حسن حنفی و جبهه روشنفکری ایران؛ 🔸اندیشه‌های حسن حنفی و مخصوصا نظریه نوسازی سنت را از سه جهت می‌توان مورد نقد و بررسی قرار داد. 🔹 در ساحت مبانی باید گفت که حنفی سعی دارد تا با استفاده از مبانی که از جانب اسلام مورد پذیرش قرار نگرفته، وارد عملیات نوسازی سنت‌های اسلامی شود. 🔸در ساحت روشی، پدیدارشناسی هوسرلی تنها سکویی است که حنفی نظریه خود را روی آن بنا کرده است. 🔹 در ساحت بنای نظریه نیز می‌توان خوانش حنفی از دوره‌های تاریخی جهان، تمدن اسلامی و ماهیت و ویژگی‌های میراث اسلامی را مورد نقد قرار داد. 🔸جریان انتقادی موجود در جبهه روشنفکران ایرانی به فرماندهی دکتر علی شریعتی، بیشترین قرابت نظری را با اندیشه‌های حسن حنفی داشته و با آن همراه است. 🔹 حنفی و شریعتی در دانشگاه سوربون فرانسه با یکدیگر همکلاسی بوده و در مورد مسائلی همچون نقد مدرنیته، پلورالیسم و سکولاربودن ماهیت دین، بحث و گفتگو داشته‌اند؛ از این رو خروجی نظام فکری هر دو تا حدود زیادی به یکدیگر شبیه است. 🗒 نشریه دیده‌بان اندیشه – شماره ۳۳ #ژورنالیسم_اندیشه #دیده‌بان_اندیشه #نظریه_پرداز #حسن_حنفی #علی_شریعتی 🆔 @didebane_andisheh

سخن گفتن از بهشتی؛ 🔸بهشتی مکاتب سیاسی جدید را می‌شناخت و در مقام یک تئوریسین انقلابی، «لیبرالیسم» و «مارکسیسم» را نقد می کرد و بزرگ‌ترین ویژگی جهانی انقلاب اسلامی را آزادی می‌دانست. 🔹 «عدالت» را ارج می‌انگاشت و «اخلاق» اسلامی را زیربنای آن می‌دانست. بهشتی از این جهت چهره ای بین المللی محسوب می‌شد و رسانه‌های خارجی او را رهبری مذهبی معرفی می کردند که به اقتضائات زمان و زمانه خود اشراف داشت. 🔸سخن گفتن از شهید بهشتی در روزگارِ کنونی سهل و ممتنع است؛ سهل از آن جهت که شهید بهشتی در زندگانی نه چندان طولانی خود، فعالیت های سیاسی، اجتماعی، فکری و فرهنگی بسیاری در داخل و خارج از کشور داشت و سخنرانی ها و کتاب های بسیاری که به رشته تحریر درآورده، ادبیاتی فربه دراختیارمان می گذارد تا بتوانیم به شخصیت بزرگ و اندیشه اش در حوزه های گوناگون پی ببریم. 🔹 ممتنع بدان سبب که فاصله زمانی شایان توجهی که از حیات او داریم، زمینه ساز آن شده است تا افراد و گروه های مختلف، روایت های متمایز و گاه متضادی از او ارائه کنند و در نتیجه با روایت های بی شماری از او مواجه باشیم. 🗒 نشریه دیده‌بان اندیشه – شماره ۲۸ #ژورنالیسم_اندیشه #دیده‌بان_اندیشه #نظریه_پرداز #شهید_بهشتی #تئوریسین #انقلاب 🆔 @didebane_andisheh

مفهوم شناسی و نسبت بین امت و ملت؛ 🔸بر خلاف واژه «ملت» که با عنصر سرزمین و قلمرو جغرافیایی خاصی همراه بوده و معنا و مفهوم پیدا می‌کند، «امت» با عنصر عقیده و آرمان، پیوند خورده است؛ در حالی که «ملت» با ویژگی‌هایی چون فرهنگ، زبان، تاریخ و نژاد، قومیت مشترک تعریف می‌شود، «امت» بر وحدت عقیده، تأکید دارد. 🔹 بنابراین، مباحثی از قبیل شهروندی و تابعیت، امروزه از ملزومات بحث ملت است؛ حال آنکه اصطلاح «امت» خاستگاه قرآنی، هویت و جوهره دینی خود را حفظ نموده و با مقولاتی مانند «تابعیت» و «شهروندی» چندان همدلی نمی‌کند. 🔸در مورد نسبت این دو برخلاف نظراتی که به تقدم یکی از آنها رای می‌دهند، باید گفت که منافع امت اسلامی و منافع ملی کاملا مندمج در یکدیگر بوده و رابطه دیالکتیکی با هم دارند. 🔹 از این رو در فرض تزاحم ارزش‌های دینی و یا به اصطلاح ایدئولوژیك با دیگر گزینه‌های اساسی منافع‌ ملّی، در واقع این تزاحم به معنای تزاحم اجزاء یك مجموعه با یكدیگر خواهد بود كه با توجّه به تقدم و تأخّر مراتب و سطوح آن، باید در جهت رفع این تزاحم و یا تقدم یكی بر دیگری اقدام نمود. 🗒 نشریه دیده‌بان اندیشه – شماره ۳۷ #ژورنالیسم_اندیشه #دیده‌بان_اندیشه #امت_اسلامی #ملت #مفهوم‌شناسی 🆔 @didebane_andisheh

ویژگی های طلبه تراز؛ 🔸حوزه علمیه در فرهنگ شیعی یکی از مهمترین پایگاه‌های استراتژیک برای راهبری جامعه اسلامی به شمار می‌رود. 🔹 این راهبری و هدایت که باید توسط روحانیون و طلاب حوزه علمیه صورت بگیرد، لوازمی دارد که از مهمترین آنها می‌توان به رشد و ارتقا یافتگی خود طلاب اشاره کرد. 🔸این رشد نیز محصور به ابعاد علمی نبوده و جنبه‌های مختلفی را در بر می‌گیرد. از این رو رهبر معظم انقلاب همواره روی چند مقوله به عنوان ویژگی‌های طلبه طراز تاکید می‌ورزند: ۱. اهتمام به علم و علم‌ورزی ۲. انس با قرآن و روایات اسلامی ۳. دارابودن بصیرت سیاسی در مواجهه با بزنگاه‌های مهم تاریخی ۴. توجه به مهندسی فرهنگی جامعه ۵. دغدغه‌مندی نسبت به آرمان های انقلاب ۶. خدمت‌رسانی اجتماعی به مردم جامعه (دیدار با طلاب حوزه‌های علمیه استان تهران، ۱۳۹۶/۰۶/۰۶) 🗒 نشریه دیده‌بان اندیشه – شماره ۲۹ #ژورنالیسم_اندیشه #دیده‌بان_اندیشه #طلبه_تراز #روحانیت #اسلام 🆔 @didebane_andisheh

روشنفکر و روشنفکری؛ 🔸روشنفکر و روشنفکری از آن دسته واژگانی است که در سرزمین ما بار معنایی واحـد و یکسانی نداشته، بلکه نزد گروه‌ها و طبقات اجتماعی مختلف بر حسب دوران استعمال این واژه بار احساسی و معنایی متفاوتی را به همراه داشـته اسـت و گروهـی را بـه تحسـین و تمجید واداشته و نزد گروه ها و اقشاری توأم با احساس خطر، بدگمانی و بی‌اعتمادی بوده. 🔹 سرّ این واکنش احساسی متفاوت، از یک سو ابهام درونی و عدم تحدید معنایی این واژه و از طرف دیگر، قضاوت درباره آن بر حسب عملکرد و نقـش تـاریخی اجتمـاعی کسانی است که به این نام و عنوان شناخته شده‌اند. 🔸ثمره این ابهام معنایی آن بوده که افراد و گروه‌های اجتماعی متفاوتی بتوانند از این عنوان بهره‌مند شوند و بـه ایـن نـام شناخته گردند؛ هر چند گرایش‌ها و اعتقادات و عملکردهای سیاسی اجتمـاعی متفـاوت و گاه متباین داشته‌اند. 🔹 همچنان که داوری مثبت و منفی درباره روشنفکری و روشنفکران در سرزمین ما شاخص و معیار مشترك و مشخص نداشته و از منظرهای متفاوت و براسـاس چارچوب‌های فکری و مطلوبیت‌ها و غایات اجتماعی و نظری متنوع و گاه ناسازگار صورت پذیرفته است. 🗒 نشریه دیده‌بان اندیشه – شماره ۲۶ #ژورنالیسم_اندیشه #دیده‌بان_اندیشه #روشنفکر 🆔 @didebane_andisheh

مواجهه سیاسی فعال؛ 🔸از دیگر رسالت‌های دانشگاه، جهت‌دار بودن در مواجهه با حاکمیت است. 🔹 دانشگاه نباید صرفاً محلی برای نشر علم و دانش باشد؛ بلکه دانشجویان باید با اتخاذ مواضع سیاسی، در بزنگاه‌ها، جامعه خود را راهبری کنند. 🔸مقام معظم رهبری در این‌باره می‌فرمایند: «در دانشگاه باید روح سیاسی زنده باشد؛ این یک نشاطی به جوان می‌دهد. ما جوان بانشاط لازم داریم. دانشگاهی که از سیاست دور باشد و به کلی از سیاست برکنار باشد، این دانشگاه خالی از شور و نشاط خواهد بود؛ به علاوه که محلی خواهد شد برای رشد میکروب‌های خطرناک فکری و رفتاری، بنابراین خوب است و باید در دانشگاه سیاست باشد؛ منتها معنای سیاسی‌شدن دانشگاه یا حضور سیاست در دانشگاه را نباید اشتباه کرد؛ معنای آن این نیست که دانشگاه بشود یک جایی برای این‌که جریان‌های سیاسی، گروه‌های سیاسی، عناصر سیاسی و برای اغراض سیاسی بیایند از این استفاده کنند؛ این نباید باشد.» 🔹 بیانات رهبری در دیدار وزیر علوم و اساتید دانشگاه تهران ۱۳۸۸.۱۱.۱۳ 🗒 نشریه دیده‌بان اندیشه – شماره ۴۵ #ژورنالیسم_اندیشه #دیده‌بان_اندیشه #دانشگاه #سیاسی #حاکمیت 🆔 @didebane_andisheh

چرا مرحوم فرج نژاد خاص بود؟ 🔸اگر از آن‌هایی که محمدحسین را می‌شناسند، درباره علت خاص‌بودن او سوال کنیم، هر کدام پاسخی خواهند داد. 🔹 احتمالا برخی از پرکاری و خستگی‌ناپذیری‌اش می‌گویند. برخی دیگر از تخصص و مطالعه فراوانش در حوزه‌های مختلفی مثل رسانه و تحلیل فیلم، دشمن‌شناسی و غرب‌پژوهی، علوم قرآن و تفسیر، فلسفه‌های مضاف، تاریخ، دانش معنویت و مکاتب معنوی نوپدید و سبک زندگی یاد می‌کنند. 🔸گروهی شیفته ساده و خاکی‌بودنش هستند و عده‌ای دیگر چهره خندان و امیدوار به آینده‌اش را در خاطرشان زنده نگه‌ می‌دارند. 🔹 اما هیچکدام از اینها نمی‌توانند آن نگاه عمیق و جریان‌شناسانه او به حوزه اندیشه و فرهنگ که موجب تربیت صدها شاگرد و استاد شده بود را توصیف کنند. او اگرچه در بسیاری از دانش‌ها تبحر یک متخصص ماهر را نداشت، اما مانند یک عقل راهبردی، دانش‌ها و تخصص‌های مختلف را از ابعاد مختلف بررسی می‌کرد و با تسلطی که بر نقشه راه و صحنه مواجهه داشت، هدایت فکری افراد را به دست ‌گرفته و آن‌ها را به ریل‌گذاری در مسیر درست فرا می‌خواند. 🗒 نشریه دیده‌بان اندیشه – شماره ۲۹ #ژورنالیسم_اندیشه #دیده‌بان_اندیشه #دانشگاه #طلبه #محمدحسین_فرج‌نژاد 🆔 @didebane_andisheh

نظریه پردازان سنتی حوزوی در عرصه سیاست؛ 🔸گروهی از روحانیون که از آنها می‌توان به نظریه‌پردازان سنتی تعبیر کرد، کسانی‌اند که امر سیاسی را در نظمی غیرمردمی یا همان نظم سلطانی تفسیر می‌کنند. 🔹 مراد از نظم سلطانی، نظمی است که از بالا به پایین و در یک رابطه طولی روابط میان راعی و رعیت، حکمران و فرمانبردار را تنظیم می‌کند، در این نظم، اولویت با حاکم است و مردم تنها نقش حمایت‌گرایانه دارند. 🔸این جریان نیز از درون، خود به دو گروه عمده تقسیم می‌شود: ۱. نظریه‌پردازان سنتی / سلبی: گروهی مثل شیخ مرتضی انصاری، محمدتقی صدیقین اصفهانی و نیز جریان حجتیه، از نظریه تعطیل شدن نظم دینی در عصر غیبت حمایت می‌ورزند؛ یعنی چون در رأس هرم قدرت، حاکم عادلی مثل امام معصوم(ع) نمی‌یابند به تأخیر افتادن نظم دینی در سال‌های پیش از ظهور قائل می‌شوند. در واقع چون وجود برخی چیزها مثل حکومت و حدود شرعی منوط به حضور امام معصوم(ع) است، با نبود امام نیز از اولویت می‌افتند و ما را در اقامه آنها معذور می‌دارند. ۲. نظریه‌پردازان سنتی / ایجابی: گروهی مثل آیت‌الله مومن قمی، آیت‌الله مصباح یزدی و آیت‌الله سیدکاظم حائری و اصحاب فرهنگستان علوم اسلامی که قائل به تشکیل حکومت اسلامی در سال‌های پیش از ظهور حضرت حجت(عج) هستند، اما چنین حکومتی را در همان نظم سلطانی تحلیل می‌کنند و صراحتاً از ترکیب حکومت اسلامی با عناصر مردمی دولت‌های مدرن حذر می‌نمایند. 🗒 نشریه دیده‌بان اندیشه – شماره ۲۶ #ژورنالیسم_اندیشه #دیده‌بان_اندیشه #نظریه_پرداز #روحانیت #حکومت_اسلامی 🆔 @didebane_andisheh

نظریه پردازان غیرسنتی حوزوی در عرصه سیاست؛ 🔸اینان به امر سیاسی توجه و البته آنرا در قالبی به غیر از نظم سلطانی تحلیل می‌کنند. از نظر آنان دولت اسلامی، دولتی است که رضایت یا انتخاب مردم، از شروط پیشامنصب فقیه است و نظم دینی بدون رضایت و اقبال مردم فاقد وجه شرعی می‌شود. این جریان نیز به دو گروه عمده تقسیم می‌شوند: ۱. ایجابی: گروهی مثل آخوند خراسانی، میرزای نائینی، امام خمینی و برخی از شاگردان ایشان که می‌کوشند نظریه حکومت دینی خود را در تعامل اسلام و دموکراسی باز تعریف نمایند و بدین‌گونه مهم‌ترین عنصر حکومت‌های مدرن یعنی «مردم» را وارد نظریه‌های اسلامی خود درباره نظم دینی نمایند. ۲. سلبی: در مقابل گروهی دیگر از روحانیون هستند که با استدلالی مستند به نص اسلامی، رابطه دین و سیاست را قطع و از نگرش‌های عرفی به حکومت سر در می‌آورند. در نگرش آنها نشانه‌های سیاسی نص اسلامی بر لزوم اقامه نظم دینی صامت است و نحوه اقامه آن را به مردم احاله کرده است. گرچه اینان نیز همانند انجمن حجتیه از نظریه تعطیلی حکومت دینی در عصر غیبت سر درمی‌آورند، اما همانند آنها در مورد نوع حکومتی که قرار است شکل بگیرد بی‌تفاوت نیستند. 🔹از نظر آنها دولت مدنی، بهترین مدل حکومت است که رجال دینی نقشی در آن ندارند. 🗒 نشریه دیده‌بان اندیشه – شماره ۲۶ #ژورنالیسم_اندیشه #دیده‌بان_اندیشه #نظریه_پرداز #روحانیت #حکومت_اسلامی 🆔 @didebane_andisheh

#اطلاعیه #ویژه 📣 فروش ویژه شماره ۵۲ نشریه دیده‌بان اندیشه به مناسبت سالگرد طوفان‌الاقصی ❇️ سکولاریسم مقدس؛ این قوم را چگونه بخوانیم!؟ 🖇همراه با آثاری از حمید پارسانیا، ابراهیم فیاض، بیژن‌عبدالکریمی، میثم ظهوریان و محمدرضا قائمی‌نیک؛ ➕بررسی مواجهه روشنفکران با طوفان‌الاقصی. 📚 نسخه چاپی با تخفیف: ۸۵هزارتومان 💻 نسخه الکترونیکی: ۲۰هزارتومان ⚠️ فرهیختگان و علاقه‌مندان می‌توانند برای تهیه نسخه‌ چاپی یا الکترونیکی این شماره، درخواست خود را به آیدی @m110614 در ایتا و تلگرام ارسال نمایند. 🔺زمان فروش ویژه، دوهفته می‌باشد. 🔻ارسال در زمان فوق‌ رایگان است. 🆔 @Didebane_Andisheh

تفاوت‌های بیعت با انتخابات؛ 🔸تفاوت اساسی میان «بیعت» در نظام اسلامی و «انتخاب» در نظام‌های دموکراتیک، این است که شخص منتخب، موظّف است تا خواسته‌ها و تمایلات مردم را جامه عمل بپوشاند و مردم نیز تا وقتی از او حمایت می‌کنند که به ایـن امـر ملتزم باشد. 🔹درحالی که در یک نظام اسلامی، همه، پیرو قوانین شریعت‌اند و حاکم واجد شرایط رهبری، موظّف است تا در صورت فراهم‌شدن زمینه اجرای قوانین الهی، برای تحقّق آنها اقدام کند و نیاز به توضیح ندارد که اجرای احکام الهی، در ایـن بـینش، تأمین مصالح واقعی مردم را به دنبال دارد؛ هرچند، مردم آن را ندانند. 🔸شاید به همین جهت است که بیعت مردم با رسول خدا(ص)، بیعت با خداوند خوانده شـده است. قرآن کـریم، بیعت مردم با رسول خدا را در مـاجرای صـلح حدیبیّه، این گونه تصویر می‌کند. 🗒 نشریه دیده‌بان اندیشه – شماره ۲۷ #ژورنالیسم_اندیشه #دیده‌بان_اندیشه #بیعت #انتخابات #نظام_اسلامی 🆔 @didebane_andisheh

تفاوت های بیعت با انتخابات از نگاه آیت الله مکارم شیرازی (دام ظله العالی)؛ 🔸ماهيت «بيعت» يك نوع قرارداد و معاهده ميان بيعت‌كننده از يكسو و بيعت‌پذير از سوى ديگر است و محتواى آن اطاعت و پيروى و حمايت و دفاع از بيعت‌شونده است و بر طبق شرايطى كه در آن ذكر مى‌كنند درجات مختلفى دارد. 🔹از لحن آيات قرآن و احاديث استفاده مى‌شود كه بيعت، يك نوع عقد لازم از سوى بيعت‌كننده است كه عمل بر طبق آن واجب مى‌باشد و بنابراين مشمول قانون كلى «اوفوا بالعقود» است. 🔸بنابراين بيعت‌كننده، حق فسخ را ندارد؛ ولى بيعت‌پذير چنانچه صلاح بداند مى‌تواند بيعت خود را بردارد و فسخ كند، در اين صورت بيعت‌كننده از التزام و عهد خود آزاد مى‌گردد. 🔹بعضى بيعت را شبيه «انتخابات» يا نوعى از آن مى‌دانند؛ در حالى كه مسئله انتخابات درست عكس آن است، يعنى ماهيت آن يك نوع ايجاد مسئوليت و وظيفه و پست و مقام براى انتخاب شونده و يا به تعبير ديگر نوعى توكيل در انجام كارى است، هر چند اين انتخاب وظائفى هم براى انتخاب‌كننده به دنبال دارد (مانند همه وكالتها) در حالى كه بيعت چنين نيست و به تعبير ديگر: انتخابات اعطاى مقام است و شبيه توكيل مى‌باشد، در حالى كه بيعت «تعهد اطاعت» است. 🔸گرچه ممكن است اين دو در بعضى از آثار با هم شباهت پيدا كنند؛ ولى اين شباهت هرگز به معنى وحدت مفهوم و ماهيت آنها نيست. 🗒 نشریه دیده‌بان اندیشه – شماره ۲۷ #ژورنالیسم_اندیشه #دیده‌بان_اندیشه #بیعت #انتخابات #آیت_الله_مکارم_شیرازی 🆔 @didebane_andisheh