بسم الله الرحمن الرحیم ♦️ادامه کلاس ادبیات و شعر شناسی ✍استاد : دکتر سید مهدی حسینی ➖➖➖➖➖➖➖➖➖ در بخش پیشین در باره انواع «مدح»، مطالبی تقدیم شد. در این بخش با مرور یک شعر، بر انتخاب نمونه های مدح ِ قابل دفاع و ارزشمند تاکید میشود. توان واژه کجا و مدیح گفتن او؟ قلم، قناری گنگی‌ست در سرودن او کشاندنش به صحارّی شعر ممکن نیست کُمیت معجزه، لنگ است پیش توسن او! چه دختری، که پدر پشت بوسه‌ها می‌دید کلید گلشن فردوس را به گردن او چه همسری، که برای علی به حظّ حضور طلوع باور معراج داشت دیدن او چه مادری، که به تفسیر درس عاشورا حریم مدرسۀ کربلاست دامن او بمیرم آن همه احساس بی‌تعلق را که بار پیرهنی را نمی‌کِشد تن او دمی که فاطمه تسبیح گریه بردارد پیام می‌چکد از چلچراغ شیون او از آن، ز دیدۀ ما در حجاب خواهد ماند که چشم را نزند آفتاب مدفن او (غلامرضا شکوهی: سرمه در چشم غزل، ص74) -------------------------------------- کلیاتی در باره شعر: شعر شامل سه بخش مهم است: بخش یکم: بیت اول و دوم ، بیان عجز شاعر در وصف مقام حضرت زهرای مرضیه(س) بخش دوم: بیت سوم و بیت پایانی، بیان مقام الهی حضرت(س) بخش سوم: بیت چهارم تا هفتم، بیان سیره زندگانی حضرت(س) که الگوبخش است. نکته قابل ذکر، بیان حماسی شاعر در کنار مدح حضرت(س) است. ************************** اکنون با با این مقدمه به بررسی جلوه های ادبی ومحتوایی این شعر می پردازیم. بیت اول: توان واژه کجا... عجز ما را دربرابر مدح حضرت زهرا(س) نشان میدهد... نمونه بیت های زیادی دراین مورد سروده شده است؛ مثل این بیت： واژه کجا مقام تو ترسیم میکند وقتی نبی ز فاطمه تکریم میکند... بیت دوم: کشاندنش به صحاری شعر... شأن حضرت زهرا(س) به کمیت(اسب تیزرو) تشبیه شده است که حتی معجزه هم نمیتواند به گرد آن توسن( به گرد مقام حضرت) برسد. بیت سوم: چه دختری... بیان مقام الهی حضرت(س)و نیز تبیین جایگاه ایشان در خانه پدر. پیغمبر(ص) با بوسه های خود به دست های فاطمه(س) به عالمیان فهماند کلید بهشت در دست فاطمه است و نیز تأکید ایشان(ص) بر وجوب احترام به او. بیت چهارم: چه همسری..... این بیت، جایگاه ایشان در خانه به عنوان همسر را وصف میکند. بیت پنجم: چه مادری،... قبلا به این نکته اشاره شد که یکی از ارکان مهم شعر ولایی«حماسه» است. این یک بیت، سرشار ازحماسه است. تاکید بیت بر این نکته است که : «دامن او، حسین پروراست» بیت ششم：بمیرم آن همه احساس بی تعلق را .. بیت به بی تعلقی حضرت(س) نسبت به دنیا و فقیر نوازی ایشان، در شب عروسی اشاره دارد . این بیت رفتار الگوبخش ایشان را وصف میکند. حضرت(س) در شب عروسی بهترین لباسشان را هدیه دادند و به این آیه عمل کردند: «لن تنالوا البرّ حتی تنفقوا مما تحبون». خلاصه این که: آنچه را که دوست داری اهدا کن..... بیت هفتم：دمی که فاطمه ... این بیت، عظمت معنوی حضرت زهرا(س) و مبارزه ایشان را تبیین می کند که حضرت(س) در دوره ای از تاریخ، عبادتش با گریه همراه بود. گریه واشک حضرت زهرا(س) به چند دلیل مهم بود و نباید از آن غفلت داشت: الف) به خاطر فراق پدر ب) منقطع شدن وحی و غفلت مردم ب) مردم ولی خدا علی امیرالمومنین(ع) راتنها گذاشتند. بیت آخر：از آن به دیده ما... مدفن حضرت(س) در نورانیت به آفتاب تشبیه شده است یعنی قبر همچون خورشید است که با چشم عادی نمیتوان آن را دید. دلیلی که شاعر می آورد شاعرانه است اما واقعی نیست( دلیل پنهان بودن قبر ایشان، سیاسی است) علمای بلاغت به این شگرد بیانی، «حُسن تعلیل» یا دلیل تراشی شاعرانه می گویند این بیت نیز مضمونی شبیه به بیت قبل دارد و میتوان در لابلای اجرا به آن استناد کرد: آنجا که قدرتو چوشب قدر شد نهان دیگرشگفت نیست که قبرت نشان نداشت. ➖➖➖➖➖➖➖➖➖   ألـلَّـھُـمَــ ؏َـجِّـلْ لِوَلـیِـڪَ ألْـفَـرَج .

#علامه_مجلسی #آثار_و_برکات #زیارت_توسل #ادعیه_اذکار #حرم_مطهر 🔵⚪️ #تأسف_بر_فراق_مشاهد_مشرفه 👈🏼...وَ کَیْفَ لَا یَتَأَسَّفُ عَلَی فِرَاقِ مَشَاهِدِکُمُ الشَّرِیفَةِ الْمُعَظَّمَةِ وَبِقَاعِ قُبُورِکُمُ الْمُبَارَکَةِ الْمُکَرَّمَةِ. 👈🏼وَفِیهَا یُسْتَجَابُ الدُّعَاءُ وَیُصْرَفُ السُّوْءُ وَالْبَلَاءُ، 👈🏼وَیُمْحَی الشَّقَاءُ وَیُشْفَی الدَّاءُ، 👈🏼وَبِکُمْ یُؤْمَنُ الْعَذَابُ وَتَهُونُ الصِّعَابُ وَیَنْجَحُ الطُّلَّابُ وَیَرْجَحُ الثَّوَابُ، 👈🏼وَبِکُمْ تَتِمُّ النِّعْمَةُ وَتَعُمُّ الرَّحْمَةُ وَتَنْدَفِعُ النَّقِمَةُ وَتَنْکَشِفُ الْغُمَّةُ، 👈🏼وَتُقْبَلُ التَّوْبَةُ وَتُغْفَرُ الْحَوْبَةُ وَتَزْکُو الْأَعْمَالُ وَتُنَالُ الْآمَالُ، 👈🏼وَیَتَحَقَّقُ الرَّجَاءُ وَتُبْلَغُ السَّرَّاءُ وَتُدْفَعُ الضَّرَّاءُ وَتُهْدَی الْآرَاءُ، 👈🏼وَتُرْشَدُ الْأَهْوَاءُ وَتَحْصُلُ السِّیَادَةُ وَتَکْمُلُ السَّعَادَةُ ویُقْبَلُ الْإِیمَانُ، 👈🏼وَیُدْرَکُ الْأَمَانُ وَتُدْخَلُ الْجِنَانُ، وَعَنْکُمْ یُسْأَلُ الْإِنْسُ وَالْجَانُّ، 👈🏼فَوَا أَسَفَا لِمُفَارَقَةِ جَنَابِکُمْ وَوَا شَوْقَاهْ إِلَی تَقْبِیلِ أَعْتَابِکُمْ وَالْوُلُوجِ بِإِذْنِکُمْ لِأَبْوَابِکُمْ، 👈🏼وَتَعْفِیرِ الْخَدِّ عَلَی أَرِیجِ تُرَابِکُمْ وَاللِّیَاذِ بِعَرَصَاتِکُمْ وَمَحَالِّ أَبْدَانِکُمْ وَأَشْخَاصِکُمُ الْمَحْفُوفَةِ بِالْمَلَائِکَةِ الْکِرَامِ وَالْمَتْحُوفَةِ مِنَ اللَّهِ بِالرَّحْمَةِ، 👈🏼وَالسَّلَامِ وَدِدْتُ أَنْ کُنْتُ لَهَا سَادِناً وَفِی جِوَارِهَا قَاطِناً، 👈🏼لَا یُزْعِجُنِی عَنْهَا الرَّحِیلُ وَلَا یَفُوتُنِی بِهَا الْمُقِیلُ لِیَکْثُرَ بِهَا إِلْمَامِی وَاسْتِلَامِی لَهَا وَسَلَامِی. 📝 چگونه بر دور شدن از زیارتگاه گرانقدر و گرامی شما، و سرای قبرهای مبارک و بزرگوارتان افسوس و تأسف نخورد، در حالی که در آنها دعا پذیرفته می‌شود، و بدی و گرفتاری دور می‌گردد، و نگون بختی برطرف می‌گردد، و بیماری شفا داده می‌شود، و به واسطه وجود شما عذاب تبدیل به ایمنی می‌گردد، و سختی‌ها آسان می‌گردد، و خواهندگان کامیاب می‌شوند، و ثواب به دست می‌آید؛ و به واسطه شما نعمت‌ها تمام می‌شود، و رحمت همه گیر می‌گردد، و عذاب دور می‌شود، و اندوه برچیده می‌گردد، و توبه پذیرفته می‌شود، و گناهان بزرگ آمرزیده می‌گردد، و کارها پاکیزه می‌گردند، و آرزوها به دست می‌آیند، و امیدها تحقق می‌یابند، و نهانی‌ها به بروز می‌رسند، و تنگی‌ها رخت بر می‌بندند، و فکرها راهنمایی می‌شوند، و خواهش‌ها در مسیر درست به کمال می‌رسند، و بزرگی به دست می‌آید، و خوشبختی کامل می‌گردد، و ایمان پذیرفته می‌شود، و آرامش به دست می‌آید، و وارد بهشت می‌گردد، و هر کسی از انسان و جن، از شما درخواست می‌کند. پس افسوس بر جدا شدن از محل شما، و خوشا به بوسیدن آستانه شما، و وارد شدن پیاپی از درهای شما با اجازه شما، و مالیدن گونه بر خاک خوشبوی شما، و پناه بردن به خانه‌های شما، و محل قرار گرفتن بدن‌ها و وجودهایتان، که بر گرداگردش فرشتگان بزرگوار قرار گرفته اند، و از رحمت و درود خدا انباشته شده اند. دوست داشتم برای آنها خدمتکار، و در کنار آنها ساکن باشم، و کوچ کردن از آنها مرا به درد نیاورد، و سخن گفتن با آن از دستم نرود، تا آنکه بسیار بر آن فرود آیم و بر آن دست بکشم و سلام بدهم... 📚 بحارالأنوار، ج۹۹، ص۲۰۴ .

آمدم سر زده بی حرف و سخن عُجب ممنوع ، تَکبُر قدغن

اذان

اذان

اذان

✅ صفحه رسمی برنامه «روایت هیأت» در شبکه‌های اجتماعی ایتا، بله و اینستاگرام @revayateheyat 💠 جامعه ایمانی مشعر ✅ @www1542org

اذان 👆

۴. جلوه‌های موسیقایی: عَمّ امام و اَخ و اِبن امام حضرت عباس علیه‌السلام کاربرد عبارت «حضرت عباس علیه‌السلام» در یک مصراع یا عبارت عربی «یا کاشف کرب الحسین»: ای علم افراشته در عالمین «اکشف یا کاشف کرب الحسین!» از نمونه‌هایی است که در چشم مخاطب، جلوۀ خاصی داشته است. ۵. کاربرد وزن کوتاه و نشاط‌ انگیز وزن کوتاه و سه رکنی «مفتعلن مفتعلن فاعلن» از نظر موسیقایی، طراوت و جذابیت خاصی دارد و شاید در آن دوران، نوع انتخاب وزن، غافلگیرانه بوده و جذابیت خاصی داشته است. گفتنی است، شاعر از ظرفیت‌های حماسی، نشاط‌انگیزی، ایجاز(خلاصه‌گویی) این وزن، به درستی و به خوبی استفاده کرده است. همه می‌دانیم که وقتی شاعر در مصراعی سه رکنی (مثلاً: مفتعلن مفتعلن فاعلن) مطلبی را ارائه کند، لازم است به جای اطناب (زیاده‌گویی، پرگویی و پرورش کلام) به ایجاز (خلاصه‌گویی، بیان تلگرافی ، مختصر و مفید، با محوریت تداعی) روی آورد. هنر مرحوم ریاضی این است که با وجود آن که مخاطب شعرش عموم مردم‌اند و به پرورش کلام و اطناب نیاز است، با محوریت «ایجاز»، مضامین را به صورت تمام و کمال ارائه کرده است. ۶. بیان سهل ممتنع (غیرمستقیم و شاعرانه) اگر مخاطب با ابیات این شعر، ارتباط مفهومی و حسی برقرار می‌کند، به راحتی ابیات را می‌فهمد و از آن لذت می‌برد، به جهت بیان شاعرانه شعر است. به جهت پرهیز از اطاله کلام، صرفاً به دو نکته اشاره می‌شود: الف) بیان شاعرانه با محوریت حسن تعلیل: مطلع شعبان همایون اثر بر ادب توست دلیلی دگر سوم این ماه چو نور امید شعشعۀ صبح حسینی دمید چارم این مه که پر از عطر و بوست نوبت میلاد علمدار اوست شد به هم آمیخته از مشرقین نور ابوالفضل و شعاع حسین ای به فدای سر و جان و تنت وین ادب آمدن و رفتنت وقت ولادت، قدمی پشت سر وقت شهادت، قدمی پیش‌تر! ب) روایت شاعرانه همین جنبه روایت‌گری (وصف با بیان جزئیات) باعث می‌شود که شاعر، زبان صمیمی و روان و عموم‌فهم را برگزیند: چون نهم ماه محرم رسید کار بدآنجا که تو دانی کشید از عقب خیمۀ صدر جهان شاه فلک‌جاه ملک‌آشیان شمر به‌آواز تو را زد صدا گفت کجایید بَنُو اُختنا تا برهانند ز هنگامه‌ات داد نشان خط امان‌نامه‌ات رنگ پرید از رخ زیبای تو لرزه بیفتاد بر اعضای تو... شاید تنها نکته‌ای که می‌توان بر این شعر خرده گرفت، غفلت از شیوه بلاغی در مصراع اول بیت است: تا برهانند ز هنگامه‌ات داد نشان خط امان‌نامه‌ات نکته یکم: جهش ضمیر و کاربرد آن، به شکلی که با زبان شاعر و شیوۀ بلاغی او در این شعر (بیان سهل ممتنع) سازگاری ندارد. نکته دوم: مضمون«رهاندن» در مصراع «تا برهانند ز هنگامه‌ات» انتخاب درست و شایسته‌ای برای این بیت نیست. امید است، بتوانیم به عنوان شکر نعمت، از میراث‌های ماندگار در ادب ولایی، به عنوان الگوهای پیشرفت و تعالی در شعر بیش از همیشه بهره ببریم. 📝 سیدمهدی حسینی رکن‌آبادی #چهارم_شعبان