب_بعدشهادت
مـبــادا بــاغــبـــانى در بــهـاران
خــزانِ نــخــل بــارآور بـبـیـنــد
مـبــــادا در بــهــــار زنــدگــانى
که نخلى، چیـده برگ و بر ببیـند
چــه حـالى مى کند پـیـدا خـدایـا!
اگراین صحنه را، حـیـدر ببیند؟
چه سان مولاازین پس خانۀ خویش
تهـى از دخـت پـیــغـمـبر ببـیـند؟
نهان کـن چادر و سجّــاده اش را
مـــبــادا زیـنب مـضـطر بـبـیـنـد
بــرو دیوار و در را شستشو کن
مگـر ایـن صحنه را کمـتر ببیند
شاعر : محمد علی مجاهدی
✅ لطفا شما هم مبلغ و منتشر کننده این کانال خوب و پر محتوا بوده و در ثواب آن سهیم شوید
👇👇👇👇👇👇👇👇👇
لینک کانال در ایتا
https://eitaa.com/astanevesal
لینک کانال در روبیکا
https://rubika.ir/astanevesal
آدرس سایت آستان وصال ( جامع ترین سایت علوم مداحی کشور )
https://www.astanevesal.ir/
🌹🌹 یا ربَّ الحُسَین بِحَقِّ الحُسَین اِشفِ صَدرِ الحُسَین بِظُهورِ الحُجَّة 🌹🌹
#آموزش_شعرو_صنایع_شعری
شعر ترجیع بند به مجموعه چند غزل گفته میشود که بر یک وزن مشترک بوده و هر غزل قافیه مخصوص به خود را دارد که بوسیله بیت های یکسان با همان وزن مشترک اما با قافیه ای جدید و جداگانه؛ به هم مرتبط میشوند.
به هر غزل یک «بند» یا «رشته» و به بیت تکراری میان آنها «ترجیع» یا «برگردان» میگویند.
قالب ترجیع بند ویژۀ شعر فارسی است. درون مایه های ترجیع بند عشق، مدح و عرفان است اما امروزه از این قالب شعری در سرودن اشعار آئینی و مذهبی هم بسیار استفاده می شود
در قالب شعری ترجیع بند همچون دیگر قالب های شعری رعایت قافیه الزامی اما آوردن ردیف اختیاری است یعنی اینکه شاعر میتواند در بعضی از بندها ردیف را در شعر بیاورد اما در بند بعدی آن ترجیع بند ردیف را حذف کرده و فقط قافیه رعایت شود
نمودار د قرار گرفتن قافیه در شعر ترجیع بند :
_____________ ن _____________ ن
_____________ _____________ ن
_____________ _____________ ن
_____________ _____________ ن
_____________ _____________ ن
_____________ س
_____________ س
_____________م _____________ م
_____________ _____________ م
_____________ _____________ م
_____________ _____________ م
_____________ _____________ م
_____________ س
_____________ س
در ادامه بحث و در فایل بعدی دو نمونه شعر ترجیع بند تقدیم شما میگردد
👇👇👇
لینک کانال در ایتا
https://eitaa.com/astanevesal
آدرس سایت آستان وصال
https://www.astanevesal.ir/
#آموزش_شعرو_صنایع_شعری
#حضرت_زهرا_سلاماللهُعَلَیها_ولادت
ترجیع بند ولادت حضرت زهرا ادامه مبحث قالب شعری ترجیع بند
لـیـلـةالـقـدر انـبـیـا زهـراسـت
کوثر و قدر و هلاتی زهراست
دخـتـر پـاک حـضـرت احـمـد
هـمـسـر شـاه اولـیـا زهـراست
سایه گـستر به روز رستاخـیز
زینت عـرش کـبریا زهراست
عـطـر بـوی جـنان ز دامـانش
سّر والّشمس والّضُحی زهراست
جرعهنوش سبوی توحید است
کـوثـر سـاقـی بـلی زهـراسـت
هـر قـنـوتـش تـجـلـی تـوحـیـد
مـعـنـی ذکـر ربّـنـا زهـراسـت
من چه گـویم به شـأن والایـش
ریشه و محور کسا زهـراست
حـجــجالـلـه بـر امــامــان شـد
حکـفـرما به ماءورا زهراست
از حـرا تا غـدیرخـم پـیـداست
سِّر پیـونـدشان فقط زهـراست
مکـه امشب تـجـلی نـور است
سفـرۀ رحمت خـدا جـور است
صاحب کـوثـری خـدیجـه شده
خانه مصطفی چنان طور است
جـلـوۀ نــور حـق شـده زهــرا
کوثر آمد نبی چه مسرور است
وان یکـاد است نـذر چشمانش
چشم بد از جمال او دور است
فخر کرده زمین به عرش خدا
محشر است یا که نفخۀ صور است
پــدر و مــادرم بـه قــربــانـش
به دل عاشقان چنین شور است
شور من توأمان شده به شعور
چشم نامحرمان چنان کور است
مـریـم و سـاره، هاجـر و حـوا
دست بر سینه همره حوراست
از حرا تا غـدیـرخـم پـیـداست
سر پیوندشان فـقـط زهـراست
نــور بـاران شـده هـمـه دنـیــا
از طـلـوع و ظـهـور یا زهـرا
آسـمـان و زمـین هـمه تاریک
نـه زمـیـن بـلـکـه کل مـافـیهـا
فـاطـمــه از خـدا تـجـلـی کـرد
آمـــده در زمـــانـــه از بــــالا
دو سـه روز آمد و خـدایی کرد
گـشت بر مـرتـضی علی شیدا
بسکه مشـتاق روی حـیدر بود
دائــمــا ذکــر او عــلـی مــولا
گر نمیکرد خـدا علی را خلق
فــاطــمــه بـود یـکّـه و تـنـهــا
سـبب خـلـقـت عـلی زهراست
عـلـت آفـریـنـش اسـت حــورا
یک کلام است حرف پیـغـمبر
فـاطـمـه فـاطـمـه شـده ز خــدا
از حـرا تا غـدیرخـم پـیـداست
سِّر پیـونـدشان فقط زهـراست
شاعر: مرتضی محمد پور
✅ لطفا شما هم مُبلّغ و منتشر کننده این کانال خوب و پر محتوا بوده و در ثواب آن سهیم شوید
👇👇👇👇👇👇👇👇👇
لینک کانال در ایتا
https://eitaa.com/astanevesal
لینک کانال در روبیکا
https://rubika.ir/astanevesal
آدرس اینترنتی سایت آستان وصال ( جامع ترین سایت علوم مداحی کشور )
https://www.astanevesal.ir/
🌹🌹یا ربَّ الحُسَین بِحَقِّ الحُسَین اِشفِ صَدرِ الحُسَین بِظُهورِ الحُجَّة🌹🌹
#آموزش_شعرو_صنایع_شعری
#حضرت_زهرا_سلاماللهُعَلَیها_ولادت
ترجیع بند ولادت حضرت زهرا ادامه مبحث قالب شعری ترجیع بند
باران شروع شد، همه جا را صدا گرفت
پس کوچههای قلب محـمّد صفا گرفت
نوری وزید در وسط کـوچههای شهر
عطری شبـیه سیب بهـشت خدا گرفت
گل کرد روی فاطمه بر روی مصطفی
جبریل روی دستِ قـنوتش دعا گرفت
آرامـشـی به وسـعــت دریـای مـادری
دامـان سـبـز مـادر آئــیـنـه را گـرفـت
هر دختری که حضرت زهرا نمیشود
هـر مــادری که اُمِّ اَبـیـهـا نـمـیشـود
بـاران آیــه آیــۀ کــوثــر شــروع شــد
اعجـاز ذکـر ربک وانـحـر شروع شد
از این «لما خلقتکما» میرسم به عشق
خلقت به عشق حضرت مادر شروع شد
قـنـبـر رسـیـد پـشـت در بـیت فـاطـمـه
شـاهـانـه نـوکـرانۀ قـنـبـر شـروع شـد
وقـتی رسـیـد قـصه به تـفـسیر فاطـمه
آیات دهر و قدر، پس از سر شروع شد
هر دختری که حضرت زهرا نمیشود
هـر مــادری که اُمِّ اَبـیـهـا نـمـیشـود
آمد بـهـشـت ناب مـحـمـد لـقب گـرفت
دار و ندار حـضرت احمد لـقب گرفت
کوثـر نزول کرد و به دنـیای ما رسید
یعـنی هـمینکه فـاطـمه آمد لقب گرفت
از ابــتـدا بـه بـرکـت آیــات کــوثــری
دریای لطف و رحمت بیحد لقب گرفت
شکر خدا که شـهـرت ما فـاطـمی شده
هر کس ز عشق فاطمه دم زد، لقب گرفت
هر دختری که حضرت زهرا نمیشود
هـر مــادری که اُمِّ اَبـیـهـا نـمـیشـود
آمـد بـرای شـیـعـه بـهـشـت آرزو کـند
خـود را بــرای دیـن خــدا آبــرو کـنـد
اُمُّ النبی است فاطمه، چندان عجیب نیست
بـا جـبـرئـیـل مـثـل پـدر گـفـتـگـو کـند
او کوثر است و آب وضویش بهشتی است
بـاید ز جـام سـاقی کـوثـر وضـو کـنـد
از مظهر کرامت و ایثار عجیب نیست
هـفـتـاد بـار چـادر خـود را رفـو کـنـد
هر دختری که حضرت زهرا نمیشود
هـر مــادری که اُمِّ اَبـیـهـا نـمـیشـود
آمد که عشق و شور و شعف را نشان دهد
معنای شعر و شور و شرف را نشان دهد
چادر به سر گرفته چنان گوهـر وجود
تا حکمت وجـود صدف را نشـان دهد
شـد مــادر تــمـامـی در راه مــانـدههـا
تا در مسـیر عـشق هدف را نشان دهد
هـمـپـای زائـران سـفـرهـای اربـعـیـن
آمد به شیـعـه راه نجـف را نـشان دهد
هر دختری که حضرت زهرا نمیشود
هـر مــادری که اُمِّ اَبـیـهـا نـمـیشـود
ما تشـنهایم، تشنۀ یک جرعه کـوثـریم
قـنـبر نه بـلکه خـاک قـدم های قـنـبریم
تا روز حـشـر نـوکـر این خـانـوادهایـم
حاجت به جز به محضر مادر نمیبریم
تـا زنــدهایــم خـاک قــدوم مـحــمــدیـم
با این حـسـاب از هـمۀ عـالـمی سـریم
ما را چه کار با می و جام و شراب و حور
فردای حـشـر مست تـماشای حـیـدریم
هر دختری که حضرت زهرا نمیشود
هـر مــادری که اُمِّ اَبـیـهـا نـمـیشـود
شاعر: وحید محمدی
✅ لطفا شما هم مُبلّغ و منتشر کننده این کانال خوب و پر محتوا بوده و در ثواب آن سهیم شوید
👇👇👇👇👇👇👇👇👇
لینک کانال در ایتا
https://eitaa.com/astanevesal
لینک کانال در روبیکا
https://rubika.ir/astanevesal
آدرس اینترنتی سایت آستان وصال ( جامع ترین سایت علوم مداحی کشور )
https://www.astanevesal.ir/
🌹🌹یا ربَّ الحُسَین بِحَقِّ الحُسَین اِشفِ صَدرِ الحُسَین بِظُهورِ الحُجَّة🌹🌹
#آموزش_شعرو_صنایع_شعری
شعر ترکیب بند به مجموعه چند غزل گفته میشود که بر یک وزن مشترک بوده و هر غزل قافیه مخصوص به خود را دارد که بوسیله بیت های یکسان با همان وزن مشترک اما با قافیه ای جدید ؛ به هم مرتبط میشوند؛ در واقع قالب شعری تركيب بند مانند ترجيع بند است و تنها یک تفاوت دارند و آن این است که درقالب شعری ترجیع بند، بیت مصرع ترجیع یا همان بیت برگردانی که در پایان هر غزل میآمد، دقیقا در پایان هر بند تکرار میشد اما در ترکیب بند این بیت مصرع برگردان تکرار نمیشود بلکه متفاوت بوده و با عبارات و قافیه های جدید ( البته با همان وزن ) آورده میشود.
به هر غزل یک «بند» یا «رشته» و به بیت تکراری میان آنها ترکیب یا «برگردان» میگویند.
نمودار د قرار گرفتن قافیه در شعر ترجیع بند :
___________ ن ___________ ن
___________ ___________ ن
___________ ___________ ن
___________ ___________ ن
__________ س
__________ س
___________م ___________ م
___________ ___________ م
___________ ___________ م
___________ ___________ م
__________ ق
__________ ق
___________ل ___________ ل
___________ ___________ ل
___________ ___________ ل
___________ ___________ ل
___________ ___________ل
__________ خ
__________ خ
در ادامه بحث و در فایل بعدی دو نمونه شعر ترکیب بند تقدیم شما میگردد
👇👇👇
لینک کانال در ایتا
https://eitaa.com/astanevesal
آدرس سایت آستان وصال
https://www.astanevesal.ir/
#آموزش_شعرو_صنایع_شعری
نکته: در قالب شعری ترکیب بند نیز همچون دیگر قالب های شعری رعایت قافیه الزامی اما آوردن ردیف اختیاری است یعنی اینکه شاعر میتواند در بعضی از بندها ردیف را در شعر بیاورد اما در بند بعدی آن ترکیب بند ردیف را حذف کرده و فقط قافیه رعایت شود
#امام_باقر_علیهالسلام_ولادت
میرسد از راه، مـاهِ مرتضا ماهِ رجب
فصلِ شادابیست این شهرِ خدا ماهِ رجب
غافل و غمگین نشو بابُ الکرامت باز شد
بر گنهکاران بُود بابُ الرجا، ماهِ رجب
اهلِ شبهـای مناجـاتی پُر از آتش شوید
میبرد از بین هر جرم و خطا ماهِ رجب
» یا مَن اَرجُوهُ لکُـلِّ الخَیر» را آغاز کن
خیر بر ما میدهد شیرِ خـدا مـاهِ رجب
بنـدگی کـن با تـمـامیِّ وجـودت بـا وفـا
تا که محـسوبت کـنـند آئـیـنهای آئینهها
*** بند دوم ***
اوّلین روزِ رجب، میلادِ مسعودِ ولیست
باقرِ عـلمِ پیـمبـر نـورِ چشمانِ نـبیست
اوّلِ ماهِ رجب خـیرِ کـثـیرِ اعـظم است
چون شبِ میلادِ فرزندِ گهربارِ علیست
زینتِ سجّادهها مشعـوف شد از دیدنش
هالهای از نور دارد چهرهاش نورِ جلیست
با وجـودِ پـنـجـمـین دُردانـۀ خیـرالـنـسا
مذهبِ شیعه طراوت دارد و خیلی غنیست
عاشقی کردم به عشقِ پنجمین دلدارِ عشق
در پناهِ حضرت باقر شوم غمخوارِ عشق
*** بند سوم ***
آمد و روشن شده چشمانِ زیبای حسین
آمـد و شـد امـتـدادِ خـطِّ والای حـسـیـن
آمـد و شد زینتِ دامـانِ زین الـعـابـدین
آمد و خوشحال شد روی دل آرای حسین
آمد و با دانشِ بیحدّ و حصرش میکند
بر همه تشریح فضلِ همچو دریای حسین
بعدِ بابایش یـقـین دارم که پایش مینهد
بیبـرو برگـرد جـای ردِّ پاهـای حسین
خطبه خوانی میکند در کودکی در شهرِ شام
میکند زینب بر این آقـا تمـاماً، احترام
*** بند چهام ***
آمده آنکس که علمش برترینِ علمهاست
سینهاش مملوِ از عشق و عنایاتِ خداست
آمده آنکس که پیغمبر سلامش کرده است
آمده آنکس که قابِ عکسِ روی مصطفاست
نامِ زیبایش محـمّد از نـژادِ حـیدر است
در شجاعت سیبِ دو نیمِ علیِ مرتضاست
فاش میگـویم امامِ پـنجـمیـن آقای نـور
با احادیثش ز کارِ هرکسی عقدهگشاست
باقـرِ عـلـمِ نـبی اوجِ کـراماتِ خـداست
پنجمین آئینهدارِ حضرت خیر النساست
شاعر: محسن راحت حق
✅ لطفا شما هم مُبلّغ و منتشر کننده این کانال خوب و پر محتوا بوده و در ثواب آن سهیم شوید
👇👇👇👇👇👇👇👇👇
لینک کانال در ایتا
https://eitaa.com/astanevesal
لینک کانال در روبیکا
https://rubika.ir/astanevesal
آدرس اینترنتی سایت آستان وصال ( جامع ترین سایت علوم مداحی کشور )
https://www.astanevesal.ir/
🌹🌹یا ربَّ الحُسَین بِحَقِّ الحُسَین اِشفِ صَدرِ الحُسَین بِظُهورِ الحُجَّة🌹🌹