درصد مستاجر به مالک، قاعده تعارف و آمار آسیبهای اجتماعی: نمودار فوق نشان می دهد که نسبت مستاجر به مالک در مناطق شهری در ایران طی سالهای اخیر به طور دائم در حال افزایش بوده است. البته این آمار، مربوط به کل کشور است و آمار کلانشهرها متفاوت است (مثلا اکنون در تهران، بیش از ۵۰ درصد خانواده ها مستاجر هستند). تداوم این روند، می تواند پایداری اجتماعی را در محلات شهری به شدت کاهش دهد. زیرا خانواده هایی که مستاجر هستند غالبا بعد از یکی دو سال مجبور به جابجایی محل سکونت خود می شوند و این جابجایی مداوم سبب میشود روابط همسایگی در محلات به علت عدم تداوم زمانی، به عمق لازم نرسد؛ بگذریم که این جابجایی های مستمر، حتی خود مفهوم محله را نیز با چالش مواجه کرده است. لذا شناخت عمیق بین همسایه ها شکل نمی گیرد که نتیجه آن، کاهش پایداری اجتماعی و بالتبع، افزایش آمار آسیبهای اجتماعی و نرخ نزاع و ... در محلات است. وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا: ما شما را گروه گروه قرار دادیم تا همدیگر را بشناسید (حجرات/۱۳). واژه "لِتَعَارَفُوا" در آیه فوق، بیانگر یکی از اصول مهم شهر اسلامی تحت عنوان "تعارف" به معنای شناخت است. یعنی بایستی شهر به نحوی مدیریت شود که امکان شناخت حداکثری بین ساکنان محلات به وجود آید. اما افزایش آمار مستاجران سبب سکونتهای کوتاه مدت بخش زیادی از خانواده ها و در نتیجه، عدم شکل گیری روابط عمیق همسایگی و کاهش تعارف/شناخت همسایگان از یکدیگر میشود. یکی از دلایل افزایش آمار آسیبهای اجتماعی در شهرهای معاصر در مقایسه با شهرهای سنتی همین موضوع است. @baladetayyeb

ارتباط تراکم فروشی با تضعیف قاعده تعارف و افزایش آسیبهای اجتماعی: در یادداشت های قبل اشاره شد که قاعده تعارف (به معنای شناخت) از قواعد مهم شهر اسلامی است که برگرفته از واژه "لِتَعَارَفُوا" در آیه ذیل می باشد: وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا: ما شما را گروه گروه قرار دادیم تا همدیگر را بشناسید (حجرات/۱۳). به این معنا که شهر اسلامی بایستی به نحوی مدیریت شود که امکان شناخت حداکثری ساکنان محلات از یکدیگر فراهم شود که این موضوع، سبب افزایش تعاملات شهروندی و پایداری اجتماعی خواهد شد. اما قاعده تعارف طی دهه های اخیر در کلانشهرهای ما به طرز محسوسی با چالش مواجه شده است؛ علاوه بر موضوع افزایش درصد مستاجر به مالک و جابجایی های مداوم بخشی از خانواده ها در کلانشهرها (که قبلا مورد اشاره قرار گرفت) یکی دیگر از دلایلی که سبب کاهش تعارف/شناخت عمیق شهروندان و ساکنان محلات از یکدیگر شده است سیاستهای اشتباه شهرداری ها در نحوه تامین بودجه است. اکنون در کلانشهرها تقریبا ۶۰ تا ۷۰ درصد بودجه، از محل عوارض صدور پروانه ساخت و روشهای مشابه دیگر تامین میشود که اصطلاحا این نوع منابع را منابع ناپایدار می گویند. این در حالی است که در اغلب کشورهای توسعه یافته، سهم بودجه شهرداری ها از محل منابع ناپایدار، نهایتا حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد است. خب ربط این موضوع به قاعده تعارف چیست؟ وقتی که شهرداری ها مجبور باشند برای تامین بودجه خود، هرچه بیشتر بر تنور ساخت و ساز در محدوده قانونی شهر بدمند چاره ای ندارند جز رو آوردن به روشهایی نظیر تراکم فروشی و بارگذاری های مازاد تا بتوانند از محل عوارض این تراکم فروشی ها، درآمد بیشتری کسب کنند. نتیجه، تمرکز گرایی و تراکم افزایی و بالتبع، جذب جمعیت و شلوغی بیش از پیش کلانشهرهای ما است. حاصل این سیاست، ازدحام فوق العاده زیاد جمعیت در کلانشهرها است که علاوه بر مسائل ترافیکی و زیست محیطی و ...، قاعده تعارف/شناخت را نیز با چالش مواجه کرده است. زیرا تحقیقات نشان می دهد که اگر تراکم جمعیت از حدود مشخصی فراتر رود، سبب سست شدن تعاملات شهروندی و عزلت گزینی همسایگان میشود و در چنین شلوغی و ازدحامی، همسایه ها ترجیح می دهند با یکدیگر ارتباط کمتری بگیرند. دقیقا برخلاف شهر سنتی که به علت عدم ازدحام، روابط همسایگی با قوت بیشتری شکل می گرفت و در نتیجه به علت رعایت قاعده تعارف/شناخت، پایداری اجتماعی بیشتر و همچنین آسیبهای اجتماعی کمتری داشتند. پس گرچه رونق ساخت و ساز در شرایط فعلی کشور، اصلی ضروری است اما محدوده قانونی برخی کلانشهرها (به ویژه تهران) که تراکم جمعیتی آنها بسیار فراتر از حد مطلوب شده است اصلا موقعیت مناسبی برای این موضوع نیست و بایستی از سایر پهنه های بالقوه برای این موضوع بهره برد. شهرداری های این نوع کلانشهرها نیز لازم است با نوآوری و بداعت، روشهای دیگری را برای تامین مالی خود و خلق منابع جدید بیابند. در غیر این صورت، به دلیل تضعیف هرچه بیشتر قاعده تعارف، شاهد افزایش روز افزون آسیبهای اجتماعی در این کلانشهرها خواهیم بود. @baladetayyeb

سرطانی تحت عنوان "خانه های نقلی در کلانشهرها"! ببینید که این سرطان چه بلایی بر سر سبک زندگی ما آورده است... مدت زمان: ۱ دقیقه و ۴۰ ثانیه @baladetayyeb

تذکر صریح رهبر معظم انقلاب به شورای شهر و تیم‌ مدیریت شهری اسبق تهران‌. از این تذکر بیش از ۲۰ سال می گذرد و ما هنوز اندر خم یک کوچه ایم! آلودگی هوا، نفس شهرهایمان را برید و معضلات اجتماعی فرهنگی نیز نفس دلهایمان را؛ و آنچه مسلم است رابطه معنادار این نوع معضلات با سیاستهای شهرسازی است. عجیب آنکه چند ماه قبل، این تذکر رهبری را به یکی از مدیران ارشد شهری کلانشهرها یادآور شدم و ایشان در پاسخ گفتند که باید ببینیم رهبری این جمله را کجا و به چه کسانی گفته است چون نیت ما از بلندمرتبه سازیها، خدمت و کسب درآمد برای تکمیل زیرساختهای شهری است! یاللعجب از این نوع توجیهات! مثلا جناب کرباسچی که ۳۰ سال قبل تراکم می فروخت قصد داشت با پولش چه کند؟ کله پاچه میل کند؟! یا او هم میگفت قصد خدمت و تکمیل اتوبانها و زیرساختها را دارم؟ نتیجه این توسعه عمودی کلانشهرها و تراکم فروشی ها بعد از چند دهه چه شده؟ شهرهای روانتر یا قفلتر؟ @baladetayyeb

تذکر مغفولی که اکنون بعد از سالها، آثار غفلت از آن کاملا هویدا شده است. پژوهش های مختلف نشان می دهند بین آسیب های اجتماعی و مسائل فرهنگی با الگوهای معماری و شهرسازی رابطه معناداری وجود دارد. سهم سیاستهای اشتباه شهرسازی ما از این معضلات (اعم از افزایش سرانه جرم و نزاع و طلاق و ...) چقدر بوده است؟ از این نوع تذکرات مغفول رهبری در زمینه های مختلف (اقتصادی، اجتماعی و ...) الی ماشاء الله داریم. مدیرانی که سالها شعار ولایت مداری دادند و در عمل، تذکرات رهبری برایشان اولویت دهم هم نبود اکنون باید پاسخگوی وضع موجود باشند. همانهایی که اغلبشان هم این روزها سکوت کردند‌ (چه چپ و چه راست) تا مبادا هزینه غیرلازمی پرداخت نمایند شایسته شعارهای هنجارشکنانه ماه های اخیر بودند و نه رهبر انقلاب که آنچه شرط بلاغ بود را گفته بود. @baladetayyeb

به این عکس دقت بفرمایید : لحظه فراموش نشدنی بالا بردن جام قهرمانی توسط اسطوره فوتبال جهان، لیونل مسی. لحظه ای که خیلی از علاقه مندان فوتبال، سالها منتظرش بودند. اما این عکس، علاوه بر جنبه فوتبالی، جنبه دیگری هم دارد و آن هم فرصت شناسی قطری ها برای تبلیغ نشانه های فرهنگی خودشان است. آنها با هوشمندی، عبا (لباس بومی و سنتی خود) را بر تن اسطوره فوتیال جهان کردند تا این لحظه را که قاعدتا میلیاردها نفر در جهان نظاره گر بودند، در جلوی چشمان امانوئل مکرون (رئیس جمهور فرانسه) و بسیاری از سیاستمداران دیگر حاضر در ورزشگاه و همچنین میلیاردها بیننده تلویزیونی، به میدانی برای تبلیغ فرهنگ خود تبدیل کنند. شخصا حدس میزدم که این جام را نهایتا مسی بالا خواهد برد ولی حتی یک درصد هم احتمال نمی دادم که با هوشمندی قطری ها، جام را با لباس عربی بالا ببرد تا به ابزاری برای تبلیغ فرهنگ آنها تبدیل شود. این لحظه، در قاب تاریخ ثبت شد تا درسی باشد برای همه ما که از لحظه لحظه ها برای ترویج و معرفی فرهنگ بومی خود به دیگران حسن استفاده را ببریم. پی نوشت تخصصی متناسب با موضوع این کانال : قابل توجه مدیرانی که آتش بر خرمن میراث بومی این مرز و بوم می زنند و بدون توجه به اهمیت پاسداشت داشته های بومی، به تخریب بافتهای تاریخی و میراث غنی فرهنگی ما با انواع توجیهات مختلف مشغول هستند.‌ در کمتر کشور دیگری در جهان، این نوع مواجهه با ریشه های هویتی و میراث بومی را شاهد هستیم. @baladetayyeb

این ویدئوی کوتاه را ببینیم و از خود بپرسیم که جایگاه فرهنگ بومی در متن زندگی ما چیست؟ تزیینی و حاشیه‌ای یا جدی و در متن زندگی واقعی؟ چرا برخی از ما دیوان حافظ را فقط برای شب یلدا و قرآن را فقط برای شبهای قدر می‌خواهیم؟! عزیزی (از فلاسفه و شاگردان مشهور مکتب هایدگر) چند وقت قبل سفری به قم داشت و بعد از مشاهده حجم انبوه فست فود و پیتزا فروشی‌های این شهر گفته بود که باورش برایم سخت است که در شهری که مهد فلسفه صدرایی است این حجم از پیتزافروشی وجود داشته باشد. غرب اگر در تمدن سازی موفق شد، به دلیل امتداد فلسفه‌اش در اجزای مختلف سبک زندگی بود. امتداد فلسفه در کنش‌های عملی است که تمدن‌ساز است وگرنه آن تمدن، صورت عینی نمی‌یابد و صرفا در حوزه نظر باقی می‌ماند و مناسک و نشانه‌هایش نهایتا نقشی تزیینی و حاشیه‌ای می‌یابد. مدت زمان: ۱ دقیقه و ۴۰ ثانیه @baladetayyeb

https://jamejamonline.ir/005q0D یکی از توجیهات اصلی مدافعان آپارتمان سازی و توسعه عمودی شهرها، صرفه جویی در مصرف آب به ویژه با توجه به اقلیم خشک و کم بارش ایران است. پاسخ مستند و علمی به این ادعا را در لینک فوق ملاحظه بفرمایید. البته حتی اگر این ادعا درست بود (که نیست)، توسعه افقی در مقایسه با توسعه عمودی و متراکم، آنقدر مزیت داشت که اندکی افزایش مصرف آب را هم میشد نادیده گرفت. مسائلی نظیر آسیب های اجتماعی، معضلات ترافیکی، مسائل زیست محیطی و آلودگی هوا و ... و بسیاری از مسائل و هزینه های پنهان دیگر که در توسعه متراکم و عمودی به مراتب بیشتر از توسعه افقی است. به علاوه، نسبت این نوع شهرهای متراکم و عمودی با سبک زندگی اسلامی ایرانی چیست؟ مگر غیر از این است که کنش های هر تمدنی باید با بینش ها و ارزشهایش هماهنگ باشد؟ آیا کلانشهرهای متراکم و عمودی ما که محصول فلسفه نظام سرمایه داری است کمترین نسبتی با مبانی و فلسفه انقلاب اسلامی دارد؟ آیا بعد از ۴ دهه از انقلاب اسلامی، وقت بازنگری جدی در سیاستهای مدیریت شهری ما متناسب با سبک زندگی اسلامی ایرانی نرسیده است؟ تهرانیزه کردن شهرهای کوچکتر و بسط الگوی متراکم و عمودی تهران به شهرستانها در کشور ایران که محدودیت زمین ندارد چه توجیهی دارد؟ آیا منفعت جریان خاصی در میان است و یا همه‌ی این اشتباهات ناشی از جهل و خود باختگی در برابر آموزه های تمدن غربی است؟ @baladetayyeb

نمودار فوق نشان میدهد طی سالهای ۱۳۷۲ تا ۱۴۰۰ (یعنی کمتر از ۳۰ سال اخیر) قیمت زمین در تهران ۱۱۱۰ برابر شده و با ثبت این رکورد با اختلاف خیلی زیاد در جایگاه اول کشور قرار دارد. در رتبه های بعد نیز کلانشهرهایی نظیر قم و اصفهان و شیراز و... قرار دارند. اما در همین مدت، دلار در بازار آزاد ۱۷۹ برابر و سکه نیز ۸۰۸ برابر شده است. یعنی رشد قیمت زمین در تهران، تقریبا ۶ برابر رشد قیمت دلار و ۱/۵ برابر رشد قیمت سکه بوده است! نتیجه چه شده است؟ تورم زمین و مسکن، به تدریج از تهران به سایر شهرهای کشور نیز منتقل شده و نتیجه، پایین تر آمدن نرخ دسترسی پذیری مردم به مسکن در کل کشور بوده است. در انگلستان طی همین بازه زمانی، قیمت زمین فقط حدود ۵ برابر شده است. از سوی دیگر، تهران اکنون حدود ۳۰۰هزار خانه خالی دارد و لندن (پایتخت انگلستان) با جمعیت مساوی با تهران، کمتر از ۳۰هزار خانه خالی دارد (یعنی کمتر از یک دهم تهران). خب چه اتفاقی افتاده است؟ آیا انگلستان معجزه کرده است؟ خیر. آنها در کنار کنترل تورم، بازار مسکن و مستغلات خود را با انواع سیاستهای مالیاتی تنظیم گری کرده اند و با وضع مالیاتهای سنگین و بازدارنده بر زمین و خانه های خالی، اجازه نداده اند که زمین به ابزاری برای سفته بازی و سوداگری تبدیل شود. اما در تهران به دلیل تبدیل شدن زمین و مسکن به کالای سرمایه ای، اینها به ابزاری برای سوداگری (حتی بیش از سکه و دلار) تبدیل شده است. راه حل اجمالی چیست؟ آمایش سرزمین و توزیع عادلانه امکانات در کشور در راستای تمرکز زدایی از کلانشهرها به همراه تنظیم گری بازار مسکن و مستغلات با ابزارهای مالیاتی @baladetayyeb

به یک دایی اجاره‌ای نیازمندیم! این، نمونه‌ای از پیامهایی است که امروزه به دلیل بحرانهای عاطفی در بسیاری از کشورهای غربی و شرقی (اعم از امریکا و ژاپن و ...) برای شرکتهای مشخصی ارسال می‌شود تا دوست یا فامیل اجاره‌ای برای شما تهیه کنند! برای مثال، جمله Need a mom (به یک مادر نیازمندیم) را خودتان جستجو کنید و نتیجه را بنگرید! این پدیده عجیب و ارتباطش با تغییر ساختار خانواده و همچنین معماری خانه را که از نتایج سبک زندگی معاصر است در این کلیپ مشاهده بفرمایید. مدت زمان: ۲ دقیقه و ۱۰ ثانیه @baladetayyeb

برنامه ریزی برای واحدهای ۵۵ متری در بلوکهای ۷ طبقه با تراکم حداکثر ۵۲۰ نفر در هکتار! کجا؟ نهضت ملی مسکن در شهر مقدس قم! برای اینکه عمق فاجعه را بهتر متوجه شویم عنایت بفرمایید که اکنون تراکم تهران به عنوان متراکم ترین کلانشهر کشور، حدود ۱۵۰ نفر در هکتار است. وقتی تهران با تراکم ۱۵۰ نفر در هکتار با این همه معضلات زیست محیطی و آسیبهای اجتماعی و ... مواجه شده است آنگاه با چنین طرحهای متراکمی چه اتفاقی در انتظار قم خواهد بود؟ به علاوه، نسبت این نوع طرحهای عمودی و متراکم با شهرسازی اسلامی ایرانی چیست؟ اگر حتی در قم (به عنوان مرکز علوم دینی) هم قرار نیست به اصول اولیه شهر اسلامی ایرانی پایبند باشیم پس چرا اینقدر این شعار تکرار شود؟! آقایان رسما اعلام کنند که مانیفست ما همان اصول شهرسازی مدرن و مبتنی بر تمدن غربی و نظام سرمایه داری است و تکلیف خودشان با مردم را مشخص کنند. اساسا مشکل آقایان برای طرحهای با تراکم کمتر و معقولتر چیست؟ در طرح نهضت ملی مسکن که زمین رایگان است و هزینه ای برای مردم ندارد، اصرار بر توسعه عمودی چه توجیهی دارد؟ بر فرض که در برخی استانهای کوهستانی محدودیت زمین داشته باشیم، اما قم که هیچ محدودیت جغرافیایی برای الحاق اراضی ندارد. مدیران مربوطه چه پاسخی برای قضاوت آیندگان خواهند داشت؟ انتظار می رود باتوجه به تاثیر چنین الگوهای شهرسازی بر تضعیف ارزشهای دینی و افزایش آسیبهای اجتماعی و فرهنگی، خود علمای عظام به این فاجعه ورود کنند و اجازه تکرار اشتباهات گذشته را ندهند. در غیر این صورت اگر این اتفاق در قم رخ دهد پس فاتحه سایر شهرها را هم باید پیشاپیش بخوانیم. @baladetayyeb

متن کامل نامه بسیار مهم ۱۰ نهاد دانشگاهی و حوزوی فعال در زمینه معماری و شهرسازی اسلامی ایرانی خطاب به رئیس جمهور محترم درخصوص لزوم تجدید نظر جدی در سیاستهای کلان مدیریت شهری و شهرسازی و تقاضا برای توقف دو کلان پروژه در تهران و قم (به عنوان پایتختهای سیاسی و مذهبی کشور). بخشهایی از این نامه مهم: - آیا صلاح است که در دولت انقلابی جنابعالی، برخی مدیران دائماً شعار شهر اسلامی ایرانی را در رسانه ها مطرح نمایند ولی در عمل، شهرسازی حاصل از تمدن معاصر غربی و نظام سرمایه داری را حتی در مهد علوم دینی و پایتخت مذهبی ایران بدون کم و کاست اجرا نمایند؟ آیا عملکرد چنین مدیرانی مصداق آیه شریفه لِمَ تَقولونَ مالا تَفعَلون (صف/۲) نیست؟ - در حالی که مساحت مجموع شهرها و روستاهای کشور فقط حدود یک درصد از مساحت کشور را تشکیل می دهد، خساست مدیران مربوطه در آزادسازی بخش ناچیزی از اراضی ملی برای شکستن احتکار زمین و تمرکز زدایی از کلانشهرها محل سوال جدی دلسوزان است. - اصرار برخی مدیران بر تداوم سیاستهای اشتباه شهرسازی و تراکم افزایی در کلانشهرها که محصول نظام سرمایه داری غربی است، سبب افزایش فاصله طبقاتی و افزایش ضریب جینی فضایی شده است و طبق پژوهشهای معتبر، این نوع سیاستهای شهرسازی عملاً به محرومتر شدن قشر محروم جامعه و ثروتمندتر شدن هرچه بیشتر قشر مرفه و دهکهای ثروتمندتر منتج شده است. متاسفانه شواهدی در دست است که احتمالاً یکی از دلایل تداوم این نوع تراکم افزایی و توسعه عمودی کلانشهرها، تعارض منافع عده ای از مدیران یا نزدیکان ایشان است. @baladetayyeb

بازتاب گسترده نامه ۱۰ نهاد حوزوی و دانشگاهی فعال در زمینه معماری و شهرسازی اسلامی ایرانی به رئیس جمهور محترم در خبرگزاری ها و بخش های مختلف خبری صدا و سیما. این ویدئو مربوط به انعکاس این نامه در بخش خبری ۲۰:۳۰ مورخ ۱۴۰۱/۱۰/۳ می باشد. همچنین خبرگزاری رسمی دولت (ایرنا) و برخی خبرگزاری های دیگر نیز این نامه را منتشر کردند. امید است با درایت ریاست محترم جمهور، تقاضای ۱۰ نهاد مذکور برای بازنگری اساسی در سیاستهای مدیریت شهری و شهرسازی به ویژه در دو کلانشهر تهران و قم مورد توجه جدی قرار گیرد. لینک انعکاس خبر در خبرگزاری دولت (ایرنا): https://irna.ir/xjLkcx @baladetayyeb

طرح عجیب شورای عالی استانها که برای بررسی به مجلس شورای اسلامی ارسال شده و خلاصه اش این است که علاوه بر تهران، در سایر کلانشهرها نیز مدیریت کمیسیون ماده ۵ با شهرداریها باشد؛ یعنی مدیریت کمیسیونی که مهمترین مجرای تراکم فروشی است را به کسی بسپاریم که خودش مهمترین ذی نفع این موضوع است! به اصطلاح عامیانه یعنی گوشت را بدهیم دست گربه! آیا این تعارض منافع آشکار نیست؟! کمیسیون ماده ۵ چه گُلی بر سر تهران زده که بخواهیم همان گُل را بر سر سایر کلانشهرها هم بزنیم؟ آیا نمی دانید که طی چند دهه اخیر، بیشترین حجم از تراکم فروشی و بیشترین حجم تخلف از طرحهای توسعه شهری در تهران، از طریق همین کمیسیون اتفاق افتاده است؟ آلودگی هوای تهران ومشکلات ترافیکی و زیست محیطی و اجتماعی اش را نمی بینید؟! آیا این مشکلات، نتیجه بارگذاریهای فراتر از ظرفیت و تراکم فروشیهای دهه های قبل نبوده که امروز این بلا را بر سر تهران آورده است؟! خفه شدن شهروندانمان در آلودگی هوای تهران بس نیست که بخواهیم بقیه شهرها را هم تهرانیزه کنیم وآینده کودکانمان را تباه کنیم؟ به جای اینکه اشتباهات در تهران را جبران کنید میخواهید با تکرار اشتباهات تهران، سایر شهرها را هم تهرانیزه کنید؟! شما را به خدا بس کنید؛ چهل و چند سال از انقلاب گذشت و هنوز دارید با سیاستهای کاملاً متعارض با فلسفه انقلاب اسلامی شهرها را اداره می کنید؟ رهبر معظم انقلاب با چه زبانی به ما بفهمانند که در پیچ تاریخی هستیم وعبور از این پیچ، ایده های جدید می طلبد و نه بسط تصمیمات اشتباه قبلی به سایر شهرها. انشاالله مجلس محترم به وظیفه خود به احسن وجه عمل نماید @baladetayyeb

پایان حیرت آور گفتگوی ویژه خبری مورخ ۱۴۰۱/۱۰/۴ و سه علامت تعجب! : نمی دانم چند نفر از عزیزان، این گفتگوی ویژه خبری را دیدند؛ معاون محترم عمرانی استاندار قم درخصوص دلایل جایگزینی آپارتمان سازی به جای ویلایی سازی در نهضت ملی مسکن شهر قم دلایلی را مطرح کردند. هر آنچه ایشان فرمودند را کارشناسان محترم برنامه با عدد و رقم پاسخ دادند و مشخص شد که هیچ یک از دلایل مدافعان آپارتمان سازی و متراکم سازی شهرها، صحت ندارد. زیرا مشخص شد که هم در خصوص مجموع هزینه های ساخت و زیرساخت، واحدهای ویلایی نسبت به آپارتمانی مقرون به صرفه تر است؛ هم مصرف آب واحدهای ویلایی و آپارتمانی تقریباً برابر است و هم توسعه افقی در مقایسه با توسعه عمودی و آپارتمانی، به مراتب آسیب های زیست محیطی کمتری به شهر وارد می کند و مهمتر از همه، مسکن ویلایی با سبک زندگی ما تناسب بیشتری دارد و آسیب ها و مسائل اجتماعی و فرهنگی آن نیز به مراتب کمتر است. اما بعد از این همه بحث کارشناسی، معاون محترم استاندار در پاسخ به سوال مجری محترم که از او پرسید که آیا با توجه به مباحث مطرح شده، قول تجدید نظر در آپارتمان سازی را می دهید، خیلی واضح و در پایانی حیرت آور فرمودند خیر! تعجب اول حقیر از این برادر بزرگوار و سایر دوستانی است که بعد از مباحث کارشناسی، باز هم بر نظرات غلط خود پافشاری می کنند! خدمت این دوستان عرض می کنم که بخش عمده ای از مشکلات مملکت ما برای همین نوع تعصبات بی جا است. تعجب دوم حقیر از نهادهای نظارتی است که به رغم مصوبه شورای عالی مسکن و فرمایشات شخص رئیس جمهور و حتی منویات رهبر معظم انقلاب مبنی بر لزوم تحقق سبک زندگی اسلامی ایرانی در زمینه شهرسازی، برخی مدیران میانی مملکت حتی در پایتخت مذهبی کشور به این مصوبات و منویات و فرمایشات رسماً بی توجهی می کنند و همان روال های اشتباه سابق را ادامه می دهند و در عین حال، نهادهای نظارتی نیز صرفاً نظاره گر این بی توجهی به سیاست های رسمی نظام هستند! خب دقیقاً باید چه اتفاقی بیفتد که شما احساس مسئولیت کنید و به موضوع ورود نمایید؟! تعجب سوم حقیر هم این است که چطور ممکن است چهل و چند سال از انقلاب اسلامی گذشته باشد و بیش از سیصد هزار شهید برای اقامه دین خدا در حوزه های مختلف فرهنگی و اعتقادی و اقتصادی و غیره داده باشیم ولی هنوز شهرهایمان را با همان الگوهای دین ستیزِ برگرفته از نظام سرمایه داری غربی بسازیم و اغلب مدیران متشرعی که حتی جای مهر بر پیشانی دارند نیز متوجه نباشند که با این نوع شهرسازی، در حال ویران کردن باورها و ارزشهای بومی و اعتقادی مردم هستند؟! آقایان و خانمها، فأین تذهبون؟! @baladetayyeb

حیف مهمتر است یا میل؟! درباره واژه "حیف و میل" زیاد شنیده ایم. اگر مدیری از جایگاه خود سوء استفاده کند و مثلا چند ده میلیارد تومان از بیت المال را میل کند و نهادهای نظارتی متوجه شوند سریعا به موضوع ورود می کنند. اما در این ویدئوی کوتاه ببینیم که طی دهه های اخیر، چه حجم انبوهی از منابع کشور و ملت در پروژه های مسکن دولتی (که زمینش رایگان بوده) به دلیل اتخاذ سیاستهای اشتباه مدیران کارنابلد، حیف شده است. اینجاست که اهمیت این جمله شهید چمران مشخص می شود: "تقوا از تخصص لازم‎تر است، آن را مي‎پذيرم، اما مي‎گويم آن کس که تخصص ندارد و کاري را مي‎پذيرد، بي‎تقواست". @baladetayyeb

"دنبال این نروید که همان طوری که در طاغوت می‌کرد، شهرها را خیلی مزین کنید و شهرها را خیلی بزرگ بکنید و همه همّ دولت و همه بودجه مملکت خرج شهرها بشود و خرج شمال شهر بشود که باز همان طاغوتیها از آن استفاده بکنند؛ برای این پایین شهریها، برای این بیچاره‌ها - اسلام است؛ حکومت اسلام است - برای اینها فکر بکنید" (صحیفه نور، جلد ۱۳، ص ۲۰۴). چرا برخلاف فرمایشات ایشان، اغلب امکانات کشور را در کلانشهرها، آن هم غالبا در مناطق مرفه کلانشهرها متمرکز کردیم و از بقیه ظرفیتهای سرزمین غفلت کردیم؟ آیا این نوع تمرکزگرایی، همان چیزی نیست که نظام سرمایه‌داری می‌گوید که نتیجه اش، ثروتمندتر شدن هرچه بیشتر قشر مرفه و فقیرتر شدن هرچه بیشتر قشر مستضعف است؟ این جملات مرحوم امام در ترکیب با این کلیپ خیلی معنادار است. مدت زمان: ۱ دقیقه و ۲۶ ثانیه @baladetayyeb

ضمن احترام فراوان به مدیرانی که مخلصانه، آگاهانه و عالمانه مشغول خدمت هستند، اما کم نداریم مدیرانی که بعد از چهل و چند سال از انقلاب، هنوز متوجه ماهیت انقلاب اسلامی نشده اند و کماکان مشغول اجرای نعل به نعل سیاستهای نظام سرمایه داری در این مملکت هستند و هرچه هم با این دوستان بحث می شود که انفلاب اسلامی، راهکارها و روشهای متناسب با فلسفه و مبانی خود را می طلبد از خواب غفلت بیدار نمی شوند. به گمانم گروه اول (مدیران مخلص و در عین حال آگاه و عالم) باید گروه دوم (مدیران غافل) را به سبک این تصویر به دوش بگیرند تا مملکت بتواند به سلامت از این پیچ تاریخی که پر از میدان مین است رد شود؛ وگرنه معلوم نیست که با تداوم ترکاندن مینها توسط این گروه دوم، چه بر سر مملکت بیاید. @baladetayyeb

یادداشت دو بخشی با موضوع بحران مسکن و راهکار پیشنهادی برای حل آن (بخش اول یادداشت): متاسفانه مسئله مسکن به نوعی به مهمترین مسئله کشور ما تبدیل شده است و وعده دولت برای ساخت ۴ میلیون مسکن نیز تاکنون پیشرفت بسیار اندکی داشته است. هم اکنون سهم مسکن از سبد خانوار در مناطق شهری ما حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد است در حالی که متوسط جهانی این عدد، کمتر از ۲۰ درصد از سبد هزینه های خانوار است. از دلایل این بحران، کوتاهی ها و ترک فعلهای قبلی (به ویژه در ۸ سال دولت سابق است)؛ به همین دلیل و برای جبران کوتاهی ها، نهضت ملی مسکن تعریف شد ولی این نهضت نیز تاکنون بسیار کند پیش رفته است. یکی از دلایل اصلی عدم‌ پیشرفت نهضت ملی مسکن، مشکل بانکها برای پرداخت تسهیلات مسکن است. ظاهرا، مقرر شده است در راستای تامین مالی برای پرداخت این تسهیلات، سهامی به ارزش ۳۵ هزار میلیارد تومان به بانک‌ها داده شود تا بانک‌ها با عرضه این سهام در بورس به سرمایه مورد نیاز برای پرداخت تسهیلات دست یابند. اما به این راهکار، حداقل سه نقد مهم وارد است: - اولا بعد از ریزش های دو سال اخیر، هنوز مردم اعتماد لازم را به بورس پیدا نکرده اند و رشد اخیر بورس نیز حاصل افزایش شدید قیمت دلار بوده و لذا این حجم از عرضه سهام در بورس برای تامین مالی تسهیلات ممکن است مجددا به ریزش بورس منتج شود. - ثانیا قاعدتا تزریق این حجم از تسهیلات و نقدینگی به جامعه، آثار تورمی قابل توجهی بر جای خواهد گذاشت. - ثالثا با توجه به برخی تجارب منفی گذشته، برخی از مردم به پروژه های انبوه سازی مسکن دولتی اعتماد چندانی ندارند؛ کما اینکه هنوز بعد از سالها، برخی از واحدهای مسکن مهر، تکمیل و تحویل متقاضیان نشده است. با توجه به نقدهای فوق، انشاالله در بخش دوم این یادداشت، به تشریح راهکار پیشنهادی خواهیم پرداخت. @baladetayyeb

یادداشت دو بخشی با موضوع بحران مسکن و راهکار پیشنهادی برای حل آن (بخش دوم یادداشت): با توجه به مواردی که در بخش اول یادداشت تشریح شد پیشنهاد میشود دولت از راهکار مسکن اندک افزا با رویکرد توسعه افقی (مسکن ویلایی) استفاده کند. زیرا با توجه به بی اعتمادیِ بسیاری از شهروندان به پروژه های انبوه سازی و مسکن دولتی، بهتر است دولت از تصدی گری اجتناب کند و به جای آن، روشی را اتخاذ کند تا مشارکت حداکثری توسط خود مردم برای ساخت مسکن اتفاق بیافتد؛ تجربه هم نشان داده است که هر جا خود مردم وارد میدان شده اند گره مشکلات باز شده است. برای این امر، دولت با شکستن احتکار زمین، باید بخش اندکی از زمین های دولتی را به مردم واگذار کند و اندکی نیز تسهیلات ارائه نماید تا خود مردم بتوانند ساخت مسکن را در زمینهای واگذار شده با الگوی ویلایی ۱ یا نهایتا ۲ طبقه شروع نمایند و ادامه کار را مردم به تدریج با نقدینگی که خود تامین می نمایند تکمیل نمایند. این، همان راهکار مسکن اندک افزا با الگوی توسعه افقی است. برخی از مزایای این روش: - اولا در مقایسه با روش قبل (که در بخش اول یادداشت تشریح شد) تسهیلات کمتری به مردم ارائه میشود و اغلب نقدینگی را خود مردم به تدریج تامین می نمایند و لذا برخلاف روشهای قبلی، نه تنها آثار تورمی ندارد بلکه به دلیل جمع آوری نقدینگی که اکنون در جامعه موجود است و غالبا صرف فعالیتهای غیر مولد میشود (نظیر طلا و سکه و دلار و ...)، به کنترل تورم نیز می تواند کمک نماید. در این روش چون واحدها ویلایی است و خود فرد، مالک تمام و کمال ساختمانش است، به هر طریق ممکن نقدینگی لازم را برای تکمیل تدریجی خانه اش تامین می کند. - ثانیا چون در این راهکار، جنس پروژه ها از نوع انبوه سازی نیست و محور کار، خود مردم هستند لذا دیگر خبری از بی اعتمادی به پیمانکار و دولت و غیره در پروژه های انبوه سازیِ مسکن دولتی نیست و مشارکت حداکثری مردمی که همیشه حلال المسائل بوده است واقع خواهد شد. - ثالثا چون خود مردم خانه های ویلایی خود را به تدریج با سلیقه خود تکمیل می نمایند حس تعلق بیشتری به واحدهای خود خواهند داشت و لذا احتمال ماندگاری بیشتر و بالتبع پایداری اجتماعی بیشتری برای چنین بافتهایی می توان تصور نمود. - رابعا چون در این حالت، الگوی ویلایی جایگزین انبوه سازیهای آپارتمانی میشود از معایب مسکن آپارتمانی و بلوکهای متراکم اجتناب میشود؛ معایبی نظیر افزایش آسیب های اجتماعی، مسائل زیست محیطی و ... که در مجتمع های آپارتمانی به مراتب بیشتر از ویلایی است. به علاوه این نوع واحدهای ویلایی با سبک زندگی اسلامی ایرانی و فرهنگ ما نیز تطبیق بیشتری دارد. - خامسا بار مالی کمتری به مردم وارد میشود زیرا طبق محاسبات، اگر هزینه زمین رایگان باشد (نظیر نهضت ملی مسکن که زمین را خود دولت تامین می کند) هزینه های ساخت واحد ویلایی در مقایسه با واحد آپارتمانی به مراتب کمتر است؛ چون هزینه مشاعات و آسانسور و ... حذف میشود و لذا مردم با هزینه کمتری و سریعتر می توانند با مدیریت خود و به دور از بدقولی های بقیه شرکا و وعده و وعیدهای دیگران، واحدشان را تکمیل نمایند. البته در این راهکار، لازم است برای ضمانت اینکه زمین های واگذار شده توسط دولت در مدت معینی توسط مالکان ساخته شوند و وارد چرخه سفته بازی نشوند تدابیری نیز توسط دولت اندیشیده شود‌. @baladetayyeb

بیانات صریح امام جمعه پردیسان قم در نقد چند بُعدی مسکن آپارتمانی و گلایه از توقف ویلایی سازی در شهر قم در نماز جمعه پردیسان، مورخ ۱۴۰۱/۱۰/۹ به عنوان یک کارشناس معماری و شهرسازی، عمق درک ایشان از این موضوع را تحسین می کنم و استماع این فایل را خدمتتان پیشتهاد می کنم. مدت زمان: ۱۱ دقیقه @baladetayyeb

چند سطر برای مدیران خوب و باعرضه درباره "عمق سکولاریسم در نظام آموزشی و اجرایی کشور" (این چند سطر، در خصوص معماری به عنوان مثال ارائه شده است اما همین وضعیت، بر بسیاری از موارد دیگر نیز حاکم است): مدت زمان مطالعه: ۲ تا ۳ دقیقه گرچه می دانم که این روزها، عملکرد برخی از مدیران خوب ولی بی عرضه (به تعبیر آیت الله جوادی آملی) باعث شده نتوان به سهولت از لزوم توجه به آموزه های دینی در مدیریت کشور سخن گفت ولی چون شخصا بی عرضگی این‌ نوع مدیران را به پای اسلام نمی نویسم لازم دانستم این چند سطر را بنویسم. یکی از گرایش های کارشناسی ارشد در رشته معماری، کارشناسی ارشد معماری اسلامی است. در سایر گرایش های معماری، نام بردن از منابع دینی و آموزه های اسلامی، از نظر برخی از اساتید سکولار، خبط بزرگ تلقی می شود اما آنچه جای تعجب دارد وضعیت سرفصل های کارشناسی ارشد معماری اسلامی است. توضیح آنکه در رشته معماری، مهمترین واحدهای درسی، دروس طراحی است و ارشد معماری اسلامی دارای سه درس طراحی با این عناوین است: طراحی ابنیه مذهبی ۱ و ۲ و ۳ که به ترتیب طی ترمهای ۱ تا ۳ به دانشجو ارائه می شود. اما همانطور که از عناوین درسی این سه درس مشخص است، هر سه صرفا متمرکز بر طراحی ابنیه مذهبی نظیر مسجد و حوزه علمیه و ... می باشد. خب معنای این چیست؟ معنایش آن است که از نظر دوستانی که این سرفصلها را نوشته اند و تصویب کرده اند، اسلام در خصوص معماری، به جز معماری ساختمانهای مذهبی، ساکت و صامت است و لذا معماری اسلامی، صرفا یعنی معماری ابنیه مذهبی! در چنین نگرشی، به اشتباه چنین تصور می شود که اسلام در طراحی سایر موارد نظیر مسکن، بازار، محله و ... هیچ حرفی برای گفتن ندارد (نه در سطح استراتژی و تاکتیک و نه در سطح راهکار و تکنیک) و لذا در سایر ابنیه، آموزه ها و استانداردهای برگرفته از سایر منابع (بعضا منابع کاملاً متعارض با آموزه های دینی)، مبنای تعلیم دانشجویان ما قرار می گیرد. آنگاه همین دانشجویان، بعد از فارغ التحصیلی، مشغول کار می شوند و شهرهای ما را بر اساس همین آموزش سکولاری که در دانشگاه ها دریافت کرده اند، طراحی می کنند و یا بعضاً با گرفتن مسئولیت های اجرایی یا تقنینی، سیاستهای کلان کشور را تعیین می نمایند. نتیجه می شود همین وضعیت فعلی که برای آنکه به آقایان و خانمهای مدیر (در واقع همان دانشجویان دیروز) بفهمانیم که مثلا عمودی سازی، آپارتمان سازی و یا متراکم سازی شهرها در تعارض با سبک زندگی اسلامی ایرانی است باید پوست خودمان را بکنیم و آخرش هم متوجه نشوند که دارند با مصوبات و برنامه های خود، چه تیشه ای به ریشه سبک زندگی و مبانی تمدنی ما می زنند. ماحصل چه می شود؟ میشود انبوهی از برنامه های متعارض با مبانی اسلامی که گرفتاری اش می مانَد برای ملت مظلوم. مثلا یک قلمش همین آلودگی هوای این روزهای تهران و کلانشهرها هست که نتیجه تمرکزگرایی ها و بارگذاری های بیش از ظرفیت اکولوژیک شهرها است؛ در حالیکه اگر آقایان و خانمهای مسئول، درست آموزش دیده بودند می‌دانستند که در منابع دینی، این نوع توسعه عمودی و متراکم نفی شده است. نمی دانم، شاید هم آموزش دیده اند ولی در مقام اجرا، سکولار اقدام می کنند و اراده اجرای دانسته ها را ندارند و یا پای منافع دیگری در میان است و ... خب با توجه به توضیحات فوق، آیا مسئولان ذیربط (البته از نوع خوب و باعرضه)، وظیفه ای برای درمان این نوع نگرش سکولار، هم در سیستم آموزشی و هم در سیستم اجرایی کشور ندارند؟ @baladetayyeb

ببینید غربی‌ها چطور با ایده‌های خلاقانه، از اتمام سال ۲۰۲۲ و آغاز سال ۲۰۲۳ برای تبلیغ فرزندآوری بهره برده‌اند. در کنار این نوع تبلیغات، آنها سعیشان بر این است که الزامات فرزندآوری را عملا نیز لحاظ کنند که از مهمترینش، نوع مسکن و کم و کیف آن است. هم اکنون، سهم مسکن از سبد هزینه‌های خانوار در برخی کلانشهرهای ما حدود ۵۰درصد است در حالی که متوسط جهانی این رقم، زیر ۲۰درصد است! علاوه بر هزینه زیاد مسکن، کیفیت اغلب خانه‌های ما نیز هیچ سنخیتی با فرزندآوری بیشتر ندارد؛ خانه‌های نُقلی پنجاه شصت متری در کلانشهرهای متراکم و پر از دود که دائما مدارسش از شدت آلودگی هوا تعطیل می‌شوند و کودکانش بدون تامین نیازهای روحی و جسمی خود مجبورند صبح تا شبشان را توی این قفسهای آپارتمانی سپری کنند چطور می توانند بستری برای فرزند آوری بیشتر باشند؟ چطور است که در خود آمریکا (به عنوان مهد نظام سرمایه داری) از الگوی شهرسازیِ پهن دشتی و شهرهای کم تراکم و خانه های وسیع استفاده می کنند ولی ما باوجود داشتن زمین فراوان، شده‌ایم کاسه داغتر از آش و دائم بر تنور تمرکز و تراکم کلانشهرهایمان می دمیم و حتی شهرهای کوچکمان را هم داریم تهرانیزه می‌کنیم! آیا می‌دانستید که اکنون کمتر پایتختی در جهان است که تراکمش بیشتر از تهران باشد؟ دولت محترم با شکستن تحریم خودساخته زمین و باز کردن کمربند شهرها، عملا تراکم‌زدایی از کلانشهرها را شروع کند تا هم مشکل مسکن مردم حل شود و هم به تبعش معضل فرزندآوری حل شود. @baladetayyeb

طبق آموزه های سنتی، رنگ ها و نورها نیز مانند انسانها، طبایع مختلف دارند و لذا هر نوع فضایی با توجه به عملکرد و طبعش، رنگ و نور متناسب با خود را می طلبد. در این تصویر، دقت معمار ایرانی در انتخاب رنگ و نور دو فضای متفاوت از خانه طباطبایی های کاشان را ملاحظه بفرمایید. تصویر سمت راست (تالار یا به قول امروزی ها، پذیراییِ خانه) است و تصویر سمت چپ (سه دری یا به قول امروزی ها، اتاق در همین خانه). در ارسی های تالار از رنگ های محرّک مانند قرمز به وفور استفاده شده است زیرا فضای تالار، فضایی اجتماعی است که برای مهمانداری و تعاملات اجتماعی با مهمانان طراحی شده است و لذا بهتر است از رنگ های گرم نظیر قرمز در چنین فضایی بیشتر استفاده شود تا منتج به روابط گرم تر و افزایش تعاملات شود. اما در سه دری (که عملکردش تقریبا شبیه به اتاق در خانه های امروز است) فضا شخصی تر است و لذا غلبه با رنگ های سکون آفرین و ملایمتر نظیر سفید و آبی است که این ویژگی ها کاملاً با عملکرد اتاق تطبیق دارد. @baladetayyeb

از حجاب زدایی از البسه تا حریم‌زدایی از ابنیه! در این ویدئو مشاهده بفرمایید که غربی‌ها از چند دهه قبل، چطور برای تغییر سبک البسه و ابنیه ما سند محرمانه می‌پیچیدند! عجیب آنکه اغلب مدیران ما (چه در شورای عالی شهرسازی، چه در شورای عالی انقلاب فرهنگی و چه در شهرداری‌ها و سایر نهادهای مسئول) بعد از چند دهه از این سند خیلی محرمانه، هنوز متوجه این راهبرد آنها و تاثیر معماری و شهرسازی بر مسئله عفاف و حجاب نشده‌اند و در دهه پنجم انقلاب اسلامی هنوز در حال تکرار همان سیاستهایی هستند که ریشه در دوره پهلوی دارد! اینکه عرض می‌شود انقلاب اسلامی هنوز وارد عرصه معماری و شهرسازی نشده دلیلش چنین مواردی است. @baladetayyeb