در اوستا روز اَزن و شب خشپن نام دارد و در گاه شماری کهن زرتشتی شب و روز پنج گاه و به شرح زیر بوده است:۱-هاون‌گاه(هاونی)۲-رپیثوین‌گاه(رپیثونَ)۳-اوزیرین گاه(اوزیثئیرین)۴-اویسروتریم‌گاه(ائیویسروتریم)۵-اُشهین‌گاه(اوشهینَ).در این تقسیم بندی آغاز روز از بر‌آمدن خورشید تا نیمروز هاون گاه از نیمروز تا حدود سه بعدازظهر که گرمترین زمان روز است رپیثوین گاه و از حدود سه بعدازظهر که تف خورشید کاهش می یابد تا پایان شب اوزیرین گاه،از آغاز شب تا نیمه شب اویسروتریم گاه و از نیمه شب تا صبح اُشهین گاه بود؛و در تقسیم بندی کلی چون روزهای زمستان کوتاه است فقظ چهارگاه برای آن محاسبه و رپیثوین گاه ساقط و هاون گاه از صبح تا شب ادامه می یابد.این اسامی با نمودهای آیینی پیوند دارند،چندان که هاونی همان هاون و زمانی است که علئت را برای تهیه هوم به کار می گرفتند.رپیثو با رپیثوین با ایزد تابستان پیوند دارد و هر یک از این نام‌ها ایزدانی هستند که به پاسداری پنج گاه شبانه روز مشغولند و با هر یک از این ایزدان گروهی دیگر از ایزدان چون مهر،اردیبهشت،آذر،اپم‌نپات و سروش و رشن همکاری دارند و به ویژه چند تن از ایزدانی که از یاران و همکاران اوقات پنجگانه اند عبارتند از:ساونگهی و ویسپه از یاران هاونی؛فرادت فشو و زنتوم از همکاران رپیثوین؛فرادت و تیر و دخیومَ و داخیوم از یاران اوزیئیرین؛فرادت ویسپم هوجیائیتی و زرَثوشتروتِم از همکاران ایئوبسروثریم و برجیه و نمانیّه از همکاران اوشهینَ اند. در اوستا لغت یارِ و نیز سَرِدَ برای سال به کار برده شده است.به روایت از ابوریحان در آثارالباقیه نخستین ماه زرتشتیان سُغد،نوسرد و هفتمین ماه فغکان نام داشت و روز اول ماه هفتم جشنی به نام نیم سرده یعنی جشن نیم سال برپا می شد و از این روایت چنین بر می آید که در ایران کهن پیش از گسترش گاه شمار اوستایی جدید آغاز پاییز و شروع سرما اول سال یا نوروز بوده است.برخی از شرق شناسان شروع سال هخامنشی را از ماه باگ‌یادی می دانستند و این ماهی بود که بعدها جای آن به جشن مهرگان در روز شانزدهم مهر داده شد و از جشن های بزرگ ایران باستان بود.بدان سان که گفته شد به روایت از پورداوود تقویم اوستایی شاید از اواخر سلطنت داریوش بزرگ و در فاصله سالهای ۴۸۳و۴۹۳ پیش از میلاد رواج یافت. در اوستا تابستان هَمَ و در پهلوی هامین،زمستان زیمَ(زین)و در پهلوی دَمیستان و در اوستا جز این دو فصل از فصل دیگری سخن نرفته و این بدان دلیل است که در ایران باستان هفت ماه از سال را تابستان و پنج را زمستان می دانستند. در گاه شماری بسیاری از روستاهای ایلام و لرستان تقسیم بندی فصل ها به شرح زیر است: ۱-بهار از پنجاه و پنج روز به نوروز(ششم بهمن)آغاز و سی و پنج روز پس از نوروز (پنجم اردیبهشت)پایان می یابد ۲-تابستان(پائیزpayez) از پنجم اردیبهشت آغاز و در دوم مرداد پایان می یابد ۳-پاییز(سرداوا)از دوم مرداد آغاز و در یکم آبانماه پایان می یابد ۴-زمستان از یکم آبان آغاز و در پایان دیماه به پایان می رسد. در منطقه لرستان و ایلام ۷آبان تا۷آذر به تول‌تکن(زمان ریختن برگها) موسوم است و در سیاه چادر ها چادرنشینان گندم برشته‌ئی درست می کنند و آن را به عنوان سهم دایاله(پیرزن)اطراف اجاق می ریزند تا دایاله گله را نفرین نکند.دایاله که شاید الهه ای چوپان و فراموش شده است سنگی به هیئت پیرزنی در کوه بزان در منطقهزردلال کاوشن در دامنه گرین کوه نزدیک نهاوند و به غیر از گندم برشته برای دایاله آشی به نام پرشکه می پزندذ و آن را نذر دایاله می کنند. پنج روز پنجه که در تقویم آیین زرتشتی هر روز آن به ترتیب به نام یکی از پنج فصل گات ها یعنی:۱-اهنودگاه ۲-اشتودگاه ۳-سپنتمدگاه ۴-وهوخسترگاه ۵-وهیشتواشت‌گاه نامیده می شد روزهایی بود که جزء روزهای سال محاسبه نمی شد و انجام کاری غیر از شادی و جشن در این روزها حرام بود.بدان سان که از گزارس مربوط به میر نوروزی بر می آید از روزگار هخامنشیان رسم انتخاب میر نوروزی از میان طبقات فرودست برای پنج روز فرمانروایی رایج و این مراسم تا سال۱۳۱۱ به شکل رسمی و بعد از آن اینجا و آنجا گه‌گاه به شکل بازی و در جهت لطیفه پردازیث و سیاسی وجود داشته است و شعر معروف حافظ: سخن در پرده می گویم چو گل از غنچه بیرون آی که بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی 4 مرکز دارالأدیان 👇👇 🆔 @daraladyan

گویای رواج این مراسم در زمان حافظ است.خاستگاه این مراسم بی تردید گذر از روزهای پنجه یا روزهای منحوسی است که انجام هر کاری غیر از شادی و جشن در آن ممنوع و هم بدین دلیل بود که شهریار به شکل صوری و نه رسمی برای مدت پنج روز از شهریاری کنار می رفت تا نحوست پنجه دامن میر نوروز و شهریار پنج روزه را بگیرد و شهریار پس از روزهای پنجه دیگر بار به شهریاری و فرمانروایی باز می گشت. این مراسم در بابل در جشن سال نو به گونه‌ئی دیگر اجرا می شد و چنین بود که در جشن دوازده روزه‌ی سال نو بابل چهر روز سال نو از تقویم حذف می شد و روز پنجم معبد را آب و جارو می کردند و بخور می سوزانیدند و در مراسمی آیینی همانند مراسم قربانی کردن بزطلیقه اسرائیلیان گناهان و ناتوانی های جمع را به گوسفندی نسبت می دادند و گوسفند را سر می بریدند و تن گوسفند را از مذبّح “نبو”،واسطه بین خدایان و انسانها می آویختند و سرانجام سر و تن قربانی را به رود می افکندند و از مأوای مردم دور می کردند.اسرائیلیان بزطلیقه را تعقیب و بز را از فراز خرسنگی که به دریا مسلط بود به دریا می افکندند تا بلاگردان گناه مردمان باشد.در بابل در همین روز یعنی روز پنجم سال نو شاه کاخ خویش را ترک و جایگاه خود را در معبد مردوخ(مردوک) واگذار می کرد،در اوج مراسم شاه لباس شاهی را از تن درآورده و مورد ضرب و شتم کاهن قرار می گرفت.شاه متواضعانه در برابر تندیس مردوخ زانو می زد و همه بدی ها و پرخاشگری هایی را که بدو نسبت می دادند انکار و از پیروزی دادگری و نظم بر آشفتگی سخن می گفت و تندیس مردوخ را می گرفت تا تجسمی از خدا باشد و دیگر بار به سلطنت باز می گشت.گفتنی است که این مراسم با سنتی غریب کامل می شد و طی آن کاهن سیلی محکمی بر چهره شهریار می نواخت و اگر این سیلی موجب سرازیر شدن اشک از چشم شهریاری می شد آن را به فال نیک گرفته و نشانه نزول باران در آن سال بود.بدان سان که گفته شد جشن سال نو بابل یازده روز طول می کشید و روز دوازدهم تندیس خدایان را به معابد باز می گرداندند و جشن پایان می یافت. از سویی جشن نوروز به ویژه در آغاز بهار نه تنها جشن نو شدن طبیعت که نوشدن اسطوره‌ای جهان است آفرینش در اساطیر ایرانی از فروردین ماه آغاز شد و هر فروردین می تواند پایان ۱۲ هزار سال و فرجام جهان کهن و نو شدن آن پس از پیروزی نیروهای اهورایی بر اهریمن باشد و در اساطر بابل نیز شاید جشن سال نو با برداشتی از این گونه همراه بوده است. 5 منبع:شناخت اساطیر ایران باستان، جان راسل هنیلز،ترجمه باجلان فرّخی،انتشارات اساطیر مرکز دارالأدیان 👇👇 🆔 @daraladyan

💠 روز طبیعت یا سیزده بدر و آداب و رسوم آن ⬇️ مرکز دارالأدیان 👇👇 🆔 @daraladyan

💠 روز طبیعت یا سیزده بدر و آداب و رسوم آن 🔰 تاریخچه سیزده بدر روز سيزدهم فروردين يا همان سيزده‌بدر از جمله روزهايي اسـت کـه حکايت‌ها و روايت‌هاي فراوانی درباره آن گفته شده و جالب آنکه متداول‌ترين حکايت درباره اين روز، غلط‌ترينِ اين تعبيرهاست و سيزدهمين روز نوروز، روزی مقدس نزد ايرانيان باستان بوده‌اسـت. دراین راستا کوشش بر این بوده اسـت تا خردورزانه ترین و مستندترین گفتارها، نوشتارها و نگرش‌ها را دراین زمینه جمع آوری کنیم. گفته میشود ایرانیان باستان در آغاز سال نو پس از دوازده روز جشن گرفتن و شادی کردن کـه بـه یاد دوازده ماه سال اسـت، روز سیزدهم نوروز راکه روز فرخنده‌ایست بـه باغ و صحرا می‌رفتند و شادی میکردند ودر حقیقت با این ترتیب رسمی بودن دوره نوروز را بـه اتمام می‌رسانیدند. می توان گفت معقول‌ترین موردی کـه درباره سیزده بـه در گفته میشود همین اسـت. بهتر اسـت در آغاز، پیشگفتاری داشته باشیم پیرامون شماره 13 و روز سیزدهم و این‌کـه آیا این شماره و این روز در ایران و فرهنگ ایرانی نحس اسـت یا خیر!! نخست باید بـه این موضوع توجه داشت کـه در فرهنگ ایرانی، هیچ یک از روزهای سال «نحس» و «بد یمن» یا «شوم» شمرده نشده، بلکه چنانچه میدانیم هر یک از روزهای هفته و ماه نام‌هایي زیبا ودر ارتباط با یکی از مظاهر طبیعت یا ایزدان و امشاسپندان داشته و دارن روز سیزدهم هرماه خورشیدی در گاه‌شماری ایرانی نیز «تیر روز» نام دارد کـه ازآن ِستاره ي تیشتر، ستاره‌ي باران آور میباشد و ایرانیان از روی خجستگی، این روز را برای اولین جشن تیرگان سال، انتخاب کرده‌اند. همچنین در هیچ یک از متون کهن و هیچ دانشمند و نویسنده‌اي، از این روز بـه بدی یاد نکرده‌اند بلکه در بیشتر نوشتارها و کتاب‌ها، از سیزدهم نوروز با عنوان روزی فرخنده و خجسته نام برده‌اند. همانطور که پیشینه ی جشن نوروز را از زمان جمشید می دانند درباره ی سیزده به در (سیزده بدر) هم روایت هست که : «... جمشید، شاه پیشدادی، روز سیزده نوروز (سیزده بدر)را در صحرای سبز و خرم خیمه و خرگاه بر پا می کند و بارعام می دهد و چندین سال متوالی این کار را انجام می دهد که در نتیجه این مراسم در ایران زمین به صورت سنت و آیین درمی آید و ایرانیان از آن پس سیزده بدر را بیرون از خانه در کنار چشمه سارها و دامن طبیعت برگزار می کنند ...» 🔰 نظریه‌ هایی پیرامون نحوست سیزده هیچ دانشمندی ذکر نکرده کـه سیزده نوروز نحس اسـت بلکه قریب بـه اتفاق روز سیزده نوروز را بسیار سعد و فرخنده دانسته‌اند. برای مثال در آثار ابوریحان بیرونی، جدولی برای سعد و نحس بودن روز‌ها قرار دارد کـه در آن برای سیزدهم نوروز کـه تیر روز نام دارد، کلمه سعد بـه معنی نیک و فرخنده آمده‌ اسـت. بعد از اسلام چون سیزدهم تمام ماه‌ ها را نحس می دانند، بـه اشتباه سیزدهم عید نوروز نحس شمرده شد. 🔰 واژه سیزده بدر معروف اسـت کـه واژه ي سیزده بـه در بـه معنای «در کردن نحسی سیزده» اسـت. اما وقتی بـه معانی واژه‌ها نگاه کنیم برداشت دیگری از این واژه میتوان داشت. «در» بجای «دره و دشت» میتواند جای گزین شود. بعنوان مثال علامه دهخدا، واژه «در و دشت» را مخفف «دره و دشت» می داند. یکی از معانی واژه «بـه» ، « طرف و سوی » میباشد. مانند این‌کـه میگوییم «بـه فروشگاه». پس با نگاهی کلی میتوان گفت واژه «سیزده بـه در» بـه معنای «سیزدهم بـه سوی در و دشت شدن» میباشد کـه همان معنی بیرون رفتن ودر دامان طبیعت سر کردن را میدهد. 🔰سیزده بدر در تاریخ ایران باستان درباره‌ي سیزده بـه در «سیزده بدر» روایت هست کـه: «جمشید، شاه پیشدادی، روز سیزده نوروز را در صحرای سبز و خرم خیمه و خرگاه بر پا میکند و بارعام میدهد و چندین سال متوالی اینکار را انجام میدهد کـه در نتیجه این مراسم در ایران زمین بـه صورت سنت و آیین درمی‌آید و ایرانیان ازآن پس سیزده بدر را بیرون از خانه درکنار چشمه سارها و دامن طبیعت برگزار میکنند». اما برای بررسی دیرینگی جشن سیزده بدر از روی منابع مکتوب، تمامی منابع مربوط بـه دوران قاجار می‌باشند و گزارش بـه برگزاری سیزده بـه در در فروردین یا صفر داده‌اند. از همین رو برخی پژوهشگران پنداشته‌اند کـه این جشن بیش از یکی دو سده دیرینگی ندارد اما بادقت بیشتر در مییابیم کـه شواهدی برای دیرینگی این جشن وجوددارد. مراسم مشابه‌اي کـه بـه موجب کتیبه‌هاي سومری و بابلی ازآن آگاهی داریم، آیین‌هاي سال نو در سومر با نام «زگموگ» ودر بابل با نام «آکیتو» دوازده روز بـه درازا می‌کشیده ودر روز سیزدهم جشنی در آغوش طبیعت برگزار می‌شده. بدین ترتیب تصور می شود کـه سیزده بدر دارای سابقه‌اي دستکم چهار هزار ساله اسـت. 1 مرکز دارالأدیان 👇👇 🆔 @daraladyan

مرکز دارالأدیان 👇👇 🆔 @daraladyan

🔰ناخجستگی شماره سیزده و روز سیزده حادثه‌هاي بزرگ گیهانی در روزگاران كهن، بارها فلاكت و بلاهای بسیار برای دنیای خاكی مـا پدید آورده اند. از این حادثه‌ها و بلایا در متون كهن نام برده شده اسـت. در بعضی كتب مذهبی مانند اوستا، ودا، تورات، انجیل و كتاب‌هاي پهلوی و. . . اشاره‌اي بـه این حادثه‌ها شده اسـت. زمین لرزه و سیل و طوفان بسیار اتفاق افتاده، اما همواره بدترین آن‌ها در خاطر مردمان پایدار مانده اسـت. یكی از حادثه‌هاي سهمگین گیهانی كه ذكر آن در تورات آمده، در روز سیزدهم سال نو مصری كه مانند جشن فروردین ایرانی بـه هنگام تعادل بهاری خورشید گرفته میشد بـه وقوع پیوسته و موجب مرگ عده زیادی شده اسـت. این روز مصادف با روز سیزدهم ماه ایرانی اسـت. در آن روز سیزدهم سال نو، گویا ستاره‌اي دنباله دار در فضای زمین درخشیده اسـت بطوری كه در افق ایران نیز آنرا دیده‌اند. بر اثر برخورد این ستاره با زمین، آتشفشان‌ها آغاز آتشفشانی كرده‌اند و زمین لرزه‌اي سهمگین روی داده اسـت و كاخ‌ها ویران گشته‌اند . این حوادث، این اندیشه را در ذهن مردم پدیدار كرد كه هر چند هزار سال یك بار واقعه اي این چنینی رخ خواهد داد. از همین رو اسـت كه مردم بطور سنتی در هر سال بـه هنگام روز سیزدهم فروردین منتظر واقعه‌اي سهمگین بوده‌اند. از این جهت خانمان خودرا رها می‌كردند ودر این روز زیر سقف و بام نمی‌ماندند، تا اگر زمین لرزه‌اي رخ دهد در امان بمانند. رفته رفته روز سیزدهم سال ودر پی آن شماره سیزده، رنگ نحوست گرفت و مردم در همـه جای دنیا از شماره سیزده پرهیز كردند اما امروز دیگر مدت‌هاست کـه پلاک خانه‌ها و مغازه‌ها رابه صورت 1+12 نمی نویسند و حتی برعکس دیده می شود کـه شماره سیزده برای بعضی‌ها بجای نحوست، خوش شانسی می‌آورد! 💢آیین‌ های سیزده‌ بدر این رویداد دارای آیین‌هاي ویژه‌اي اسـت کـه در درازای تاریخ پدید آمده و اندک اندک چهره سنت بخود گرفته اسـت. ازآن جمله میتوان آیین‌هاي زیر را برشمرد: - گره زدن سبزه - سبزه بـه رود سپردن - خوردن کاهو و سکنجبین - پختن غذا هاي متنوع بـه ویژه آش رشته 2 مرکز دارالأدیان 👇👇 🆔 @daraladyan

🔰تصویری ماندگار از سیزده بدر شهدا 🔹 این عکس شهید «حبیب‌الله دانه‌گردی» و مادرش در سیزده بدر سال ۶۰ و بیرون پادگان غدیر اصفهان برداشته شده است. 🔹او اسفند۶۴ و در والفجر۸ شهید شد. مرکز دارالأدیان 👇👇 💎 @daraladyan

🔰سبزه گره زدن یکی از مراسم سیزده بدر افسانه ی آفرینش در ایران باستان و موضوع نخستین بشر و نخستین شاه و دانستن روایاتی درباره ی «کیومرث» دارای اهمیت زیادی است، در «اوستا» چندین بار از کیومرث سخن به میان آمده و او را نخستین پادشاه و نیز نخستین بشر نامیده است. گفته های «حمزه ی اصفهانی» در کتاب «سِنی ملوک الارض و الانبیاء» صفحه های 23 تا 29 و گفته های «مسعودی» در کتاب «مروج الذهب» جلد دوم صفحه های 110 و 111 و «بیرونی» در کتاب «آثار الباقیه» بر پایه ی همان آگاهی است که در منبع پهلوی وجود دارد که : «مَشیه» و «مَشیانه» که دختر و پسر دو قلوی کیومرث بودند، روز سیزدهم فروردین برای نخستین بار در جهان با هم ازدواج کردند. در آن زمان چون عقد و نکاحی شناخته نشده بود ! آن دو به وسیله ی گره زدن دو شاخه ی «موُرد»، پایه ی ازدواج خود را بنا نهادند و چون ایرانیان باستان از این راز به خوبی آگاهی داشتند، آن مراسم را به ویژه دختران و پسران دم بخت روز سیزده بدر انجام می دادند، امروزه نیز دختران و پسران برای بستن پیمان زناشویی، نیت می کنند و علف گره می زنند.این رسم (علف گره زدن در روز سیزده بدر)از زمان «کیانیان» تقریبا فراموش شد و در زمان «هخامنشیان» دوباره آغاز شد و تا امروز باقی مانده است. در کتاب «مُجمل التواریخ» چنین آمده است : «... اول مردی که به زمین ظاهر شد، پارسیان آن را «گل شاه» نامیدند، زیرا که پادشاهی او الا بر گل نبود، پس پسر و دختری از او ماند که مشیه و مشیانه نام گرفتند و روز سیزده نوروز با هم ازدواج کردند و در مدت پنجاه سال هیجده فرزند بوجود آوردند و چون مُردند، جهان نود و چهار سال بی پادشاه بماند.» همانگونه که شباهتی بین چارشنبه سوری و نوروز امروزی متداول در تهران و شهرهای بزرگ، با شیوه های اصیل و کهن آن وجود ندارد، سیزده بدر امروزی نیز تنها نامی از یک جشن کهن را برخود داشته و هیچ شباهتی به آیین کهن و یادگار نیاکان ما ندارد. نحوه ی اجرای جشن سیزده بدر ، مانند بسیاری از دیگر آیین های ایرانی، عمیقا از شیوه ی اصیل و باستانی خود دور شده است و به شکل فعلی آن، دارای سابقه ی تاریخی در ایران نیست. اگر در گذشته مادران و پدران ما، سبزه های نوروزی خود را در این روز به صحرا می برده و برای احترام به زمین و گیاه، آن را در آغوش زمین می کاشته اند، امروزه ما آن را به سوی یکدیگر پرتاب می کنیم و تکه تکه اش می کنیم. سیزده بدرِ پیشینیان ما، روزی برای ستایش و دعا برای طلب باران فراوان در سال پیش رو، برای گرامیداشت و پاکیزگی طبیعت و مظاهر آن، و زیست بوم مقدس آنان بوده است. در حالیکه امروزه روز ویرانی و تباهی طبیعت است! باید بدانیم رها کردن آشغال‌ها در طبیعت، شکستن شاخه درختان، آتش روشن کردن، شکار حیوانات و چیدن گل‌ها بهمین طبیعت آسیب جدی وارد می کند و برای نگه‌داری از محیط زندگی خود باید از اقدام بـه این موارد خودداری کنیم. رسمی کـه درسال‌هاي اخیر بـه سیزده بدر اضافه شده، رها کردن ماهی قرمز در جویبارها و رودخانه‌هاست. از آنجا کـه ماهی قرمز گونه‌اي غیر بومی اسـت کـه بـه اکوسیستم مـا وارد می شود، بسیار آسیب زننده اسـت و تأثیر مخربی بر طبیعت دارد و توصیه می شود آن‌ها را در استخرها و حوض‌هاي پارک‌هاي درون شهری رها شوند. 3 مرکز دارالأدیان 👇👇 🆔 @daraladyan

مرکز دارالأدیان 👇👇 🆔 @daraladyan