گفتگوی ملک الموت با مؤمن _از حضرت امام حسن عسکری(ع) روایت شده _که فرمودند: پیامبر اکرم(ص) فرموده است: _مومن همیشه از عاقبت خود بیمناک است و تا _وقت جان دادن به خشنودی و رضایت پروردگار _یقین پیدا نمی‌کند،

در هنگام مرگ که فرشته بر او فرود می‌آیند در آن موقع که از همه چیز مأیوسشده و سینه اش به تنگ آمده و از عاقبت مرگ و گناهان خود در حالت اضطراب است، ملک الموت به او می‌گوید:

چرا اینقدر مضطربی؟ آیا شخص عاقل بخاطر آنکه دستش از دنیا و مال آن کوتاه شده این اندازه غم و غصه می‌خورد؟ نگران مباش پروردگارت چندین برابر آن را در آخرت به تو عطا خواهد فرمود؛ بالای سر خود را نگاه کن و جایگاهت را ببین این قصور و درجات و منازلی که می‌بینی تمام آن ها به تو تعلق دارد، دوستان و نزدیکان و فرزندان صالح تو در آنجا با تو خواهند بود. پس از آن به او گید مشآده کن محمد و علی و آل او و ائمه معصومین(ع) را که تو همنشین این بزرگواران خواهی بود. آیا این ها بهتر از اهل و عیال تو نیستند؟ آیا راضی نیستی اهل بیت(ع) انیس و مونس تو باشند؟

در آن وقت آن مومن عرض می‌کند: پروردگارا راضی و خوشنود شدم. خطاب می‌رسد تمام این ها بخاطر استقامت و پیداری هایی یود که در دنیا نمودی. فرشتگان به او می‌گویند:

ما در دنیا و آخرت از دوستدارانت بوده و هستیم و در بهشت هرچه دلت می‌خواهد و آرزوی آن را داری مهیّا و آماده است. است سفرۀ احسان و میهمانی با شکوه را خداوند بشخنده و مهربان برای تو گسترده و فراهم ساخته است.

حضور شیطان و لشکریانش و وسوسه او هنگام مرگ از جمله کسانی که هنگام مرگ نزد محتضر حاضر می‌شود، شیطان است؛ او برای فریفتن و گرفت ایمان مومن در هنگام جان دادن حاضر می‌شود. در روایتی صفوان بن مهران از امام صادق(ع) نقل می‌کند که ایشان فرمودند:

«هنگامی که مرگ یکی از دوستداران ما فرا می‌رسد، شیطان از جانب راست و چپ او می‌آید تا از ایمان و اعتقادی که دارد، او را باز دارد. ولی خداوند مانع او می‌شود و به همین دلیل می‌فرماید:

خداوند مومنان را با گفتار ثابت و استوار (عقیده صحیح و محکم) در حیات دنیا و آخرت پا برجا و ثابت می‌دارد _بحارالانوار،ج۶،ص۱۸۸.»

در روایت دیگری آمده است که وقتی ابلیس، ملک الموت را همراه با پانصد فرشته می‌بیند که با کیفیت خاصّی برای قبض روح مومنی می‌آیند، دست بر سر گذاشته و فریاد می‌کشد. در این هنگام لشکریانش علت را جویا شده به او می‌گویند:

ای سرور ما چه اتفاقی برای شما افتاده؟ جواب می‌دهد: آیا نمی‌بینید که به این بنده چگونه کرامیت عطا شده است؟ چرا غفلت کردید و نتوانستید او را فریب داده و گمراه کنید؟ گویند ما دربارۀ او تلاش خود را کردیم؛ ولی او از ما پیروی نکرد

شیطان توانایی جذب همگان را ندارد؛ بلکه افراد بی ایمان و دنیا طلبان غافلی که در طول زندگی خود را در اختیار او قرار داده و او را «ولیّ» خود انتخاب کرده بودند، در آن لحظه هم به فرمانش گوش می‌سپارند و در این موقع حساس اگر ایمان ضعیفی هم داشته باشند، از دست می‌دهند...