✨ جزء پنجم ✨
روز گذشته در آیهء ۱۳۵ سورهء آل عمران خواندیم، خداوند همهء گناهان را می بخشد.
◾ اما یک گناه هست که خداوند هرگز آنرا نمی بخشد و آن شرک است:
🌹🌹إِنَّ اللّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ وَ مَنْ یُشْرِکْ بِاللّهِ فَقَدِ افْتَرى إِثْماً عَظیماً.
خداوند هرگز شرک به خود را نمى بخشد، اما پائین تر از آن را براى هر که بخواهد (و شایستهء بخشیده شدن باشد)، مى بخشد. کسیکه براى خدا شریکى قائل شود گناه بزرگى مرتکب شده است. ۴۸ نساء
تفسیر: شرک فقط به معنای چند خدایی نیست. گاهی مومنانی به یگانگی خدا ایمان دارند اما مشرکند!!
👈 پس وحدانیت، به معنای واقعی یعنی چه؟
وحدانیت، یعنی پرستش خداوند، بدور از شرک.
و این دوری از شرک، بخوبی در آیهء ۱۶۵ بقره بیان شده (دقت کنیم). 👇👇
🌹وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْدَادًا يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللَّهِ ۖ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ ۗ وَلَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُوا إِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا وَأَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعَذَابِ.
برخی از مردم، غیر خدا را همانند خدا گیرند و چنانکه خدا را باید دوست داشته باشند با آنها دوستی می کنند، لیکن آنها که مومن هستند، کمال محبت و دوستی را فقط به خدا مخصوص می دارند. و ستمکار، وقتی که عذاب خدا را مشاهده کند می ببیند که قدرت، خاص خداست و عذاب خدا بسیار سخت است.
◾ پس با این حساب، بسیاری از ما مشرکیم ولی نمی دانیم.
که خداوند فرمود:
🌹وَمَا یُؤْمِنُ أَکْثَرُهُمْ بِاللهِ إِلاَّ وَهُمْ مُشْرِکُونَ.
و بیشتر آنها به خدا ایمان نمى آورند، مگر آنکه ایمان خود را با شرک آلوده مى کنند. ۱۰۶ یوسف.
🟢 به آنچه هستیم اکتفا نکنیم، خود را بازسازی کنیم. ایمانمان را ارتقاء دهیم و خود را در معرض تعلیم و تربیت ثانوی قرار دهیم 👈 تعلیم و تربیت ثانوی بطور خلاصه اینست که: انسان تا وقتی درست را از غلط تشخیص ندهد بی چون و چرا تحت تعلیم و تربیت دیگران است 👈 خانواده، بخصوص پدر و مادر، مربیان و معلمان، تا حدودی اقوام و حاکمیت.
اما زمانی که بالغ میشود، یعنی به سن بلوغ فکری می رسد باید خود را در معرض تعلیم ثانوی قرار دهد. یعنی تلاش کند و خصلتهای خوب را کسب کند و آنها را تقویت کند و خصلتهای بد را مهار کند و از بين ببرد.
👈 👈 البته بسیاری از انسانها از کنار سن بلوغ فکری عبور می کنند و به همان چیزی که هستند رضایت می دهند و این در پیشگاه خدا ارزش چندانی ندارد و هرگز ارتقاء و پیشرفت در آن نیست. اما بعضی دیگر از انسانها با طلب یاری از خدا و مطالعه و کسب معرفت الله، خود را رشد می دهند و خود را بالا می کشند و این تغییر در پیشگاه خداوند بسیار ارزشمند است و پاداشهای بسیاری در انتظار آنهاست.
✅ پس هرگز بخاطر هیچکس و هیچ چیز، پا روی فرمان خدا نگذاریم، که این همان شرک است.
گاهی هم دیگران یا خودمان را در رسیدن نعمتها شریک می دانیم. این هم شرک است در صورتیکه همهء خوبیها از خداست 👇
🌹مَا أَصَابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ۖ وَمَا أَصَابَكَ مِنْ سَيِّئَةٍ فَمِنْ نَفْسِكَ ۚ وَأَرْسَلْنَاكَ لِلنَّاسِ رَسُولًا ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ شَهِيدًا.
هر چه از انواع نیکویی به تو رسد از جانب خداست و هر بدی رسد از خودِ توست، و ما تو را به رسالت برای مردم فرستادیم و تنها گواهی خدا کافیست. ۷۹ نساء در جزء پنجم.
💚 خدا را بخاطر تمام نعمتهایش شکر می کنیم، گرچه شکرگزاریمان ناقص است اما خدا بزرگ است.
🌹مَا يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ إِنْ شَكَرْتُمْ وَآمَنْتُمْ ۚ وَكَانَ اللَّهُ شَاكِرًا عَلِيمًا.
خداوند چه غرضی دارد که شما را عذاب کند اگر شکر گزار باشید و (به او) ایمان آرید؟! خدا شکر نعمت از شما میپذیرد و علمش (به خلق) محیط است. ۱۴۷ نساء.
👈 کسیکه شکرگزار نیست، پس کفران کننده است و مستوجب عذاب و این کاملا عادلانه و منطقی است.
⚫ قدرت کثیف که با پول ( از هر راهی ) و فساد اخلاقی بدست می آید، سرانجامی جز نابودی ندارد. شاید مدتی به دست صاحبانش یکه تازی کند اما قطعا سرنوشت آن نابودی است.
در تمام تاریخ بشریت همینگونه بوده است. هیچ قدرت کثیفی هر چقدر هم که بزرگ بوده، پايدار نمانده و نامش در تاریخ به نیکی یاد نشده است.
چون خدا حامی آن و صاحبانش نیست.
اما قدرتی که بدست خداوند به وارثان عطا میشود، پایدار، دارای استحکام، پاکیزه و نجات بخش است. شاید مدت زمانی طول بکشد تا ظهور کند ( یکی از مهمترین دلائل این تأخیر، ضعف ایمان مومنین است )، اما حتما و قطعا این اتفاق خواهد افتاد و سرتاسر عالم را خواهد گرفت.
🌹 هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ.
او کسى است که پیامبرش را با هدایت و آیین حق فرستاد، تا آن را بر همهء آیین ها پیروز گرداند، هر چند مشرکان ناخشنود باشند. ۳۳ توبه.
🌹 هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ شَهِيدًا.
او کسى است که پیامبرش را با هدایت و دین حق فرستاده تا آن را بر همهء ادیان پیروز کند. و کافى است که خدا گواه باشد. ۲۸ فتح.
👈 ما هم می توانیم در تحقق این وعدهء بزرگ الهی، نقش و سهمی داشته باشیم اگر تلاش کنیم.
✨ جزء ششم ✨
بدگوئی نکنیم:
🌹🌹لا يُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَنْ ظُلِمَ ۚ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا.
خدا دوست ندارد که کسی به گفتار زشت (به عیب خلق) صدا بلند کند و آشکار کند مگر آنکه ظلمی به او رسیده باشد، همانا که خدا شنوا و داناست. ۱۴۸ نساء.
تفسیر: جَهر به معنی آشکار کردن، به هر گونه ابراز و اظهار لفظى گفته میشود، خواه به صورت گله و شکایت باشد یا حکایت، یا نفرین، یا مذمت، و یا غیبت. هر گونه سخنی که باعث شود دیگران از عیبی که در آن فرد است، با خبر شوند.
👈 قطعا هر انسانی نقاط ضعفی دارد که دست خودش نیست. شاید سهوا با آنها آزاری ببینیم اما با آنها آسیب عمدی به کسی نمی رساند.
این نقاط ضعف و عیبها را به هیچ وجه حق نداریم برای کسی بازگو کنیم. تنها راه، مدارا است چون دیگران هم با ضعفهای ما مدارا می کنند. از همه مهمتر خداست که با ما مدارا می کند.
اما گاهی میشود که با این نقطه ضعفها بصورت عمدی، آسیبهایی به ما می رساند. اگر چندان جدی نیست و قابل تحمل و مدارا است، یا اینکه با گفتگو و تذکر، قابل حل است، باز هم نباید جایی بازگو کنیم.
تنها یک استثناء برای بازگو کردن عیوب دیگران وجود دارد، آنهم زمانی است که ظلمی واقع میشود و توان دفاع نداریم و خطر در کمین ماست و حتما باید از دیگران کمک بخواهیم ✅ در اینصورت کوتاهی نکنیم که اگر باز هم بنا را بر مدارا و تحمل گذاریم، در طولانی مدت، آسیبهای جبران ناپذیر خواهیم دید ✅
دقت کنیم در این گونه موارد نیز تنها به آن قسمت که مربوط به ظلمِ ظالم و دفاع از مظلوم است باید قناعت کرد و نباید به غیر از عیب مورد نظر، عیبهای دیگر فرد را که هیچ ربطی به ظلم واقع شده ندارد، بیان نمود.
اصولا حقیقت ذکر این استثناء بخاطر آنست که حکم اخلاقی فوق و پوشاندن عیب دیگران، مورد سوء استفاده ظالمان و ستمگران واقع نشود و بهانه ای نشود برای ظلم مکرر. و از طرفی هم مظلوم بداند برای همیشه مجبور به تحمل ظلم نیست.
● گرچه در بسیاری از موارد در بین افرادی که کنار هم زندگی می کنند، حالا در خانواده، اقوام، محل کار یا عالم همسایگی، ظلمهایی واقع میشود که در همانجا می ماند و جایی بازگو نمیشود و این برخاسته از فرهنگ مردم ایرانی و باایمان است، که البته در مواردی فرد ظالم، قدرشناس این مخفی کاری است و خود را اصلاح می کند اما متاسفانه همیشه اینطور نیست و در بسیاری از موارد، این چشمپوشی، نه مورد قدرشناسی بلکه مورد سوء استفاده قرار می گیرد و اوضاع بدتر میشود 👈 در اینگونه موارد کافیست آیهء ۱۱۲ انبیاء را از خداوند طلب کنیم و صبور باشیم:
رَبِّ احْکُمْ بِالْحَقِّ.
پروردگارا! به حق داوری فرما.
💚 در واقع، حقیقت این فرمان الهی اینست:
همانگونه که خداوند ستّار العیوب است، دوست ندارد که افراد بشر پرده درى کنند، عیوب مردم را فاش سازند و آبروى آنها را ببرند، چه رسد به اینکه واقعا عیبی وجود نداشته باشد و افراد فقط بخاطر خصومت، حسادت و یا هر بیماری قلبی دیگر، از دیگران بدگوئی و عیبجویی کنند.
👈 به قول آقای قرائتی، هر وقت در مقابل تعریف و تمجیدی که از دیگران شنیدید، شروع کردید به بدگویی و عیبجویی از او، بدانید گرفتار حسادت شده اید.
سخن ایشان با علم هم کاملا منطبق است.
خداگونه شویم و خداگونه بمانیم.
💫ماه مبارک رمضان فرصتی طلائی است برای خداگونه شدن.
✨ جزء هفتم ✨
تضرع به درگاه خداوند:
🌹🌹وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَىٰ أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَأَخَذْنَاهُمْ بِالْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ يَتَضَرَّعُونَ.
و همانا ما پیغمبرانی بسوی امتهای پیش از تو فرستادیم، پس (چون اطاعت نکردند) به بلاها و مصیبتها گرفتارشان ساختیم، شاید به درگاه خدا تضرع کنند. ۴۲ انعام.
🌹فَلَوْلَا إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا وَلَٰكِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ.
پس چرا وقتی که بلای ما به آنها رسید تضرّع و زاری نکردند (تا نجات یابند)؟ ولی دلهاشان را قساوت فرا گرفت و شیطان کردار زشت آنان را در نظرشان زیبا نمود. ۴۳ انعام.
تفسیر: انسان باایمان وقتی گرفتار میشود نه تنها به درگاه خداوند کفر نمی گوید و ناشکری نمی کند، بلکه به پیشگاه او با زاری و تضرع حاضر میشود و طلب عفو و بخشش میکند، شاید این مصیبت عذاب الهی است بخاطر اعمال و گناهانمان.
همانطور که در پیغام قرآنی جزء پنجم خواندیم، همهء خوبیها از خداست. حتی اگر عذاب الهی هم باشد برای بخشیده شدن ماست. پس انسان باایمان باور دارد مصیبت و گرفتاری که به او رسیده هرگز تلخی از سوی خدا نیست، بنابراین بدون هیچ گله و شکایتی برای رفع یا تحمل آن سختی، از خدا مدد می جوید.
👈 یعنی سختیها و گرفتاریها باید باعث بیداری انسان شوند.
سپس در آیهء بعد به کسانی اشاره فرموده که باور ندارند عذاب الهی به آنها نازل شده و هرگز مسائل پیرامونشان به بیداری آنها منجر نمیشود. فرموده است به آنها نعمت عطا می کنیم 👇
🌹فَلَمَّا نَسُوا مَا ذُكِّرُوا بِهِ فَتَحْنَا عَلَيْهِمْ أَبْوَابَ كُلِّ شَيْءٍ حَتَّىٰ إِذَا فَرِحُوا بِمَا أُوتُوا أَخَذْنَاهُمْ بَغْتَةً فَإِذَا هُمْ مُبْلِسُونَ.
پس چون آنچه به آنها تذکر داده شد همه را فراموش کردند ما هم ابواب هر چیز را به روی آنها گشودیم تا چون به نعمتی که به آنها داده شد شادمان و مغرور شدند ناگاه آنها را (به کیفر اعمالشان) گرفتار کردیم و آن هنگام (خوار و) نا امید گردیدند. ۴۴ انعام.
◾ بزرگترین عذاب آنست که نعمتی به انسان عطا شود آنگاه به یکباره گرفته شود. و اینست نتیجهء رفتار بندگان خفته در غفلت خودشان.
❗چگونه تشخیص دهیم نعمتهایی که به ما عطا میشود عذاب است یا نعمت؟
💚 پیامبر بزرگوار فرموده اند:
هنگامى که ببینى خداوند در برابر گناهان، نعمت مى بخشد، بِدان که مقدمهء مجازات است سپس آیهء فوق را تلاوت فرمود.
مجمع البیان، ج ۴، ص ۵۵ ذیل همین آیه.
💚 همچنین حضرت امیر فرموده اند:
اى فرزند آدم! هنگامیکه ببینى خداوند پى در پى نعمتها را به تو مى بخشد، در حالیکه تو گناه مى کنى، از مجازات او بترس! که این مقدمهء مجازات است.
نهج البلاغه، حکمت ۲۵.
🌸 و حدیثی روشن از امام صادق که متاسفانه نشانی آن خاطرم نیست:
💚 امام صادق فرموده اند هرگاه نعمتی به تو رسید و شکر کردی، بِدان که عذاب نیست.
👌 علم روانشناسی می گوید: هرگز سخن خود را با کلمات منفی آغاز نکنید، حتی اگر بیمارید و کسی احوال شما را می پرسد با کلماتی پاسخ دهید که بار مثبت دارد. مثلا بگویید الحمدلله خوبم. نگویید بد نیستم یا خوب نیستم. این کلمات بار منفی دارد و انرژی منفی به خود شخص و اطرافیان می دهد.
✅ و این نمودی از همان شکرگزاری است.
خدا را بخاطر تمام نعمتهایش شکر می کنیم، گرچه شکرگزاریمان ناقص است اما خدا بزرگ است. 👇
🌹مَا يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ إِنْ شَكَرْتُمْ وَآمَنْتُمْ ۚ وَكَانَ اللَّهُ شَاكِرًا عَلِيمًا.
خداوند چه غرضی دارد که شما را عذاب کند اگر شکر گزار باشید و (به او) ایمان آرید؟! خدا شکر نعمت از شما میپذیرد و علمش (به خلق) محیط است. ۱۴۷ نساء.
✨ دعاهای قرآنی ✨
🟢 سورهء بقره.
🌹رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا.
پروردگارا! از ما بپذیر. ۱۲۷ بقره.
🌹 رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَمِن ذُرِّيَّتِنَا أُمَّةً مُّسْلِمَةً لَّكَ وَأَرِنَا مَنَاسِكَنَا وَتُبْ عَلَيْنَا ۖ إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ.
پروردگارا! ما را تسلیم (فرمان) خود قرار ده. و از دودمان ما، امتى که تسلیم (فرمان) تو باشند، به وجود آور. و شیوهء عبادتمان را به ما نشان ده و توبهء ما را بپذیر، که تویى توبه پذیر مهربان. ۱۲۸ بقره.
🌹 رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ.
پروردگارا ! به ما در دنیا نیکى عطا کن. و در آخرت نیز نیکى مرحمت فرما. و ما را از عذاب دوزخ نگاه دار. ۲۰۱ بقره.
🌹 رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ.
پروردگارا! شکیبایى و استقامت را بر ما فرو ریز. وقدمهاى ما را ثابت بدار. و ما را بر جمعیت کافران، پیروز گردان. ۲۵۰ بقره.
🌹غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ.
پروردگارا! به آمرزشِ تو امیدواریم. و بازگشت (ما) بسوى توست. ۲۸۵ بقره.
🌹 رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا ۚ رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِنَا ۚ رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ ۖ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا ۚ أَنتَ مَوْلَانَا فَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ.
پروردگارا! اگر ما فراموش یا خطا کردیم، ما را مؤاخذه مکن. پروردگارا! تکلیف سنگینى بر ما قرار مده، آن چنان که (بخاطر گناه و طغیان) بر کسانى که پیش از ما بودند، قرار دادى. پروردگارا! آنچه طاقت تحمل آنرا نداریم، بر ما مقرر مدار و ما را عفو کن و بیامرز و مورد رحمت خود قرار ده. تو مولا و سرپرست مایى، پس ما را بر جمعیت کافران، پیروز گردان. ۲۸۶ بقره.
✨ جزء هشتم ✨
✅ فرمانهای دهگانه:
🌹🌹قُلْ تَعَالَوْا أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ ۖ أَلَّا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا ۖ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا ۖ وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ مِنْ إِمْلَاقٍ ۖ نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَإِيَّاهُمْ ۖ وَلَا تَقْرَبُوا الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ ۖ وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ۚ ذَٰلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ.
بگو: بیایید تا آنچه خدا بر شما حرام کرده همه را بر شما بخوانم، و آن اینکه به هیچ وجه شرک به خدا نیاورید، و به پدر و مادر احسان کنید، و دیگر اولاد خود را از بیم فقر نکشید، ما شما و آنها را روزی میدهیم، و دیگر به کارهای زشت آشکار و نهان نزدیک نشوید و نفسی را که خدا حرام کرده جز به حق به قتل نرسانید (جز به قصاص). خدا شما را به این اندرزها سفارش نموده، باشد که تعقل کنید. ۱۵۱ انعام.
تفسیر:
🌸 در بارهء شرک در پیغام قرآنی جزء پنجم، مفصل خواندیم.
🌸 احسان به والدین یعنی حواسمان به نیازهای والدین باشد تا قبل از آنکه درخواست کنند به یاریشان بشتابیم.
ولی اگر صبر کنیم تا خواستهء خود را به ما بگویند و بعد ما اجابت کنیم، این میشود نیکی. البته هر دو خوبست اما سفارش خداوند به احسان است.
🌸 به هر دلیل بخصوص فقر، اولاد خود را نکشیم، که متاسفانه این روزها بیشتر از صدر اسلام کشتن اولاد به روش سقط جنین نمایان است. البته کشتن اولاد فقط با قتل نفس او نیست. گاهی والدین روشهایی را در بزرگ کردن فرزند بکار می گیرند که او به ظاهر زنده است اما عملا مرده، از جمله تنبیه، تحقیر، تحریم و......
🌸 به فواحش، نزدیک نشوید، نه در آشکار و نه در پنهان.. فواحش جمع فاحشه به گناهانی گفته میشود که بسیار تنفر انگیزند مثل زنا یا تصاحب اموال بی صاحب.
👈 فرموده است به اینها نزدیک نشوید یعنی در شرایطی که انجام این گناهان وجود دارد، خود را قرار ندهیم. مثل تماشای تصاویر مستهجن.
نه در آشکار و نه در پنهان، چرا که همه جا محضر خداست.
🌸 هیچکس را به قتل نرسانیم، یا فرمان کشتن او را ندهیم یا رضایت به کشته شدن کسی نداشته باشیم مگر به حق. مثل قصاص.....
👈 در پایان فرموده است تعقل کنید.
✔ سپس در آیهء بعد به چهار فرمان دیگر اشاره فرموده است:
🌹وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّىٰ يَبْلُغَ أَشُدَّهُ ۖ وَأَوْفُوا الْكَيْلَ وَالْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ ۖ لَا نُكَلِّفُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا ۖ وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَىٰ ۖ وَبِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا ۚ ذَٰلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ.
و هرگز به مال یتیم نزدیک نشوید جز به آن وجه که نیکوتر است تا آنکه به حدّ رشد و کمال رسد. و به راستی و عدالت، کیل و وزن را تمام بدهید. ما هیچکس را جز به قدر توانایی او تکلیف نکردهایم. و هرگاه سخنی گویید به عدالت گرایید هر چند درباره خویشاوندان باشد، و به عهد خود وفا کنید. اینست سفارش خدا به شما، باشد که متذکر و هوشمند شوید. ۱۵۲ انعام.
🌸 به اموال یتیم کاری نداشته باشیم مگر اینکه بتوانیم آنرا تا زمان رشد یتیم نگهداری کنیم و به سود برسانیم، وگرنه بهزیستی از آن نگهداری می کند و به سود می رساند.
🌸 در بارهء عدالت در کیل و وزن هم باید گفت این فرمان فقط مخصوص کسبه نیست. در هر لباسی که هستیم اگر در انجام وظیفه کم بگذاریم، کم فروشی کرده ایم.
در ادامه فرموده است: هیچکس را بیش از توانائی موظف نکرده ایم: یعنی تصور نکنید انجام فرمانهای خدا از توان شما خارج است. قبلا توان انجام آنرا به شما عطا فرموده. پس در انجام فرامین الهی کوتاهی نکنیم.
🌸 سخن به عدالت گوئیم حتی در بارهء عزیزانمان.
نسبتهای خانوادگی نباید مانع از گفتن حق شود.
🌸 و فرمان نهم، وفای به عهد است: عهد الله (از عهدهای فطری و سوگندها و نذرها و قولهایی که به خداوند می دهیم)، و عهد و پیمانهایی که بین همدیگر می بندیم.
👈 سپس در پایان آیه فرموده است: متذکر شوید.
💚 و فرمان دهم 👇👇
🌸وَأَنَّ هَٰذَا صِرَاطِي مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ ۖ وَلَا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِيلِهِ ۚ ذَٰلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ.
و اینست راه راست من، از آن پیروی کنید و از راههای دیگر که موجب تفرقهء شما از راه اوست متابعت نکنید. اینست سفارش خدا به شما، شاید پرهیزکار شوید. ۱۵۳ انعام.
👈👈👈 تعقل، سپس تذکر و آنگاه تقوا.
در بارهء فرمانهای خدا تعقل کنیم و آنها را یاد بگیرم، سپس به خودمان و دیگران متذکر شویم و در این مسیر، محکم و ثابت قدم باشیم.
✨ جزء نهم ✨
مؤمنان حقیقی:
🌹🌹إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذینَ إِذا ذُکِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ إِذا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیاتُهُ زادَتْهُمْ إیماناً وَ عَلى رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ.
مؤمنان، تنها کسانى هستند که هر گاه نام خدا برده شود، دل هاشان ترسان مى گردد، و هنگامیکه آیات او بر آنها خوانده مى شود، ایمانشان فزون تر مى گردد، و تنها بر پروردگارشان توکل دارند. ۲ انفال.
🔹سپس در ادامهء معرفی مومنان حقیقی فرموده است:
🌹الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ.
آنها که نماز را بر پا مى دارند، و از آنچه به آنها روزى داده ایم، انفاق مى کنند. ۳ انفال.
تفسیر: در این آیات خداوند به پنج قسمت از صفات برجستهء مؤمنان اشاره فرموده که سه قسمت آن، جنبهء روحانى و معنوى دارد. عبارتند از احساس مسئولیت در پیشگاه خدا، تکامل ایمان و توکل.
و دو قسمت آن جنبهء عملى که عبارتند از ارتباط با خدا (نماز) و ارتباط با خلق خدا (انفاق).
🌸 وَجَلَ، خوف و ترسی است که از به یاد خدا بودن به انسان دست می دهد که گاهی با تعبیر خوف بیان شده و گاهی با خشیت.
👌 خشیت الهی مرتبهء بالاتری است از خوف الهی.
خوف، به هر گونه ترسی گفته میشود که الزاما انسان را وادار به تکریم و تعظیم نمی کند، مثل ترس از عذاب. اما خشیت، یعنی ترس توأم با تعظیم و احترام.
🌺 یعنی خشیت الهی، ترسی است که اعمال صالح را نه برای فرار از عذاب و نه برای کسب پاداش، بلکه فقط برای جلب خشنودی پروردگارش انجام می دهد. این نهایت بندگی و در خور بالاترین پاداش است که رضایت خداست.
چنانکه خداوند در آیهء ۷۲ توبه، رضایت خود را رستگاری بزرگ بیان فرموده (وَ رِضْوانٌ مِنَ اللّهِ أَکْبَرُ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظیمُ).
🌸 مومن حقیقی وقتی آیات الهی بر او خوانده میشود بر ایمانش می افزاید چون در آن دقت می کند و به دنبال درک متن و مفهوم آیات است.
🌸 و مومن حقیقی، تنها بر خدا توکل و تکیه می کند.
🔹 سپس در آیهء دوم به نماز و انفاق اشاره فرموده:
🌸 تعبیر به اقامهء نماز (بجاى خواندن نماز) اشاره به اینست که نه تنها خودشان نماز مى خوانند بلکه کارى مى کنند که این رابطهء محکم با پروردگار همیشه و در همه جا بر پا باشد.
🌸 و مِمّا رَزَقْناهُمْ، به معنی از آنچه به آنها روزى داده ایم، تعبیر وسیعى است که فقط سرمایه هاى مادى را در بر نمیگیرد بلکه شامل سرمایه های معنوی هم هست. آنها نه تنها از اموالشان که از علم و دانششان، از هوش و فکرشان، از موقعیت و نفوذ و از تمام مواهبى که در اختیار دارند در راه بندگان خدا مضایقه نمى کنند. (استفاده از موقعیت و نفوذ، نه به معنی رسیدگی به نزدیکان و اقوام و آشنایان، بلکه به معنی رسیدگی به هر کسیکه احتیاج به این موقعیت و نفوذ دارد).
✅ سپس مقام والا و پاداشهاى فراوان این مؤمنان راستین را بیان مى فرماید:
🌹أُولَٰئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا ۚ لَّهُمْ دَرَجَاتٌ عِندَ رَبِّهِمْ وَمَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ.
مؤمنان حقیقى آنها هستند. براى آنان درجاتى (والا) نزد پروردگارشان است. و براى آنها، آمرزش و روزىِ پرارزشى است. ۴ انفال.
🌼 طاعاتتان قبول، بهار مبارک 🌼
✨ دعاهای قرآنی ✨
🟢 سورهء آل عمران.
🌹 رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً ۚ إِنَّكَ أَنتَ الْوَهَّابُ.
پروردگارا! دلهایمان را، بعد از آن که ما را هدایت کردى، منحرف مگردان. و از سوى خود، رحمتى بر ما ببخش، زیرا تویى بخشنده. ۸ آل عمران.
🌹 رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ.
پروردگارا! ما ایمان آورده ایم. پس گناهان ما را بر ما ببخش، و ما را از عذاب دوزخ، نگاه دار. ۱۶ آل عمران.
🌹 رَبَّنَا آمَنَّا بِمَا أَنزَلْتَ وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ.
پروردگارا! به آنچه نازل کرده اى، ایمان آوردیم و از فرستادهء (تو) پیروى نمودیم. ما را در زمرهء گواهان قرار ده. ۵۳ آل عمران.
🌹 رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ.
پروردگارا! گناهان و تندروى هاى ما را در کارها بر ما ببخش. قدمهاى ما را استوار بدار. و ما را بر جمعیت کافران، پیروز گردان. ۱۴۷ آل عمران.
🌹 الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَٰذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ.
کسانیکه خدا را ایستاده و نشسته، و در حالى که بر پهلو خوابیده اند، یاد مى کنند. و در اسرار آفرینش آسمانها و زمین مى اندیشند. (و مى گویند) پروردگارا! اینها را بیهوده نیافریده اى. منزّهى تو! ما را از عذاب دوزخ، نگاهدار. ۱۹۱ آل عمران.
🌹 رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا ۚ رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ.
پروردگارا! ما صداى منادى (تو) را شنیدیم که به ایمان دعوت مى کرد که: به پروردگار خود، ایمان بیاورید. و ما ایمان آوردیم. پروردگارا! گناهان ما را ببخش. و بدیهاى ما را بپوشان. و ما را با نیکان (و در مسیر آنها) بمیران! ۱۹۳ آل عمران.
🌹 رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَىٰ رُسُلِكَ وَلَا تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۗ إِنَّكَ لَا تُخْلِفُ الْمِيعَادَ.
پروردگارا! آنچه را بوسیله پیامبرانت به ما وعده فرمودى، به ما عطا کن. و ما را در روز رستاخیز، رسوا مگردان. زیرا تو هیچگاه از وعدهء خود، تخلف نمى کنى. ۱۹۴ آل عمران.
✨ جزء دهم ✨
◾ آیا با خدا و آیات الهی و پیامبر، میتوان شوخی کرد؟
🌹🌹وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ لَیَقُولُنَّ إِنَّما کُنّا نَخُوضُ وَ نَلْعَبُ قُلْ أَ بِاللّهِ وَ آیاتِهِ وَ رَسُولِهِ کُنْتُمْ تَسْتَهْزِؤُنَ.
و اگر از آنها بپرسى ( چرا این اعمال خلاف را انجام دادید؟! )، مى گویند: ما بازى و شوخى مى کردیم! بگو: آیا خدا و آیات او و پیامبرش را مسخره مى کردید؟! ۶۵ توبه.
تفسیر: آیا این امور، که از جدى ترین مسائل هستند، شوخى پذیرند؟!
عده ای با قصد و غرض، سخنان مسخره آمیز و طنزگونه را می سازند و عده ای از روی جهل و نادانی با مطرح کردن آنها، به این عمل زشت و خلاف، دامن می زنند.
و وقتی به آنها تذکر داده میشود، در تایید خود می گویند شوخی می کنیم!!
سپس با حالت انزجار از پاسخ آنها می فرماید: آیا با خدا و آیات او و پیامبر، میتوان شوخی کرد؟!!
بعضی از آنان، به راست یا دروغ برای کاری که کرده اند عذرخواهی میکنند.
👈اما خداوند در پاسخشان می فرماید:
🌹لاتَعْتَذِرُوا قَدْ کَفَرْتُمْ بَعْدَ إیمانِکُمْ إِنْ نَعْفُ عَنْ طائِفَة مِنْکُمْ نُعَذِّبْ طائِفَةً بِأَنَّهُمْ کانُوا مُجْرِمینَ.
عذرخواهى نکنید (که بیهوده است، چرا که) شما پس از ایمان آوردن، کافر شدید. اگر گروهى از شما را (بخاطر توبه) مورد عفو قرار دهیم، گروه دیگرى را عذاب خواهیم کرد، زیرا مجرم بودند! ۶۶ توبه.
🟢 آن گروهی که بخشیده میشوند، همان افرادی هستند که از روی ناآگاهی، با بیان سخنان مسخره آمیز در بارهء آیات الهی، به نشر آن دامن می زنند و یا با شنیدن آنها می خندند و همراهی می کنند، اما زمانیکه به آنان متذکر شوید توبه می کنند، آنها را خداوند خواهد بخشید.
⚫ ولی آن دسته که به ساخت و پخش این سخنان مبادرت می ورزند، چون از روی آگاهی و عناد است، و یا ناآگاهانی که پس از تذکر، باز هم به کار خود ادامه می دهند و پشیمان نشده و توبه نمی کنند، لذا خداوند بر پیشانی آنان مهر مجرم زده و بخشیده نخواهند شد.
👈 و اینکه فرموده شما راه کفر را پس از ایمان، پیش گرفته اید نشان می دهد اینان که الان تبدیل به مجرم شده اند قبلا از اصحاب ایمان بوده اند، و متاسفانه از نور به تاریکی رفته اند.
✅ مراقب باشیم که گاهی راه انحراف به باریکی یک تار مو است ✅
✨ جزء یازدهم ✨
نیکو کاران و بدکاران:
🌹🌹لِلَّذینَ أَحْسَنُوا الْحُسْنى وَ زِیادَةٌ وَ لایَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَ لا ذِلَّةٌ أُولئِکَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ هُمْ فیها خالِدُونَ.
کسانیکه نیکی کردند، پاداش نیک و افزون بر آن دارند و تاریکی و ذلت، چهره هایشان را نمی پوشاند. آنها اهل بهشتند و جاودانه در آن خواهند ماند. ۲۶
👈 آنگاه در وصف بدکاران فرموده است:
🌹وَ الَّذینَ کَسَبُوا السَّیِّئاتِ جَزاءُ سَیِّئَة بِمِثْلِها وَ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ما لَهُمْ مِنَ اللّهِ مِنْ عاصِم کَأَنَّما أُغْشِیَتْ وُجُوهُهُمْ قِطَعاً مِنَ اللَّیْلِ مُظْلِماً أُولئِکَ أَصْحابُ النّارِ هُمْ فیها خالِدُونَ.
اما کسانیکه مرتکب گناهان شدند، جزاى بدى به مقدار آن دارند، و ذلت و خوارى، چهرهء آنانرا مى پوشاند، و هیچ چیز نمى تواند آنها را از (مجازات) خدا نگه دارد! (چهره هاشان آنچنان تاریک است که) گوئى با پاره هائى از شب تاریک، صورت آنها پوشیده شده! آنها اهل دوزخند، و جاودانه در آن خواهند ماند. ۲۷ یونس.
تفسیر: لطف خداوند منان بر همهء بندگانش. 👇
به مؤمنان که پاداش نیکوکاریشان بیش از اعمالشان است (تکرار آیهء ۱۶۰ انعام. در آنجا پاداش مومنین را ۱۰ برابر فرموده است).
و لطف به گنهکاران که جزای گناهشان فقط به همان اندازه است، نه بیشتر.
👌 اما اولیاء الله، بالاترین مراتب:
🌹أَلا إِنَّ أَوْلِیاءَ اللّهِ لاخَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ.
آگاه باشید! اولیاء خدا، نه ترسى دارند و نه غمگین مى شوند. ۶۲ یونس.
ترس و نگرانی از آینده ندارند چون توکلشان بر خداست، و غم گذشته را نمی خورند چون گذشته، عبرت است.
👈 سپس خصوصیت آنها را در دو کلمه فرموده است:
🌹الَّذینَ آمَنُوا وَ کانُوا یَتَّقُونَ.
همانها که ایمان آوردند، و متقی هستند (از مخالفت فرمان خدا می پرهیزند). ۶۳ یونس.
👈 آنگاه از بشارتها فرموده اند و اطمینان داده اند که کلام خدا تغییر ناپذیر است:
🌹لَهُمُ الْبُشْرى فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الآْخِرَةِ لا تَبْدیلَ لِکَلِماتِ اللّهِ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظیمُ.
در زندگى دنیا و در آخرت، برای آنها بشارت است، وعده هاى الهى تخلف ناپذیر است. و اینست آن رستگارى بزرگ. ۶۴ یونس.
💚 در این که بشارتى را که خداوند در آیات فوق به دوستانش در دنیا و آخرت ارزانى داشته چیست؟ در میان مفسران گفتگو است:
بعضى آنرا مخصوص به بشارتى دانسته اند که فرشتگان در آستانهء مرگ و انتقال از این جهان به مؤمنان مى دهند و مى گویند: وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِى کُنْتُمْ تُوعَدُونَ: و بشارت باد بر شما به آن بهشتى که به شما وعده داده شده است. ۳۰ فصلت.
بعضى دیگر، آنرا اشاره به وعده هاى پیروزى پروردگار، و غلبه بر دشمنان، و حکومت در روى زمین (مادام که مؤمنند و صالحند)، می دانند.
در بعضى از روایات هم، این بشارت به خواب هاى خوش که مؤمنان مى بینند تفسیر شده.
✅ ولی اَلبُشریَ، بصورت مطلق است و معنای وسیعی دارد که هر گونه بشارت، و شادىِ پیروزى و موفقیت را شامل مى شود، و همهء آنچه در بالا ذکر شد در آن درج است، و در واقع هر کدام، اشاره به گوشه اى از این بشارت وسیع الهى دارد.
و به یک تعبیر می توان گفت: این اثر تکوینى و طبیعى ایمان و تقواست، که روح و جسم انسان را از انواع دلهره ها و وحشت هائى که زائیدهء شک و تردید، و همچنین نتیجهء گناه و انواع آلودگى هاست، دور مى سازد. و چه بشارتی بالاتر از این حس آرامش که نتیجهء اطمینانی هست که در دل دوستان خدا نسبت به خدا بوجود می آید؟
🌷روایتی مهم از حضرت امیر:
حضرت امیر آیهء فوق را تلاوت فرمودند، و سپس از یاران خویش سؤال کردند: مى دانید اولیاء الله چه اشخاصى هستند؟
عرض کردند: اى امیر مؤمنان! شما خودتان بفرمائید که آنان کیانند؟
💚 امام فرمودند:
دوستان خدا، ما و پیروان ما که بعد از ما مى آیند هستیم، خوشا به حال ما، و بیشتر از آن، خوشا به حال آنها.
بعضى پرسیدند: چرا بیشتر از ما؟ مگر ما و آنها هر دو پیرو یک مکتب نیستیم و کارمان یکنواخت نمى باشد؟
💚 فرمودند: نه، آنها مسئولیت هائى بر دوش دارند که شما ندارید، و تن به مشکلاتى مى دهند که شما نمى دهید.
نورالثقلین، ج۲، ص۳۰۹.
بحارالانوار، ج۶۵، ص۳۴.
✨ دعاهای قرآنی ✨
🟢 سورهء مائده:
🌹 رَبَّنَا آمَنَّا فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ
پروردگارا! ایمان آوردیم. پس ما را با گواهان بنویس. ۸۳ مائده
🌹اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنزِلْ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِّنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِّأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِّنكَ ۖ وَارْزُقْنَا وَأَنتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ.
خداوندا! اى پروردگارما! از آسمان مائده اى بر ما نازل کن. تا عیدى براى اول و آخر ما، و نشانه اى از تو باشد. و به ما روزى ده. تو بهترین روزى دهندگانى. ۱۱۴ مائده.