#گزارش_تفصیلی 🔹دکتر ابراهیم فیاض دانشیار دانشگاه تهران در نشست علمی «دانشگاه باقرالعلوم (ع) و چشم انداز مرجعیت علوم انسانی اسلامی» نویسنده: حجت الاسلام سید محمد ریاضتی دانشجوی دکتری دانشگاه باقرالعلوم ع 🔗 بخش اول 🔹نشست علمی «دانشگاه باقرالعلوم (ع) و چشم انداز مرجعیت علوم انسانی اسلامی» در تاریخ ۴ آذر ماه ۱۴۰۳، با سخنرانی جناب آقای دکتر ابراهیم فیاض دانشیار دانشگاه تهران و از اساتید برجسته جامعه‌شناسی و مردم شناسی، با موضوع «مروری بر انگاره‌های ساختاری دانشگاه اسلامی» به صورت برخط(آنلاین) توسط اداره پژوهش و انجمن های علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار گردید. 🔻ایشان در این نشست به بررسی دقیق و انتقادی تغییرات معنایی و کارکردی دانشگاه در دنیای مدرن پرداخته و پس از بیان شاخصه های ساختاری دانشگاه اسلامی، پیرامون ظرفیت های دانشگاه باقرالعلوم(ع) برای مرجعیت‌یابی در علوم انسانی کشور پرداخته و مفاهیم مورد نیاز برای دستیابی به آن را مورد تحلیل قرار دادند. در ادامه، گزارش اجمالی این نشست در دو بخش «ارائه» و «پرسش و پاسخ» تقدیم می‌گردد: بخش اول: ارائه 🔹تغییرات ماهوی دانشگاه در دنیای امروز 🔻دکتر فیاض ابتدائا با این پرسش آغاز کردند که «آیا ما اساسا در دنیای امروز چیزی به نام دانشگاه داریم یا نه؟» و سپس به تعریف مفهوم دانشگاه و تبیین ماهیت آن پرداختند. به گفته ایشان، دانشگاه به‌عنوان یک نهاد علمی، در دنیای معاصر به شکلی دگرگون‌شده و گسسته از ریشه‌های معنوی خود به‌نظر می‌رسد. ایشان با اشاره به مفاهیم «UNIVERSE» (جهان) و «University» (دانشگاه)، توضیح دادند که در اصل، دانشگاه در تمامی جوامع، ارتباطی عمیق با دین داشته است. ایشان به مفهوم «عالَم» و «عالِم(نهاد متکفل علم)» اشاره کردند و توضیح دادند که در ادبیات اسلامی، این دو واژه به‌طور تنگاتنگ به هم مرتبط هستند؛ با این حال، در دنیای معاصر و به‌ویژه در جوامع سکولار، تفکیکی جدی بین «دانش» و «دین» صورت گرفته است. در این راستا، دکتر فیاض به تغییر مفهوم «دانشگاه» در جهان عرب اشاره کردند که واژه «الجامعة» به جای «دانشگاه» به‌کار می‌رود و دیگر ارتباط مستقیمی با «عالَم» ندارد. 🔹شاخصه های ساختاری دانشگاه اسلامی 🔻در ادامه، دکتر فیاض با استفاده از آیات قرآن کریم و تفسیر سوره مبارکه حمد، ساختارهای مطلوب برای دانشگاه اسلامی را تبیین کردند. ایشان معتقدند «نهاد علم(دانشگاه )» و مفهوم «عالَم» از هم جدایی ناپذیرند همانگونه که «عالَم» غایتی دارد، «نهادعلم(دانشگاه)» هم تئولوژیکال است. همانگونه که «عالَم» بر مبنای رحمت است، «نهادعلم(دانشگاه)» هم باید بر مدار «رحمت» باشد. همانگونه که «عالَم» با محوریت «رب» اداره می شود، «نهادعلم(دانشگاه)» هم باید چنین ویژگی داشته باشد. 🔰#حکمت_برای_زندگی —•—•—•—•—•—•—•—•—•— 🆔 @BouNews 🌐 http://www.bou.ac.ir —•—•—•—•—•—•—•—•—•—

#گزارش_تفصیلی 🔹دکتر ابراهیم فیاض دانشیار دانشگاه تهران در نشست علمی «دانشگاه باقرالعلوم (ع) و چشم انداز مرجعیت علوم انسانی اسلامی» نویسنده: حجت الاسلام سید محمد ریاضتی دانشجوی دکتری دانشگاه باقرالعلوم ع 🔗 بخش دوم 🔹ظرفیت استثنائی دانشگاه باقرالعلوم(ع) برای مرجعیت در علوم انسانی کشور 🔻در بخش بعدی نشست جناب آقای دکتر فیاض، دانشگاه باقرالعلوم(ع) را به عنوان دانشگاهی دارای ظرفیت استثنایی برای مرجعیت در علوم انسانی معرفی کرده و افزودند: «بنده زمانی که این دانشگاه در فلکه صفاییه قم مستقر بود، مدت ها در آن تدریس داشتم. این دانشگاه تقریبا استثنایی است و من واقعا به آن اعتقاد دارم. دانشگاه های دیگر عمدتا دارای بنیان گذارانی است که در همان حیطه اندیشه بنیانگذار حرکت می کند. موسسه امام خمینی(ره) مرحوم آیت الله مصباح یزدی(ره)، دانشگاه امام صادق(ع) مرحوم آیت الله مهدوی کنی(ره)، دانشگاه مفید آیت الله موسوی اردبیلی(ره) و دانشگاه شهید مطهری(ره) تماما بر اساس اندیشه بنیانگذار بوده و در آن ساختار هم رو به جلو می رود؛ مثال های مذکور با دانشگاه باقرالعلوم(ع) تفاوت دارند، این دانشگاه به شدت جوان است؛ به شدت پر تحرک و امیدوار به آینده است و فقط نیاز است تا مبانی را تولید نماید؛ با این تدبیر می‌تواند مرجعیت در علوم انسانی اسلامی پیدا کند زیرا این دانشگاه دارای بنیان گذار محوری نیست و جمعی از عقلاء آن را مدیریت کرده اند. با حضور متفکرین برجسته علوم انسانی در کنار اساتیدی که اکنون در دانشگاه حضور دارند و همچنین امکاناتی که در آن فراهم شده است، میتواند این مسیر را به خوبی جلو ببرد.» 🔹علم کلام؛ متکفل ارتباط «عالَم» و «عالِم» 🔻یکی از بخش‌های کلیدی سخنرانی دکتر فیاض، بحث در مورد «علم کلام» و نقش آن در ایجاد ارتباط میان «عالَم» و «عالِم» بود. ایشان در این بخش از سخنرانی خود به این سوال پاسخ دادند که وقتی «عالَم» می‌خواهد در «عالِم» متجلی شود، چه دانشی این اتحاد را میسر می‌سازد؟ دکتر فیاض معتقد بودند که علم کلام متکفل این اتحاد است. به‌عبارتی، علم کلام دانشی است که به‌طور خاص برای ارتباط برقرار کردن میان «عالَم» (جهان) و «عالِم» (نهاد متکفل علم) طراحی شده است. آقای دکتر فیاض توضیح دادند که علم کلام تنها به معنی «جواب دادن به شبهات دینی» نیست، بلکه این علم به ارتباط جهان عینی بیرونی و جهان ذهنی می پردازد. ایشان افزودند که: تمامی علوم، از جمله علوم تجربی مانند فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی، تا علوم انسانی مانند جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی و فلسفه، باید از منظر علم کلام با «عالَم» پیوند و گره بخورند. به‌عنوان مثال، دکتر فیاض به بحث‌های فیزیکی در مورد «جهان» اشاره کردند؛ اینکه آیا جهان بی‌نهایت است یا در محیطی بسته قرار دارد؟ ایشان توضیح دادند که در دانشگاه‌هایی همانند دانشگاه صنعتی شریف، این دیدگاه وجود دارد که جهان در محیطی بسته استوار است. اما اگر از منظر علم کلام به‌نتیجه‌ای دیگر برسیم، این می‌تواند به‌طور بنیادین در تغییر تئوری‌ها و دیدگاه‌های علمی تأثیرگذار باشد. 🔰#حکمت_برای_زندگی —•—•—•—•—•—•—•—•—•— 🆔 @BouNews 🌐 http://www.bou.ac.ir —•—•—•—•—•—•—•—•—•—

#گزارش_تفصیلی 🔹دکتر ابراهیم فیاض دانشیار دانشگاه تهران در نشست علمی «دانشگاه باقرالعلوم (ع) و چشم انداز مرجعیت علوم انسانی اسلامی» نویسنده: حجت الاسلام سید محمد ریاضتی دانشجوی دکتری دانشگاه باقرالعلوم ع 🔗 بخش سوم 🔹ماموریت دانشگاه اسلامی؛ پرداختن به علم کلام 🔻همچنین دکتر فیاض تأکید کردند که کار اصلی دانشگاه اسلامی باید پرداختن به علم کلام باشد. ایشان معتقدند که اگر «UNIVERSE» (عالَم) و «University» (نهاد علم) به‌طور صحیح و عمیق به یکدیگر پیوند بخورند، هیچ‌گاه با مشکلات سکولاریسم مواجه نخواهیم شد. در واقع، دکتر فیاض با اشاره به تاریخ دانشگاه‌ها در سراسر جهان، بیان کردند که تمامی دانشگاه‌ها تا پیش از این تفکیک، به‌نوعی دینی بودند. 🔹یهودیسم معرفتی؛ منشاء سکولاریسم 🔻سپس دکتر فیاض به یکی از مهم‌ترین علل جدایی و تفکیک میان عالَم (universe) و عالِم (university) پرداختند. ایشان علت این جدایی و تفکیک را، یهودیسم معرفتی برشمردند و اشاره کردند:«آنچه باعث شد که این تفکیک اتفاق بیفتد، تفسیر یهودی از عالم مسیحیت بود؛ سکولاریسم اساسا با حسگرایی بوجود آمد.» دکتر فیاض توضیح دادند که در منطق یهودی، مفهوم «ید الله مغلوله» به‌معنی محدودیت خداوند در اعمال مستقیم خود در جهان است، که به نوعی بی‌ارتباطی «عالَم» و «عالِم» را بیان می‌کند. این نگرش در یهودیسم معرفتی به‌طور غیرمستقیم بر تفکیک علم و دین تأثیر گذاشته است. دکتر فیاض سپس به این نکته پرداختند که در دوران رنسانس، با ورود حسگرایی به عرصه علمی، مسیحیت به نوعی انحراف فکری دچار شد. حسگرایی به‌عنوان اصلی‌ترین شاخصه دوران رنسانس، دیدگاه‌های مذهبی را به چالش کشید و در نهایت زمینه‌ساز ظهور سکولاریسم گردید. به‌گفته دکتر فیاض، این تغییرات از منطق اسکولاستیک ارسطویی که قرن‌ها در فلسفه غرب حاکم بود، نشأت گرفته است. به تعبیری دیگر، با حاکمیت منطق «حسگرا» عملا ایمان از بین میرود و جهان سکولاریزه میشود؛ در واقع «حس گرایی» با این تفکیک، «احساسگرایی» را از بین برد و میتوان گفت که منطق حسگرایی اسکولاستیک تبدیل به سکولاریسم شد. 🔹دستیابی به «روش شناسی» برای تولید مبانی، از رهگذر «علم کلام» 🔻دکتر فیاض در ادامه تأکید کردند که دستیابی به «روش شناسی» برای تولید این مبانی، از رهگذر علم کلام(که متکفل تجلی عالَم در عالِم است) میگذرد. در این میان باید مراقب بود که در دام «پدیدار شناسی» گرفتار نشد؛ برخی از اساتید حوزه علمیه نیز امروز در دام پدیدار شناسی افتاده اند. پدیدارشناسی اگرچه در برخی قرائت ها مقابل علم سکولار ایستاده است، اما در قرائت «پدیدارشناسی کانتی»، تفکیک «آیه» از «رب»، خودش محمل «سکولاریسم روش‌شناسی» است. دکتر فیاض سپس به اهمیت علم کلام در ایجاد یک «روش‌شناسی» اسلامی مناسب اشاره کردند. ایشان توضیح دادند «اصول فقه» یکی از اصلی ترین کارکردهایش «روش شناسی» تولید مبانی است و صرفا اصولی برای فقه نیست بلکه اصولی برای تمامی دانش های اسلامی است. مسئله «حجیت» که در اصول به آن پرداخته می شود، چنین کارکردی دارد. 🔹بیان یک نمونه مثال از دستیابی به «روش شناسی» از رهگذر «علم کلام» 🔻دکتر فیاض در مقام بیانِ مثال برای دستیابی به روش شناسی برآمده از علم کلام افزودند: علم کلام جهت شناخت «فطرت»، ما را با مفهوم «ناس» مواجه می‌کند، نه مفهوم «انسان»؛ این درحالی است که در آثار برخی همچو ابن‌عربی و به تبع آن مولانا در زبان فارسی، آن چه که مورد توجه قرار گرفته، مفهوم «انسان» است. تا قبل از مولانا نیز در آثار ادبیات فارسی ما همچون فردوسی، این توجه به «ناس و مردم» معطوف بوده است. مبنای «مردم»، برآمده از نگاه سوژه و ابژه کانتی نیست، بلکه مبنای معرفت شناسی «مردم» براساس علم کلام، «میان‌ذهنیت» یا «تفاهم» است؛ که از حیث روش شناسی با همدلی یا empathy تنظیم می‌شود. علم «روانشناسی اجتماعی» یا «ارتباطات»، بر اساس همین روش‌شناسی «همدلی» یا empathy بنا شده است. 🔹مرجعیت یابی دانشگاه اسلامی در جهان 🔻دکتر فیاض در پایان نشست ارائه خود را با این پرسش به اتمام رساندند که «در چه صورتی دانشگاه اسلامی مرجعیت جهانی پیدا می‌کند؟!» ایشان در مقام پاسخ اظهار داشتند: اگر مبانی بر اساس «علم کلام» و «رابطه عالَم و عالِم» بازتولید شود و «معرفت شناسی، غایت شناسی و روش شناسی» متناسب با آن تنظیم گردد، حتما دانشگاه اسلامی مرجعیت جهانی پیدا خواهد کرد کما اینکه در برخی تجربه های اینچنینی بازخورد مثبتی وجود داشته داشته است. 🔰#حکمت_برای_زندگی —•—•—•—•—•—•—•—•—•— 🆔 @BouNews 🌐 http://www.bou.ac.ir —•—•—•—•—•—•—•—•—•—

#گزارش_تفصیلی 🔹دکتر ابراهیم فیاض دانشیار دانشگاه تهران در نشست علمی «دانشگاه باقرالعلوم (ع) و چشم انداز مرجعیت علوم انسانی اسلامی» نویسنده: حجت الاسلام سید محمد ریاضتی دانشجوی دکتری دانشگاه باقرالعلوم ع 🔗 بخش چهارم بخش دوم: پرسش و پاسخ •سوال اول 🔹-خداوند متعال در قرآن کریم مکرر توجه به مفهوم «انسان» (لقد خلقنا الانسان) داده اند، پس چرا شما فرموده اید که توجه منابع دینی به مفهوم «ناس» بوده و کسی مثل ابن‌عربی یا مولوی توجه به «انسان» را مطرح کرده اند؟ 🔻•پاسخ سوال اول توسط جناب اقای دکتر فیاض -بله، خداوند متعال به مفهوم انسان هم توجه داشته اما جایی که به انسان پرداخته آن را «ظلوم و جهول» خطاب کرده است؛ ما سه مفهوم داریم: «بشر، انسان و آدم». بُعد جسمانی را با «بشر»، بُعد اجتماعی را با «انسان» و بُعد آرمانی را با «آدم» معرفی کرده اند. این سیر تکاملی است که در نهایت به خلیفة اللهی و تعلیم اسماء الهی ختم می‌شود؛ مشکل اصلی ما این است که بُعد «علم آدم الأسماء كلها» را در بازسازی جهان به کار نبرده ایم. 🔹سوال دوم: -با توجه به ارائه امروز حضرتعالی، گو اینکه «اسلامی شدن دانشگاه» صرفا معطوف به درون دانشگاه است، زیرا این امر را با باز تولید مبانی «معرفت شناسی، غایت شناسی و روش شناسی» مبتنی بر «اتحاد عالَم و عالِم» ممکن می‌دانید؛ سوال اساسی این است که آیا امکان ایجاد یک دانشگاه اسلامی که خود یکی از عناصر جامعه اسلامی است، بدون توجه به سایر عناصر جامعه ممکن است؟ آیا تا جامعه‌ی ما اسلامی نشود، امکان اسلامی شدن دانشگاه به صرف تحول در مبانی فراهم می‌شود؟ 🔻•پاسخ سوال دوم توسط جناب اقای دکتر فیاض -بحث این است که از ابتدا دانشگاه دینی بوده و سکولاریسم بعد ها بر آن عارض شده است. ماکس‌وبر معتقد است که «علوم انسانی غیردینی» نداریم زیرا علوم انسانی، فرهنگی است و عضو رئیسه فرهنگ هم «دین» است؛ نئوکانتی ها که بنیان گذار علوم انسانی هستند، معتقدند که علوم انسانی، دینی و جهان پدیداری است. 🔰#حکمت_برای_زندگی —•—•—•—•—•—•—•—•—•— 🆔 @BouNews 🌐 http://www.bou.ac.ir —•—•—•—•—•—•—•—•—•—