💠بررسی کتاب اشعثیات
🔰حضرت استاد #شب_زنده_دار"دام ظله":
✅ ادله قائلین به عدم حجیت کتاب موجود جعفریات
🔶قائلین به عدم حجیت کتاب جعفریات موجود، دو اشکال بیان کرده اند:
🔴 اشكال اول:
کتاب جعفریات موجود و کتابی که حاجی نوری «قدّس سرّه» در مستدرک الوسائل از او نقل می کند معتبر نیست زیرا معلوم نیست این همان کتابی است که اسماعیل بن موسی الکاظم «علیه السلام» یا محمد بن محمد الأشعث نگاشته و دخل و تصرفی در آن نشده باشد.
🔵 اشکال دوم:
اگر فرض شود این کتاب موجود همان کتاب جعفریات نگاشته شده توسط اسماعیل بن موسی الکاظم «علیه السلام» یا محمد بن محمد الأشعث است اشکال می شود در سند این کتاب موسی بن اسماعیل واقع شده است و ایشان با وجود اینکه نوه امام کاظم «علیه السلام» می باشند مجهول الحال هستند یعنی در کتب رجالی راجع به ایشان مطلبی ذکر نشده است؛ بنابراین وثاقت و عدم وثاقت ایشان معلوم نیست و همچنین بعضی فرموده اند اگر مولف کتاب اسماعیل باشد ایشان هم که فرزند امام کاظم «علیه السلام» می باشند مجهول الحال هستند و لذا کتاب جعفریات از جهت سند اشکال دارد.
🔷تقریب اول از اشکال دوم: مجهول بودن موسی بن اسماعيل بن موسی
🔶جواب به تقریب اول از اشکال دوم: وجوه وثاقت موسی بن اسماعيل
1️⃣وجه اول: اثبات وثاقت موسی با شهادت سيد بن طاووس
2️⃣وجه دوم: عدم قدح ابن غضايری
🟩 پاسخ به وجه دوم: شهادت ابن غضايری بر عدم وضع از جانب سهل بن احمد ديباجی
🔷تقریب دوم از اشکال دوم: مجهول بودن اسماعيل بن موسی
🔶جواب به تقریب دوم از اشکال دوم: وجوه وثاقت اسماعيل
1️⃣وجه اول: قرار گرفتن در اسناد کامل الزيارات
🟥پاسخ به وجه اول : مبنايی بودن اين وجه
2️⃣وجه دوم: دستور امام به اسماعيل به نماز ميت بر صفوان
🟧پاسخ به وجه دوم: اين روايت ثابت نيست
3️⃣وجه سوم: عبارت شيخ مفيد «أنّ لکلٍّ منهم فضالً و منقبتاً مشهوره»
🟫اشكال محقق تستری به وجه سوم: عبارت شیخ مفید دلالت بر توثيق ندارد
4️⃣وجه چهارم: شهادت سيد بن طاووس
🟧اشكال اول به وجه چهارم: توصيف به لحاظ حضرات معصومين است
🟩جواب به اشكال اول : الی موسی بن جعفر دارد
🟪اشكال دوم به وجه چهارم: سيد بن طاووس از متاخرين است.
🟫جواب به اشكال دوم: محتمل الحس و الحدس بودن شهادت سيد بن طاووس
شرایط زمان نجاشی و شیخ طوسی و برقی که خبرشان محتمل الحس و الحدس می باشد عبارت است از:
1️⃣ در زمان نجاشی و شیخ طوسی درباره احوالات روات کتب متعددی وجود داشته است و محقق آقا بزرگ تهرانی در کتاب خود به نام «مصفّی المقال فی مصنّفی علم الرجال» می گوید در آن زمان صد کتاب رجالی بوده است پس بنابراین فقهای ما و رجالیون برای این که بفهمند احوالات هر شخصی چگونه بوده است منابع فراوان در دسترس داشته اند.
2️⃣چون برای عمل کردن به روایات، احوالات روات نیاز بوده است در حوزه های علمیه احوالات اشخاص سینه به سینه از استاد به شاگرد و از شاگرد به شاگرد نقل می شده است کما اینکه در زمان ما همه می دانیم میرزای قمی «قدس سره» از اعاظم فقها بوده و ا ین را حدس نمی زنیم بلکه سینه به سینه از اساتیدمان شنیدیم و در این کتاب و در آن کتاب، آن ها از اساتید قبلشان، آن ها از قبلی هایشان، تا زمان معاصرین جناب میرزای قمی «قدس سره» احوالات ایشان نقل شده است بنابراین توثیقات نجاشی و شیخ طوسی را خبر محتمل الحس و الحدس می داند و این خبر حجت است .
همچنین نظیر این بیان در مورد سید بن طاووس می باشد از جمله شواهد آن اینکه اولا بسیاری از آن کتابها در کتابخانه ی جناب ابن طاووس وجود داشته اند که بعضی از مستشرقین راجع به کتابخانه ی ابن طاووس یک کتاب قطور نوشتند و ثانیاً کتاب سعد الصعود سید ابن طاووس که الان وجود دارد و در این کتاب، از کتب فراوانی گلچین کرده و بخشی از آن کتابها در زمان ما اثری نیست.
3️⃣چون آن موقع هنوز تألیف و تصنیف و چاپ به این شکل وجود نداشته است در حوزه های علمیه مطالب سینه به سینه منتقل می شد یک امر رایج و متعارفی بوده همین بیان در مورد علامه و ابن داوود هم جاری است چرا که این دو بزرگوار از شاگردان خاص ایشان بودند و به این کتابخانه راه داشتند و بنابراین احتمال حسیّت، احتمال متوفّری است پس توثیقات سید بن طاووس و علامه و ابن داوود حجت است.
✅نظر حضرت استاد درباره موسی بن اسماعيل و اسماعيل بن موسی الكاظم «علیه السلام»
حضرت استاد شب زنده دار «دام ظله» اعتماداً بر توثیق جناب ابن طاووس قائل به وثاقت موسی بن اسماعیل و اسماعیل هستند و اگر این دو بزرگوار در سند روایتی واقع بشوند از ناحیه ی آن ها این سند اشکال ندارد.
📚 برگرفته از دروس خارج فقه حضرت استاد #شبزندهدار (سال 1397-1395)
#آثار
#رجال
#بررسی_کتاب_اشعثیات
#اشکال_دوم_عدم_وثاقت_روات_سند
#جواب_به_تقریب_دوم_از_اشکال_دوم
#نظر_حضرت_استاد_شبزندهدار
🔗 @book_feghahat