موضوع:اخلاق دین اسلام
سؤال:تاحالا به اخلاق دین اسلام فکر کردید یا شنیده اید درموردش؟🧐
اخلاق دینی، در مقابل اخلاق غیر دینی (سکولار)، زیر مجموعه علم اخلاق و عنوان شاخه‌ای از علوم انسانی است. اخلاق، از علومی است که در آن از ارزش خوی‌ها و رفتارهای آدمی بحث می‌شود و در اخلاق دینی آن ارزش‌ها توسط دین مشخص و حدود آن معین می‌شود، بدین‌معنا که ارزش‌های رفتاری و حدود ارزشمندی افعال با وحی و منابع دینی شناخته می‌شود، بنابراین سرچشمه اخلاق دینی، دین و وحی الهی و شریعت آسمانی است و منشا اخلاق غیر دینی، افکار و عقاید بشری است. در واقع در اخلاق دینی بحث از رابطه دین و اخلاق است.
در این مقاله رابطه نظام‌های اخلاقی با دین و اخلاق عرب پیش از اسلام مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه درباره نگاه قرآن نسب به اخلاق و مکاتبی که در اسلام پدید آمده‌اند و همچنین زمینه‌های به وجود آمدن آنها، بحث شده است.
🖤🌱|@dokhtaranZpesaranA



فهرست مندرجات
۱ - تکیه نظام‌های اخلاقی بر دین
۲ - اخلاق عرب پیش از اسلام
۲.۱ - وجه تفاوت با اخلاق اسلامی
۲.۱.۱ - درون قبیله‌ای بودن اخلاق
۲.۱.۲ - حمایت از عضو قبیله
۲.۱.۳ - نادیده گرفتن برخی از حقوق اخلاقی
۲.۱.۴ - نهادن اخلاق بر پایه لطف
۲.۲ - زدوده‌نشدن برخی از ویژگی‌های اخلاقی
۳ - حکمت و حکیمان عرب پیش از اسلام
۳.۱ - لقمان
۳.۲ - اکثم بن صیفی
۳.۳ - قس بن ساعده
۴ - اخلاق در قرآن
۴.۱ - انسان در نگاه قرآن
۴.۲ - نیروهای کشاننده به زشتکاری
۴.۲.۱ - نفس
۴.۲.۲ - شیطان
۴.۳ - خلق و عمل
۴.۴ - کلیات نظام اخلاقی قرآن
۴.۴.۱ - بِرّ
۴.۴.۲ - تقوا
۴.۴.۳ - تاثیر انگیزه بر ارزش عمل
۴.۴.۴ - الزام‌آور بودن دستورهای اخلاقی
۴.۴.۵ - ذکر
۴.۵ - اخلاق قرآنی و فقه
۴.۶ - غایت نظام اخلاقی قرآن
۴.۶.۱ - دنیا و آخرت
۴.۶.۲ - نیک‌بختی در دنیا
۴.۶.۳ - نیک‌بختی در آخرت
۴.۷ - مهم‌ترین دستورهای اخلاقی قرآن
۴.۷.۱ - قسط و عدل
۴.۷.۲ - صبر
۴.۸ - اخلاق قرآنی و سنت نبوی
۵ - زمینه‌های پیدایش مکاتب اخلاقی
۵.۱ - گوناگونی نگرش‌های عالمان اسلامی
۵.۲ - نگرش‌های صحابه
۵.۲.۱ - امام علی
۵.۲.۲ - ابن‌مسعود
۵.۲.۳ - ابوذر
۶ - مکاتب نخستین در آموزش اخلاقی
۶.۱ - مطالعه بومی گرایش‌ها
۶.۱.۱ - آموزش اخلاق در حجاز
۶.۱.۱.۱ - مدینه
۶.۱.۱.۲ - مکه
۶.۱.۲ - آموزش اخلاق در عراق
۶.۱.۲.۱ - کوفه
۶.۱.۲.۲ - بصره
۶.۱.۳ - آموزش اخلاق در یمن
۶.۱.۴ - آموزش اخلاق در شام
۶.۲ - مطالعه مکاتب معین و خاص
۶.۲.۱ - مکتب اهل بیت
۶.۲.۱.۱ - امام حسین
۶.۲.۱.۲ - امام سجاد
۶.۲.۱.۳ - امام باقر
۶.۲.۱.۴ - امام صادق
۶.۲.۱.۵ - امام کاظم
۶.۲.۱.۶ - تحلیل کلی
۶.۲.۲ - مکتب خوف‌گرای بصره
۶.۲.۲.۱ - مشخصات عمومی
۶.۲.۳ - مکتب اهل رجای بصره
۶.۲.۳.۱ - مشخصات عمومی
۶.۲.۴ - مکتب ارجاء کوفه
۶.۲.۴.۱ - دو طریق ابوحنیفه
۶.۲.۵ - مکتب فقهای اصحاب حدیث
۷ - فهرست منابع
۸ - پانویس
۹ - منبع
🖤🌱|@dokhtaranZpesaranA
"دُختࢪﺍنِﺯﻫࢪای‍ۍ•پسࢪانِعَلَﯡۍ"
   فهرست مندرجات ۱ - تکیه نظام‌های اخلاقی بر دین ۲ - اخلاق عرب پیش از اسلام ۲.
بعضی از این فهرست هارا به صورت کوتاه و آموزنده و محفلی آماده است.☺️🌹
1_تکیہ نظام هاے اخلاقے بر دین
نظام‌های اخلاقی‌ِ جوامع بشری را نمی‌توان به گونه‌ای بریده از دیگر نهادهای اجتماعی بررسی کرد، زیرا این نظام‌ها غالباً در زمینه‌های اساسی خود به ویژه با دین پیوستگی مستحکمی داشته‌اند. نظام‌های اخلاقی برای فراگیر شدن در سطح جامعه، در مسائلی اساسی چون ارائه تعریفی ملموس از نیک‌بختی و نیک‌فرجامی، و نهادن ضمانت اجرای احکام خود بر آن پایه، در طول تاریخ بیشتر بر دین تکیه داشته‌اند.
در نظام اخلاقی‌ِ جوامع اسلامی این پیوستگی به‌گونه‌ای است که به دشواری می‌توان از اخلاق، به‌صورتی مجرد از دین، تصویری به‌دست داد، اما هنگامی که سخن از آغاز شکل‌گیری‌ِ این نظام در میان است، باید توجه داشت که نقش‌ِ دین در پی‌ریزی این نظام اخلاقی، نقشی اصلاح‌گرانه نسبت به ساختار نظام پیشین، و نه ویران‌کننده و از نوسازنده بوده است، چه، با مقایسه‌ای میان نظام اخلاقی ارائه شده در قرآن کریم و سنت نبوی با نظام اخلاقی‌ِ عرب پیش از اسلام، آشکار می‌گردد که دستورهای اخلاقی اسلام در بسیاری از موارد، تأیید همان دستورهای پسندیده پیش از اسلام بوده است و تنها در مواردی که لازم می‌نموده، عناصری تازه جای‌گزین عناصری از نظام پیشین شده، یا برخی از عناصر پیشین اصلاح پذیرفته است. نظیر این دیدگاه را فقیهان درباره بسیاری از احکام فقهی، به خصوص در مسائل اجتماعی و غیرعبادی مطرح ساخته، و احکام‌ِ ابقا شده را در برابر احکام تأسیسی، احکام امضایی نام نهاده‌اند.
در یک تحلیل کلی باید گفت که اساسی‌ترین کاستی در نظام اخلاقی‌ِ عرب پیش از اسلام برخوردار نبودن از ضمانت اجرای مطمئن در اثر ضعف ریشه‌های دینی از یک‌سو، و محدود بودن بسیاری از دستورهای اخلاقی به دایره قبیله از دگرسو بود و بنیادی‌ترین تحولی که با ظهور اسلام در نظام اخلاقی‌ِ جزیرة العرب حاصل شد، ارائه ضامنی استوار برای اجرا، و مخاطب ساختن مردم بدون مرزهای قبیله‌ای بود.
🖤🌱|@dokhtaranZpesaranA
2_اخلاق عرب پیش از اسلام
در هرگونه مطالعه درباره فرهنگ عرب پیش از اسلام، یک مشکل عمومی وجود دارد و آن محدود بودن منابع تاریخی است. در واقع بیشتر اخباری که از اوضاع فرهنگی و اجتماعی عرب پیش از اسلام به ما رسیده است، یادداشت‌هایی جسته و گریخته‌اند که در لابه‌لای آثار اسلامی پراکنده شده‌اند. در این مقاله الگوهای اخلاقی مشترک میان جوامع بدوی بر پایه منابع مردم‌شناسی‌ِ فرهنگی به عنوان ابزاری معین در تلفیق، نقد و تحلیل اخبار پراکنده استفاده شده، و از آوردن این تحلیل‌ها در متن پرهیز شده است.
از نظر منابع اطلاعات، قرآن کریم به عنوان مستندترین متن در این‌باره مورد توجه بوده، و در کنار آن، از برخی گزارش‌های قابل قبول در منابع دینی، تاریخی و ادبی نیز استفاده شده است. پیش از پرداختن به تفصیل‌ِ بحث، یادآوری این نکته ضروری می‌نماید که اخلاق در میان عرب‌های شهرنشین شکلی متکامل‌تر نسبت به اعراب بادیه‌نشین داشته است و به‌طبع در مطالعه اخلاق اعراب پیش از اسلام می‌باید تفاوت‌های میان این دو فرهنگ ملحوظ گردد.
🖤🌱|@dokhtaranZpesaranA
2.1_وجہ تفاوت با اخلاق اسلامے
مهم‌ترین وجه امتیاز دستورهای اخلاقی‌ِ پیش از اسلام نسبت به دوره اسلامی، فراگیر نبودن آنهاست.
🖤🌱|@dokhtaranZpesaranA
2.1.1درون قبیلہ اے بودن اخلاق
نظام قبیله‌ای در میان عرب پیش از اسلام بنیادی‌ترین نظام اجتماعی بود و در میان اعراب شبه جزیره، به‌سان دیگر جوامع آغازین، بسیاری از دستورهای اخلاقی در قالب قبیله تفسیر می‌شد. آنگاه که دستوری اخلاقی به حقوق انسانی، مانند حق زیستن و حق مالکیت مربوط می‌شد، دایره اجرای آن با قبیله بسته می‌شد و کشتن افرادی از دیگر قبایل، به بردگی گرفتن آنان و به یغما بردن اموالشان امری غیراخلاقی تلقی نمی‌گشت. تعرض به جان، آزادی و مال مردمان دیگر قبایل در میان اعراب پیش از اسلام امری کاملاً عادی به شمار می‌آمد و در جای جای آثار بازمانده از آن دوره، بازتاب این شیوه زندگی دیده می‌شود.
[۱]
حاتم طایی که به عنوان یکی از نامدارترین الگوهای اخلاقی پیش از اسلام شناخته شده، به طبع از اینگونه جنگیدن و کشتن، اسیرگرفتن و غنیمت ستاندن پرهیز نداشته است، تنها در وصف ویژگی‌های او چنین آورده‌اند که «هرگاه غنیمت می‌گرفت، آن را به غارت می‌داد و چون اسیری می‌گرفت، آزادش می‌ساخت» و «هرگز یگانه فرزند مادری را نمی‌کشت».
در قرآن کریم با اشاره‌ای به همین تاخت و تازهای میان قبایل، الفت و برادری آنان پس از روزگاری عداوت و دشمنی از نعمت‌های الهی شمرده شده است.
🖤🌱|@dokhtaranZpesaranA
۲.۱.۲ - حمایت از عضو قبیله
در نظام اخلاقی‌ِ محدود به قبیله، حمایت از عضو قبیله در برابر بیگانه، حتی اگر وی ظالم و متجاوز بوده باشد، امری تخلف‌ناپذیر بود و این آموزش به صراحت در یک مثل باستانی عرب انعکاس یافته است.
[۶]
این تعلیم و این ضرب‌المثل به قدری گسترش و نفوذ داشته که حتی در فرهنگ اسلامی در قالب یک حدیث از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) تکرار گشته، و در جهت اصلاح مضمون آن چنین گفته شده است که «یاری‌ِ برادر ظالم» همانا بازداشتن او از ارتکاب ظلم است.
در سال‌های نزدیک به بعثت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) گروهی از رجال صاحب نفوذ و نیک‌اندیش در مکه، پیمانی را مشهور به «حلف الفضول» منعقد کردند که بر اساس آن هر مظلومی را بدون در نظر گرفتن قوم و قبیله حمایت کنند، این پیمان را که رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) خود از مؤسسان آن بود و پس از رسالت نیز آن را تأیید می‌فرمود، باید گامی در جهت شکستن حمیت بی‌قید و شرط قبیله‌ای دانست
حمیت قبیله‌ای عرب پیش از اسلام در آیه‌ای از قرآن کریم نکوهش شده، و از آن به «حمیه الجاهلیه» تعبیر شده است.
🖤🌱|@dokhtaranZpesaranA
۲.۱.۳نادیده گرفتن برخی از حقوق اخلاقی
در دوره پیش از اسلام در داخل قبیله برخی از حقوق اخلاقی کمابیش رعایت می‌شد و مجازات‌هایی برای افراد متخلف وجود داشت، اما برخی دیگر از حقوق اخلاقی اساساً نزد آنان به عنوان حق شناخته نمی‌شد، از جمله آنکه پدر درباره جان فرزندان خود تصمیم‌گیرنده بود و می‌توانست از بیم تنگدستی فرزند خود را به قتل رساند،
[۱۲]
[۱۳]
یا حتی دختر خویش را زنده به گور کند،
[۱۴]
بدون آنکه جامعه این کردار او را سزاوار مجازات و تنبیه بینگارد. (برای داستان كشته شدن دختر لقمان عادی به دست پدرش، رجوع شود به کتاب الحیوان و المستقصی.
[۱۵]
[۱۶]
)
۲.۱.۴نهادن اخلاق بر پایه لطف
در مواردی که دستورهای اخلاقی نه بر پایه حقوق انسانی، بلکه بر پایه لطف و بزرگواری نهاده شده بود، در میان عرب پیش از اسلام فضایل اخلاقی، حتی در برخورد با مردمی از دیگر قبایل دیده می‌شود. (برای نمونه‌هایی كوتاه ولی مهم از ابوسیاره و عبدالله بن جدعان، رجوع شود به کتاب الاغانی و المستدرک.
[۱۷]
[۱۸]
) در حکایاتی برجای مانده، بخشندگی و میهمان‌نوازی عرب پیش از اسلام که در اشخاصی چون حاتم طایی به اوج خود رسیده است، گاه تا آنجاست که فرد بخشنده واپسین مایملک خود، اسب راهوارش را ذبح کرده، و اطعام نموده است. اینگونه بخشندگی بی‌حساب که نتیجه‌ای جز حرمان و بی‌چیزی نداشت، در آن روزگار از سوی گروهی سرزنش می‌شد، اما نظام اخلاقی‌ِ غالب، آن‌را به عنوان فضیلتی عالی ستایش می‌کرد.
[۱۹]
[۲۰]
[۲۱]
[۲۲]
قرآن کریم به صراحت افراط در جود را مذمت کرده، و انسان را به رعایت شیوه‌ای متعادل در بخشش فراخوانده است
[۲۳]
و این یکی از نمونه‌های روشن در اصلاح نظام اخلاقی است.
رفقا،این محفلمون یخورده طولانیه،محفل بعدیمون ادامه این است.
✨بسم الله الرحمن الرحیم✨
رفقا،قرارھ براتون معرفی شهید بزاریم😍
اونم چہ شہید بزرگوارے ك حتما همتون میشناسیدش🥰
از جملہ رفیق شہید خودم هست،کہ ازش کلے حاجت گرفتم و همجا همراهم بودھ😉
✅نام شہید بزرگوار:شہید ابراهیم هادے
☀️روز:جمعہ
⏰ساعت: 8 الے8:20
📲مکان:برنامه ایتا،#کانال_دختران_زهرایے_پسران_علوے
منتظرتونیم...💎
اینجا....👇😍
🖤🌱|@dokhtaranZpesaranA
یادتون نره😉🌷
دعای‌فرج💛🌻}
+إِلٰهِی عَظُمَ الْبَلاءُ، وَبَرِحَ الْخَفاءُ، وَانْکَشَفَ الْغِطاءُ، وَانْقَطَعَ الرَّجاءُ، وَضاقَتِ الْأَرْضُ، وَمُنِعَتِ السَّماءُ، وَأَنْتَ الْمُسْتَعانُ، وَ إِلَیْکَ الْمُشْتَکیٰ، وَعَلَیْکَ الْمُعَوَّلُ فِی الشِّدَّةِ وَالرَّخاءِ.
_خدایا گرفتاری بزرگ شد و پوشیده بر ملأ گشت و پرده کنار رفت و امید بریده گشت و زمین تنگ شد و خیرات آسمان دریغ شد و پشتیبان تویی و شکایت تنها به جانب تو است، در سختی و آسانی تنها بر تو اعتماد است،
+اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ أُولِی الْأَمْرِ الَّذِینَ فَرَضْتَ عَلَیْنا طاعَتَهُمْ، وَعَرَّفْتَنا بِذَلِکَ مَنْزِلَتَهُمْ، فَفَرِّجْ عَنّا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عاجِلاً قَرِیباً کَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ.
_خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست آن صاحبان فرمانی که اطاعتشان را بر ما فرض نمودی و به این سبب مقامشان را به ما شناساندی، پس به حق ایشان به ما گشایش ده، گشایشی زود و نزدیک همچون چشم بر هم نهادن یا زودتر،
+یَا مُحَمَّدُ یَا عَلِیُّ، یَا عَلِیُّ یَا مُحَمَّدُ اکْفِیانِی فَإِنَّکُما کافِیانِ، وَانْصُرانِی فَإِنَّکُما ناصِرانِ.
_ای محمّد و ای علی، ای علی و ای محمّد، مرا کفایت کنید که تنها شما کفایت کنندگان منید و یاری ام دهید که تنها شما یاری کنندگان من هستید،
+یَا مَوْلانا یَا صاحِبَ الزَّمانِ، الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ، أَدْرِکْنِی أَدْرِکْنِی أَدْرِکْنِی، السَّاعَةَ السَّاعَةَ السّاعَةَ، الْعَجَلَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّاهِرِینَ.
_ای مولای ما ای صاحب زمان، فریادرس، فریادرس، فریادرس، مرا دریاب، مرا دریاب، مرا دریاب، اکنون، اکنون، اکنون، با شتاب، با شتاب، با شتاب، ای مهربان ترین مهربانان به حق محمّد و خاندان پاک او.
#قڔاࢪِ ھﺭﺷﺑم‍ۅن
#امام‌زمان‌عج
#الࢦهمعجللۅلیڪ الفرجٰٖ
ـ┉┉┅┉━❀🤍❀━┅┉┉┉ـ
"دُخټࢪﺍنِﺯﻫࢪای‍ۍ•پ‍ِسࢪان ِعَلَﯡۍ"
ـ┉┉┅┉━❀🤍❀━┅┉┉┉ـ
🌼🌼🌼🌼
🌼🌼🌼
🌼🌼
🌼
_امٰٖشﺏ هم ࡏަذۺت...
_ح‍‌لاࢦ بفࢪم‍‌ای‍ی‍ډ هࢪ آن‍چ‍ہ ات‍ف‍اܧߺ اف‍ت‍اډ ڪہ ن‍اخ‍واس‍ت‍ہ ﻣﻭﺟﺏ ن‍اࢪا‍ح‍تی تاݩ شد
_نࡏަاہ ِوی‍ژه؎ صاحب اࢦزمان (ع‍‌ج) شام‍ل ح‍اﻟﺗﺎڼ و عاقبتتاܔ بہ زی‍ب‍ای‍ۍ ع‍اق‍ب‍ت ۺ‍ه‍دا، ان شاءالله (:
{•دࢪ پ‍ن‍اܣ خدا ؛ ی‍اعࢦۍ م‍ډد•}
🌼ـ
🌼🌼ـ
🌼🌼🌼ـ
🌼🌼🌼🌼ـ "دُخټࢪﺍنِﺯﻫࢪای‍ۍ•پ‍ِسࢪان ِعَلَﯡۍ"
هدایت شده از مهدويت
جملاتی_زیبا👌
#از_حضرت_علی_علیه_السلام
✾«مردم را با لقب صدا نکنید.»
✿«روزانه از خدا معذرت خواهی کنید.»
✾«بدون تحقیق قضاوت نکنید.»
✿«اجازه ندهید نزد شما از کسی غیبت شود.»
✾«صدقه دهید،چشم به جیب مردم ندوزید.»
✿«شجاع باشید،مرگ یکبار به سراغتان می آید.»
✿«دین را زیاد سخت نگیرید.»✾«با علما و دانشمندان با عمل ارتباط برقرار کنید.»
✿«انتقادپذیر باشید.»
✿«حامی مستضعفان باشید.»
✾«اگر میدانید کسی به شما وام نمیدهد،از او تقاضا نکنید.»
✾«خود را نماینده خدا در امر دین بدانید.»
✿«فحّاش و بذله گو نباشید.»
✾«بیشتر از طاقت خود عبادت نکنید.»
✾«با قرآن آشنا شوید.»
✿«تا میتوانید بدنبال حل گره مردم باشید.»
✾«گریه نکردن از سختی دل است.»
✿«سختی دل از گناه زیاد است.»
✾«فراموشی مرگ از محبت به مال دنیاست.»
✿«محبت به مال دنیا سرآغاز همه خطاهاست»
📚【 نهج البلاغه】
#نشـرپـیام‌صـدقه‌جـاریه‌است💯
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
﷽
#نشر_حداکثری
رجز خوانی طوفانی #حاج_مهدی_رسولی اولین شب مراسم عزاداری حضرت فاطمه‌زهرا سلام‌الله‌علیها در محضر مقام معظم رهبری
🖤🌱|@dokhtaranZpesaranA
51.39M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
﷽
📹 ببینید | روضه‌خوانی #حاج_مهدی_رسولی در اولین شب مراسم عزاداری حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها در حسینیه امام خمینی(ره). ۱۴۰۲/۰۹/۲۳
🖤🌱|@dokhtaranZpesaranA
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
یک دلیل منطقی برای حجاب
با زبان طنز😀
#خادم_الحسین
🖤🌱|@dokhtaranZpesaranA