فرهنگ شهادت طلبی به واسطه ریشه و خاستگاه‌های تاریخی خود نوعی فرهنگ دینی و ملی است و می‌تواند نسخه شفابخشی برای حفظ تمامیت ارضی کشور در مقاطع متفاوتی باشد. این فرهنگ دارای مشخصه‌ها و ویژگی‌هایی است که از دیگر فرهنگ‌ها و حتی فرهنگ مقاومت و پایداری دیگر کشور متمایز و ویژه شده است. اما نکته مهم در جنگ تحمیلی، فرماندهی فرماندهان جوان و انقلابی بود که پوزه صدام و حامیانش را به خاک مالیدند؛ آن هم با دستان خالی و آنچه که زمینه پیروزی سربازان اسلام در برابر ارتش کفر فراهم آورد، نه تجهیزات و آموزش‌های نظامی، بلکه مقوله هدف، انگیزه و رهبری بود. یکی از فرماندهان عراقی هم در مورد جوانان ایرانی در همان زمان نوشته است که رزمندگان ایران را می‌بینم که پا می‌گذارند روی میدان‌های مین، عبور می‌کنند، به ما حمله می‌کنند، اما سربازان خودمان ـ سربازان عراقی ـ را می‌بینم که پوتین هایشان را می‌کَنند، آهسته و بی صدا فرار می‌کنند! چطور می‌شود جنگید؟! چطور می‌شود عقب نشینی نکرد

سرلشکر شهید احمد کاظمی او که جزء اولین اعضای سپاه پاسداران بود، به همراه یک گروه ۵۰ نفره در آبادان حضور یافت؛ گروهی که پس از مدتی لشکر زرهی ۸ نجف اشرف به فرماندهی احمد کاظمی شد و صدها تانک و نفربر و ماشین‌آلات جنگی از نیروهای عراقی به غنیمت گرفت. دو سال فرماندهی جبهه فیاضیه آبادان و ۶ سال فرماندهی لشکر ۸ نجف اشرف از سمت‌های او در جنگ تحمیلی و همچنین یک سال فرماندهی لشکر ۱۴ امام حسین علیه‌السلام، هفت سال فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهداء و قرارگاه رمضان و همچنین پنج سال فرماندهی نیروی هوایی سپاه پاسداران، بخشی از مسئولیت‌های شهید کاظمی بوده است. یکی از جوان‌ترین فرماندهان دفاع مقدس در ۱۹ دی ۱۳۸۴ در جریان سانحه هوایی سقوط هواپیمای فالکن در نزدیکی ارومیه به شهادت رسید.

سردار سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی سردار سپهبد پاسدار حاج قاسم سلیمانی یکی دیگر از فرماندهان جوان جنگ تحمیلی بوده که در ۲۰ اسفند ۱۳۳۵متولد شد و در عملیات‌های فتح فاو، کربلای ۴ و ۵ و همچنین تک شلمچه حضور داشت. او که در ابتدای انقلاب برای مبارزه با جدایی‌طلبان به مهاباد رفته بود، پس از بازگشت به ریاست پادگان قدس سپاه در کرمان منصوب شد و با آغاز جنگ به آموزش چندین گردان از سپاهیان کرمان می‌پردازد. سردار سلیمانی پس از جنگ به مبارزه با اشرار در کرمان پرداخت و از سال ۱۳۷۶ به فرماندهی نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منصوب شد و در جنگ‌های بسیاری مثل جنگ ارتش عراق و سوریه با تروریست‌های داعش حضور مستشاری داشت. سردار دل‌ها سرانجام در تاریخ سیزدهم دی‌ماه سال ۹۸ توسط ارتش تروریست ایالات متحده آمریکا در فرودگاه بغداد ترور شد و به شهادت رسید.

شهید حسین خرازی حسین خرازی در سال ۱۳۳۶ هجری شمسی، در خانواده ای متدین و مذهبی در محله خیابان «مسجد سید» در شهر اصفهان به دنیا آمد. با پیروزی انقلاب اسلانی ایران، به عضویت کمیته دفاع شهری اصفهان در آمد و در درگیری با ضد انقلاب منطقه، دستگیری عناصر ساواک و عمال حکومت نظامی شاه و حراست از جایگاه های حساس شهر نقش تعیین کننده ایی را بر عهده داشت. وی به دلیل شایستگی هایی که در جریان دفاع از شهر از خود نشان داده بود مورد اعتماد بقیه قرار گرفت و مسئولیت اداره این کمیته به وی واگذار شد. با شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، شهید حسین خرازی به همراه پنجاه نفر از نیروهای خود، راهی منطقه جنوب ایران شد و به عنوان فرمانده اولین خط دفاعی در منطقه دارخوین، با تجهیزات جنگی و امکانات تدارکاتی بسیار ناچیز با شجاعت در مقابل نیروهای اشغالگر عراقی ایستاد.  در سال ۶۰ بعد از عملیات طریق القدس که منجر به آزادسازی بستان شد، تیپ امام حسین (ع) را رسمیت داد که بعدها به دلیل رشادت ها و جانفشانی های این تیپ به لشگر امام حسین (ع) ارتقا یافت. خزاری شخصا به شناسایی می رفت و در عملیات هایی چون والفجر سه و چهار  از شب تا صبح در عملیات خاکریزش شرکت داشت و در تمامی عملیات ها پیشقدم بود. وی پس از پیروزی بزرگ در عملیات طریق القدس، عملیات فتح المبین با رمز یا زهرا (س) و در عملیات بیت المقدس، توانست الگوی یک فرمانده نظامی دلاور را در عمل نشان دهد. وی در عملیات والفجر ۸، توانست پیروزی‌هایی در منطقه فاو و کارخانه نمک کسب کند و لشکر تحت فرماندهیش تلفات سنگینی بر دشمن وارد کند. همچنین در عملیات کربلای ۵، که فرماندهی لشکر را بر عهده داشت، لشکر امام حسین (ع) با عبور از خاکریز‌های هلالی که در پشت رود جاسم از کنار اروندرود تا جنوب کانال ماهی ادامه داشت ضربات سهمگینی بر نیرو‌های عراقی وارد کند و باعث سقوط یکی از دژ‌های شرق بصره شود. سرانجام در روز ۸ اسفند ۱۳۶۵، طی عملیات تکمیلی کربلای ۵، حسین خرازی به درجه رفیع شهادت رسید.

سپهبد شهید علی صیاد شیرازی امیر سپهبد شهید علی صیاد شیرازی در سال ۱۳۲۳ در شهرستان درگزمتولد شد. از مهم‌ترین اقدامات او پس از پیروزی انقلاب اسلامی، می‌توان به تهیه طرح‌های عملیاتی که منجر به شکستن حصر شهرهای سنندج و پادگان‌های مریوان، بانه و سقز شد، اشاره کرد. سپهبد علی صیاد شیرازی پس از خلع بنی‌صدر، برای پایان دادن به ناهماهنگی ارتش و سپاه در آن دوران، قرارگاه مشترک عملیاتی سپاه و ارتش را راه‌اندازی کرد و به‌عنوان فرمانده ارشد در آن قرارگاه مشغول به فعالیت شد. او در مهرماه سال ۱۳۶۰ به پیشنهاد رئیس شورای‌عالی دفاع از سوی امام خمینی به فرماندهی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی منصوب شد. در این منصب فرماندهی نیروهای ارتش اسلام در عملیات‏های پیروزمند ثامن‌الائمه، طریق القدس، فتح‌المبین و بیت‌المقدس را برعهده داشت. شهید صیاد شیرازی در ۲۳ تیرماه ۱۳۶۵ در حکمی از سوی حضرت امام خمینی(ره) به عضویت‏ شورای‌عالی دفاع منصوب شد.  آن شهید در مهرماه سال ۱۳۶۸ به درخواست رئیس ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح و موافقت مقام معظم ‏رهبری و فرماندهی کل‏ قوا به سمت معاونت ‏بازرسی ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح و سپس در شهریورماه سال ۱۳۷۲ با حکم فرماندهی معظم کل قوا به سمت جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح منصوب شد. شهید سپهبد علی صیادشیرازی روز شنبه ۲۱ فروردین ماه ۱۳۷۸ در حوالی خانه‌اش مورد سوء‌قصد عوامل منافقین قرار گرفت و به شهادت رسید. انتهای پیا

شهید محمد جهان‌آرا او از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جنگ ایران و عراق به شمار می‌آمد و در سال‌های نخست جنگ تحمیلی به‌عنوان فرمانده سپاه پاسداران خرمشهر فعالیت می‌کرد و در عملیاتی چون نبرد خرمشهر و حصر آبادان، نقشی کلیدی ایفا کرد.  اما در هشتم مهرماه سال ۱۳۶۰ درحالی‌که سرداران و سربازان فاتح ارتش اسلام پس از رزمی بی‌امان با بعثیان متجاوز، با سرافرازی از جبهه نبرد حق علیه باطل باز می‌گشتند، هواپیمایی که این عزیزان را به تهران می‌آورد، در حوالی کهریزک دچار سانحه غم‌انگیزی شد و سقوط کرد.  در این حادثه، علاوه بر شهید شدن تعدادی از رزمندگان اسلام، فرمانده سرافراز و نامور سپاه خرمشهر، محمدعلی جهان‌آرا به همراه چهار سردار بزرگ اسلام سرلشکر فلاحی جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش، سرتیپ نامجو وزیر دفاع، سرتیپ فکوری جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش و شهید یوسف کلاهدوز قائم مقام فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به شهادت رسیدند.

سرلشکر سید علیرضا یاسینی با شروع جنگ ایران و عراق از جمله خلبانانی بود که در عملیات ۱۴۰ فروندی در حمله به خاک عراق نقش مهمی ایفا کرد و به علت شایستگی‌های نشان‌داده در ۱۰ اسفند ۱۳۷۲ به سمت رئیس ستاد و معاون هماهنگ‌کنندهٔ نیروی هوایی ارتش ایران منصوب شد و تا هنگام شهید شدن، این سمت را بر عهده داشت. شهید یاسینی در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۷۳ در یک سانحه هوایی به همراه چند نفر از فرماندهان عالی‌رتبه نیروی هوایی به شهادت رسید. او در میان فرماندهان جوانی است که در سن ۳۳ سالگی یعنی در سال ۱۳۶۳ فرماندهی پایگاه‌های شکاری همدان و چابهار و در سال ۱۳۶۷ فرماندهی پایگاه ششم شکاری بوشهر را برعهده می‌گیرد.

جوانان و نوجوانان دانش آموز در پیروزی انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس نقش برجسته و تعیین کننده‌ای داشته و با طلایه داری در جبهه‌ها و تقدیم بیش از ۳۶۰۰۰ شهید و هزاران جانباز و آزاده در طول دوران جنگ تحمیلی دین خود را به اسلام و انقلاب اسلامی به خوبی ادا نمودند. در ایام پس از جنگ تحمیلی نیز «بسیج دانش آموزی» به عنوان میعادگاه تداوم دفاع همه جانبه نوجوانان دانش آموز ازدستاورد‌های انقلاب اسلامی در عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و علمی عرصه دیگری از حیات خویش را به نمایش گذاشت و همین امر به خوبی موید این نکته است که در دوران اخیر توجه بیش از پیش و همه جانبه به این سازمان قانونی لازم و ضروری به نظر می‌رسد

حاج احمد متوسلیان احمد متوسلیان، فرمانده لشکر بیست‌وهفت محمد رسول الله در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بود. وی در سال سی‌ودو در محله امام زاده سید اسماعیل، خیابان مولوی تهران متولد شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل سپاه پاسداران، احمد متوسلیان وارد سپاه شد و دوره سوم آموزش نظامی سپاه را در سعدآباد تهران گذراند و بدین ترتیب فعالیت خود را در سپاه آغاز کرد. در سال ۱۳۵۸ به دنبال درگیری‌های گنبد به آنجا رفت و پس از بازگشت از گنبد و تشکیل گردان‌های رزمی سپاه، فرماندهی گردان دوم سپاه را به عهده گرفت. متوسلیان پس از فتح پاوه به حکم سردار بروجردی به سمت فرماندهی سپاه پاوه منصوب شد و در این دوران وی طی عملیات‌های مختلف توانست ارتفاعات و مناطق حساس منطقه را پاکسازی کند. دراردیبهشت ۱۳۵۹ وی، عازم مریوان شد و به دستور بروجردی مسئولیت آزادسازی این شهر را برعهده گرفت. حاج احمد متوسلیان در پاییز سال ۱۳۶۰، پس از بازگشت از سفر حج اقدام به تشکیل تیپ ۲۷ محمد رسول الله (ص) کرد و خود نیز به فرماندهی این تیپ منصوب شد. تیپ محمد رسول‌الله (ص) با فرماندهی، شهید احمد متوسلیان یک ماه پس از عملیات فتح المبین موفق به خنثی کردن توپخانه عراق شده و پیروزی در این عملیات شد. در دومین عملیات خود یعنی عملیات بیت المقدس شرکت کرد. این عملیات که از مهم‌ترین عملیات دوره جنگ هشت ساله ایران به شمار می‌آید در شب ۱۰ اردیبهشت سال ۱۳۶۱ به وقوع پیوست و در طی مراحلی در روز سوم خرداد ۱۳۶۱ منجر به آزادسازی و فتح خرمشهر شد. 

پس از آزاد سازی خرمشهر و تثبیت مواضع رزمندگان اسلام در آنجا، اواخر خرداد سال ۱۳۶۱، طی ماموریتی همراه یک هیات عالی‌رتبه سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی ایران، به سوریه و لبنان سفر کرد تا راه‌های کمک به مردم مظلوم و بی‌دفاع لبنان را از نزدیک بررسی کند. اما در ظهر روز چهاردهم تیرماه ۱۳۶۱ حاج احمد متوسلیان به همراه اتومبیل سفارت جمهوری اسلامی ایران در لبنان هنگام عزیمت به بیروت در یک پست ایست و بازرسی موسوم به حاجز باربرا به فاصله ۴۰ کیلومتری بیروت متعلق به شبه نظامیان مارونی وابسته به حزب کتائب متوقف شد و چهار سرنشین آن به رغم داشتن مصونیت دیپلماتیک توسط تروریست به گروگان گرفته شدند و پس از شکنجه و بازجویی به نظامیان اسرائیل تحویل گردیدند که تا کنون هم از سرنوشت آن‌ها اطلاعی در دست نیست و حاج احمد برای همیشه در تاریخ گم شد.

شهید مهدی باکری مهدی باکری متولد ۳۰ فروردین ۱۳۳۳ از شهرستان میاندوآب است. او از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در خلال جنگ ایران و عراق بود و فرماندهی لشکر ۳۱ عاشورا را برعهده داشت. شهردار ارومیه در عملیات‌های فتح‌المبین، بیت‌المقدس، رمضان، مسلم بن‌عقیل، والفجر مقدماتی، والفجر ۱، ۲، ۳ و ۴، همچنین عملیات خیبر حضوری فعال داشت و در عملیات بدر در روستای حریبه، بر اثر اصابت تیر مستقیم، به درجه رفیع شهادت نایل می‌آید و پیکرش در اروندرود مفقود می‌شود تا در تاریخ بنویسند که شهردار ارومیه در ۲۵ اسفند ۱۳۶۳ در جزیره مجنون به شهادت رسید.

فرماندهان جوان هشت سال دفاع مقدس  شهید محمدابراهیم همت شهید محمدابراهیم همت در سال ۱۳۳۴، در شهر قمشه اصفهان، به دنیا آمد. او در تشکیل سپاه پاسداران قمشه نیز نقش چشمگیری داشت و عضویت در شورای فرماندهی سپاه پاسداران و مسئولیت واحد روابط عمومی را برعهده گرفت. به‌دنبال غائله کردستان، به شهرستان پاوه عزیمت کرد و مسئولیت روابط عمومی سپاه آنجا را برعهده گرفت، اما با شهادت ناصر کاظمی به فرماندهی سپاه پاوه منصوب شد و تا آغاز جنگ تحمیلی در این سمت باقی ماند. با شروع عملیات رمضان، در تاریخ ۲۳ تیر ماه ۶۱ در منطقه شرق بصره، فرماندهی تیپ ۲۷ محمد رسول‌الله(ص) را در سن ۲۷ سالگی برعهده گرفت و بعدها با ارتقای این یگان به لشکر، تا زمان شهادتش، در سمت فرماندهی آن لشکر انجام وظیفه کرد و سرانجام در عملیات خیبر دعوت حق را لبیک گفت و به شهادت رسید