🎤 نهمین کرسی‌ نظریه‌پردازی، نقد و مناظره پژوهشگاه دانشگاه ادیان و مذاهب 👤 ارائه دهنده: دکتر احسان پورنعمان (عضو هیئت علمی دانشکده قرآن و حدیث، دانشگاه ادیان و مذاهب) با عنوان: ✅ درآمدی بر مدل تحلیلی بازسازی جغرافیای تاریخی برای فهم دقیق کلام امامان (ع) 🖋خلاصه بحث : فهم دقیق کلام امامان نیازمند به بازیابی فضا و عوامل صدورِ، عوامل اختلاف و تعارض حدیث و در نهایت بازسازی اطلاعات پیرامونی است که در دوره صدور برای مخاطب محسوس بوده و امروزه بدان دسترسی نداریم؛ تمامی این عوامل را می‌توان مقتضیات زمانی، مکانی و فرهنگی دانست و این سه دسته به صورت جدا یا توامان بر عوامل بالا تاثیر دارند. بررسی وقایع تاریخی اجتماعی با این دیدگاه، سبب ظهور سرفصلی جدید در علوم اجتماعی و دانش جغرافیای نوین به نام جغرافیای تاریخی گردیده که روش‌های تحلیلی گوناگونی همراه آن به وجود آمده است. در این تحقیق بومی‌سازیِ یکی از روش‌هایِ تحلیل جغرافیای تاریخی موجود، الگویی برای بازسازی اطلاعات پیرامونی را فراهم می‌کند. این تحقیق با معرفی مفاهیم جغرافیای نوین آغاز می‌شود؛ سپس نظریه مبنایی، برپایه روش تحلیل کیفی، به عنوان الگویِ این نظریه‌پردازی معرفی می‌شود. در ادامه مراحل بومی‌سازی، و تطور روش تحلیل جغرافیایی، از زمینه دانش جغرافیای نوین تا علوم حدیث، معرفی می‌شود. هدف این بازسازی، قرار دادن کلامی از امام به مثابه چشم‌اندازی فرهنگی، و تجزیه و تحلیل آن خواهد بود. این تجزیه و تحلیل در چهار بخش انجام می‌شود؛ بخش اول بازسازی موضوعات فرهنگی حدیث است و به مسائل فرهنگی محض پیرامون حدیث می‌پردازد. بخش دوم بازسازی حوزه‌های فرهنگی حدیث، مسائل مرتبط با دو عامل فرهنگ و مکان را بررسی می‌کند؛ بخش سوم بازسازی چشم‌انداز جغرافیای فرهنگی حدیث بوده که مسائلی ناشی از سه عامل توامان فرهنگ، مکان و زمان را بررسی می‌کند. بخش چهارم از این مدل تحلیلی با نام بازسازی بوم‌شناسی فرهنگی حدیث به بررسی مسائلی می‌پردازد که حضور سه عامل توامان فرهنگ، مکان، زمان و سیستم در آنها وجود داشته باشد؛ این بخش با توجه ارتباط متقابل عوامل سه‌گانه با تفکر سیستمی شکل گرفته است. در هر بخش معرفی محور تحلیل و کلیدهای تحلیل، به تولید پرسش‌های منجر می‌شود که پاسخگویی به آنها، سبب بازیابی اطلاعاتِ مغفولِ پیرامونِ کلام امام خواهد شد. این روش کلام امامان را گزاره‌ای تاریخی و مشحون از نکاتِ پرکاربردِ پیرامونی پنهان دانسته، و نسبت به نگاه بسیط به احادیث پرهیز می‌دهد. 🕣 31 خرداد 1403 دانشگاه ادیان و مذاهب ساعت 00 :14 _12:30 👥 با ما همراه باشید 💢 کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره دانشگاه ادیان و مذاهب #کرسی_ترویجی #مدل تحلیلی #جغرافیای تاریخی #کلام امامان 🔗 لینک ورود به نشست به صورت مجازی: yun.ir/mqvoc آدرس کانال کرسی‌های علمی دانشگاه ادیان 👇 ➣ ایتا: 🆔https://eitaa.com/sccrrc.

#صوت نهمین جلسه کرسی علمی - ترویجی بهار ۱۴۰۳ پژوهشگاه ادیان و مذاهب ✳️باعنوان: «درآمدی بر مدل تحلیلی بازسازی جغرافیای تاریخی برای فهم دقیق کلام امامان (ع)» 🎤ارائه‌دهنده: دکتر احسان پورنعمان 🔍 ناقد: دکتر محمدعلی موحدی ⏳ دبیر جلسه: دکتر داوود ملاحسنی #صوت #کرسی_ترویجی #مدل تحلیلی #جغرافیای تاریخی #کلام امامان 👥با ما همراه باشید 📋 دبیرخانه کرسی‌های علمی _ ترویجی پژوهشگاه ادیان و مذاهب ➣ ایتا: 🆔https://eitaa.com/sccrrc

✅گزارش جلسه عنوان: «درآمدی بر مدل تحلیلی بازسازی جغرافیای تاریخی برای فهم دقیق کلام امامان (ع)» 👤آقای دکتر احسان پورنعمان (عضو هیئت علمی دانشکده علوم قرآن و حدیث) بحث خود را با این مطلب آغاز کردند که همه اتفاقات و حوادث در حال اقای معانی و مفاهیمی هستند. گفتار مردم عادی نیز در پی القا معانی است. تلقی سنتی از حدیث این است که حدیث سند حدیثی است که چند نفرنوشته شده‌اند و متن حدیثی که از تعدادی کلمات تشکیل شده، که اگر افراد مورد قبول ما باشند آن حدیث را می پذیریم. اما این تعریف حدیث نمی تواند باشد بلکه حدیث شرایط و وقایع بسیاری را به صورت مستقیم و غیرمستقیم در کنار خودش دارد که هر چه از آنها بیشتر اطلاعات پیدا کنیم ما را به فهم دقیق‌تری از حدیث می‌رساند. بهتر است همانند راوی اولیه در همان جغرافیا و زمانه حدیث تنفس کنیم تا بتوانیم متن حدیث را آن طور که هست درک کنیم. اما ما چگونه می‌توانیم به این هدف برسیم؟ هر حدیث یک گزارش تاریخی از یک واقعه خارجی است که القاء معینی از معانی را از طرف امام داشته که برخی با گفتار و برخی با رفتار و یا با هر دوی این‌ها بوده است. مجموعه عوامل در فهم روای اولیه تأثیر داشته که ما این موارد را نمی توانیم نادیده بگیریم. فرهنگ عامل بنیادینی است که در حوزه ها و مکاتب از آن استفاده می کنیم. و بعد از فرهنگ، زمان و مکان از دیگر عوامل بنیادین حوزه‌های حدیثی است. نیاز امروزه بهره برداری کاربردی از این نگرش است که ما برای فهم حدیث بتوانیم از این عوامل استفاده کنیم. یکی از این راه‌های تأثیرگذار بهره‌گیری از علوم اجتماعی است. در این تحقیق از علوم مختلفی همچون تبارشناسی، باستان شناسی، مدل‌های مفهومی تحلیلی، نظریه سیستم‌ها، و نظریه قدرت استفاده شده است. در دوره اول شکل گیری حدیث عالمان فهمیدند فقط با قواعد عربی نمی توان حدیث را فهم کرد که در طول تاریخ این قواعد شکل گرفت و دانش فقه الحدیث نام گرفت. در گام دوم که از نیم قرن پیش شکل گرفت دانش تاریخ حدیث بود، که علاوه بر عوامل فرهنگی عوامل تاریخی را هم درتظر گرفتیم. گام سوم شکل گیری حوزه ها و مکاتب حدیثی بوده که عامل تنوع جغرافیایی نیز اضافه شد. گام چهارم که باید در حال حاضر به این سمت رفت بازسازی جغرافیای تاریخ حدیث است. به این معنا که عوامل فرهنگ، تاریخ و جغرافیا را در قالب یک سیستمی که این عوامل بر هم تأثیردارند، بررسی کنیم. برای کاربردی کردن، این نظریه ارائه می‌شود که باید الگویی ترسیم کنیم که وقایع تاریخی مرتبط با حدیث را به صورت الگوی خطی به نمایش گذارد. در زمینه حوزه ها و مکاتب حدیثی سرفصل هایی تدوین شود که از عوامل تاریخی و جغرافیای تأثیرگذار در فهم حدیث استفاده شود. و در آخر سیستم همه جانبه نگر از این موارد با تأثیراتی که بر حدیث دارند، معرفی کنیم. نتیجه این موارد بازیابی اطلاعات پیرامونی حدیث است. این اطلاعات پیرامونی بدیهی بودند و در حدیث نیامدند. زمینه بازیابی اطلاعات پیرامون کلام امام نیز به چهار دسته تقسیم می شود. دسته اول فضای صدور، دسته دوم عوامل صدور است و دسته سوم عوامل اختلاف و تعارض حدیث است و دسته چهارم عوامل فرهنگ روایت گری شیعه می‌باشد. 📍 مکان: پردیسان، دانشگاه ادیان و مذاهب، سالن شهید بهشتی #کرسی_ترویجی #مدل تحلیلی #جغرافیای تاریخی #کلام امامان 👥با ما همراه باشید 📋 دبیرخانه کرسی‌های علمی _ ترویجی پژوهشگاه ادیان و مذاهب ➣ ایتا: 🆔https://eitaa.com/sccrrc

👤در ادامه ناقد محترم آقای دکتر محمد علی موحدی (عضو هیئت علمی دانشکده مذاهب) بیان کردند توجه به جغرافیا و عوامل مختلف فرهنگی، اجتماعی و تاریخی در فهم حدیث بسیار مهم است. زمانی که بحث از بوم و جغرافیا می کنیم در مورد همه عوامل بحث می کنیم. الفاظ و واژگان در بوم های مختلف بویژه عراق و مدینه دارای معانی مختلف است. نکته دیگر این است که ما احادیثی به زبانهای دیگر از جمله ترکی، تبطی، سریانی و ... داریم و اینها مربوط به زمانی است که اهل بیت با افراد مختلف با زبان های مختلف مواجه می شدند. بنابراین دو نکته باید درنظر گرفته شود یکی زادگاه آن حدیث و دیگری کسی است که در مقابل امام قرار می گیرد که این می تواند حتی در زبان حدیث اثر گذارد. یکی از مثالها این است که کلمه عدس را اگر در نظر بگیرید این کلمه در قرن دوم هجری در حجاز به معنای نخود بوده است و اگر روایت ها و احادیث مختلف درباره نخود و عدس را نگاه کنید تشتت بسیاری در آراء وجود دارد. حالا اگر برای راوی ملاحظه شود که اهل مدینه است یا حجاز و یا عراق این مشکل حل می‌شود. حتی دستور زبان عرب (نحو) در جاهای مختلف، متفاوت است. راوی وقتی سخنی از امام گرفته متناسب با دستگاه نحو خود ارائه کرده است. و وقتی ما بخواهیم حدیثی را فهم کنیم این تفاوت ها که در قرآن بسیار در قرائت های مختلف واضح است که در حدیث نیز می بینیم. بنابراین موضوع و اهمیت این پژوهش کاملا روشن است. یکی از کاستی های این پژوهش، نداشتن مثال است. در مثالهایی که ارائه شده مناقشاتی وجود دارد مثلا کوفه سال 85 (هجری قمری) که از آن نام بردند فضای هزار مذهب گفتند که اصلا اینطور نبوده است. اتفاقا در قرن اول و ابتدای قرن دوم کاملا بوم ها مستقل از یکدیگر بودند و کوفه اگر چه دارای جریانهای مختلفی بوده اما خود کوفه ازجریان فکری خاصی تبعیت می کرده است. نکته دیگر درمورد وضع حدیث است که کلمه غلو در آن پر رنگ شده. این نکته را باید درنظر گرفت که وضع یا جعل حدیث که فقط ناشی از غلو نیست. گاهی ناشی از حسدی است که به امامان شده، گاهی ناشی از تأثیر مذاهب دیگر است. یا حتی تحریف کلمه می تواند باشد. نکته دیگر این است که هر چند تعارض حدیث با عقل بررسی شده ولی تعارض حدیث با علوم فعلی که ناشی از تساوی اهل بیت با علوم آن زمان بوده، درنظر گرفته نشده است. به این معنا که راوی زمانی که در برابر امام قرار می گرفته مطابق علوم آن زمان می‌اندیشیده و این محتمل است که امام به قدر فهم همان راوی از عالم طبیعت سخن می‌گفته و یا امام درست انتقال دادند و راوی اشتباه فهمیده و انتقال داده است. این تعارض با علم و یا تناسب با علم باید در نظر گرفته شود. 📍 مکان: پردیسان، دانشگاه ادیان و مذاهب، سالن شهید بهشتی #کرسی_ترویجی #مدل تحلیلی #جغرافیای تاریخی #کلام امامان 👥با ما همراه باشید 📋 دبیرخانه کرسی‌های علمی _ ترویجی پژوهشگاه ادیان و مذاهب ➣ ایتا: 🆔https://eitaa.com/sccrrc