⭕️ قم، بغداد، قاهره... حسن حنفی اینگونه از دوست عراقی خود یاد کرد ✍️ حسن حنفی 🔹در سفری که پس از #انقلاب به #قم داشتم، به طور اتفاقی در #حوزه علمیه قم با جوانی عراقی آشنا شدم که در شهر اجتهاد و اندیشه، اجتهاد می‌کرد و می‌اندیشید. او به شیوه دانشمندان قدیم، خانه خود را به کتابخانه و زیراندازهای اتاق‌هایش را به انجمنی فکری و کلاس‌هایی برای پژوهش و سالن‌هایی برای پذیرایی [از اندیشمندان] تبدیل کرده بود. او و خانواده‌اش پذیرای طلاب بودند و هیچ تفاوتی بین خانه و دانشگاه، بین غذای بدن و غذای روح وجود نداشت. 🔹او فقیه و عالمی تراثی است و مانند بسیاری از علمای قم که به نشر تراث می‌پردازند، نسبت به مسائل روز نگاهی باز دارد، همچنان که «موسسه آل البيت لإحياء التراث» چنین است، موسسه‌ای که اندیشمند جواد شهرستانی آن را بنیان نهاد و در آن هزینه کرد و طلاب جوان در آن فعالیت می‌کنند. دین و علم مانند صاحبان کتابخانه‌های تراث در خیابان‌های قم، دو شریک هستند. قم همچنین دارای مراکز تحقیقاتی فراوانی برای تحصیل و اقامت طلاب جوان دارد، چنانکه در میراث کهن ما چنین بوده و حتی رواق‌های #الازهر تا همین دوره اخیر اینچنین بوده است. علم نیازی به دولتی ندارد که حامی آن باشد یا نهادی که از آن حمایت کند، بلکه کافی است یک دانشمند به طور داوطلبانه همه اینها را با پیروی از سنت پیشینیان رسیدگی کند یا بخش خصوصی یا مؤسسات فرهنگی آن را برعهده بگیرند. علم همان دولت است و دولت عمارتی است که توسط دانشمندان ساخته می‌شود. 🔹با انتشار شماره‌های نخست مجله «قضايا إسلامية معاصرة» محتوا و جهت آن راه سومی را نشان می‌داد که از #سلفی‌ها و #سکولارها فراتر می‌رفت. صفحات آن برای بسیاری از نواندیشانی که این گرایش را نمایندگی می‌کردند، گشوده بود تا در قالب گفتگو با آنها یا مقاله‌هایی از آنها، واضح و قابل فهم خوانندگان را به آنچه می‌خواهند بخوانند. راه‌اندازی فصلنامه «چپ اسلامی» که من در اندیشه آن بودم، اکنون بدون توجه به عنوان در قم منتشر می‌شد. اندیشه‌ها بی‌توجه به جغرافیا، قم یا قاهره، با یکدیگر برابری می‌کردند که این نشان می‌دهد چه میزان نیاز ما به آنها واقعی است. زمان آن رسیده که اندیشه اصلاح پیشرفت کند و از گفتمان اخلاقی موعظه‌ای به گفتمان علمی تحلیلی منتقل شویم. 🔹رفاعی پس از صدور حکم اعدام در بغداد، در ایام استبداد گذشته و تعقیب علما و بزرگان کشور، از مهاجران عراقی به حوزه علمیه قم است. هجرت به پاریس و لندن نبود تا از راه دور مبارزه را ادامه دهد، بلکه به قم، شهر علم و انقلاب بود که نزدیک بغداد است. مبارزه فرهنگی به عنوان مبنایی برای مبارزه سیاسی در روزهای نخست انقلاب ادامه یافت، انقلابی که سرچشمه امید همه مسلمانان بود، به ویژه برای #فلسطین که پس از انقلاب سفارت اسرائیل زمان شاه به سفارت فلسطین تبدیل شده بود. 🔹اولین شماره‌های مجله «قضايا إسلامية معاصرة» که منتشر شد، گویی خود را می‌خواندم، هیچ فرقی بین #شیعه و #سنی نبود. همان دغدغه‌ها را بازتاب می‌داد، همان مسائل مربوط به «تراث و تجدید» ، فراتر از آنچه در جهان اسلام، کویت یا مالزی منتشر می‌شد. این مجله دغدغه‌هایی فرهنگی داشت، اگرچه به صراحت به عراق، ایران یا انقلاب اسلامی اشاره نمی‌کرد. این امر در مصاحبه با عبدالجبار رفاعی با عنوان «قم سؤال می‌کند و قاهره جواب می‌دهد» مشهود بود که برخی از علمای قم را اندوهگین کرد که گویا قم سرگردان است و قاهره نزدش اخباری یقینی است. که البته اصلا درست نیست؛ عنوان می‌توانست برعکس باشد: «قاهره می‌پرسد و قم پاسخ می‌دهد». سوال گاهی مهمتر از پاسخ است. 🔹در #قاهره، اولین شماره «چپ اسلامی» در سال 1980 با توجه به نگرانی‌های امت در عراق، فلسطین، کشمیر و حجاز منتشر شد. چرا کانون‌های فرهنگی برای اسلام روشنگرانه، با ورودهای گوناگونی که به این موضوع هست، در قم و قاهره و در هر شهر فرهنگی اسلامی تاسیس نمی‌شود؟ تحقیقات پیرامون اسلام روشنگرانه در اندونزی، مالزی و آفریقای جنوبی در حال انجام است و به رهایی و نهضت ملت‌ها کمک می‌کند و نسل جدیدی را ایجاد می‌کند که راه خود را بین سلفی‌ها و سکولارها، بین قدما و معاصرین و بین #سنت‌گرایان و #مدرنیست‌ها باز می‌کند، مانند «#نهضت_العلماء» در اندونزی. ادامه دارد... @dolatedin

💢 مرگ جودت سعید؛ رهبر فکری مکتب «عدم خشونت» 🔹بی بی سی عربی: #جودت_سعید متفکر برجسته اسلامی معروف به "گاندی عرب" ۳۰ ژانویه در سن 91 سالگی در شهر استانبول #ترکیه درگذشت. 🔹مرگ او بازتاب گسترده‌ای در میان علما مسلمان، سیاستمداران و متفکران عرب داشت و بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی برای او سوگواری کرده و سخنان معروف او را به اشتراک گذاشتند و زندگی فکری سرشار از کتاب و تحقیق او را به یاد آوردند. 🔹جمعی از سیاستمداران ترکیه مانند مصطفی شنتوپ، رئیس پارلمان ترکیه، قره‌داغی، دبیرکل #اتحاد_لعلماء و بسیاری دیگر از شخصیت‌های #اسلام‌گرا درگذشت جودت سعید را تسلیت گفتند. 🔹جودت سعید در سال 1931 در استان قنیطره در جنوب سوریه به دنیا آمد و در دانشگاه #الازهر تحصیل کرد. 🔹او را یکی از برجسته‌ترین متفکران اسلامی معاصر می‌دانند. اندیشه‌های او امتداد مکتب اصلاح‌طلبی #مالک_بن_نبی و #محمد_اقبال است. 🔹جودت سعید دارای کتاب‌های فراوانی از جمله «مذهب ابن آدم الأول» است که از طریق آنها از اصل «عدم خشونت» و دیدگاه خود نسبت به عقیده ترک #خشونت در اسلام حمایت کرده است. علاوه بر آن کتاب‌های دیگری مانند «حتى يغيروا ما بأنفسهم» و «فقدان التوازن الاجتماعي» از وی منتشر شده است. 🔹جودت سعید حمایت خود را از اعتراضات #سوریه اعلام کرد و در تظاهرات شرکت و بر لزوم پایبندی به "صلح و عدم خشونت" تاکید داشت. 🔹پس از آن سعید و خانواده‌اش در سوریه تحت تعقیب امنیتی قرار گرفتند و پس از اعتراضات سال 2011 به ترکیه رفته و در آنجا درگذشت. 🔹علیرغم تمجیدهای گسترده از کارنامه و مشارکت‌های این متفکر، برخی از مردم درخواست‌های او را برای صلح‌آمیز ماندن اعتراضات سوریه، «غیرواقعی» توصیف کردند. 🔹او از ضرورت مسالمت‌آمیز بودن #انقلاب صحبت می‌کرد و می‌گفت: «اگر انقلاب با سلاح به پیروزی برسد، بر ما همچنان با سلاح حکم خواهند راند، با همان سلاحی که 1400 سال است پس از #معاویه با آن بر ما حکومت کرده‌اند؛ هر چه با شمشیر گرفته شود با شمشیر نیز هلاک خواهد شد.» @dolatedin