سخن چینی یکی از عوامل مهم عدم استجابت دعا است. پس کسانی که مرتکب چنین گناهی می شوند نباید. امیدوار باشند که خداوند دعاهای آنها را اجابت کند. در وسائل الشیعه (کتاب حج) آمده است بنی اسرائیل را قحطی فرا گرفت، موسی(ع) از خدا درخواست باران کرد. وحی رسید ای موسی، دعای تو و کسانی را که با تو هستند مستجاب نمی کنم، زیرا در بین شما نمامی هست که از سخن چینی دست برنمی دارد. موسی گفت: خدایا آن شخص کیست تا او را از بین خود بیرونش کنیم؟ فرمود: من شما را از نمامی نهی می کنم، چگونه راز دیگری را آشکار سازم، پس آنها توبه جمعی کردند و آن فرد نمام نیز با آنها توبه کرد آنگاه بر ایشان باران بارید.
همچنین سخن چینی موجب ذلت و خواری شخص سخن چین می شود. این یکی دیگر از آثار سخن چینی است که در قرآن به آن شاره شده است. خداوند در آیات 11 و 16 سوره قلم، سخن چینی را در پی دارنده ذلت و خواری شخص دانسته و نسبت به این رفتارهای نابهنجار هشدار می دهد.
سخن چین رنگ بهشت را نخواهد دید. امام باقر(ع) در رابطه با حرام بودن بهشت بر فرد سخن چین فرمودند: «محرمه الجنه: علی القتاتین المشائین بالنمیمه» (بهشت بر دروغ تراشانی که برای سخن چینی می روند حرام است.[۱۱]
خداوند به سخن چین هشدار می دهد که از این عمل زشت و قبیح دست بردارد، زیرا از پیامدها و تبعات آن، عذاب های اخروی در دوزخ است. همچنین در آیات 1 تا 9 سوره همزه سخن چینی را زمینه گرفتاری به عذاب سوزان و شکننده جهنم دانسته است.
این عذاب های اخروی برای سخن چین پس از مرگ آغاز می شود؛ زیرا در روایات آمده که سخن چین از همان آغاز مرگ در قبر با عذاب های اخروی مواجه خواهد شد. پیامبر اکرم(ص) دراین باره می فرماید: کسی که بین دو نفر برای سخن چینی رفت و آمد کند خداوند بر او در قبرش تا روز قیامت آتش مسلط کند.»[۱۲]
عذاب های قبر این افراد گویای آن است که نابهنجاری سخن چینی تا چه اندازه تاثیراتی بر روح و جسم افراد جامعه دارد؛ از این رو جسم و روح این افراد سخن چین نیز می بایست در قبر عذاب ببیند. از پیامبراکرم(ص) روایت شده که فرمودند: «کسی که بین دو نفر برای سخن چینی رفت و آمد کند... وقتی که از قبر بیرون می آید، یک مار بزرگ سیاه مسلطش می کند که گوشت او را نیش می زند و می خورد تا اینکه داخل آتش شود.»[۱۳]
🌼علل سخن چینی
علمای علم اخلاق برای این صفت پست و زشت و رفتار نابهنجار، علل و عوامل متعددی را بیان کرده اند که از جمله آنها می توان به عوامل زیر اشاره کرد:
۱- حسادت و بدخواهی:
گاهی حسادت به دیگری در مقام یا مال یا شخصیت او، سبب می شود که فرد، بدخواه او گردد و درصدد برآید که هر طوری شده لطمه و ضربه ای به او وارد کند. به دنبال این اندیشه می کوشد با خبرچینی و نقل گفتار و رفتار ناپسندی که او در حق دیگران گفته یا انجام داده وی را، خوار و بدنام گرداند. و لذا در روایات اسلامی حسد، تباه کننده ایمان و نیکی ها و موجب سلب آرامش و بدبختی دنیا و آخرت آدمی معرفی شده است.[۱۴]
۲- احساس حقارت:
سخن چینی که در باطن خود حقارت و ذلت را احساس می کند برای جبران شکستهای درونی و رسیدن به اهداف شوم خود متوسل به این حربه می شود.
۳- دشمنی:
عداوت به دو گونه است: عداوت و دشمنی شخصی را در دل پنهان کردن و منتظر فرصت مناسبی بودن (کینه) و یا آشکارا درصدد اذیت و آزار شخصی برآمدن و او را دشمن دانستن. حال در برخی موارد اشخاص برای اظهار کینه و عداوت خود متوسل به سخن چینی می شوند. بدین صورت که آنها تلاش می کنند با نقل گفتار و کردار ناپسند فردی که مورد دشمنی واقع شده، از او انتقام گرفته و او را بکوبند و منفور گردانند. لذا در اسلام علاوه بر اینکه دستور به عفو و گذشت داده شده، کینه و دشمنی به شدت نکوهش شده است.
۴- طمع و چشم دوختن به اموال مردم:
و آن یکی از شاخصه های حب به دنیاست و از جمله رذایل به حساب می آید. گاهی افراد به خاطر طمعی که دارند در نزد فرد مخاطب، گفتار و رفتار ناپسند دیگری را که درباره او گفته و یا انجام داده، برایش بازگو می کنند و هدف از این کار زشت، چشم طمعی است که به اموال فرد مخاطب دوخته اند.
۵- پرگویی و هرزه گویی:
سبب پرگویی، یا حرص داشتن فرد بر شناخت چیزهای بی فایده یا تفریح و سرگرمی یا جلب دوستی و وقت گذرانی به وسیله نقل حکایات، احوال و داستان های بی فایده و غیبت و سخن چینی از این و آن است که اینها همه از پستی و زبونی قوه شهویه می باشد. پس یکی از عللی که می توان برای سخن چینی نام برد پرگویی و بیهوده گویی است.[۱۵]
۶-عامل وراثتی:
یکی از زمینه هایی که نقش بسزایی برای سوق دادن انسان به سوی گناه دارد، زمینه های بد خانوادگی است. چنانکه زمینه های نیک خانوادگی اثر بسیار خوبی در اجتناب از گناه خواهد داشت.
مسلّم این است که برخی از صفات از والدین به ارث می رسد؛ زیرا در تربیت، اموری چون وراثت، محیط و زمان نقش تاثیرگذاری دارند. پس همانگونه که فرزندان در شئون جسمی از پدر و مادر، ارث می برند، در امور معنوی و حالات روحی نیز از آنان ارث می برند.[۱۶]
راههای درمان سخن چینی
🌸درمان توسط خود فرد سخن چین
این درمان از دو راه علمی و عملی صورت می پذیرد، اما درمان عملی آن این است که کسی که گرفتار این گناه کبیره است برای اصلاح و رهایی خود اولاً باید در مفاسد و پیامدهای شوم سخن چینی بیندیشد. ثانیاً: بیندیشید که در روز قیامت آن زمانی که در درگاه عدل الهی در حضور انبیاء و اولیاء برای رسیدگی به اعمال او حاضر می شوند چه جوابی خواهد داد. انسان باید در این دنیا به حساب خود رسیدگی کند تا در آخرت رسوا نشود.
اما درمان عملی سخن چینی این است که فرد سخن چین باید بکوشد تا علل و عوامل سخن چینی را بشناسد تا بتواند برای از بین بردن علت، معلول را از میان بردارد (به علل و عوامل سخن چینی در بالا اشاره شد).
🌸درمان توسط فرد مخاطب
مخاطب و کسی که فرد سخن چین برای وی خبر ناپسند می آورد، برای جلوگیری از نمامی و مفاسد مهلک آن باید نکات زیر را رعایت کند تا فرد سخن چین به کار زشت خود پی ببرد و سعی در نابودی این صفت رذیله کند.
۱. مخاطب نباید سخن نمام را تصدیق و یا تأیید کند. چرا که او به خاطر مرتکب شدنش به گناهانی از قبیل غیبت، تهمت، اختلاف و دشمنی و.. فاسق است و خبر فاسق از نظر اسلام و قرآن مجید مردود و مطرود است.[۱۷]
احادیث زیادی ما را از تصدیق خبر سخن چین نهی می کند. امام علی(ع) فرمودند: «گفته های هیچ سخن چینی را زود باور مکن اگر چه در لباس خیرخواهان باشد.»[۱۸]
۲. مخاطب باید عمل سخن چین را تقبیح کند و قبح عملش را به او گوشزد نماید و بصورت خیرخواهانه و دلسوزانه او را نصیحت کند که دست از این کار قبیح بردارد.
۳. مخاطب باید نسبت به نمام، خشمگین بوده و او را بواسطه گناهی که از او سرزده، دشمن خود بداند. چرا که مؤمن باید با کسی که مبغوض خداوند است دشمن باشد. چنانکه پیغمبر اسلام(ص) فرمودند: «دشمن ترین شما نزد خداوند کسی هستند که تلاش در سخن چینی می کنند.[۱۹]
۴. مخاطب نباید به دنبال گفتار نمام درصدد تجسس و کنجکاوی برآید. زیرا خداوند متعال می فرماید: «هرگز در کار دیگران تجسس نکنید».[۲۰]
۵. مخاطب علاوه بر اینکه این قبیل کارها را انجام می دهد باید برای سخن چین طوری واکنش نشان دهد که او از کار خود شرمنده و پشیمان شود. نقل شده است مردی به حضور حضرت علی(ع) رسید و درباره مرد دیگری سخن چینی کرد. امام علی(ع) به او فرمود: «ای شخص! ما درباره آنچه گفتی پرسش و تحقیق می کنیم، اگر راست گفته باشی، تو را دشمن می داریم (زیرا تو سخن چینی کردی) و اگر دروغ گفته باشی تو را مجازات می کنیم. (زیرا که به شخصی بهتان زدی) و اگر خواستی، کلام خود را پس بگیر، (تو را می بخشم) عرض کرد: یا امیرالمؤمنین کلام خود را پس می گیرم.»[۲۱]
پی نوشت ها:
[۱] «دهخدا، علی اکبر؛ فرهنگ دهخدا، تهران، سیروس، 1339، ج 4، ص 358
[۲] فرهنگ فارسی، ج 2، ص 1843، «سخن چینی»
[۳] محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی، قم، دارالحدیث، 1379، ج 13، ص 6479
[۴] معین محمد، فرهنگ نادری، تهران، امیرکبیر، 1360، چ4، ج2، ص 1843
[۵] بحارالانوار، طبع کمپانی، ج22، ص 105 تا 107
[۶] رعد، آیه 25
[۷] جامع السعادات، ج 2، ص 212؛ و نیز اصول کافی، ج 4، ص 75، حدیث 1
[۸] همان، حدیث3
[۹] غرر الحکم، انتشارات دانشگاه تهران، 1366، ج2، ص 296
[۱۰] احتجاج، جلد 2، ص 82، میزان الحکمه، ج 13، ص 4679
[۱۱] اصول کافی، ج 4، ص75، حدیث 2
[۱۲] حر عاملی، محمدبن الحسن؛ وسائل الشیعه، بیروت، دارالصباح، چ پنجم، 1419، ج8، ص618
[۱۳] همان
[۱۴] علم الهدی، سیداحمد؛ اخلاق و روانکاوی از نظر اسلام، تهران، انتشارات یاسر، چ دوم، 1360، ص 250
[۱۵] . نراقی، ملامهدی؛ علم اخلاق اسلامی، ترجمه سیدجلال الدین مجتبوی، تهران، حکمت، چ سوم، 1372، ص 245
[۱۶] قرائتی، محسن؛ گناه شناسی، تهران، پیام آزادی، 1370، ص89
[۱۷] حجرات، آیه 6
[۱۸] محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج 13، ص 6479
[۱۹] نراقی، ملا احمد، جامع السعادات، تهران، حکمت، چ سوم، 1372، ج 2، ص 63
[۲۰] حجرات، آیه 12
[۲۱] مجلسی، محمد باقر؛ بحارالانوار، بیروت، الوفاء، 1403، ج 72، ص 266
5.94M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
#دین_شناسی
✅خطر بزرگ سخن چینی
#سخنرانی
حجتالاسلام والمسلمین رفیعی
https://eitaa.com/dokhtaranebeheshtiy
🦋🍃
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
#دین_شناسی
✅وظیفه ما نسبت به سخن چینی چیست ؟
#سخنرانی
حجتالاسلام والمسلمین رفیعی
https://eitaa.com/dokhtaranebeheshtiy
10.38M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
#دین_شناسی
✅سخن چین خائن است
#سخنرانی
حجتالاسلام والمسلمین حسینی قمی
https://eitaa.com/dokhtaranebeheshtiy
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
#دین_شناسی
✅با سخن چین چه کنیم ؟
#سخنرانی
حجتالاسلام والمسلمین قرائتی
https://eitaa.com/dokhtaranebeheshtiy
🦋🍃
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
#دین_شناسی
✅سخن چین نباشیم
#سخنرانی
حجتالاسلام والمسلمین رنجبر
https://eitaa.com/dokhtaranebeheshtiy
🦋🍃
5.33M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
این کشیش مسیحی که برای تصحیح ترجمه قران مجبور شد چند بار آن را دقیق مطالعه کند با حیرت مشاهده کرد قران با چه احترامی داستان حضرت عیسی ع را نقل کرده و مسلمان شد و مبلغ اسلام گردید.
اگر قران با دقت و توجه به معانی و مفاهیم مطالعه شود انسانی نیست که جذب آن نشود و مومن نگردد.
اسلام سبک زندگی سالم.
🔶 امروز هر دعایی که داشتید در خونه خدا بگید ولی خب به طور ویژه از خداوند متعال بخواید که برپایی حکومت امام زمان ارواحنا فداه رو نزدیک تر کنه.
خصوصا اینکه حتما دعا کنید از بهترین یاران امام باشید.
الان امام زمان دارن بشترین تلاش رو برای آماده سازی زمینه های ظهور میکنند و در این راه نیاز به یاران واقعی دارند.
✅ یارانی که عمیقا اهل خودسازی باشند و همه اعمالشون از سرتقوا و خوف از خداوند متعال باشه.
دعا کنیم که از بهترین یاران و سرداران سپاه امام باشیم...🌷