#مبنای #دین‌شناسانه موضوع بحث: «دین» چیست؟ چه محتوایی دارد؟ چه قلمرویی دارد؟ چه انتظاری از آن می‌رود؟ چه زبانی دارد؟ (بستهٔ مبنای دین‌شناسانه در پارادایم شبکه‌ای) مسألهٔ بحث: آیا دین، ظرفیت آگاهی‌بخشی و راهبری زندگی بشر در همه جوانب مادی و معنوی‌اش را دارد؟ فرضیهٔ بحث: - دین مجموعه‌ای از گزاره‌های توصیفی و توصیه‌ای با منشأ وحیانی است که زندگی دنیوی بشر را برای رسیدن به آخرت تنظیم می‌کند. - زبان دین واقع‌گرا و چندلایه است؛ توصیف‌های آن کاشف از حقایق هستی و توصیه‌هایش مبتنی بر منشأ انتزاع حقیقی است. - دین به صورت حداکثری نسبت به تمام شئون زندگی انسان حساسیت دارد و نظامی همبسته و هدف‌محور است. - برنامه‌های دین خودتنظیم‌گر**، تعادل‌بخش و تکاملی است و با رویکرد «محرک-پاسخ» در شبکهٔ عصبی منسجم مدیریت می‌شود. - فهم دین **ممکن**، **ضابطه‌مند و قابل اصلاح است و از طریق تحلیل گزاره‌های نگرشی، راهبردی و راهکاری محقق می‌شود. تبیین بحث: ۱. تعریف و هویت دین: - تعاریف لغوی و اصطلاحی: - دهخدا: مجموعه عقاید و قواعد مرتبط با رابطه انسان و مبدأ هستی. - آکسفورد: باور به قدرت ماورایی حاکم بر هستی و زندگی پس از مرگ. - فیلسوفان و جامعه‌شناسان: نظامی برای معنابخشی به زندگی از طریق ارتباط با امر مطلق. - تعریف پیشنهادی: - دین به معنای عام: مجموعه گزاره‌های علمی (هست‌ها) و عملی (بایدها) از وجودی برتر برای رسیدن به کمال. - دین به معنای خاص: برنامه الهی برای اتصال بشر به خداوند با وعده رستگاری ابدی. ۲. اهداف دین (مقاصد الشریعه): از آیات قرآن استخراج شده‌اند، از جمله: - شفاف‌سازی حق و باطل. - هموارسازی مسیر لقای خدا. - آگاهی‌بخشی نسبت به عوالم ماورایی. - برقراری عدالت و حکومت الهی. - آموزش حقایق و توسعه ادراکات درونی. ۳. قلمرو دین: - قرآن به صراحت قلمرو حداکثری دین را تأیید می‌کند: - «وَ نَزَّلْنَا عَلَیْکَ الْکِتَابَ تِبْیَانًا لِّکُلِّ شَیْءٍ» (نحل/۸۹). - روایات اهل بیت: «هیچ چیز نیست مگر اینکه در کتاب و سنت بیان شده است». - قلمرو دین شامل معادلات کلان هستی و برنامه زندگی انسان در تمام ابعاد است. ۴. زبان دین: - ویژگی‌ها: - چندلایه (عبارت، اشاره، لطایف، حقایق). - مبتنی بر مفاهیم فطری و طبیعی. - استفاده از مجاز و کنایه برای انتقال مفاهیم برتر. - قرآن با زبان عربی مبین و قابل تعمیم به تمام فرهنگ‌ها نازل شده است: - «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِیًّا لَّعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ» (یوسف/۲). - روایات: «پیامبران موظفند با مردم مطابق سطح عقلشان سخن بگویند». نتایج و آثار پذیرش فرضیه: - دین ظرفیت راهبردی برای پاسخگویی به نیازهای متغیر بشر دارد. - گزاره‌های دینی استراتژی‌ساز و قابل انطباق با شرایط زمانی-مکانی هستند. - فهم دین نیازمند روش اجتهاد سیستمی با ترکیب منابع معرفتی (عقل، نقل، تجربه) است. مباحث و مفاهیم کلیدی: دین‌شناسی، پارادایم شبکه‌ای، مقاصد الشریعه، زبان قرآن، اجتهاد سیستمی، عدالت الهی. #دین_شناسی #پارادایم_شبکه‌ای #مقاصد_الشریعه #قرآن #زبان_دین #اجتهاد_سیستمی #عدالت_الهی #معادلات_کلان #هدایت_انسانی #واقع‌گرایی 🔸 کانال دستیار محقق [eitaa.com/dastyaar]